«Πλημμύρα» του ΕΟΠΥΥ με τον έλεγχο καρκίνου της μήτρας

Του Αιμίλιου Νεγκή, διευθυντή σύνταξης virus.com.gr & Pharma Health Business magazine

Η έλλειψη επιστημονικής επιτροπής στον ΕΟΠΥΥ για πολλοστή φορά οδηγεί τη διοίκηση του οργανισμού σε «πλημμύρα». Εφαρμόζοντας μόνο το φθηνό μεν, αλλά αναξιόπιστο πλέον τεστ Παπανικολάου, ο οργανισμός «μπαίνει μέσα» τουλάχιστον κατά 3 εκατ. ευρώ το χρόνο και αφήνει απροστάτευτες τις Ελληνίδες!

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τα τελευταία χρόνια, έχει συντελεστεί μία πραγματική επανάσταση στη μάχη κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Πλέον γνωρίζουμε ότι ευθύνεται ο ιός HPV και έχουμε στη διάθεσή μας εμβόλια, αλλά και γενετικά τεστ, που εντοπίζουν με ακρίβεια τα επίμαχα, καρκινογόνα στελέχη του ιού (16 και 18).

Ο ΕΟΠΥΥ λοιπόν εμφανίζεται να μην υιοθετεί το γενετικό έλεγχο για τον ιό HPV, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για ένα ακριβό τεστ. Προτιμά το φθηνότερο μεν τεστ Παπανικολάου, το οποίο όμως έχει απαράδεκτα χαμηλή ευαισθησία, γεγονός που σημαίνει ότι αδυνατεί να εντοπίσει τον καρκίνο σε πολλές γυναίκες!

Δεν τα λέω εγώ. Αυτά υποστηρίζει ο ίδιος ο αντιπρόεδρος του οργανισμού κ. Τ. Γεωργακόπουλος. Ερωτηθείς από την εφημερίδα Αυγή στις 15-11-2017 για ερώτηση που υπέβαλλε η ΝΔ αναφέρει επί λέξει ότι η ΝΔ «έχει στόχο να εκτοπίσει το τεστ Παπ, που κάνουν οι γυναίκες και κοστίζει ελάχιστα χρήματα σε σχέση με τη συγκεκριμένη εξέταση, που είναι εξειδικευμένη, αφορά συγκεκριμένο γυναικείο πληθυσμό και ασφαλώς κοστίζει περισσότερα χρήματα».

Δυστυχώς, αν και γιατρός, ο κ. Γεωργακόπουλος έχει άγνοια. Πράγματι, το τεστ Παπ κοστίζει μόνο 15 ευρώ, ενώ η γενετική εξέταση περίπου 70 ευρώ. Όμως, αυτή η διαφορά κόστους είναι τελείως παραπλανητική. Πρώτα πρώτα, το τεστ Παπ πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο, ενώ ο γενετικός έλεγχος κάθε 3 ή 5 χρόνια.

Η πιο σημαντική διαφορά όμως είναι στην αξιοπιστία του ελέγχου. Δυστυχώς, η ευαισθησία του τεστ Παπ είναι πολύ χαμηλή. Μάλιστα, υπάρχει μία μεγάλη έρευνα που έχει γίνει στην Ελλάδα (HERMES study) με δείγμα 4.009 γυναικών (25-55 ετών), η οποία έδειξε ότι η ευαισθησία του τεστ Παπ είναι μόλις 53,7%. Από την άλλη, η ευαισθησία του HPV DNA test εκτιμήθηκε στο 100%!

Τα αποτελέσματα της μελέτης είναι δημοσιευμένα εδώ: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25793281 και επιβεβαιώνονται από αντίστοιχες διεθνείς μελέτες. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLos One το Μάρτιο του 2015.

Όσον αφορά το κόστος στον ΕΟΠΥΥ, υπάρχει άλλη μελέτη Ελλήνων επιστημόνων, που δημοσιεύτηκε την ίδια χρονιά στο περιοδικό Value Health: https://goo.gl/hZ92qW. Οι ερευνητές έκαναν ανάλυση της επίπτωσης στο προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ, η οποία συνέκρινε 3 σενάρια:

1. Γενετικός έλεγχος HPV με ταυτόχρονη γονοτύπιση των στελεχών 16 και 18 κάθε 3 χρόνια (HPV 16/18 genotyping).
2. Γεντικός έλεγχος χωρίς ταυτόχρονη γονοτύπιση των στελεχών 16 και 18 κάθε 3 χρόνια (HPV reflex genotyping).
3. Κυτταρολογική εξέταση (τεστ Παπ) ετησίως.

Οι ερευνητές έκαναν την παραδοχή και στα 3 σενάρια ότι κάθε μέθοδος θα εφαρμοστεί από το 30% των Ελληνίδων. Τόσο εκτιμάται ότι είναι σήμερα το ποσοστό των Ελληνίδων που υποβάλλονται σε τακτικό, ετήσιο έλεγχο με τεστ Παπανικολάου.

Το αποτέλεσμα της μελέτης ήταν εντυπωσιακό:

Ο γενετικός έλεγχος με ταυτόχρονη γονοτύπιση είναι κατά 3 εκατ. ευρώ ετησίως φθηνότερος από το τεστ Παπ, ενώ ο απλός γενετικός έλεγχος είναι κατά 19 εκατ. ευρώ ακριβότερος. Η διαφορά στα κόστη έγκειται στην έγκαιρη διάγνωση της πάθησης και στην αποφυγή του κόστους διαχείρισης προχωρημένων προκαρκινικών αλλοιώσεων ή διηθητικών καρκίνων.

Με απλά λόγια, ο γενετικός έλεγχος του ιού HPV έχει σημαντικά πιο μεγάλη αξιοπιστία από το τεστ Παπ και συμφέρει οικονομικά τον ΕΟΠΥΥ. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές χώρες, όπως Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Τουρκία, Αργεντινή και Μεξικό έχουν ήδη υιοθετήσει ή έχουν αποφασίσει να υιοθετήσουν το HPV DNA test ως πρώτης γραμμής μέθοδο προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Ακόμη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων και η επιτροπή UK national screening committeeσυστήνουν τη χρήση του HPV DNA test. Διεθνώς, υπάρχουν 6-7 εταιρείες, που έχουν τεστ με ταυτόχρονη γονοτύπιση και 3 από αυτές είναι τώρα και στην Ελλάδα.

Υπό το πρίσμα αυτό, ο ΕΟΠΥΥ οφείλει να προχωρήσει στην υιοθέτηση του γενετικού ελέγχου. Επίσης, με δεδομένο ότι έχουμε πολύ χαμηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης με το HPV εμβόλιο, ο ΕΟΠΥΥ οφείλει να υιοθετήσει ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα προσυμπτωματικου ελέγχου, ώστε να μειώσει τον κίνδυνο των ανεμβολίαστων γυναικών να αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν υπάρχει οργανωμένο πρόγραμμα πληθυσμιακού ελέγχου και μόλις 30% των γυναικών εκτιμάται ότι υποβάλλονται σε τακτικό έλεγχο με τεστ Παπανικολάου. Η αλήθεια όμως είναι ακόμη και αν υποβάλλονταν το 100% και πάλι υπάρχει πρόβλημα καθώς το τεστ Παπανικολάου αποδείχθηκε ότι δεν έχει ιδιαίτερα μεγάλη ευαισθησία, δηλαδή, υπάρχουν «ψευδώς αρνητικά».

Στις 4-4-2017, ο γ.γ. του υπουργείου Υγείας κ. Γιώργος Γιαννόπουλος έφτιαξε μία ομάδα εργασίας «για την έκδοση κατευθυντηρίων οδηγιών για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας». Στην επιτροπή μετέχουν 8 μέλη με συντονιστή τον καθηγητή Γυναικολογίας – Ογκολογίας κ. Αλέξανδρο Ροδολάκη. Όμως, ακόμη, 7 μήνες αργότερα δεν έχουμε αποτέλεσμα…

Υ.Γ. 1 : Το θέμα είναι ότι αν καταργηθεί το τεστ Παπ «χάνουν» οι κυτταρολόγοι…

Υ.Γ. 2 : Ο ΕΟΠΥΥ μπορεί να κάνει διαπραγμάτευση και να μειώσει το κόστος των HPV DNA tests.