back to top
26.7 C
Athens
Πέμπτη 28 Αυγούστου 2025
Αρχική Blog Σελίδα 1547

Βίντεο: Solvency II: Και τώρα τι;

0
files and folder fly like butterfly

Το 2016, η πρώτη χρονιά εφαρμογής του Solvency II έδειξε ότι η ελληνική ασφαλιστική αγορά αντέχει. Οι μεγάλες ασφαλιστικές είναι γερά προετοιμασμένες. Το ερώτημα που προκύπτει, είναι αν οι μικρές ασφαλιστικές θα τα καταφέρουν να καλύψουν τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις του Solvency II.

Στο 9ο Insurance Conference στο πάνελ Ι με συντονιστή το Νίκο Σακελλαρίου τέθηκε και συζητήθηκε το θέμα “Solvency II : Και τώρα τι;” Ομιλητές στο πάνελ ήταν οι κ.κ. Γιώργος Ραουνάς, Γενικός Διευθυντής, Υπηρεσίες Επιχειρηματικής Διακυβέρνησης KPMG, Ανδρέας Στυλιανού, Global Head of Analytics and Structured Reinsurance, Matrix Insurance & Reinsurance Brokers SA, Μυρτώ Χαμπάκη, Senior Manager, Risk Advisory, Sol Consulting SA, Νίκος Χαλκιόπουλος, Γενικός Διευθυντής Ευρωπαϊκή Πίστη.

Ο κύριος Γ. Ραουνάς επικεντρώθηκε στις αλλαγές που επιβάλλουν τα νέα μέτρα. Ιδιαίτερη επισήμανση έκανε για την εποπτεία των ΕΠΥ, οι οποίες εποπτεύονται από τις μητρικές εταιρείες.  Ο κύριος Α. Στυλιανού εστιάστηκε στις διαφοροποιήσεις μεταξύ των Solvency, τονίζοντας ότι το ΙΙ δεν είναι απλά μία αντικατάσταση του Solvency I. Η κυρία Μ. Χαμπάκη τόνισε ότι η ουσιαστική διαφορά μεταξύ Solvency I και ΙΙ είναι η φιλοσοφία, τονίζοντας ότι το Solvency II βασίζεται στην λογική της ανάληψης κινδύνων. Ο κύριος Ν. Χαλκιόπουλος τόνισε ότι στο θέμα του παθητικού μπορούμε να δούμε εκπλήξεις σε προϊόντα, με αυτό να αναγιεννιέται υπολογιστικά. Στο ενεργητικό κάθε επένδυση ελέγχεται με το ρίσκο.

Βίντεο: Solvency II: Και τώρα τι;

0
files and folder fly like butterfly

Το 2016, η πρώτη χρονιά εφαρμογής του Solvency II έδειξε ότι η ελληνική ασφαλιστική αγορά αντέχει. Οι μεγάλες ασφαλιστικές είναι γερά προετοιμασμένες. Το ερώτημα που προκύπτει, είναι αν οι μικρές ασφαλιστικές θα τα καταφέρουν να καλύψουν τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις του Solvency II.

Στο 9ο Insurance Conference στο πάνελ Ι με συντονιστή το Νίκο Σακελλαρίου τέθηκε και συζητήθηκε το θέμα “Solvency II : Και τώρα τι;” Ομιλητές στο πάνελ ήταν οι κ.κ. Γιώργος Ραουνάς, Γενικός Διευθυντής, Υπηρεσίες Επιχειρηματικής Διακυβέρνησης KPMG, Ανδρέας Στυλιανού, Global Head of Analytics and Structured Reinsurance, Matrix Insurance & Reinsurance Brokers SA, Μυρτώ Χαμπάκη, Senior Manager, Risk Advisory, Sol Consulting SA, Νίκος Χαλκιόπουλος, Γενικός Διευθυντής Ευρωπαϊκή Πίστη.

Ο κύριος Γ. Ραουνάς επικεντρώθηκε στις αλλαγές που επιβάλλουν τα νέα μέτρα. Ιδιαίτερη επισήμανση έκανε για την εποπτεία των ΕΠΥ, οι οποίες εποπτεύονται από τις μητρικές εταιρείες.  Ο κύριος Α. Στυλιανού εστιάστηκε στις διαφοροποιήσεις μεταξύ των Solvency, τονίζοντας ότι το ΙΙ δεν είναι απλά μία αντικατάσταση του Solvency I. Η κυρία Μ. Χαμπάκη τόνισε ότι η ουσιαστική διαφορά μεταξύ Solvency I και ΙΙ είναι η φιλοσοφία, τονίζοντας ότι το Solvency II βασίζεται στην λογική της ανάληψης κινδύνων. Ο κύριος Ν. Χαλκιόπουλος τόνισε ότι στο θέμα του παθητικού μπορούμε να δούμε εκπλήξεις σε προϊόντα, με αυτό να αναγιεννιέται υπολογιστικά. Στο ενεργητικό κάθε επένδυση ελέγχεται με το ρίσκο.

Οι παγίδες στις εισφορές με τα μπλοκάκια

0

του Γιώργου Γάτου από την Εφημερίδα Ημερησία

Ολόκληρες τις εισφορές (26,95% για σύνταξη + ασθένεια και 37,95% όσοι  έχουν υποχρεωτικές «καλύψεις» για επικουρική + εφάπαξ) θα κληθούν να καταβάλουν για το εισόδημα που αποκτούν από «μπλοκάκι» οι μισθωτοί οι οποίοι απασχολούνται παράλληλα ως «ελεύθεροι επαγγελματίες» ενώ συγκρούσεις θα έχουν και όσοι αυτοαπασχολούμενοι σε 1 – 2 εργοδότες δεν καταφέρουν να τους…πείσουν να συμμετέχουν στο κόστος της ασφάλισής τους

Η εγκύκλιος για τις εισφορές στα «μπλοκάκια»  που υπέγραψε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τ. Πετρόπουλος διακρίνει 4 κατηγορίες ως εξής:

1 Επιβάλλει τον υποχρεωτικό επιμερισμό των εισφορών εφόσον το εισόδημα προέρχεται από την άσκηση διαρκούς – και όχι ευκαιριακής – επαγγελματικής δραστηριότητας και μόνο από την απασχόληση σε ένα ή και δύο πρόσωπα (φυσικά και νομικά). Θεωρείται ότι υπάρχει  «αποκλειστικότητα» ως προς το/τα πρόσωπο/α που αποδέχεται/ονται τις   υπηρεσίες. Και επομένως, επί του εισοδήματος αυτού θα υπολογίζονται εισφορές ύψους 20% για τον κλάδο κύριας σύνταξης, κατανεμημένο κατά 6,67% σε βάρος του ασφαλισμένου και κατά 13,33% σε βάρος του αντισυμβαλλόμενου. Αντίστοιχα κατανέμονται οι εισφορές υγειονομικής περίθαλψης  καθώς και οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ, για όσους προβλέπεται υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση των κλάδων αυτών.

2 Προβλέπει ότι στις περιπτώσεις ασφαλισμένων που απασχολούνται σε έναν εργοδότη ως μισθωτοί και προσφέρουν υπηρεσίες σε άλλο αντισυμβαλλόμενο μέσω ΔΠΥ, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 36 του ν. 4387/2016 περί πολλαπλής δραστηριότητας. Δηλαδή θα πληρώνουν οι ίδιοι τις εισφορές.

3 Επιβάλλει εργοδοτικές εισφορές στις περιπτώσεις  ασφαλισμένων  που προσφέρουν τις ίδιες υπηρεσίες σε έναν εργοδότη, λαμβάνοντας μέρος των αποδοχών τους ως μισθωτοί και μέρος αυτών μέσω ΔΠΥ.
Εξαιρεί από την καταβολή ολόκληρων των ασφαλίστρων τους δικηγόρους με έμμισθη εντολή, ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην κοινωνική ασφάλιση, για το εισόδημα που προέρχεται από τη διαρκή σχέση παροχής υπηρεσιών ενώ  ελεύθεροι επαγγελματίες θα αντιμετωπίζονται  οι εταίροι και συνεργάτες δικηγορικών εταιριών (θα καταβάλλουν εισφορές ως μη μισθωτοί).

ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΗΛΩΣΕΙΣ
Για να διασφαλιστεί η εμπρόθεσμη καταβολή των εισφορών και η ενημέρωση των υπόχρεων καταβολής τους, ο ασφαλισμένος οφείλει να αναγράφει στο ΔΠΥ που εκδίδει στον 1 ή στους εργοδότες του  ότι υπάγεται στην ευνοϊκή  ρύθμιση επιμερισμού των εισφορών.   Αντίστοιχα, και μέχρι το τέλος κάθε μήνα  μήνα, ο   εργοδότης  υποχρεούται να υποβάλει για τον ασφαλισμένο  ΑΠΔ, προβαίνοντας σε κατανομή της συμφωνηθείσας αμοιβής ανά μήνα, με βάση τη διάρκεια της σύμβασης. Στην περίπτωση που ο εργοδότης  δεν υποβάλει ΑΠΔ, ο   ασφαλισμένος οφείλει να υποβάλει στον ΕΦΚΑ υπεύθυνη δήλωση περί πλήρωσης των νόμιμων προϋποθέσεων,  δηλώνοντας ταυτόχρονα το ΑΦΜ του/των αντισυμβαλλομένου/ων του και προσκομίζοντας τυχόν άλλα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσής του. Στη συνέχεια, ενημερώνεται/ονται ο/οι αντισυμβαλλόμενος/οι  περί της υποχρέωσης υποβολής ΑΠΔ και καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών.  Εφόσον ο αντισυμβαλλόμενος αμφισβητεί το περιεχόμενο της δήλωσης του ασφαλισμένου, υποβάλλει αντιρρήσεις ενώπιον των αρμοδίων οργάνων του ΕΦΚΑ, αλλά,  μέχρι την επίλυση της σχετικής διαφοράς ο αμειβόμενος με «μπλοκάκι» θα πληρώνει ο ίδιος τις εισφορές.

ΤΡΙΤΟΣ ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ
Αν  στη διάρκεια του ημερολογιακού έτους παρασχεθεί υπηρεσία και σε τρίτο αντισυμβαλλόμενο, ο ασφαλισμένος οφείλει να το γνωστοποιήσει   στον ΕΦΚΑ, με σχετική αίτηση-δήλωση, ώστε να επέλθει η σχετική μεταβολή στο μητρώο και να ενημερωθεί/ούν ο/οι αντισυμβαλλόμενος/οι προκειμένου να απαλλαγεί/ούν από την ανωτέρω υποχρέωση. Όπως και για κάθε άλλη κατηγορία ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων, στο τέλος κάθε  έτους θα πραγματοποιείται εκκαθάριση και συμψηφισμός μεταξύ των καταβληθεισών κατά τους παραπάνω  μήνες εισφορών και των οφειλόμενων εισφορών, με βάση το πραγματικό εισόδημα που προκύπτει από την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας (όπως αυτό προκύπτει από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος).

ΟΡΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
Με ετήσια διάρκεια σύμβασης, ισχύει το ετήσιο ανώτατο όριο των 70.320 ευρώ, συνεπώς οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται στο συνολικό ποσό του δελτίου παροχής υπηρεσιών  ακόμα και αν αυτό υπερβαίνει ανά μήνα το ποσό των 5.860,80 ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι σε κάθε περίπτωση δεν γίνεται υπέρβαση του ανωτάτου ετησίου ορίου.  Σε περιπτώσεις συμβάσεων με διάρκεια μικρότερη του έτους, καταβάλλονται οι ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στην κατανομή της συμφωνημένης αμοιβής ανά μήνα ενώ και το ανώτατο όριο λαμβάνεται υπόψη σε μηνιαία βάση (5.860,80 ευρώ). Στην περίπτωση, τέλος,  κατά την οποία το ποσό του ΔΠΥ που εκδίδεται μηνιαίως  υπολείπεται της ελάχιστης βάσης υπολογισμού εισφορών (586,08 ευρώ) ο   ασφαλισμένος υποχρεούται να καταβάλλει τις εισφορές που υπολείπονται του ελάχιστου ποσού κατά το χρόνο της ετήσιας εκκαθάρισης της ασφαλιστικής υποχρέωσης, οπότε και θα οριστικοποιούνται οι  εισφορές.

Παραδείγματα 

ΓΙΑΤΡΟΣ
Παρέχει υπηρεσίες σε ιδιωτική κλινική, με σύμβαση ετήσιας διάρκειας, και αμοιβή ύψους 80.000 ευρώ, για την οποία εκδίδει τρία ΔΠΥ. Η κλινική αποτελεί τον μόνο αντισυμβαλλόμενο του συγκεκριμένου ασφαλισμένου-ιατρού, επομένως αυτός υπάγεται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39. Ανεξαρτήτως του αριθμού των ΔΠΥ στις οποίες επιμερίζεται η συμφωνηθείσα αμοιβή, καταβάλλονται εισφορές με βάση το ανώτατο ετήσιο όριο των 70.320 ευρώ, με δεδομένο ότι η   σύμβαση είναι ετήσιας διάρκειας. Αν η ω σύμβαση ήταν διάρκειας 10 μηνών, τότε η συμφωνηθείσα αμοιβή θα αντιστοιχούσε σε 8.000 ευρώ/μήνα, συνεπώς οι εισφορές θα υπολογίζονται επί της ανώτατης μηνιαίας βάσης υπολογισμού των 5.860,8 ευρώ. Στην τελευταία περίπτωση, όμως, ο   ασφαλισμένος θα καταβάλει κανονικά εισφορές με βάση το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός) για τους υπόλοιπους δύο μήνες του έτους.

ΓΙΑΤΡΟΣ
Παρέχει υπηρεσίες σε ιδιωτική κλινική, με σύμβαση διάρκειας 10 μηνών για την οποία εκδίδει ΔΠΥ αξίας 5.000 ευρώ. Με δεδομένο ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις της παρ. 9 του άρθρου 39, το ποσό της συμφωνηθείσας αμοιβής επιμερίζεται στους μήνες που διαρκεί η σύμβαση, επομένως σε κάθε μήνα αντιστοιχεί αμοιβή ύψους 500 ευρώ. Επ’ αυτής υπολογίζονται εισφορές αντιστοίχως κατανεμημένες σε βάρος του ασφαλισμένου και σε βάρος του αντισυμβαλλόμενου κατά τα ως άνω αναφερθέντα. Επιπροσθέτως, για το ποσό που υπολείπεται της ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού των αυτοαπασχολουμένων (586,08-500=86,08 ευρώ), ο ασφαλισμένος καταβάλλει εισφορές με βάση το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός).

ΛΟΓΙΣΤΗΣ
Εργάζεται ως μισθωτός σε εταιρία και παρέχει παράλληλα υπηρεσίες σε άλλη εταιρία με ΔΠΥ. Ο εν λόγω ασφαλισμένος δεν υπάγεται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39, αλλά σε αυτή του άρθρου 36 περί πολλαπλής δραστηριότητας. Επομένως, για τις αποδοχές του από τη μισθωτή εργασία υπολογίζονται εισφορές με βάση το άρθρο 38, για το δε εισόδημά του από την ελεύθερη άσκηση επαγγέλματος (ΔΠΥ) καταβάλλει εισφορές με βάση το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός). Αν ο  ίδιος  ως μισθωτός σε εταιρία, λαμβάνει και επιπλέον αποδοχές από την ίδια εταιρία με ΔΠΥ  δεν υπάγεται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39 και  για το σύνολο του εισοδήματος από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 38. Συνεπώς, επί του εισοδήματος αυτού υπολογίζονται εισφορές μισθωτού και, επομένως, η εταιρία καταβάλει τις εισφορές εργοδότη που αντιστοιχούν στο σύνολο του εισοδήματος (αποδοχές από μισθωτή εργασία και εισόδημα από ΔΠΥ).

 

 

Hannover Re: Μεγαλύτερη σταθεροποίηση στις τιμές των αντασφαλίστρων κατά τις ανανεώσεις την 1η Ιανουαρίου 2017

0

Αρθρο του Ulrich Wallin, CEO of Hannover Re / Επιμέλεια: Έλενα Ερμείδου

Η κατάσταση στην αγορά αντασφαλειών, στον κλάδο περιουσίας και ατυχημάτων, παραμένει κατ’ ουσία ίδια με εκείνη του περασμένου έτους. Ο ανταγωνισμός παραμένει έντονος, και οι πρωτασφαλιστές έχουν υψηλή αποθεματοποίηση κεφαλαίων χάρη στην εύρωστη κεφαλαιακή τους βάση. Την ίδια στιγμή, οι εισροές κεφαλαίων από την αγορά των ILS προς την αντασφαλιστική αγορά συνεχίζουν να αυξάνονται. Συνεπώς, η προσφορά αντασφαλιστικής ικανότητας ξεπερνά τη ζήτηση.

Επιπλέον, η πτώση των επιτοκίων και η ασάφεια που επικρατεί στις κεφαλαιαγορές δημιουργούν πιέσεις στις εν δυνάμει αποδόσεις. Παρά ταύτα, η κερδοφορία των ασφαλιστών και αντασφαλιστών είναι γενικώς σε καλά επίπεδα. Διευκολύνθηκε, κατά κάποιο τρόπο από το γεγονός ότι οι ζημιές από φυσικές καταστροφές τα τελευταία χρόνια ήταν σε χαμηλότερα, του μακροπρόθεσμου μέσου όρου, επίπεδα.

Η πτώση των τιμών και οι soft συνθήκες είχαν αντίκτυπο στα αποτελέσματα του underwriting σε κάποιο μικρό βαθμό. Ωστόσο, είναι σαφές πως δεν είναι δυνατόν επί μακρόν να απορροφώνται οι ζημιές. Αυτό έγινε ορατό στα αποτελέσματα που κατέγραψαν κάποιες αντασφαλιστές. Σημασία έχει να αναλαμβάνουμε δουλειές που καλύπτουν τις απαιτήσεις των περιθωρίων, ακόμη κι αν αυτό οδηγεί σε χαμηλότερα έσοδα.

Για τις ανανεώσεις των συμβάσεων την 1η Ιανουαρίου 2017, η Hannover Re αναμένει μεγαλύτερη σταθερότητα τόσο στις τιμές όσο και στις συνθήκες, όχι μόνο λόγω των αυξανόμενων πιέσεων στις αποδόσεις, αλλά και εξαιτίας του ραγδαία αυξανόμενου όγκου των συσσωρευμένων ζημιών. Υπάρχουν ευκαιρίες για αυξήσεις των τιμών των αντασφαλίστρων σε ορισμένες περιπτώσεις, συνέπεια των συμβάντων που προέρχονται από φυσικές καταστροφές.

Η ανάπτυξη των ψηφιακών εφαρμογών, επίσης, προσφέρει νέες ευκαιρίες στον κλάδο των ασφαλειών στο πλαίσιο των αναδυόμενων κινδύνων. Η Hannover Re αναμένει αύξηση της ζήτησης των προϊόντων έναντι των cyber κινδύνων όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε άλλες αγορές.

Βάσει των παραπάνω, η Hannover Re αναμένει μεγαλύτερη σταθερότητα στις τιμές και τις συνθήκες κατά τις ανανεώσεις την 1η Ιανουαρίου 2017. Παράλληλα με την ανάπτυξη που θα γνωρίσει ο τομέας των cyber κινδύνων, η εταιρεία προβλέπει, κυρίως, ευκαιρίες για τον κλάδο περιουσίας και ατυχημάτων στις ΗΠΑ και στον κλάδο πιστώσεων και εγγυήσεων.

Οι παραδοσιακές αντασφάλειες αποτελούν τον πυρήνα της Hannover Re, συμπλήρωμα των οποίων είναι οι καινοτόμες καλύψεις. Πάνω απ’ όλα, η εταιρεία παραμένει προσηλωμένη στην υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει, οι οποίες συμπληρώνονται από τις ευκαιρίες που προκύπτουν μέσα από στοχευμένες αγορές και σε εξειδικευμένες γραμμές.

Hannover Re: Μεγαλύτερη σταθεροποίηση στις τιμές των αντασφαλίστρων κατά τις ανανεώσεις την 1η Ιανουαρίου 2017

0

Αρθρο του Ulrich Wallin, CEO of Hannover Re / Επιμέλεια: Έλενα Ερμείδου

Η κατάσταση στην αγορά αντασφαλειών, στον κλάδο περιουσίας και ατυχημάτων, παραμένει κατ’ ουσία ίδια με εκείνη του περασμένου έτους. Ο ανταγωνισμός παραμένει έντονος, και οι πρωτασφαλιστές έχουν υψηλή αποθεματοποίηση κεφαλαίων χάρη στην εύρωστη κεφαλαιακή τους βάση. Την ίδια στιγμή, οι εισροές κεφαλαίων από την αγορά των ILS προς την αντασφαλιστική αγορά συνεχίζουν να αυξάνονται. Συνεπώς, η προσφορά αντασφαλιστικής ικανότητας ξεπερνά τη ζήτηση.

Επιπλέον, η πτώση των επιτοκίων και η ασάφεια που επικρατεί στις κεφαλαιαγορές δημιουργούν πιέσεις στις εν δυνάμει αποδόσεις. Παρά ταύτα, η κερδοφορία των ασφαλιστών και αντασφαλιστών είναι γενικώς σε καλά επίπεδα. Διευκολύνθηκε, κατά κάποιο τρόπο από το γεγονός ότι οι ζημιές από φυσικές καταστροφές τα τελευταία χρόνια ήταν σε χαμηλότερα, του μακροπρόθεσμου μέσου όρου, επίπεδα.

Η πτώση των τιμών και οι soft συνθήκες είχαν αντίκτυπο στα αποτελέσματα του underwriting σε κάποιο μικρό βαθμό. Ωστόσο, είναι σαφές πως δεν είναι δυνατόν επί μακρόν να απορροφώνται οι ζημιές. Αυτό έγινε ορατό στα αποτελέσματα που κατέγραψαν κάποιες αντασφαλιστές. Σημασία έχει να αναλαμβάνουμε δουλειές που καλύπτουν τις απαιτήσεις των περιθωρίων, ακόμη κι αν αυτό οδηγεί σε χαμηλότερα έσοδα.

Για τις ανανεώσεις των συμβάσεων την 1η Ιανουαρίου 2017, η Hannover Re αναμένει μεγαλύτερη σταθερότητα τόσο στις τιμές όσο και στις συνθήκες, όχι μόνο λόγω των αυξανόμενων πιέσεων στις αποδόσεις, αλλά και εξαιτίας του ραγδαία αυξανόμενου όγκου των συσσωρευμένων ζημιών. Υπάρχουν ευκαιρίες για αυξήσεις των τιμών των αντασφαλίστρων σε ορισμένες περιπτώσεις, συνέπεια των συμβάντων που προέρχονται από φυσικές καταστροφές.

Η ανάπτυξη των ψηφιακών εφαρμογών, επίσης, προσφέρει νέες ευκαιρίες στον κλάδο των ασφαλειών στο πλαίσιο των αναδυόμενων κινδύνων. Η Hannover Re αναμένει αύξηση της ζήτησης των προϊόντων έναντι των cyber κινδύνων όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε άλλες αγορές.

Βάσει των παραπάνω, η Hannover Re αναμένει μεγαλύτερη σταθερότητα στις τιμές και τις συνθήκες κατά τις ανανεώσεις την 1η Ιανουαρίου 2017. Παράλληλα με την ανάπτυξη που θα γνωρίσει ο τομέας των cyber κινδύνων, η εταιρεία προβλέπει, κυρίως, ευκαιρίες για τον κλάδο περιουσίας και ατυχημάτων στις ΗΠΑ και στον κλάδο πιστώσεων και εγγυήσεων.

Οι παραδοσιακές αντασφάλειες αποτελούν τον πυρήνα της Hannover Re, συμπλήρωμα των οποίων είναι οι καινοτόμες καλύψεις. Πάνω απ’ όλα, η εταιρεία παραμένει προσηλωμένη στην υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει, οι οποίες συμπληρώνονται από τις ευκαιρίες που προκύπτουν μέσα από στοχευμένες αγορές και σε εξειδικευμένες γραμμές.

Στο δύσκολο 2017 χρειάζονται συνέργειες και ‘συμφωνίες κυρίων’ για να βγει αλώβητη η αγορά

0

Του Νίκου Σακελλαρίου

Σε μία εβδομάδα ολοκληρώνεται  ο πρώτος μήνας του 2017 και η εικόνα που αφήνει για την ασφαλιστική αγορά είναι μεικτή.  Σύμφωνα με πληροφορίες μας από την αγορά , υπάρχει κινητικότητα στις ανανεώσεις συμβολαίων αλλά οι πρωτασφαλίσεις πάλι κινούνται με οριακές αρνητικές διαφορές. Το 2017 ξεκινά με αυξημένη ανησυχία για όλους τους επαγγελματίες της αγοράς.  Οι νέες ασφαλιστικές εισφορές πάνω στους επαγγελματίες της αγοράς αυξάνουν δυσβάστακτα τις συνολικές φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις για τους διαμεσολαβούντες.  Για να αντισταθμιστούν οι επιβαρύνσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει μία τουλάχιστον αυξημένη νέα παραγωγή της τάξης του 20-25% σε σχέση με τα περυσινά δεδομένα. Πόσοι και πώς μπορούν να το πετύχουν αυτό σε μία κοινωνία που βαρυγκωμά κάτω από την έλλειψη εισοδημάτων και την αυξανόμενη φορολογική και ασφαλιστική πίεση ταυτόχρονα; Δυστυχώς οι υπηρεσίες και, δη οι γενικές  ασφαλίσεις  είναι ελαστικότατες ως προς τα εισοδήματα. Είναι ίσως από τις πρώτες που κόβονται όταν ένα νοικοκυριό έχει εισοδηματικά προβλήματα. Ίσως γι’ αυτό οι περισσότερες εταιρείες παραμένουν εστιασμένες στις υποχρεωτικές  ασφαλίσεις αστικής ευθύνης αυτοκινήτου παρά το γεγονός ότι  τα τελευταία 6 χρόνια υποφέρουν από την παρατεταμένη υποχώρηση τιμολογίων.  Στο σημείο αυτό χρειάζεται άμεσα «συμφωνία κυρίων» ανάμεσα στις εταιρείες προκειμένου να υπάρξει έστω και μία μικρή αύξηση στα ασφάλιστρα αυτοκινήτου. Με δεδομένη την αύξηση των ορίων αποζημιώσεων αλλά και των ζημιών, κάποιες μικρές αυξήσεις ίσως είναι αναγκαίες προκειμένου να αποφευχθούν μεγαλύτερα  προβλήματα μέσα στη χρονιά.

Τα θετικά μηνύματα έρχονται από τον κλάδο υγείας , ο οποίος συνεχίζει και στον πρώτο μήνα 2017 να κινείται ανοδικά (πάντα σύμφωνα με δικές μας πληροφορίες) σε ότι αφορά τις νέες ασφαλίσεις και παρά το γεγονός ότι συνεχίζεται η αύξηση των τιμολογίων εξαιτίας της ενσωμάτωσης των αυξήσεων σε ΦΠΑ και των… Solvency II.  Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τα κυοφορούμενα ΣΔΙΤ στον κλάδο Υγείας είναι ευπρόσδεκτα αρκεί να γίνουν γρήγορα και άμεσα. Το ίδιο ισχύει και για τα ΣΔΙΤ στους κλάδους φυσικών καταστροφών για τα οποία όμως τα κυβερνητικά στελέχη αποφεύγουν να τοποθετηθούν.

Στο δύσκολο 2017 χρειάζονται συνέργειες και ‘συμφωνίες κυρίων’ για να βγει αλώβητη η αγορά

0

Του Νίκου Σακελλαρίου

Σε μία εβδομάδα ολοκληρώνεται  ο πρώτος μήνας του 2017 και η εικόνα που αφήνει για την ασφαλιστική αγορά είναι μεικτή.  Σύμφωνα με πληροφορίες μας από την αγορά , υπάρχει κινητικότητα στις ανανεώσεις συμβολαίων αλλά οι πρωτασφαλίσεις πάλι κινούνται με οριακές αρνητικές διαφορές. Το 2017 ξεκινά με αυξημένη ανησυχία για όλους τους επαγγελματίες της αγοράς.  Οι νέες ασφαλιστικές εισφορές πάνω στους επαγγελματίες της αγοράς αυξάνουν δυσβάστακτα τις συνολικές φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις για τους διαμεσολαβούντες.  Για να αντισταθμιστούν οι επιβαρύνσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει μία τουλάχιστον αυξημένη νέα παραγωγή της τάξης του 20-25% σε σχέση με τα περυσινά δεδομένα. Πόσοι και πώς μπορούν να το πετύχουν αυτό σε μία κοινωνία που βαρυγκωμά κάτω από την έλλειψη εισοδημάτων και την αυξανόμενη φορολογική και ασφαλιστική πίεση ταυτόχρονα; Δυστυχώς οι υπηρεσίες και, δη οι γενικές  ασφαλίσεις  είναι ελαστικότατες ως προς τα εισοδήματα. Είναι ίσως από τις πρώτες που κόβονται όταν ένα νοικοκυριό έχει εισοδηματικά προβλήματα. Ίσως γι’ αυτό οι περισσότερες εταιρείες παραμένουν εστιασμένες στις υποχρεωτικές  ασφαλίσεις αστικής ευθύνης αυτοκινήτου παρά το γεγονός ότι  τα τελευταία 6 χρόνια υποφέρουν από την παρατεταμένη υποχώρηση τιμολογίων.  Στο σημείο αυτό χρειάζεται άμεσα «συμφωνία κυρίων» ανάμεσα στις εταιρείες προκειμένου να υπάρξει έστω και μία μικρή αύξηση στα ασφάλιστρα αυτοκινήτου. Με δεδομένη την αύξηση των ορίων αποζημιώσεων αλλά και των ζημιών, κάποιες μικρές αυξήσεις ίσως είναι αναγκαίες προκειμένου να αποφευχθούν μεγαλύτερα  προβλήματα μέσα στη χρονιά.

Τα θετικά μηνύματα έρχονται από τον κλάδο υγείας , ο οποίος συνεχίζει και στον πρώτο μήνα 2017 να κινείται ανοδικά (πάντα σύμφωνα με δικές μας πληροφορίες) σε ότι αφορά τις νέες ασφαλίσεις και παρά το γεγονός ότι συνεχίζεται η αύξηση των τιμολογίων εξαιτίας της ενσωμάτωσης των αυξήσεων σε ΦΠΑ και των… Solvency II.  Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τα κυοφορούμενα ΣΔΙΤ στον κλάδο Υγείας είναι ευπρόσδεκτα αρκεί να γίνουν γρήγορα και άμεσα. Το ίδιο ισχύει και για τα ΣΔΙΤ στους κλάδους φυσικών καταστροφών για τα οποία όμως τα κυβερνητικά στελέχη αποφεύγουν να τοποθετηθούν.

DARAG: Η ελληνική αγορά είναι έτοιμη για λύσεις run-off

0

Συνέντευξη της Έλενας Ερμείδου με τον Group CEO της DARAG, Arndt Gossmann

«Το 2016 ήταν η καλύτερη χρονιά στην ιστορία του runoff» δηλώνει σε συνέντευξή του στο Insurance & Reinsurance Outlook o Group CEO της DARAG, Arndt Gossmann, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις της DARAG για τον συνολικό όγκο των ανενεργών χαρτοφυλακίων, ειδικότερα των καλύψεων πλην ζωής –που θα μεταβιβάζονταν εντός του τρέχοντος έτους και θα έφταναν τα 4 εκατ. ευρώ– εκτιμώντας ότι μεγάλο μέρος της ανάπτυξης στο μέλλον θα προέλθει και από τις χώρες του Νότου και προσθέτοντας ότι η ελληνική αγορά είναι έτοιμη για λύσεις runoff.

Εξηγεί ότι οι επενδύσεις σε προϊόντα runoff προσφέρουν μη εξαρτημένες αποδόσεις και χαμηλό volatility –χαρακτηριστικά ιδιαιτέρως ελκυστικά στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές– ενώ σήμερα έχει συμπέσει η συγκεκριμένη τάση των επενδυτών με τη διαρκή ανάγκη του κλάδου του runoff για μεγαλύτερη χρηματοδότηση/κεφάλαια. Αναφερόμενος στους στόχους της DARAG, o Arndt Gossmann διευκρινίζει ότι για την DARAG το δίλημμα αφορά ποιες από όλες τις διαθέσιμες προτάσεις/συναλλαγές θα επιλέξει, πετυχαίνοντας μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επιχειρηματική της ανάπτυξη, την προστασία της κεφαλαιακής της βάσης και τις αντικειμενικές δυνατότητες του ομίλου σε επίπεδο διαθέσιμου χρόνου και πόρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση κάθε συναλλαγής. Τονίζει ότι η συγκεκριμένη αγορά έχει πολλές δυνατότητες, όμως, αυτήν τη στιγμή, η αύξηση των συναλλαγών είναι απολύτως πραγματική.

Ποιες είναι οι προοπτικές της παγκόσμιας (αντ)ασφαλιστικής αγοράς για το 2017; Τους τελευταίους 12 μήνες, στην ηπειρωτική Ευρώπη είδαμε να ολοκληρώνονται μεγάλες συναλλαγές runoff. Τι θα πρέπει να περιμένουμε μέσα στην επόμενη χρονιά; Ποιος προβλέπεται να είναι ο όγκος των νέων deals;

Η αγορά runoff αναπτύσσεται ταχύτατα, αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις και περισσότερες εκδοχές, καθώς διάφορες ασφαλιστικές φαίνεται να βρίσκουν τελικά το κομμάτι (niche) που τους ταιριάζει καλύτερα και επικεντρώνονται σε αυτό. Μέχρι στιγμής, αυτή ήταν η καλύτερη χρονιά στην ιστορία του runoff. Είχαμε εκτιμήσει ότι στην Ευρώπη, και ειδικότερα στον κλάδο των καλύψεων πλην ζωής, ο συνολικός όγκος των ανενεργών χαρτοφυλακίων που θα μεταβιβάζονταν εντός του 2016 θα έφτανε τα 4 δισ. ευρώ. Καθώς βαίνουμε προς το τέλος του έτους, φαίνεται ότι οι εκτιμήσεις αυτές βρίσκονται πολύ κοντά στην πραγματικότητα. Όμως, εκτός από την αυξανόμενη δυναμική του runoff στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, αναμένουμε ότι ένα μεγάλο μέρος της ανάπτυξης θα προέλθει από τις χώρες του Νότου, εκεί όπου η αγορά βρίσκεται ακόμη σε πρώιμη φάση.

Τι προβλέπετε για την ελληνική (αντ)ασφαλιστική αγορά; Διακρίνετε ευκαιρίες runoff στην Ελλάδα;

Η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων (ROE) αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι η εφαρμογή της Οδηγίας Solvency II θα κάνει τις ασφαλιστικές ακόμη πιο προσεκτικές όσον αφορά την αξιοποίηση των κεφαλαίων τους και θα τις ωθήσει να αναζητήσουν τη βέλτιστη κεφαλαιακή δομή σε σχέση με τη στρατηγική τους. Η αγορά είναι έτοιμη, κι αυτός είναι ο λόγος που μας κάνει να βλέπουμε όλο και περισσότερες ευκαιρίες στην Ελλάδα.

Υπάρχει νομικό πλαίσιο για την πραγματοποίηση συναλλαγών runoff;

Ναι, υπάρχει και περιλαμβάνεται στο πλαίσιο της οδηγίας Solvency II, η οποία ψηφίστηκε και ενσωματώθηκε στο ελληνικό Δίκαιο τον Ιανουάριο του 2016. Με το Solvency II αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο σκέπτεται και λειτουργεί ο κλάδος της ασφάλισης στην ΕΕ. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε λύσεις για την αποτελεσματική διαχείριση κεφαλαίου, λύσεις οι οποίες βελτιστοποιούν τους ισολογισμούς των εταιρειών, αποδεσμεύουν κεφάλαια και εξασφαλίζουν πιο αποδοτική λειτουργία.

Πιστεύετε ότι σε περιβάλλον μικρών επιτοκίων και χαμηλών αποδόσεων τα εναλλακτικά κεφάλαια είναι μια πραγματική διέξοδος; Θεωρείτε ότι οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές θα πρέπει να τα αντιμετωπίσουν ως απειλή;

Η επενδυτική κοινότητα αγαπά την αγορά του runoff, παρ’ όλα αυτά αναζητά εργαλεία που θα της επιτρέψουν να συνεπενδύσει με υγιείς και εγνωσμένου κύρους acquirers. Οι επενδύσεις σε προϊόντα runoff προσφέρουν μη εξαρτημένες (uncorrelated) αποδόσεις και χαμηλό volatility, χαρακτηριστικά ιδιαιτέρως ελκυστικά στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές σήμερα. Η συγκεκριμένη τάση των επενδυτών έρχεται να συμπέσει με τη διαρκή ανάγκη του κλάδου του runoff για μεγαλύτερη χρηματοδότηση/κεφάλαια. Το μέσο μέγεθος μιας συναλλαγής runoff εκτινάχθηκε από τα 20 εκατ. (το 2014) στα 200 εκατ. ευρώ (το 2016), ενώ υπήρξαν μεμονωμένες συμφωνίες που πλησίασαν το 1 δισ. ευρώ. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η πρόσβαση σε κεφάλαια τρίτων (thirdparty investors) καθίσταται αναγκαία τόσο για τους μικρότερους όσο και για τους μεγαλύτερους παίκτες της αγοράς runoff, ώστε αυτοί να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στη ζήτηση της ασφαλιστικής αγοράς, να διαφοροποιήσουν την κεφαλαιακή τους βάση και να προσφέρουν δίκαιες και ελκυστικές αποτιμήσεις για τα χαρτοφυλάκια που τους ενδιαφέρουν. Τους τελευταίους μήνες, βλέπουμε να προσφέρονται δομημένα προϊόντα στα οποία συμμετέχουν περισσότεροι του ενός επενδυτές. Φυσικά, οι ασφαλιστικές που ειδικεύονται στο runoff θα ωφεληθούν πιο πολύ, όχι μόνο αν συνεργαστούν με ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, αλλά και αν είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τα εναλλακτικά κεφάλαια στο πλαίσιο των δικών τους κεφαλαιακών δομών, πράγμα το οποίο είναι ακριβώς αυτό που προσφέρει η DARAG μέσω του Rpad.

Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για την πλατφόρμα Rpad και το PCC της DARAG στη Μάλτα.

Τα ίδια τα προϊόντα runoff, ως επενδυτικά προϊόντα, είναι πολύ ελκυστικά, όμως η όλη διαδικασία επένδυσης σε αυτά, μέχρι τώρα, ήταν πολύπλοκη και χωρίς ευελιξία. Μέχρι σήμερα, οι επενδυτές ήταν υποχρεωμένοι να αγοράσουν ένα ολόκληρο χαρτοφυλάκιο ή μια ολόκληρη ασφαλιστική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε κανονιστικές και λειτουργικές απαιτήσεις –για πολλούς επενδυτές το άλμα ήταν πολύ μεγάλο.

Γι’ αυτό, η DARAG, πέρυσι στο Μόντε Κάρλο, παρουσίασε την πλατφόρμα Rpad, την οποία προσφέρει μέσω μιας ιδιόκτητης PCC εταιρείας (Protected Cell Company). Ως επενδυτική πλατφόρμα, το Rpad προσφέρει εύκολη πρόσβαση σε προϊόντα runoff, κλειστή κεφαλαιακή διάρθρωση (ringfencing μεταξύ πυρήνα και cells), αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων κεφαλαίων, μεγαλύτερη ταχύτητα κι ευελιξία, μικρότερο κόστος και πλήρη συμμόρφωση με το πλαίσιο Solvency II. Έτσι, η επένδυση στο runoff καθίσταται απλούστερη και ακόμη πιο ελκυστική, αντίστοιχη με την αγορά μετοχών ή αμοιβαίων. Η όλη διάρθρωση της πλατφόρμας, με τον πυρήνα και τα ξεχωριστά cells, καθιστά το συγκεκριμένο asset class ευέλικτο, καθώς επιτρέπει την κλιμακωτή επέκταση (scalability) τόσο από πλευράς μεγέθους όσο και από πλευράς επενδυτικού ρίσκου. Μέχρι σήμερα, κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στην αγορά. Από πέρυσι, οπότε και παρουσιάσαμε την πλατφόρμα για πρώτη φορά, έχουμε ήδη λάβει την έγκριση για το πρώτο cell, ενώ μέχρι το τέλος του έτους, σχεδιάζουμε τη δημιουργία και ενός δεύτερου.

Ποια είναι η γνώμη σας για τις νέες τεχνολογίες, το InsurTech, τα startups; Τι μπορούν να προσθέσουν στην αγορά;

Η τεχνολογική πρόοδος, από τα κοινωνικά δίκτυα και τις κινητές επικοινωνίες μέχρι το cloud και τα big data, έρχεται να εισβάλει σε όλους τους τομείς των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, αυξάνοντας τις απαιτήσεις για άμεση πρόσβαση και αξιοποίηση των διαθέσιμων πληροφοριών. Η αγορά, στο σύνολό της, από τον μεμονωμένο ασφαλιζόμενο μέχρι τις μικρές, μεσαίες ή και τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές, περιμένει διαφοροποιημένα προϊόντα, που θα διαμορφώνονται με βάση κάποια εξατομικευμένα χαρακτηριστικά. Οι κανονιστικές απαιτήσεις, οι γεωπολιτικές και οι οικονομικές συνθήκες, η εναρμόνιση και η παγκοσμιοποίηση της ασφαλιστικής αγοράς θα επηρεάσουν και θα διαμορφώσουν τη νέα στρατηγική των επιχειρήσεων. Νέου τύπου κίνδυνοι, όπως το cyber risk, η κλιματική αλλαγή, τα κοινωνικά δίκτυα, η τρομοκρατία, η μαζική μετανάστευση κ.λπ., δημιουργούν ερωτήματα για την κατεύθυνση προς την οποία θα πρέπει να οδηγηθούν οι διαθέσιμοι πόροι και τα κεφάλαια των ασφαλιστικών. Και κατά τη γνώμη μου, η κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να είναι προς το μέλλον και όχι προς το παρελθόν (runoff).

Ποιοι είναι οι στόχοι της DARAG για το 2017;

Ανάπτυξη, φυσικά, η οποία όμως θα προκύψει με τρόπο ελεγχόμενο και προσεκτικό. Για την DARAG, το δίλημμα αφορά ποιες από όλες τις διαθέσιμες προτάσεις/συναλλαγές θα επιλέξει, πετυχαίνοντας μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επιχειρηματική της ανάπτυξη, την προστασία της κεφαλαιακής της βάσης και τις αντικειμενικές δυνατότητες του ομίλου σε επίπεδο διαθέσιμου χρόνου και πόρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση κάθε συναλλαγής. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι η συγκεκριμένη αγορά έχει πολλές δυνατότητες, όμως, αυτήν τη στιγμή, η αύξηση των συναλλαγών που βλέπουμε είναι απολύτως πραγματική, συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο και οι συμφωνίες που ολοκληρώνονται έχουν συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Την περασμένη χρονιά, αρχίσαμε να συμμετέχουμε σε μεγαλύτερα deals, παρ’ όλα αυτά έχουμε απόλυτη συναίσθηση του ότι παραμένουμε μια εταιρεία μεσαίου μεγέθους.

DARAG: Η ελληνική αγορά είναι έτοιμη για λύσεις run-off

0

Συνέντευξη της Έλενας Ερμείδου με τον Group CEO της DARAG, Arndt Gossmann

«Το 2016 ήταν η καλύτερη χρονιά στην ιστορία του runoff» δηλώνει σε συνέντευξή του στο Insurance & Reinsurance Outlook o Group CEO της DARAG, Arndt Gossmann, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις της DARAG για τον συνολικό όγκο των ανενεργών χαρτοφυλακίων, ειδικότερα των καλύψεων πλην ζωής –που θα μεταβιβάζονταν εντός του τρέχοντος έτους και θα έφταναν τα 4 εκατ. ευρώ– εκτιμώντας ότι μεγάλο μέρος της ανάπτυξης στο μέλλον θα προέλθει και από τις χώρες του Νότου και προσθέτοντας ότι η ελληνική αγορά είναι έτοιμη για λύσεις runoff.

Εξηγεί ότι οι επενδύσεις σε προϊόντα runoff προσφέρουν μη εξαρτημένες αποδόσεις και χαμηλό volatility –χαρακτηριστικά ιδιαιτέρως ελκυστικά στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές– ενώ σήμερα έχει συμπέσει η συγκεκριμένη τάση των επενδυτών με τη διαρκή ανάγκη του κλάδου του runoff για μεγαλύτερη χρηματοδότηση/κεφάλαια. Αναφερόμενος στους στόχους της DARAG, o Arndt Gossmann διευκρινίζει ότι για την DARAG το δίλημμα αφορά ποιες από όλες τις διαθέσιμες προτάσεις/συναλλαγές θα επιλέξει, πετυχαίνοντας μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επιχειρηματική της ανάπτυξη, την προστασία της κεφαλαιακής της βάσης και τις αντικειμενικές δυνατότητες του ομίλου σε επίπεδο διαθέσιμου χρόνου και πόρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση κάθε συναλλαγής. Τονίζει ότι η συγκεκριμένη αγορά έχει πολλές δυνατότητες, όμως, αυτήν τη στιγμή, η αύξηση των συναλλαγών είναι απολύτως πραγματική.

Ποιες είναι οι προοπτικές της παγκόσμιας (αντ)ασφαλιστικής αγοράς για το 2017; Τους τελευταίους 12 μήνες, στην ηπειρωτική Ευρώπη είδαμε να ολοκληρώνονται μεγάλες συναλλαγές runoff. Τι θα πρέπει να περιμένουμε μέσα στην επόμενη χρονιά; Ποιος προβλέπεται να είναι ο όγκος των νέων deals;

Η αγορά runoff αναπτύσσεται ταχύτατα, αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις και περισσότερες εκδοχές, καθώς διάφορες ασφαλιστικές φαίνεται να βρίσκουν τελικά το κομμάτι (niche) που τους ταιριάζει καλύτερα και επικεντρώνονται σε αυτό. Μέχρι στιγμής, αυτή ήταν η καλύτερη χρονιά στην ιστορία του runoff. Είχαμε εκτιμήσει ότι στην Ευρώπη, και ειδικότερα στον κλάδο των καλύψεων πλην ζωής, ο συνολικός όγκος των ανενεργών χαρτοφυλακίων που θα μεταβιβάζονταν εντός του 2016 θα έφτανε τα 4 δισ. ευρώ. Καθώς βαίνουμε προς το τέλος του έτους, φαίνεται ότι οι εκτιμήσεις αυτές βρίσκονται πολύ κοντά στην πραγματικότητα. Όμως, εκτός από την αυξανόμενη δυναμική του runoff στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, αναμένουμε ότι ένα μεγάλο μέρος της ανάπτυξης θα προέλθει από τις χώρες του Νότου, εκεί όπου η αγορά βρίσκεται ακόμη σε πρώιμη φάση.

Τι προβλέπετε για την ελληνική (αντ)ασφαλιστική αγορά; Διακρίνετε ευκαιρίες runoff στην Ελλάδα;

Η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων (ROE) αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι η εφαρμογή της Οδηγίας Solvency II θα κάνει τις ασφαλιστικές ακόμη πιο προσεκτικές όσον αφορά την αξιοποίηση των κεφαλαίων τους και θα τις ωθήσει να αναζητήσουν τη βέλτιστη κεφαλαιακή δομή σε σχέση με τη στρατηγική τους. Η αγορά είναι έτοιμη, κι αυτός είναι ο λόγος που μας κάνει να βλέπουμε όλο και περισσότερες ευκαιρίες στην Ελλάδα.

Υπάρχει νομικό πλαίσιο για την πραγματοποίηση συναλλαγών runoff;

Ναι, υπάρχει και περιλαμβάνεται στο πλαίσιο της οδηγίας Solvency II, η οποία ψηφίστηκε και ενσωματώθηκε στο ελληνικό Δίκαιο τον Ιανουάριο του 2016. Με το Solvency II αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο σκέπτεται και λειτουργεί ο κλάδος της ασφάλισης στην ΕΕ. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε λύσεις για την αποτελεσματική διαχείριση κεφαλαίου, λύσεις οι οποίες βελτιστοποιούν τους ισολογισμούς των εταιρειών, αποδεσμεύουν κεφάλαια και εξασφαλίζουν πιο αποδοτική λειτουργία.

Πιστεύετε ότι σε περιβάλλον μικρών επιτοκίων και χαμηλών αποδόσεων τα εναλλακτικά κεφάλαια είναι μια πραγματική διέξοδος; Θεωρείτε ότι οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές θα πρέπει να τα αντιμετωπίσουν ως απειλή;

Η επενδυτική κοινότητα αγαπά την αγορά του runoff, παρ’ όλα αυτά αναζητά εργαλεία που θα της επιτρέψουν να συνεπενδύσει με υγιείς και εγνωσμένου κύρους acquirers. Οι επενδύσεις σε προϊόντα runoff προσφέρουν μη εξαρτημένες (uncorrelated) αποδόσεις και χαμηλό volatility, χαρακτηριστικά ιδιαιτέρως ελκυστικά στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές σήμερα. Η συγκεκριμένη τάση των επενδυτών έρχεται να συμπέσει με τη διαρκή ανάγκη του κλάδου του runoff για μεγαλύτερη χρηματοδότηση/κεφάλαια. Το μέσο μέγεθος μιας συναλλαγής runoff εκτινάχθηκε από τα 20 εκατ. (το 2014) στα 200 εκατ. ευρώ (το 2016), ενώ υπήρξαν μεμονωμένες συμφωνίες που πλησίασαν το 1 δισ. ευρώ. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η πρόσβαση σε κεφάλαια τρίτων (thirdparty investors) καθίσταται αναγκαία τόσο για τους μικρότερους όσο και για τους μεγαλύτερους παίκτες της αγοράς runoff, ώστε αυτοί να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στη ζήτηση της ασφαλιστικής αγοράς, να διαφοροποιήσουν την κεφαλαιακή τους βάση και να προσφέρουν δίκαιες και ελκυστικές αποτιμήσεις για τα χαρτοφυλάκια που τους ενδιαφέρουν. Τους τελευταίους μήνες, βλέπουμε να προσφέρονται δομημένα προϊόντα στα οποία συμμετέχουν περισσότεροι του ενός επενδυτές. Φυσικά, οι ασφαλιστικές που ειδικεύονται στο runoff θα ωφεληθούν πιο πολύ, όχι μόνο αν συνεργαστούν με ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, αλλά και αν είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τα εναλλακτικά κεφάλαια στο πλαίσιο των δικών τους κεφαλαιακών δομών, πράγμα το οποίο είναι ακριβώς αυτό που προσφέρει η DARAG μέσω του Rpad.

Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για την πλατφόρμα Rpad και το PCC της DARAG στη Μάλτα.

Τα ίδια τα προϊόντα runoff, ως επενδυτικά προϊόντα, είναι πολύ ελκυστικά, όμως η όλη διαδικασία επένδυσης σε αυτά, μέχρι τώρα, ήταν πολύπλοκη και χωρίς ευελιξία. Μέχρι σήμερα, οι επενδυτές ήταν υποχρεωμένοι να αγοράσουν ένα ολόκληρο χαρτοφυλάκιο ή μια ολόκληρη ασφαλιστική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε κανονιστικές και λειτουργικές απαιτήσεις –για πολλούς επενδυτές το άλμα ήταν πολύ μεγάλο.

Γι’ αυτό, η DARAG, πέρυσι στο Μόντε Κάρλο, παρουσίασε την πλατφόρμα Rpad, την οποία προσφέρει μέσω μιας ιδιόκτητης PCC εταιρείας (Protected Cell Company). Ως επενδυτική πλατφόρμα, το Rpad προσφέρει εύκολη πρόσβαση σε προϊόντα runoff, κλειστή κεφαλαιακή διάρθρωση (ringfencing μεταξύ πυρήνα και cells), αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων κεφαλαίων, μεγαλύτερη ταχύτητα κι ευελιξία, μικρότερο κόστος και πλήρη συμμόρφωση με το πλαίσιο Solvency II. Έτσι, η επένδυση στο runoff καθίσταται απλούστερη και ακόμη πιο ελκυστική, αντίστοιχη με την αγορά μετοχών ή αμοιβαίων. Η όλη διάρθρωση της πλατφόρμας, με τον πυρήνα και τα ξεχωριστά cells, καθιστά το συγκεκριμένο asset class ευέλικτο, καθώς επιτρέπει την κλιμακωτή επέκταση (scalability) τόσο από πλευράς μεγέθους όσο και από πλευράς επενδυτικού ρίσκου. Μέχρι σήμερα, κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στην αγορά. Από πέρυσι, οπότε και παρουσιάσαμε την πλατφόρμα για πρώτη φορά, έχουμε ήδη λάβει την έγκριση για το πρώτο cell, ενώ μέχρι το τέλος του έτους, σχεδιάζουμε τη δημιουργία και ενός δεύτερου.

Ποια είναι η γνώμη σας για τις νέες τεχνολογίες, το InsurTech, τα startups; Τι μπορούν να προσθέσουν στην αγορά;

Η τεχνολογική πρόοδος, από τα κοινωνικά δίκτυα και τις κινητές επικοινωνίες μέχρι το cloud και τα big data, έρχεται να εισβάλει σε όλους τους τομείς των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, αυξάνοντας τις απαιτήσεις για άμεση πρόσβαση και αξιοποίηση των διαθέσιμων πληροφοριών. Η αγορά, στο σύνολό της, από τον μεμονωμένο ασφαλιζόμενο μέχρι τις μικρές, μεσαίες ή και τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές, περιμένει διαφοροποιημένα προϊόντα, που θα διαμορφώνονται με βάση κάποια εξατομικευμένα χαρακτηριστικά. Οι κανονιστικές απαιτήσεις, οι γεωπολιτικές και οι οικονομικές συνθήκες, η εναρμόνιση και η παγκοσμιοποίηση της ασφαλιστικής αγοράς θα επηρεάσουν και θα διαμορφώσουν τη νέα στρατηγική των επιχειρήσεων. Νέου τύπου κίνδυνοι, όπως το cyber risk, η κλιματική αλλαγή, τα κοινωνικά δίκτυα, η τρομοκρατία, η μαζική μετανάστευση κ.λπ., δημιουργούν ερωτήματα για την κατεύθυνση προς την οποία θα πρέπει να οδηγηθούν οι διαθέσιμοι πόροι και τα κεφάλαια των ασφαλιστικών. Και κατά τη γνώμη μου, η κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να είναι προς το μέλλον και όχι προς το παρελθόν (runoff).

Ποιοι είναι οι στόχοι της DARAG για το 2017;

Ανάπτυξη, φυσικά, η οποία όμως θα προκύψει με τρόπο ελεγχόμενο και προσεκτικό. Για την DARAG, το δίλημμα αφορά ποιες από όλες τις διαθέσιμες προτάσεις/συναλλαγές θα επιλέξει, πετυχαίνοντας μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επιχειρηματική της ανάπτυξη, την προστασία της κεφαλαιακής της βάσης και τις αντικειμενικές δυνατότητες του ομίλου σε επίπεδο διαθέσιμου χρόνου και πόρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση κάθε συναλλαγής. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι η συγκεκριμένη αγορά έχει πολλές δυνατότητες, όμως, αυτήν τη στιγμή, η αύξηση των συναλλαγών που βλέπουμε είναι απολύτως πραγματική, συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο και οι συμφωνίες που ολοκληρώνονται έχουν συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Την περασμένη χρονιά, αρχίσαμε να συμμετέχουμε σε μεγαλύτερα deals, παρ’ όλα αυτά έχουμε απόλυτη συναίσθηση του ότι παραμένουμε μια εταιρεία μεσαίου μεγέθους.

DARAG: Η ελληνική αγορά είναι έτοιμη για λύσεις run-off

0

Συνέντευξη της Έλενας Ερμείδου με τον Group CEO της DARAG, Arndt Gossmann

«Το 2016 ήταν η καλύτερη χρονιά στην ιστορία του runoff» δηλώνει σε συνέντευξή του στο Insurance & Reinsurance Outlook o Group CEO της DARAG, Arndt Gossmann, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις της DARAG για τον συνολικό όγκο των ανενεργών χαρτοφυλακίων, ειδικότερα των καλύψεων πλην ζωής –που θα μεταβιβάζονταν εντός του τρέχοντος έτους και θα έφταναν τα 4 εκατ. ευρώ– εκτιμώντας ότι μεγάλο μέρος της ανάπτυξης στο μέλλον θα προέλθει και από τις χώρες του Νότου και προσθέτοντας ότι η ελληνική αγορά είναι έτοιμη για λύσεις runoff.

Εξηγεί ότι οι επενδύσεις σε προϊόντα runoff προσφέρουν μη εξαρτημένες αποδόσεις και χαμηλό volatility –χαρακτηριστικά ιδιαιτέρως ελκυστικά στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές– ενώ σήμερα έχει συμπέσει η συγκεκριμένη τάση των επενδυτών με τη διαρκή ανάγκη του κλάδου του runoff για μεγαλύτερη χρηματοδότηση/κεφάλαια. Αναφερόμενος στους στόχους της DARAG, o Arndt Gossmann διευκρινίζει ότι για την DARAG το δίλημμα αφορά ποιες από όλες τις διαθέσιμες προτάσεις/συναλλαγές θα επιλέξει, πετυχαίνοντας μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επιχειρηματική της ανάπτυξη, την προστασία της κεφαλαιακής της βάσης και τις αντικειμενικές δυνατότητες του ομίλου σε επίπεδο διαθέσιμου χρόνου και πόρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση κάθε συναλλαγής. Τονίζει ότι η συγκεκριμένη αγορά έχει πολλές δυνατότητες, όμως, αυτήν τη στιγμή, η αύξηση των συναλλαγών είναι απολύτως πραγματική.

Ποιες είναι οι προοπτικές της παγκόσμιας (αντ)ασφαλιστικής αγοράς για το 2017; Τους τελευταίους 12 μήνες, στην ηπειρωτική Ευρώπη είδαμε να ολοκληρώνονται μεγάλες συναλλαγές runoff. Τι θα πρέπει να περιμένουμε μέσα στην επόμενη χρονιά; Ποιος προβλέπεται να είναι ο όγκος των νέων deals;

Η αγορά runoff αναπτύσσεται ταχύτατα, αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις και περισσότερες εκδοχές, καθώς διάφορες ασφαλιστικές φαίνεται να βρίσκουν τελικά το κομμάτι (niche) που τους ταιριάζει καλύτερα και επικεντρώνονται σε αυτό. Μέχρι στιγμής, αυτή ήταν η καλύτερη χρονιά στην ιστορία του runoff. Είχαμε εκτιμήσει ότι στην Ευρώπη, και ειδικότερα στον κλάδο των καλύψεων πλην ζωής, ο συνολικός όγκος των ανενεργών χαρτοφυλακίων που θα μεταβιβάζονταν εντός του 2016 θα έφτανε τα 4 δισ. ευρώ. Καθώς βαίνουμε προς το τέλος του έτους, φαίνεται ότι οι εκτιμήσεις αυτές βρίσκονται πολύ κοντά στην πραγματικότητα. Όμως, εκτός από την αυξανόμενη δυναμική του runoff στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, αναμένουμε ότι ένα μεγάλο μέρος της ανάπτυξης θα προέλθει από τις χώρες του Νότου, εκεί όπου η αγορά βρίσκεται ακόμη σε πρώιμη φάση.

Τι προβλέπετε για την ελληνική (αντ)ασφαλιστική αγορά; Διακρίνετε ευκαιρίες runoff στην Ελλάδα;

Η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων (ROE) αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι η εφαρμογή της Οδηγίας Solvency II θα κάνει τις ασφαλιστικές ακόμη πιο προσεκτικές όσον αφορά την αξιοποίηση των κεφαλαίων τους και θα τις ωθήσει να αναζητήσουν τη βέλτιστη κεφαλαιακή δομή σε σχέση με τη στρατηγική τους. Η αγορά είναι έτοιμη, κι αυτός είναι ο λόγος που μας κάνει να βλέπουμε όλο και περισσότερες ευκαιρίες στην Ελλάδα.

Υπάρχει νομικό πλαίσιο για την πραγματοποίηση συναλλαγών runoff;

Ναι, υπάρχει και περιλαμβάνεται στο πλαίσιο της οδηγίας Solvency II, η οποία ψηφίστηκε και ενσωματώθηκε στο ελληνικό Δίκαιο τον Ιανουάριο του 2016. Με το Solvency II αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο σκέπτεται και λειτουργεί ο κλάδος της ασφάλισης στην ΕΕ. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε λύσεις για την αποτελεσματική διαχείριση κεφαλαίου, λύσεις οι οποίες βελτιστοποιούν τους ισολογισμούς των εταιρειών, αποδεσμεύουν κεφάλαια και εξασφαλίζουν πιο αποδοτική λειτουργία.

Πιστεύετε ότι σε περιβάλλον μικρών επιτοκίων και χαμηλών αποδόσεων τα εναλλακτικά κεφάλαια είναι μια πραγματική διέξοδος; Θεωρείτε ότι οι παραδοσιακοί αντασφαλιστές θα πρέπει να τα αντιμετωπίσουν ως απειλή;

Η επενδυτική κοινότητα αγαπά την αγορά του runoff, παρ’ όλα αυτά αναζητά εργαλεία που θα της επιτρέψουν να συνεπενδύσει με υγιείς και εγνωσμένου κύρους acquirers. Οι επενδύσεις σε προϊόντα runoff προσφέρουν μη εξαρτημένες (uncorrelated) αποδόσεις και χαμηλό volatility, χαρακτηριστικά ιδιαιτέρως ελκυστικά στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές σήμερα. Η συγκεκριμένη τάση των επενδυτών έρχεται να συμπέσει με τη διαρκή ανάγκη του κλάδου του runoff για μεγαλύτερη χρηματοδότηση/κεφάλαια. Το μέσο μέγεθος μιας συναλλαγής runoff εκτινάχθηκε από τα 20 εκατ. (το 2014) στα 200 εκατ. ευρώ (το 2016), ενώ υπήρξαν μεμονωμένες συμφωνίες που πλησίασαν το 1 δισ. ευρώ. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η πρόσβαση σε κεφάλαια τρίτων (thirdparty investors) καθίσταται αναγκαία τόσο για τους μικρότερους όσο και για τους μεγαλύτερους παίκτες της αγοράς runoff, ώστε αυτοί να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στη ζήτηση της ασφαλιστικής αγοράς, να διαφοροποιήσουν την κεφαλαιακή τους βάση και να προσφέρουν δίκαιες και ελκυστικές αποτιμήσεις για τα χαρτοφυλάκια που τους ενδιαφέρουν. Τους τελευταίους μήνες, βλέπουμε να προσφέρονται δομημένα προϊόντα στα οποία συμμετέχουν περισσότεροι του ενός επενδυτές. Φυσικά, οι ασφαλιστικές που ειδικεύονται στο runoff θα ωφεληθούν πιο πολύ, όχι μόνο αν συνεργαστούν με ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, αλλά και αν είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τα εναλλακτικά κεφάλαια στο πλαίσιο των δικών τους κεφαλαιακών δομών, πράγμα το οποίο είναι ακριβώς αυτό που προσφέρει η DARAG μέσω του Rpad.

Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για την πλατφόρμα Rpad και το PCC της DARAG στη Μάλτα.

Τα ίδια τα προϊόντα runoff, ως επενδυτικά προϊόντα, είναι πολύ ελκυστικά, όμως η όλη διαδικασία επένδυσης σε αυτά, μέχρι τώρα, ήταν πολύπλοκη και χωρίς ευελιξία. Μέχρι σήμερα, οι επενδυτές ήταν υποχρεωμένοι να αγοράσουν ένα ολόκληρο χαρτοφυλάκιο ή μια ολόκληρη ασφαλιστική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε κανονιστικές και λειτουργικές απαιτήσεις –για πολλούς επενδυτές το άλμα ήταν πολύ μεγάλο.

Γι’ αυτό, η DARAG, πέρυσι στο Μόντε Κάρλο, παρουσίασε την πλατφόρμα Rpad, την οποία προσφέρει μέσω μιας ιδιόκτητης PCC εταιρείας (Protected Cell Company). Ως επενδυτική πλατφόρμα, το Rpad προσφέρει εύκολη πρόσβαση σε προϊόντα runoff, κλειστή κεφαλαιακή διάρθρωση (ringfencing μεταξύ πυρήνα και cells), αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων κεφαλαίων, μεγαλύτερη ταχύτητα κι ευελιξία, μικρότερο κόστος και πλήρη συμμόρφωση με το πλαίσιο Solvency II. Έτσι, η επένδυση στο runoff καθίσταται απλούστερη και ακόμη πιο ελκυστική, αντίστοιχη με την αγορά μετοχών ή αμοιβαίων. Η όλη διάρθρωση της πλατφόρμας, με τον πυρήνα και τα ξεχωριστά cells, καθιστά το συγκεκριμένο asset class ευέλικτο, καθώς επιτρέπει την κλιμακωτή επέκταση (scalability) τόσο από πλευράς μεγέθους όσο και από πλευράς επενδυτικού ρίσκου. Μέχρι σήμερα, κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στην αγορά. Από πέρυσι, οπότε και παρουσιάσαμε την πλατφόρμα για πρώτη φορά, έχουμε ήδη λάβει την έγκριση για το πρώτο cell, ενώ μέχρι το τέλος του έτους, σχεδιάζουμε τη δημιουργία και ενός δεύτερου.

Ποια είναι η γνώμη σας για τις νέες τεχνολογίες, το InsurTech, τα startups; Τι μπορούν να προσθέσουν στην αγορά;

Η τεχνολογική πρόοδος, από τα κοινωνικά δίκτυα και τις κινητές επικοινωνίες μέχρι το cloud και τα big data, έρχεται να εισβάλει σε όλους τους τομείς των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, αυξάνοντας τις απαιτήσεις για άμεση πρόσβαση και αξιοποίηση των διαθέσιμων πληροφοριών. Η αγορά, στο σύνολό της, από τον μεμονωμένο ασφαλιζόμενο μέχρι τις μικρές, μεσαίες ή και τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές, περιμένει διαφοροποιημένα προϊόντα, που θα διαμορφώνονται με βάση κάποια εξατομικευμένα χαρακτηριστικά. Οι κανονιστικές απαιτήσεις, οι γεωπολιτικές και οι οικονομικές συνθήκες, η εναρμόνιση και η παγκοσμιοποίηση της ασφαλιστικής αγοράς θα επηρεάσουν και θα διαμορφώσουν τη νέα στρατηγική των επιχειρήσεων. Νέου τύπου κίνδυνοι, όπως το cyber risk, η κλιματική αλλαγή, τα κοινωνικά δίκτυα, η τρομοκρατία, η μαζική μετανάστευση κ.λπ., δημιουργούν ερωτήματα για την κατεύθυνση προς την οποία θα πρέπει να οδηγηθούν οι διαθέσιμοι πόροι και τα κεφάλαια των ασφαλιστικών. Και κατά τη γνώμη μου, η κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να είναι προς το μέλλον και όχι προς το παρελθόν (runoff).

Ποιοι είναι οι στόχοι της DARAG για το 2017;

Ανάπτυξη, φυσικά, η οποία όμως θα προκύψει με τρόπο ελεγχόμενο και προσεκτικό. Για την DARAG, το δίλημμα αφορά ποιες από όλες τις διαθέσιμες προτάσεις/συναλλαγές θα επιλέξει, πετυχαίνοντας μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επιχειρηματική της ανάπτυξη, την προστασία της κεφαλαιακής της βάσης και τις αντικειμενικές δυνατότητες του ομίλου σε επίπεδο διαθέσιμου χρόνου και πόρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση κάθε συναλλαγής. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι η συγκεκριμένη αγορά έχει πολλές δυνατότητες, όμως, αυτήν τη στιγμή, η αύξηση των συναλλαγών που βλέπουμε είναι απολύτως πραγματική, συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο και οι συμφωνίες που ολοκληρώνονται έχουν συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Την περασμένη χρονιά, αρχίσαμε να συμμετέχουμε σε μεγαλύτερα deals, παρ’ όλα αυτά έχουμε απόλυτη συναίσθηση του ότι παραμένουμε μια εταιρεία μεσαίου μεγέθους.