Του Αιμίλιου Νεγκή, διευθυντή σύνταξης virus.com.gr & Pharma Health Business magazine
Πέσαμε – λέει – ως χώρα στη διεθνή κατάταξη για την υγεία. Δεν φταίνε όμως οι περικοπές. Ούτε η έλλειψη γιατρών και νοσηλευτών. Το πρόβλημά μας είναι ότι δεν έχουμε χαράξει πολιτική για να βελτιώσουμε την υγεία των Ελλήνων.
Χθες, έγιναν γνωστά τα αποτελέσματα μίας διεθνούς ανάλυσης, η οποία εξέτασε κατά πόσο κάθε χώρα ικανοποιεί τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης στην υγεία. Περισσότερα θα δείτε στο σχετικό ρεπορτάζ του virus: https://virus.com.gr/voutia-tis-elladas-sto-diethni-dikti-gia-tin-ygia/.
Η ουσία της ανάλυσης είναι ότι η Ελλάδα ενώ το 2016 είχε καταταγεί στην 26η θέση, φέτος «έπεσε» στην 41η θέση. Αιτία γι’ αυτό είναι ότι παίρνουμε πολύ χαμηλή βαθμολογία στο ποσοστό των υπέρβαρων παιδιών, στην κατανάλωση αλκοόλ και ιδίως στο κάπνισμα.
Θα μου πείτε εύλογα: Πόσο αξιόπιστες είναι τέτοιου είδους αναλύσεις; Τη στιγμή που ήδη γνωρίζουμε ότι τα στοιχεία, που αφορούν τη χώρα μας δεν διεκδικούν βραβείο αξιοπιστίας;
Η ανάλυση δεν είναι τυχαία. Χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates και δημοσιεύθηκε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό The Lancet, ενόψει της επερχόμενης γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Και αν τα στοιχεία που αφορούν την Ελλάδα είναι «προβληματικά» αυτό και πάλι είναι δικό μας χρόνιο πρόβλημα και δεν αφορά την ανάλυση αυτή καθαυτή.
Δεν είναι όμως η μόνη έρευνα και ανάλυση που δείχνει πως έχουμε πρόβλημα με την παιδική παχυσαρκία, το κάπνισμα και το αλκοόλ. Όλες οι έρευνες εδώ και τουλάχιστον μία 15ετία (δηλαδή, πολύ πριν την κρίση), δείχνουν ότι έχουμε μακράν τα πιο υπέρβαρα παιδιά στην Ευρώπη.
Τα ίδια περίπου ισχύουν και με το κάπνισμα. Αν και τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των καπνιστών και ο αριθμός των τσιγάρων έχουν μειωθεί, και πάλι είμαστε από τις πρωταθλήτριες χώρες, αφού στο μεταξύ οι υπόλοιπες χώρες λαμβάνουν και εφαρμόζουν αποτελεσματικά τα όποια μέτρα αποφασίζουν.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι, φέτος, συμπληρώνονται 10 χρόνια από τον αντικαπνιστικό νόμο, που ψήφισε ως υπουργός Υγείας ο Δημ. Αβραμόπουλος (ίσως το μόνο καλό που έπραξε στα 3 χρόνια της θητείας του), ένας νόμος που σκανδαλωδώς δεν εφαρμόζεται με ολέθριες συνέπειες για τη δημόσια υγεία.
Τι μας υποδεικνύει λοιπόν και η νέα ανάλυση; Ότι η πολιτική υγείας στη χώρα πρέπει να στοχεύσει στο σχεδιασμό, τη μελέτη και την εφαρμογή συνεκτικών και τεκμηριωμένων πολιτικών για τη διατροφή των ελληνόπουλων και την περαιτέρω μείωση του καπνίσματος.
Οι πολιτικές αυτές πρέπει να έχουν μετρήσιμους στόχους και σαφές χρονοδιάγραμμα: π.χ. να μειώσουμε τον αριθμό των καπνιστών κατά 20% έως το 2022. Ή να αυξήσουμε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στα παιδιά κατά 30%. Τέτοιου είδους πολιτικές εφαρμόζουν όλες οι χώρες, που θέλουν να λέγονται προηγμένες.
Η αλήθεια είναι ότι, τα τελευταία 20 χρόνια, ξοδέψαμε αρκετά από τα κοινοτικά κονδύλια για να κάνουμε μελέτες για θέματα που αφορούν τη διατροφή. Καταρτίστηκαν και εθνικά σχέδια δράσης. Π.χ. το 2008, παρουσιάστηκε το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Διατροφή και τις Διατροφικές Διαταραχές 2008 – 2012».
Δόξα τω Θεώ από εθνικά σχέδια πάμε καλά. Στη διεύθυνση http://www.moh.gov.gr/articles/health/domes-kai-draseis-gia-thn-ygeia/ethnika-sxedia-drashs/95-ethnika-sxedia-drashs θα βρείτε σχέδια διά πάσαν νόσον και…
Επρόκειτο όμως περισσότερο για μέσα απορρόφησης κοινοτικών πόρων από ημετέρους, παρά εργαλεία πολιτικής. Ακόμη και εκείνα που άξιζαν έμειναν στα χαρτιά και στην πορεία του χρόνου αχρηστεύτηκαν.
Όσο και αν έψαξα δεν βρήκα το εθνικό σχέδιο δράσης για την παιδική παχυσαρκία που είχαν αναλάβει ειδικοί από το νοσοκομείο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού το 2013. Εδώ λεπτομέρειες: http://www.apalab.phed.uoa.gr/index.php/el/erevna/erevnitika-programmata/24-ethniko-sxedio-drasis-gia-ti-dimosia-ygeia-apotyposi-prolipsi-kai-antimetopisi-tis-paidikis-paxysarkias-draseis-gia-tin-askisi-kai-tin-ygieini-diatrofi. Είμαι βέβαιος ότι ακόμη και αν έχει κατατεθεί θα έχει καταλήξει σε κάποιο συρτάρι του υπουργείου Υγείας.
Υπάρχουν σχέδια για κάθε γούστο. Ψάχνοντας στο αρχείο μου βρήκα και ένα με πολύ ευρηματικό τίτλο: «Βιώσιμη Διατροφή για την Αθήνα». Εκδόθηκε το 2015 από την Εταιρεία Ανάπτυξης και Προβολής Αθηνών του δήμου Αθηναίων. Αντιγράφω από τον πρόλογο: «Σκοπός του Σχεδίου είναι ο μετασχηματισμός του διατροφικού συστήματος των Αθηνών από μη βιώσιμο σε βιώσιμο, δίκαιο και οικολογικό». Καταλάβατε τίποτε;
Είχαμε πάντως και πολύ αξιόλογες προσπάθειες, όπως αυτή του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Ινστιτούτου Προληπτικής, Περιβαλλοντικής Ιατρικής Prolepsis για τη διανομή πρωινού στα σχολεία.
Κατά το σχολικό έτος 2013-2014 στο πρόγραμμα συμμετείχαν 406 σχολεία με σχεδόν 62.000 μαθητές σε 23 νομούς της χώρας, ενώ από το 2012 μέχρι και το 2015 διανεμήθηκαν περισσότερα από 9 εκατ. γεύματα.
Και πάλι όμως επρόκειτο για ενέργειες οι οποίες, παρά τα σημαντικά οφέλη, δεν ήταν ενταγμένες σε ένα ευρύτερο εθνικό σχέδιο. Δυστυχώς, επί σχεδόν 40 χρόνια, οι εξαγγελίες και τα μέτρα που έχουν λάβει όλες οι κυβερνήσεις στην υγεία αφορούν κατά κύριο λόγο προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, χτίσιμο νοσοκομείων, αγορά ιατρικών μηχανημάτων.
Όμως, για να βελτιώσουμε την υγεία των Ελλήνων δεν χρειαζόμαστε προσλήψεις, αξονικούς, κρεβάτια εντατικής κ.ο.κ. Επαναλαμβάνω: Χρειαζόμαστε εθνικό σχέδιο με μετρήσιμους στόχους και ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για να βελτιώσουμε την υγεία των Ελλήνων.
Ναι μπορεί να χρειαστούν και προσλήψεις ή επενδύσεις. Μόνο όμως εκεί που θα ικανοποιούνται οι στόχοι. Όχι εκεί που βολεύει το κάθε κόμμα…
