Ασφαλιστικό – Δημογραφικό: Έκθεση της Κομισιόν μας επαναφέρει στην σκληρή πραγματικότητα

Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλούν τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα, ένα ζήτημα όμως που αντιμετωπίζει και η Γηραιά Ήπειρος. Ειδικότερα, η Ελλάδα καθώς και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γερνούν με γοργούς ρυθμούς, με έναν πληθυσμό που φθίνει ραγδαία, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό για την απασχόληση, την παραγωγικότητα και φυσικά για τη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού συστήματος.

Σύμφωνα με μελέτη της Κομισιόν για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από το δημογραφικό, σε κάθε γυναίκα θα έπρεπε να αναλογούν τουλάχιστον 2,1 παιδιά, ωστόσο σχεδόν σε καμία περιοχή της Ευρώπης δεν υπάρχουν τέτοια ποσοστά, ενώ σε κάποιες το ποσοστό διαμορφώνεται κάτω από το 1,25, κάτι που συμβαίνει στην Ελλάδα!

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, το 1960 το ποσοστό γονιμότητας ήταν 2,23 και ανέβηκε στο 2,4 μπαίνοντας στη δεκαετία του 1970. Με την είσοδο στην Ευρωζώνη, παρά την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, το ποσοστό “βούτηξε” στο 1,25 και σήμερα διαμορφώνεται γύρω στο 1,35, δηλαδή χαμηλότερα από το μέσο ευρωπαϊκό όρο του 1,55.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Σε σχέση με την πληθυσμιακή σύνθεση της Ελλάδας, η έκθεση προβλέπει ότι οι ηλικιακές ομάδες από 10 ως 69 θα  συρρικνωθούν κατά 10% με 15% ως το 2070 και οι ομάδες από τα 70 ως τα 80+ θα διπλασιαστούν.

Ο πληθυσμός στο σύνολό του θα φτάσει πέσει στα 8,5 εκατομμύρια το 2070, αλλά με μεγάλη αύξηση των ατόμων ηλικίας 65 ως 80+. Ταυτόχρονα, οι θάνατοι το 2070 θα είναι υπερδιπλάσιοι από τις γεννήσεις (130.000 με 65.000), και το ποσοστό γονιμότητας θα παραμείνει κοντά και κάτω από το 1,5.

Το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση στην Ελλάδα το 2070 θα είναι τα 86 έτη για τους άνδρες και 91 για τις γυναίκες. Τα έτη ζωής σε σύγκριση με το προσδόκιμο υγιούς ζωής το 2018 είναι 81,9 και 65,4 αντίστοιχα στο σύνολο (84,4 και 65,9 για τις γυναίκες και 79,3 και 65 για τους άνδρες.

Ενδεικτικό της ζοφερής εικόνας που προδιαγράφεται μελλοντικά αποτελούν – με ότι αυτό συνεπάγεται σε όρους οικονομίας ή του υπάρχοντος ασφαλιστικού συστήματος – για παράδειγμα τα στοιχεία στο δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων, όπου αποτυπώνεται η αναλογία των ανθρώπων άνω των 65 ετών σε σχέση με τον ενεργό πληθυσμό. Αυτήν τη στιγμή, σε 100 εργαζόμενους αναλογούν περίπου 40 ηλικιωμένοι και ήδη το σύστημα δοκιμάζεται. Το 2070 η αναλογία θα έχει διαμορφωθεί στο 100/65

Τα στοιχεία βέβαια και σε επίπεδο Ε.Ε δεν είναι ενθαρρυντικά καθώς η μέση ηλικία του πληθυσμού της Γηραιάς Ηπείρου αυξάνεται εδώ και χρόνια και προβλέπεται να αυξηθεί με παρόμοιο ρυθμό για άλλες δύο δεκαετίες. Η μέση ηλικία μπορεί να φτάσει τα 49 το 2070 – περίπου πέντε χρόνια περισσότερα από σήμερα.

Μέχρι το 2070, το 30% των ανθρώπων στην Ευρώπη εκτιμάται ότι είναι ηλικίας 65 ετών και άνω, από περίπου 20% σήμερα. Μάλιστα, από το 2019 έως το 2070, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 80 ετών και άνω αναμένεται να αυξηθεί σε 13%. Ταυτόχρονα, ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) προβλέπεται να μειωθεί από το 59% του συνολικού πληθυσμού που ήταν το 2019, στο 51% το 2070. Εκείνη την εποχή, ο αριθμός των παιδιών και των νέων (ηλικίας 0-19) προβλέπεται να μειωθεί κατά 12,6 εκατομμύρια.

Η Αντιπρόεδρος για θέματα Δημοκρατίας και Δημογραφίας, κ. Dubravka Šuica, δήλωσε: «Η κρίση αποκάλυψε πολλά τρωτά σημεία, ορισμένα από τα οποία συνδέονται με τη βαθιά δημογραφική αλλαγή που ήδη επηρεάζει τις κοινωνίες και τις κοινότητές μας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτή η διπλή πρόκληση πρέπει να συμβάλει στη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την κοινωνική πρόνοια, τους δημόσιους προϋπολογισμούς και τη δημόσια ζωή κατά τις επόμενες δεκαετίες. Πρέπει να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε ζητήματα όπως η πρόσβαση σε υπηρεσίες, η φροντίδα σε επίπεδο κοινότητας ακόμη και η μοναξιά. Πρόκειται σε τελική ανάλυση για τον τρόπο με τον οποίο συμβιώνουμε. Η αντιμετώπιση της δημογραφικής αλλαγής είναι το κλειδί για την οικοδόμηση μιας δικαιότερης και ανθεκτικότερης κοινωνίας».