Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον Πάνο Τσακλόγλου εκνευρισμένο, να προσπαθεί με φωνές και θεαματικές κινήσεις να πείσει τον συνομιλητή του για τις απόψεις του.
Ήταν δύσκολο να τον φανταστούμε και με το στενό κοστούμι του μεταρρυθμιστή υφυπουργού που έχει αναλάβει, μέσα σε συνθήκες πανδημικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, να εισαγάγει τον θεσμό, τη λογική, τη φιλοσοφία του «ασφαλιστικού κουμπαρά» στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Με τον υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων γνωριζόμαστε πολύ καιρό, ακόμη νωρίτερα και από τα «πέτρινα χρόνια» των μνημονίων, με τις ατέρμονες διαπραγματεύσεις με την Τρόικα και τους Θεσμούς. Ποτέ δεν κατάφερα να του μιλήσω στον ενικό, παρά το αίσθημα της οικειότητας που πάντοτε αποπνέει σε κάθε συνομιλία μας.
Νομίζω ότι την ίδια ηρεμία, σταθερότητα και φιλικότητα μοιράζει σε κάθε συνομιλητή, ακόμη και τώρα που προσπαθεί να πείσει την ελληνική κοινωνία για την αναγκαιότητα αναμόρφωσης της επικουρικής ασφάλισης με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, τη δημιουργία ατομικών λογαριασμών οι οποίοι τελικά θα επενδύουν πρωτίστως στην οικονομία μας, οδηγώντας τη χώρα σε ταχύτερη ανάπτυξη, υψηλότερη απασχόληση και υψηλότερους μισθούς.
Ο Πάνος Τσακλόγλου ουδέποτε δήλωσε «δεξιός» ή «φιλελεύθερων οικονομικών απόψεων». Αντιθέτως, επιμένει πάντα να αντιμετωπίζει όλα τα ζητήματα με την κοινωνική τους διάσταση, όπως ακριβώς έκανε την εποχή που ήταν σύμβουλος του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου ή του πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου. Έχει διατελέσει πρόεδρος (2012-2014) και μέλος (2002-2004 και 2009-2012) του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων…
Ακόμη και οι πολιτικοί αντίπαλοί του, σήμερα, στη Βουλή δεν τολμούν να αμφισβητήσουν τις ακαδημαϊκές περγαμηνές και τις κοινωνικές ευαισθησίες του ανθρώπου που ανέλαβε να «χτίσει» τον 2ο και 3ο πυλώνα του ασφαλιστικού μας συστήματος.
Στον Χρήστο Ν. Κώνστα
iw? Σας άκουσα στη Βουλή να λέτε πως η βασική μεταρρύθμιση που δρομολογείται αυτήν τη στιγμή στην κοινωνική ασφάλιση είναι η εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, με τη σταδιακή μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης από διανεμητική σε κεφαλαιοποιητική. Γιατί χρειαζόμαστε αυτήν τη μεταρρύθμιση;
απ. Κυρίως διότι η κοινωνία μας γερνάει με ταχείς ρυθμούς. Μια βασική παρενέργεια της δημογραφικής γήρανσης είναι ότι στο διανεμητικό ασφαλιστικό σύστημα –όπως αυτό που ισχύει στη χώρα μας τόσο για τις κύριες όσο και για τις επικουρικές συντάξεις– εισέρχονται διαρκώς λιγότεροι εργαζόμενοι, οι οποίοι καλούνται να συντηρήσουν έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό συνταξιούχων. Σ’ αυτό το πρόβλημα των δυσμενών δημογραφικών συσχετισμών μέρος της απάντησης αποτελεί η αποταμίευση.
Η εισαγωγή της έννοιας της αποταμίευσης μέσω του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα είναι το βασικό χαρακτηριστικό της μεταρρύθμισης. Της πραγματικής αποταμίευσης, με πραγματικά κεφάλαια που πιστώνονται στους προσωπικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων. Με την κεφαλαιοποιητική ασφάλιση ένα μέρος από το εισόδημα των πολυπληθών συνταξιούχων του μέλλοντος θα χρηματοδοτείται από τις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις τους, ελαφρύνοντας το βάρος που θα πέφτει στους ώμους των ολιγάριθμων ασφαλισμένων του μέλλοντος. Με βάση την εμπειρία πολλών χωρών, αυτές οι επικουρικές συντάξεις θα είναι υψηλότερες από τις συντάξεις που θα ελάμβαναν από το ισχύον σύστημα.
Παράλληλα, η μεταρρύθμιση έχει μια ισχυρή αναπτυξιακή διάσταση. Διότι δημιουργείται εθνική αποταμίευση, που χρηματοδοτεί νέες επενδύσεις, που τονώνουν την ανάπτυξη. Με τη μεταρρύθμιση μετατρέπουμε το ασφαλιστικό σε μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας. Τέλος, με τη μεταρρύθμιση αυτή επιδιώκουμε να αποκαταστήσουμε τη μάλλον κλονισμένη εμπιστοσύνη των νεότερων γενεών στο ασφαλιστικό σύστημα. Πολλοί νέοι φαίνεται να πιστεύουν ότι με τα σημερινά δεδομένα δεν θα πάρουν ποτέ σύνταξη, με αποτέλεσμα να προτιμούν τη συμμετοχή τους στην «άτυπη» αγορά εργασίας. Η δημιουργία προσωπικών λογαριασμών δημιουργεί αντικίνητρα για συμμετοχή σε αυτήν τη «μαύρη», ανασφάλιστη, αγορά εργασίας.
iw? Τι ακριβώς αλλάζει με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης;
απ. Με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων, όπως συμβαίνει σήμερα, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα μεγάλο και διαρκώς ανατροφοδοτούμενο αποθεματικό κεφάλαιο. Το κεφάλαιο αυτό θα διασφαλίζει υψηλότερες μελλοντικές συντάξεις, δεν θα επηρεάζεται από τις επιπτώσεις που επιφέρει η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού στο ασφαλιστικό σύστημα ενώ, ταυτόχρονα, δεν θα θιγούν οι συντάξεις των συνταξιούχων του παρόντος συστήματος.
iw? Τι σημαίνει για τους εργαζομένους η μεταρρύθμιση της επικουρικής;
απ. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση για τους νέους. Αφορά τους νεοεισερχόμενους από την 1η Ιανουαρίου 2022 σε κλάδους της αγοράς εργασίας με επικουρική ασφάλιση σε υποχρεωτική βάση και τους λοιπούς εργαζόμενους κάτω των 35 ετών σε προαιρετική βάση.
Για όλους τους άλλους, είτε εργαζόμενους είτε συνταξιούχους, δεν αλλάζει τίποτα. Με τη μεταρρύθμιση η επικουρική ασφάλιση αποκτά έναν πιο άμεσο χαρακτήρα προσωπικής αποταμίευσης ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η διαφάνεια του συστήματος.
Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης κάθε νέου ασφαλισμένου θα μπαίνουν στον προσωπικό του «κουμπαρά» και θα επενδύονται (αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των σημερινών συντάξεων). Ο ασφαλισμένος θα βλέπει στον προσωπικό του «κουμπαρά» τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη ή τον ίδιο (εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο). Ανά πάσα στιγμή, θα μπορεί να ελέγξει τις αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου, όπως, για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.
Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί, θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του. Συνεπώς, δεν θα εξαρτάται η επικουρική του σύνταξη από τους δημογραφικούς συσχετισμούς, δηλαδή από το πλήθος των εργαζομένων σε σχέση με το πλήθος των συνταξιούχων, αλλά από το ύψος των εισφορών του και τις αποδόσεις των επενδύσεων.
iw? Ποια είναι η πολιτική στόχευση πίσω από αυτήν τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση;
απ. Η στόχευση είναι τριπλή: Πρώτον, η θωράκιση του ασφαλιστικού συστήματος έναντι του δημογραφικού κινδύνου. Αυτό επιτυγχάνεται με δύο τρόπους: τη διαφοροποίηση των πηγών εισοδήματος των μελλοντικών συνταξιούχων, που συνεπάγεται τη μείωση της έκθεσης των εισοδημάτων στον δημογραφικό κίνδυνο και τη δημιουργία προϋποθέσεων για υψηλότερες επικουρικές συντάξεις στο μέλλον. Η εμπειρία πολλών χωρών δείχνει ότι μακροχρονίως οι αποδόσεις των κεφαλαιοποιητικών συστημάτων είναι υψηλότερες από αυτές των διανεμητικών συστημάτων.
Δεύτερον, η θωράκιση και η ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών της οικονομίας. Ένα σημαντικό τμήμα των πόρων του νέου συστήματος θα επενδύονται στην ελληνική οικονομία, επιταχύνοντας με τον τρόπο αυτό τον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης, που συνεπάγεται αύξηση της απασχόλησης, της παραγωγικότητας, των μισθών και των δημόσιων εσόδων.
Τρίτον, η αμεσότητα στη σχέση εισφορών-σύνταξης, η αυξημένη ορατότητα και η διαφάνεια της νέας επικουρικής υποστηρίζουν την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών –ιδιαίτερα της νέας γενιάς εργαζομένων– προς το ασφαλιστικό μας σύστημα, μειώνοντας τα κίνητρα για ανασφάλιστη εργασία.
iw? Στις περισσότερες χώρες του κόσμου ο κεφαλαιοποιητικός πυλώνας αναπτύσσεται μέσω των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης. Γιατί όχι κι εμείς;
απ. Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, τις τελευταίες δεκαετίες, ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης γνωρίζει μια άνθηση, που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην ανάγκη ανάπτυξης του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στα ασφαλιστικά συστήματα.
Πριν από 50 χρόνια, ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης είχε σημαντική παρουσία σε λίγες μόνο χώρες. Εδώ και δύο-τρεις δεκαετίες, και εξαιτίας της δημογραφικής γήρανσης που σας ανέφερα προηγουμένως, αναπτύσσεται δυναμικά στις περισσότερες αναπτυγμένες –αλλά και σε αρκετές αναπτυσσόμενες– χώρες και αποκτά ολοένα ζωτικότερο ρόλο ως συμπληρωματικός πυλώνας ασφάλισης.
Υπάρχουν δομικοί λόγοι που συμβαίνει αυτό. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης το δημόσιο σύστημα ασφάλισης, λόγω του αναδιανεμητικού του χαρακτήρα, εξασφαλίζει πολύ υψηλότερα και ικανοποιητικότερα ποσοστά αναπλήρωσης στους χαμηλόμισθους απ’ ό,τι στους υψηλόμισθους. Επομένως, επαγγελματικοί κλάδοι που απασχολούν εργαζόμενους χαμηλής εξειδίκευσης έχουν διαφορετικές ανάγκες συμπληρωματικής ασφάλισης σε σύγκριση με κλάδους που απασχολούν εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης.
Ο 2ος πυλώνας, ο οποίος, σε αντιδιαστολή με τον υποχρεωτικό και καθολικό χαρακτήρα του 1ου πυλώνα, έχει προαιρετικό χαρακτήρα, έχει τη δυνατότητα να προσφέρει κατάλληλα προγράμματα συμπληρωματικής ασφάλισης. Στην περίπτωση της Ελλάδας, επιλέξαμε την οδό της δημόσιας επικουρικής κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης, διότι η ανάγκη ανάπτυξης του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα είναι πιεστική και πρέπει να κινηθούμε γρήγορα. Το υφιστάμενο επίπεδο ανάπτυξης του 2ου πυλώνα δεν μπορεί επί του παρόντος να καλύψει αυτήν την ανάγκη.
iw? Γιατί μείναμε τόσο πίσω στην ανάπτυξη του 2ου πυλώνα;
απ. Η ανάπτυξη του 2ου πυλώνα γνώρισε άνθηση τις τελευταίες δεκαετίες, ακόμα και σε χώρες της Ευρώπης που παραδοσιακά έχουν ισχυρά διανεμητικά συστήματα, για τους λόγους που αναλύθηκαν προηγουμένως. Η Ελλάδα δεν παρακολούθησε αυτήν την τάση, παρότι το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει εδώ και δύο δεκαετίες.
Νομίζω όλοι κατανοούμε τους λόγους. Πριν την κρίση, η υπερβολική γενναιοδωρία του δημόσιου συστήματος –δυστυχώς με δανεικά– καθιστούσε τη συμπληρωματική ασφάλιση σχεδόν αχρείαστη, ενώ κατά τη διάρκεια της κρίσης τα ασφυκτικά οικονομικά περιθώρια την καθιστούσαν σχεδόν περιττή πολυτέλεια. Σήμερα όμως η εικόνα έχει αλλάξει.
iw? Η νέα κεφαλαιοποιητική επικουρική που σχεδιάζετε θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά στην ανάπτυξη του 2ου πυλώνα;
απ. Κάθε άλλο! Αν το Δημόσιο αναβαθμίσει τις δημόσιες συγκοινωνίες, αντικαθιστώντας όλα τα αστικά λεωφορεία με σύγχρονα ηλεκτρικά αξιόπιστα καθαρά από ρύπους οχήματα, η βελτίωση και η αναβάθμιση των υπηρεσιών των δημόσιων συγκοινωνιών θα λειτουργήσει προωθητικά και όχι αρνητικά για την ανάπτυξη της αγοράς ηλεκτρικών ΙΧ αυτοκινήτων.
Με τον ίδιο τρόπο η δημόσια κεφαλαιοποιητική επικουρική θα λειτουργήσει ενισχυτικά στην ανάπτυξη του 2ου πυλώνα. Ο 2ος πυλώνας έχει έναν κομβικό και διακριτό ρόλο στο ασφαλιστικό σύστημα ως συμπληρωματικός πυλώνας προαιρετικής ασφάλισης. Ακριβώς λόγω του προαιρετικού χαρακτήρα του, η ανάπτυξη του 2ου πυλώνα περνά μέσα από την αναγνώριση και συνειδητοποίηση της αξίας και της ανάγκης της συμπληρωματικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης από τους ίδιους τους ασφαλισμένους.
Η δρομολογημένη μεταρρύθμιση και η μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητική θα εκθέσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού στην έννοια της προσωπικής αποταμίευσης και της μακροπρόθεσμης επένδυσης. Κατά κάποιο τρόπο θα εκπαιδεύσει τους εργαζόμενους στη λειτουργία της κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης.
Η κοινωνία θα μπολιαστεί με την ιδέα της προσωπικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης. Και αυτό, αναμφίβολα, θα ωφελήσει την ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης.
iw? Ποιες είναι οι προοπτικές ανάπτυξης των επαγγελματικών ταμείων;
απ. Νομίζω ότι η συγκυρία είναι ευνοϊκή και διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για ανάπτυξη του 2ου πυλώνα τα επόμενα χρόνια. Η μείωση των εισφορών είναι έργο εν εξελίξει. Ένα διαχρονικό δομικό εμπόδιο, το μεγάλο μη μισθολογικό κόστος, αίρεται και δημιουργείται χώρος για προσωπική αποταμίευση μέσω του 2ου πυλώνα.
Πολλές φορές, στο παρελθόν, οι υψηλές εισφορές αναφέρθηκαν ως εμπόδιο στην ανάπτυξη του κλάδου, οπότε ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν! Επιπλέον, οι αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων χρόνων ανέδειξαν την αξία της σύνεσης και της πρόνοιας στον οικονομικό σχεδιασμό.
Και η τωρινή κρίση της πανδημίας ανέδειξε τους κινδύνους που απορρέουν από την έλλειψη διαφοροποίησης των πηγών εισοδήματος, από τη μονοθεματική ανάπτυξη της οικονομίας και την υπερβολική εξάρτησή της από τον τουρισμό.
Όπως λίγα χρόνια νωρίτερα, η δημοσιονομική κρίση έδειξε στους συνταξιούχους τον κίνδυνο που γεννά η υπερβολική εξάρτηση από τα δημόσια οικονομικά και η έλλειψη διαφοροποίησης των πηγών εισοδήματος. Οι αλλεπάλληλες κρίσεις της περασμένης δεκαετίας λειτουργούν σήμερα για την επαγγελματική ασφάλιση όπως ακριβώς θα λειτουργούσε για τον κλάδο ζημιών ένας μεγάλος καταστροφικός σεισμός. Αναδεικνύουν την ανάγκη για ασφάλιση έναντι του σχετικού κίνδυνου.
Τέλος, όπως είπαμε και νωρίτερα, η δρομολογημένη μεταρρύθμιση και η μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητική θα ωφελήσει μακροχρονίως την ανάπτυξη του κλάδου των επαγγελματικών ταμείων.
iw? Το ερώτημα είναι αν η σημερινή κυβέρνηση θεωρεί ότι μπορεί να ενισχύσει τον δεύτερο πυλώνα του ασφαλιστικού οικοδομήματος, την επαγγελματική ασφάλιση.
απ. Η κυβέρνηση στηρίζει την ανάπτυξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης. Θεωρούμε τον 2ο πυλώνα ασφάλισης έναν κρίσιμο παράγοντα ευημερίας της κοινωνίας, και σήμερα διαμορφώνεται μια καλή συγκυρία δυναμικής ανάπτυξης αυτού του τομέα. Ανοίγει ένα παράθυρο, μια ευκαιρία εξοικείωσης της κοινωνίας και μεγαλύτερης κάλυψης του ενεργού πληθυσμού, προς όφελος των μελλοντικών συνταξιούχων και της εθνικής οικονομίας.
Αλλά αυτή η δυναμική ανάπτυξη προϋποθέτει την εμπέδωση της εμπιστοσύνης στον θεσμό. Εμπιστοσύνη που συνδέεται με την ευθύνη της Πολιτείας να εγγυηθεί τη θεσμική θωράκιση των επαγγελματικών ταμείων και ένα αυστηρό, λειτουργικό πλαίσιο εποπτείας, που θα διασφαλίζει τα συμφέροντα των ασφαλισμένων, του κλάδου, αλλά και της εθνικής οικονομίας στο σύνολό της.
iw? Τι θα κάνει η κυβέρνηση προς αυτήν την κατεύθυνση;
απ. Στο Υπουργείο Εργασίας έχουμε δρομολογήσει την ενίσχυση των αρμόδιων εποπτικών αρχών και τη μετάβαση από το ισχύον κατακερματισμένο σχήμα σε μια ενιαία εποπτική δομή.
Θέλω να σας επισημάνω ότι ο αναβαθμισμένος ρόλος που θα διαδραματίσει ο κλάδος των επαγγελματικών ταμείων και ο κρίσιμος κοινωνικός ρόλος της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης μας υποχρεώνουν όλους να είμαστε προσεκτικοί σε όλα τα επίπεδα: στην εποπτεία, στον σχεδιασμό των Ταμείων αλλά και στη σχεδίαση των προσφερόμενων συνταξιοδοτικών προϊόντων. Όπως καταλαβαίνετε, στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, κρίσιμος παράγοντας είναι το λειτουργικό κόστος. Είναι μικρότερο όταν επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας, όταν τα Ταμεία έχουν πολλούς ασφαλισμένους και υψηλό ενεργητικό.
Στη χώρα μας έχουμε, κυρίως, μικρού μεγέθους επιχειρήσεις και αναιμική κουλτούρα συνεργασίας. Είναι προς το συμφέρον του κλάδου και των ασφαλισμένων να υπερβούμε τα χαρακτηριστικά μειονεκτήματα της οικονομίας και της κουλτούρας μας, επιτυγχάνοντας οικονομίες κλίμακας. Ασφαλώς, επίσης, γνωρίζετε ότι δεν είναι όλοι οι πολίτες χρηματοοικονομικά εκπαιδευμένοι. Αυτό δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, αλλά παρατηρείται σε πολλές χώρες. Γι’ αυτό πρέπει να σχεδιάσουμε προϊόντα σύμφωνα με τις ανάγκες του μακρού συνταξιοδοτικού βίου και να μεριμνήσουμε ώστε, μέσω του 2ου πυλώνα, να προσφέρουμε στους ασφαλισμένους προϊόντα που θα εξασφαλίζουν στους συνταξιούχους ισόβια συμπληρωματική ενίσχυση του εισοδήματός τους.
iw? Διαβάσαμε στην Έκθεση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων υπό τον καθηγητή Πισσαρίδη ότι το επίπεδο της συνταξιοδοτικής δαπάνης από το 15,6% του ΑΕΠ, δηλαδή 25,5 δισ. ευρώ, που είναι σήμερα, πρέπει να μειωθεί στο 12%, δηλαδή με σημερινά δεδομένα στα 19,6 δισ. ευρώ. Είναι αυτός και δικός σας στόχος;
απ. Στόχος του πορίσματος της Επιτροπής Πισσαρίδη –της οποίας είχα την τιμή να είμαι μέλος μέχρι την ανάληψη των τωρινών καθηκόντων μου–, αλλά και της κυβέρνησης, είναι μια ισχυρότερη και υγιέστερη οικονομία, με υψηλότερους μισθούς και ικανοποιητικότερες συντάξεις.
Η Επιτροπή δεν κάνει λόγο για άμεση μείωση του ποσοστού των συντάξεων στο ΑΕΠ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, μετά τις περικοπές του νόμου 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) και παρά τις αυξήσεις που προέκυψαν από τον νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση), χωρίς καμία αλλαγή στην υφιστάμενη νομοθεσία, η συνταξιοδοτική δαπάνη υπολογίζεται ότι θα αποκλιμακωθεί στο 13,1% του ΑΕΠ το 2030 και στο 12% το 2060.
Αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουμε μείωση των συντάξεων σε πραγματικούς όρους. Απλώς οι συντάξεις θα αυξάνονται βραδύτερα από το ΑΕΠ. Άλλωστε χαμηλότερη από 12% του ΑΕΠ είναι η δαπάνη για συντάξεις σε χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία, η Ολλανδία και η Γερμανία, στις οποίες πολύ θα θέλαμε να μοιάζουμε τόσο ως προς τις συντάξεις όσο και ως προς την οργάνωση του κοινωνικού τους κράτους.
iw? Ποια όμως είναι η συνολική στρατηγική σας οπτική όσον αφορά το ασφαλιστικό μας σύστημα;
απ. Εκτός από βιώσιμο ασφαλιστικό, χρειαζόμαστε και βιώσιμη οικονομία. Το ασφαλιστικό πρέπει να επιτελεί τον κοινωνικό του ρόλο αλλά ταυτόχρονα να είναι υποστηρικτικό στην ανάπτυξη. Δεν μπορείς να έχεις καλές συντάξεις αν δεν έχεις καλούς μισθούς. Αυτήν τη στόχευση υπηρετεί και η μείωση των εισφορών στη μισθωτή εργασία και η μεταρρύθμιση της επικουρικής ασφάλισης. Ανάπτυξη που θα φέρει καλύτερες και περισσότερες δουλειές, καλύτερους μισθούς και καλύτερες συντάξεις.
Το ασφαλιστικό χρειάζεται επειγόντως ψηφιοποίηση, που θα απλοποιήσει τις διαδικασίες, θα βελτιώσει τους χρόνους απόκρισης, θα το κάνει φιλικό στον πολίτη και θα πάψει να αποτελεί πηγή ταλαιπωρίας για τους ασφαλισμένους. Αυτήν τη στόχευση υπηρετεί η ψηφιοποίηση του ασφαλιστικού ιστορικού, ένα φιλόδοξο έργο που δουλεύουμε εντατικά εδώ και ενάμιση χρόνο.
Ένα δίκαιο και αλληλέγγυο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης χρειάζεται διαφανείς, απλούς και ενιαίους κανόνες. Τα τελευταία δέκα χρόνια, επιχειρήθηκε στην Ελλάδα η διοικητική ενοποίηση των Ταμείων με την ένταξη του συνόλου σχεδόν των επιμέρους φορέων κύριας και επικουρικής ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, στον σημερινό e-ΕΦΚΑ.
iw? Όμως έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε…
απ. Είναι αλήθεια. Εξακολουθούν να ισχύουν διαφορετικοί κανόνες ως προς τις λεγόμενες παροχές σε χρήμα, όπως επίσης εξακολουθούν και ισχύουν οι επιμέρους καταστατικές διατάξεις των πρώην Ταμείων. Το έργο της ενιαιοποίησης είναι δύσκολο, αλλά απολύτως αναγκαίο.
Προς αυτήν την κατεύθυνση θα βοηθήσει και η σχεδιαζόμενη κωδικοποίηση της ασφαλιστικής μας νομοθεσίας –πρώτα διοικητική και κατόπιν νομοθετική. Συνοπτικά, στόχος μας είναι ένα βιώσιμο, αναπτυξιακό, δίκαιο, αλληλέγγυο, σύγχρονο, ψηφιοποιημένο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και προς αυτήν την κατεύθυνση εργαζόμαστε συστηματικά.
