Δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, η παγκόσμια οικονομία συνεχίζει να ανακάμπτει, όμως ακόμη οι προκλήσεις είναι σημαντικές. Η μετάλλαξη Omicron ενίσχυσε την απρόβλεπτη πορεία της πανδημίας και επιδείνωσε έναν από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανάκαμψη: την εφοδιαστική αλυσίδα. Μία ακόμη βασική παράμετρος είναι η συνεχιζόμενη ανεξέλεγκτη πορεία του πληθωρισμού.
Σε αυτό το εξαιρετικά αβέβαιο περιβάλλον, η Coface αναθεώρησε τις προβλέψεις κινδύνου ακολουθώντας τα ανοδικά κύματα των περασμένων μηνών. Συνολικά οι προβλέψεις τεσσάρων χωρών, ανάμεσα τους η Δανία, αναβαθμίστηκαν και δύο υποβαθμίστηκαν. Η Coface αναθεώρησε θετικά δώδεκα προβλέψεις κινδύνου, κυρίως στον τομέα των βιομηχανιών χαρτιού και ξύλου, όπου οι τιμές παραμένουν ισχυρές, ενώ αναθεώρησε αρνητικά πέντε, κυρίως στον τομέα ενέργειας.
Η οικονομία επιβραδύνει συνεχώς αλλά σε μικρότερο βαθμό
Η υγειονομική κατάσταση απαιτεί για μια ακόμη φορά την εφαρμογή περιορισμών σε πολλές χώρες. Παρόλο που κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες εφάρμοσαν μερικό lockdown, τα μέτρα που πάρθηκαν συνολικά ήταν πολύ λιγότερο δραστικά από πριν. Ως εκ τούτου, οι άμεσες οικονομικές επιπτώσεις ήταν λιγότερο σημαντικές, με το αποτέλεσμά τους να παραμένει αρνητικό για τομείς όπως οι αεροπορικές μετακινήσεις, ο τουρισμός, τα ξενοδοχεία και η εστίαση.
Οι διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας θα συνεχιστούν
Οι δυσκολίες στην εφοδιαστική αλυσίδα, αφού αρχικά επηρέασαν την αυτοκινητοβιομηχανία, επεκτάθηκαν και σε άλλους κλάδους, από την βιομηχανία έως τις κατασκευές. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί πότε θα επιστρέψουμε σε φυσιολογικούς ρυθμούς, όμως φαίνεται πως η άποψη ότι κατά το πρώτο μισό του 2022 θα υπάρξει μια σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα είναι πολύ αισιόδοξη, καθώς οι διαταραχές και η έλλειψη υλικών είναι πιθανό να συνεχιστούν. Αυτό οδήγησε την Coface να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις για την αύξηση του ΑΕΠ το 2022 για αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες, όπως επίσης για τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Επιπλέον, αν και η ανάκαμψη συνεχίζεται, ο αριθμός των πτωχεύσεων, που για την ώρα είναι ακόμη χαμηλός στις περισσότερες χώρες, ανάμεσα σε αυτές οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία και η Γερμανία, θα αυξηθεί σταδιακά το 2022, όπως ήδη συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Πληθωρισμός: Η βασική ανησυχία για την οικονομία το 2022
Ο άλλος μεγάλος κίνδυνος, ο πληθωρισμός, γίνεται πολύ σημαντικός, καθώς η ανάκαμψή στις τιμές βασικών εμπορευμάτων συνεχίζεται, τροφοδοτούμενη από τη βραχυπρόθεσμη αδράνεια της προσφοράς και τις γεωπολιτικές εντάσεις. Ο πληθωρισμός αυτός, σε πολλές οικονομίες, οφείλεται πλέον και στις τιμές των βιομηχανικών προϊόντων, καθώς οι εταιρείες μεταφέρουν τις αυξήσεις του κόστους παραγωγής στις τιμές κατανάλωσης.
Αυτές οι υψηλές τιμές σε βασικά εμπορεύματα ωφελούν τους συνήθεις μεγάλους νικητές. Η περιοχή του Κόλπου αναμένεται να σημειώσει ισχυρές επιδόσεις ανάπτυξης το 2022. Η Νορβηγία κατέγραψε εμπορικό πλεόνασμα ρεκόρ χάρη στις δυναμικές εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τέλος, πολλές αφρικανικές χώρες, ακόμη κι εκείνες που έχουν πληγεί από ένοπλες συγκρούσεις ή πολιτικές αναταραχές, εξακολουθούν να επωφελούνται από τις υψηλές τιμές ενέργειας, ορυκτών, ξυλείας και γεωργικών προϊόντων.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πληθωρισμός και τα ζητήματα εφοδιασμού έχουν περιορίσει την ταχύτητα ανάκαμψης. Ενώ ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει σταθερός για το 2022 (+3,7%), αυτοί οι παράγοντες θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την οικονομική δραστηριότητα. Το 4ο τρίμηνο του 2021, ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού έφτασε στο 7,0%, στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 40 ετών. Ως απάντηση σε αυτή την άνοδο των τιμών, η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) προχωρά σε μια πιο επιθετική στάση αφήνοντας να εννοηθεί πως επίκειται αύξηση των επιτοκίων, που θα προκαλέσει νομισματική σύσφιξη σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες.
Στην Ευρώπη, οι διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού, σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση, οδήγησαν σε υψηλότερες τιμές παραγωγής και ενέργειας. Στη Γερμανία σημειώθηκε ο υψηλότερος πληθωρισμός τα τελευταία 30 χρόνια. Η κατάσταση για την υπόλοιπη ευρωζώνη είναι ανάμικτη: Στη Γαλλία ο πληθωρισμός παραμένει σχετικά συγκρατημένος, ενώ στην Ισπανία οι τιμές έχουν εκτιναχθεί στα ύψη. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 5,4% και τον Δεκέμβριο του 2021 οδήγησε την Τράπεζα της Αγγλίας να γίνει η 1η μεγάλη κεντρική τράπεζα που αύξησε τα επιτόκιά της, πριν το κάνει και για 2η φορά στις αρχές Φεβρουαρίου
Το κεντρικό μας σενάριο παραμένει πως ο πληθωρισμός θα βρίσκεται στο μέγιστο και θα υποχωρήσει όταν οι τιμές της ενέργειας και η συμφόρηση στην αλυσίδα εφοδιασμού χαλαρώσουν, προς το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Ο πληθωρισμός είναι πιθανό να επιδεινώσει τις κοινωνικές πιέσεις
Η απότομη αύξηση των κινδύνων λόγω της αύξησης του πληθωρισμού επιτείνει τις κοινωνικές πιέσεις στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες είχαν ήδη ενισχυθεί από την αύξηση της ανισότητας που σχετίζεται με την πανδημία. Στην Αφρική, οι υψηλές τιμές στην ενέργεια και στα τρόφιμα, που επιβαρύνουν πολύ τα νοικοκυριά, έχουν περιορίσει την κατανάλωση σε βαθμό που έχει αυξηθεί η επισιτιστική ανασφάλεια και η φτώχεια. Η δημοσιονομική στήριξη – που είναι ήδη πολύ περιορισμένη στην Αφρικανική ήπειρο λόγω των επιπέδων του δημόσιου χρέους – έχει μειωθεί, και η ανεργία στις περισσότερες χώρες είναι σε υψηλά επίπεδα. Η Νότια Αφρική, η Αλγερία, η Αγκόλα, η Μοζαμβίκη, η Νιγηρία, το Κονγκό, η Ζιμπάμπουε, η Αιθιοπία, η Γουινέα και η Τυνησία είναι παραδείγματα χωρών που αντιμετωπίζουν αυξανόμενες κοινωνικές πιέσεις ως αποτέλεσμα της κρίσης.
Η Κίνα πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα
Η επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας εντάθηκε το 4ο τρίμηνο του 2021, με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4,0%, τον χαμηλότερο ρυθμό από την κορύφωση της πανδημίας το 2020. Η οικονομική ανάκαμψη της Κίνας επηρεάστηκε από την επιβράδυνση στην αγορά των ακινήτων, τη συνέχιση της πολιτικής μηδενικής ανοχής στα κρούσματα COVID-19 η οποία έχει επιβαρύνει τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών, την αδύναμη ανάπτυξη των επενδύσεων και την ενεργειακή κρίση. Το 2021, το κινεζικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 8,1%.
Επηρεασμένες, σε μεγάλο βαθμό, από την παραλλαγή Delta το τρίτο τρίμηνο του 2021, οι οικονομίες Ασίας-Ειρηνικού ανέκαμψαν στο τέλος του έτους, παράλληλα με τη χαλάρωση των περιορισμών. Οι περισσότερες οικονομίες της περιοχής είχαν επιστρέψει στα προ της κρίσης επίπεδα ΑΕΠ ήδη από το τέλος του 2021, με αξιοσημείωτες εξαιρέσεις την Ιαπωνία και την Ταϊλάνδη. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη ανάκαμψη θα μπορούσε να αυξήσει τις πληθωριστικές πιέσεις, κυρίως εάν η αγορά εργασίας συσταλεί περαιτέρω.
