H Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Εθνική Ασφαλιστική

 

Την Ενδιάμεση Έκθεση από την έρευνα που διεξάγει στην Παροχή Ιδιωτικών Υπηρεσιών Υγείας και Συναφών Υπηρεσιών Ασφάλισης εξέδωσε η Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ε.Α.). Υπό το πρίσμα αυτό στην Έκθεση της  η Επιτροπή Ανταγωνισμού αναφέρθηκε στην εξαγορά της Εθνική Ασφαλιστικής από το CVC Fund. 

Μεταξύ άλλων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει σχετικά με:

-τις επιπτώσεις στον ανταγωνισμό: ανέφερε ότι η αγορά για τις υπηρεσίες ασφάλισης υγείας στην Ελλάδα είναι ανταγωνιστική και χαρακτηρίζεται από τη λειτουργία ισχυρών ανταγωνιστών και από χαμηλούς φραγμούς εισόδου.

-πιθανές πρακτικές αποκλεισμού: απέκλεισε τη δυνατότητα της νέας οντότητας να αποκλείσει πρόσβαση σε πελάτες λόγω του χαμηλού μεριδίου αγοράς της Εθνικής, η οποία δεν διαθέτει ισχύ αγοράς, με τους πελάτες της να αντιπροσωπεύουν μόνο το 20-30% των εσόδων των νοσοκομείων του Ομίλου HHG στην Αττική.

«Η Ευρ. Επιτροπή εξέτασε ενδελεχώς τις επιπτώσεις από την καθετοποίηση ασφαλιστικών εταιρειών και νοσοκομείων στη συγκέντρωση CVC/Εθνική Ασφαλιστική (2022). Εξετάστηκαν συγκεκριμένα οι επιπτώσεις της συγκέντρωσης τόσο στην αγορά ασφάλισης υγείας, η οποία είχε εθνική διάσταση, όσο και στην αγορά γενικών υπηρεσιών υγείας από ιδιωτικά νοσοκομεία (χωρίς να διακρίνει για την εξέταση της συγκέντρωσης συγκεκριμένες ειδικότητες ή μεταξύ εσωτερικών ή εξωτερικών ιατρείων), με τη γεωγραφική αγορά να καλύπτει την Αττική, και επίσης ανέφερε την ύπαρξη διακριτών αγορών για τις μαιευτικές κλινικές και τα διαγνωστικά κέντρα σε τοπικό επίπεδο. Η Ευρ. Επιτροπή εξέτασε πιθανά αποτελέσματα αποκλεισμού: τόσο σε εισροές όσο και πρόσβαση σε πελάτες. Σχετικά με την αγορά ασφαλιστικών υπηρεσιών υγείας, η Ευρ. Επιτροπή εξέτασε τρεις ενδεχόμενες πρακτικές κάθετου αποκλεισμού πρόσβασης σε εισροές στις οποίες θα μπορούσε να προχωρήσει η νέα καθετοποιημένη οντότητα:

(α) Πρακτικές πλήρους κάθετου αποκλεισμού, με τη νέα οντότητα (κυρίως τα νοσοκομεία του Ομίλου Υγεία) να προσφέρει γενικές ιδιωτικές νοσοκομειακές υπηρεσίες Αττικής μόνο σε ασφαλισμένους της Εθνικής Ασφαλιστικής και όχι σε ασφαλισμένους ανταγωνιστικού ασφαλιστικού φορέας υγείας στην Ελλάδα.

(β) Πρακτικές μερικού κάθετου αποκλεισμού με βάση τις τιμές, με τη νέα οντότητα (κυρίως τα νοσοκομεία του Ομίλου Υγεία) να αυξάνει τις τιμές που προσέφερε σε ανταγωνιστές της Εθνικής Ασφαλιστικής για υπηρεσίες γενικού ιδιωτικού νοσοκομείου στην Αττική.

(γ) Πρακτικές μερικού αποκλεισμού που δεν βασίζεται στην τιμή, με τη νέα οντότητα να δυσκολεύει τους ασφαλισμένους ανταγωνιστικών εταιρειών στην Εθνική Ασφαλιστική να λάβουν αποζημίωση για τις ιατρικές αμοιβές που πλήρωσαν σε ανταγωνιστικά νοσοκομεία της νέας οντότητας στην Αττική ή η νέα οντότητα θα απέσυρε τα οφέλη που προσέφερε σε αυτούς που δεν ήταν ασφαλισμένοι στην Εθνική Ασφαλιστική και θα τα διατηρούσε μόνο για τους ασφαλισμένους της Εθνικής Ασφαλιστικής.

Η Ευρ. Επιτροπή αναγνώρισε ότι οι υπηρεσίες ιδιωτικών νοσοκομείων αποτελούν μία σημαντική εισροή για τις υπηρεσίες ασφάλισης υγείας στην κατάντη αγορά και αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% του κόστους των ασφαλιστικών προϊόντων υγείας, αλλά έλαβε υπόψη της τόσο τη λειτουργία ανταγωνιστικών ιδιωτικών νοσοκομείων (π.χ. Όμιλος Ιατρικού Κέντρου), τα οποία παρέχουν αντίστοιχου επιπέδου νοσοκομειακές υπηρεσίες, όσο και πιθανές στρατηγικές των ανταγωνιστών της νέας οντότητας σε συνεργασία με άλλα νοσοκομεία που θα μπορούσαν να αποτρέψουν πρακτικές κάθετου αποκλεισμού, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι αβέβαιο εάν η νέα οντότητα θα είχε τη δυνατότητα αποκλεισμού. Κατόπιν εξέτασε τα κίνητρα της νέας οντότητας να αποκλείσει τους ανταγωνιστές της και σημειώνοντας τη σχετική μικρή μετακίνηση καταναλωτών μεταξύ των ασφαλιστικών εταιρειών υγείας στην Ελλάδα, το γεγονός ότι οι ασθενείς χρησιμοποιούν διαφορετικά νοσοκομεία (multihome) και δεν δείχνουν κάποια ιδιαίτερη προτίμηση για τα νοσοκομεία της νέας οντότητας, ενώ οι ιατροί επίσης συνεργάζονται, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, με διάφορα νοσοκομεία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η νέα οντότητα δεν θα είχε κίνητρα να αποκλείσει τις ανταγωνιστικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις από την πρόσβαση στα νοσοκομεία του Ομίλου HHG που θα ήλεγχε, ειδικά λόγω του γεγονότος ότι περίπου ποσοστό 70-80% των εσόδων των νοσοκομείων του Ομίλου HHG προέρχονται από ανταγωνιστές της Εθνικής Ασφαλιστικής.

Σχετικά με τις επιπτώσεις στον ανταγωνισμό, η Ευρ. Επιτροπή ανέφερε ότι η αγορά για τις υπηρεσίες ασφάλισης υγείας στην Ελλάδα είναι ανταγωνιστική και χαρακτηρίζεται από τη λειτουργία ισχυρών ανταγωνιστών και από χαμηλούς φραγμούς εισόδου.

Η Ευρ. Επιτροπή επίσης εξέτασε πιθανές πρακτικές αποκλεισμού από τη νέα οντότητα πρόσβασης σε πελάτες των ανταγωνιστών του Ομίλου HHG στην ανάντη αγορά γενικών υπηρεσιών υγείας από ιδιωτικές κλινικές, μέσω ενδεχομένων πρακτικών

(α) συνολικού αποκλεισμού, με την Εθνική Ασφαλιστική να προσφέρει μόνο ένα κλειστό σύστημα ασφαλιστικών προϊόντων υγείας από νοσοκομεία του Ομίλου HHG,

(β) μερικού αποκλεισμού επί τη βάσει των κανόνων του ασφαλιστηρίου συμβολαίου με το οποίο η Εθνική Ασφαλιστική θα επέβαλε για παράδειγμα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής σε δαπάνες σε πελάτες που θα επέλεγαν ανταγωνιστικά ιδιωτικά νοσοκομεία σε αυτά του Ομίλου HHG ή θα ζητούσε κάποιας μορφή προ-έγκριση για τη χρήση των νοσοκομείων αυτών και

(γ) μερικού αποκλεισμού που δεν θα βασιζόταν στους κανόνες του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, με την Εθνική Ασφαλιστική να κατευθύνει μέσω του τηλεφωνικού της κέντρου ή των ασφαλιστικών της συμβούλων ή με το να διαφημίζει με εμφανέστερο τρόπο τα πλεονεκτήματα που προσέφεραν τα νοσοκομεία του Ομίλου HHG σε σχέση με τα ανταγωνιστικά νοσοκομεία ή με το να προσφέρουν άμεσα κάλυψη ασφαλιστικού κινδύνου μόνο για υπηρεσίες ρομποτική χειρουργικής σε νοσοκομεία του Ομίλου HHG και όχι σε ανταγωνιστικά νοσοκομεία.

Η Ευρ. Επιτροπή απέκλεισε τη δυνατότητα της νέας οντότητας να αποκλείσει πρόσβαση σε πελάτες λόγω του χαμηλού μεριδίου αγοράς της Εθνικής, η οποία δεν διαθέτει ισχύ αγοράς, με τους πελάτες της να αντιπροσωπεύουν μόνο το 20-30% των εσόδων των νοσοκομείων του Ομίλου HHG στην Αττική, με την Ευρ. Επιτροπή να σημειώνει ότι ένα σημαντικό μέρος (περίπου το 50-60%) των εσόδων των νοσοκομείων του Ομίλου HHG στην Αττική προέρχεται από πληρωμές από μη ασφαλισμένους ασθενείς ή από το ΕΣΥ, ενώ οι ανταγωνιστές της νέας οντότητας θα μπορούσαν να αναπτύξουν αντίθετες στρατηγικές ώστε να αποφύγουν τον αποκλεισμό.

Σημειώνοντας ότι η αγορά ασφάλειας υγείας στην Ελλάδα είναι ταχύτατα αναπτυσσόμενη, η Ευρ. Επιτροπή απέκλεισε το ενδεχόμενο η νέα οντότητα να προχωρήσει από ένα σύστημα ανοιχτού δικτύου, όπως είναι τώρα, σε μία κλειστού δικτύου, λόγω του σημαντικού κόστους να αλλάξουν τα ασφαλιστήρια και τη μικρή ζήτηση για υπηρεσίες κλειστού δικτύου από τους πελάτες της Εθνικής Ασφαλιστικής.

Σημείωσε επίσης ότι δεν θεωρούσε δυνατό για την Εθνική Ασφαλιστική να αναπτύξει τις πρακτικές μερικού αποκλεισμού που αναφέρθηκαν παραπάνω, λόγω του σημαντικού ποσοστού ασφαλιστηρίων συμβολαίων μεγάλης διάρκειας και της δυσκολίας της να επιβαρύνει τους πελάτες της με μειονεκτικότερους όρους.

Επιπλέον, η Ευρ. Επιτροπή δεν θεώρησε ότι η Εθνική Ασφαλιστική δεν θα είχε τη δυνατότητα να προχωρήσει σε αποκλεισμό πρόσβασης σε πελάτες μέσω πρακτικών καλύτερης διαφημιστικής προώθησης των νοσοκομείων του Ομίλου HHG, μια και η Εθνική Ασφαλιστική είχε ήδη προβεί σε προωθητικές ενέργειες και για άλλα νοσοκομεία, και του μικρού ρόλου που έχει η διαφημιστική προώθηση στην αγορά αυτή, μια και οι ασθενείς επιλέγουν νοσοκομεία ακολουθώντας τις συμβουλές των ιατρών τους. Τέλος, η Ευρ. Επιτροπή σημείωσε ότι η Εθνική Ασφαλιστική ήδη έχει συμφωνία άμεσης πληρωμής αποζημίωσης για υπηρεσίες Ρομποτικής Χειρουργικής μόνο με τον Όμιλο Υγεία, αλλά αυτό δεν της δίνει τη δυνατότητα αποκλεισμού πρόσβασης σε πελάτες μια και, μεταξύ άλλων, οι υπηρεσίες Ρομποτικής Χειρουργικής αποτελούν ένα μικρό μέρος των ενδονοσοκομειακών υπηρεσιών υγείας και σε κάθε περίπτωση η Εθνική Ασφαλιστική ήδη προσφέρει άμεση αποζημίωση για ρομποτική προστατεκτομή σε ασθενείς του Ομίλου του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών και της Ευρωκλινικής, καταλήγοντας ότι η νέα οντότητα δεν θα είχε τη δυνατότητα αποκλεισμού των ανταγωνιστών της από πρόσβαση σε πελάτες.

Η Ευρ. Επιτροπή ωστόσο θεώρησε ότι η νέα οντότητα θα είχε το κίνητρο αποκλεισμού ιδιωτικών παρόχων γενικών υπηρεσιών υγείας στην Αττική, τόσο λόγω του γεγονότος ότι οι ασθενείς επιλέγουν διαφορετικά νοσοκομεία σχετικά εύκολα (consumer switching) και υπάρχει multi-homing των ιατρών και των ασθενών όσο και λόγω των μεγαλύτερων περιθωρίων κέρδους του Ομίλου HHG σε σχέση με αυτών της Εθνικής Ασφαλιστικής, τα οποία συνδυαστικά κάνουν επικερδή μία στρατηγική αποκλεισμού πρόσβασης σε πελάτες. 

Η Ευρ. Επιτροπή όμως κατέληξε ότι τυχόν αποκλεισμός πρόσβασης σε πελάτες δεν θα είχε αντι-ανταγωνιστικές επιπτώσεις, τόσο λόγω του σχετικά μικρού μεριδίου της Εθνικής Ασφαλιστικής στα έσοδα των ιδιωτικών νοσοκομείων στην Αττική όσο και της ιδιαιτερότητας της ζήτησης σε αυτή την αγορά και του σημαντικού ρόλου των συμβουλών των ιατρών στις επιλογές νοσοκομείου από τους ασθενείς με ασφάλιση. Επίσης, η Ευρ. Επιτροπή δεν αποδέχθηκε τη θέση κάποιων ιδιωτικών νοσοκομείων ότι η συγκεκριμένη συγκέντρωση θα είχε επιπτώσεις στα κίνητρα και τη δυνατότητα των ανταγωνιστικών νοσοκομείων σε αυτά του Ομίλου HHG να επενδύσουν στην καινοτομία ή να προσεκλύσουν εξειδικευμένους υψηλού επιπέδου ιατρούς, λόγω του γεγονότος ότι οι ανταγωνιστές της νέας οντότητας ήδη προχωρούν σε προγράμματα επενδύσεων, η συγκέντρωση δεν θα πλήξει την κερδοφορία των ανταγωνιστών, ενώ μόνο ένα ποσοστό 10-20% των ιατρών του Ομίλου HHG έχουν συμβάσεις αποκλειστικότητας με τα νοσοκομεία του ομίλου και συνήθως οι περισσότεροι ιατροί συνεργάζονται με περισσότερα (multihoming), αλλά και η ύπαρξη υπερσύγχρονων εγκαταστάσεων δεν αποτελεί τη μοναδική και τη σημαντικότερη παράμετρο που λαμβάνουν οι ιατροί υπόψη για να αποφασίσουν με ποιο ιδιωτικό νοσοκομείο να συνεργαστούν. Συνεπώς, η Ευρ. Επιτροπή αποφάσισε ότι η συγκέντρωση δεν είχε κάθετα αντι-ανταγωνιστικά αποτελέσματα και δεν υπήρχαν σοβαρές αμφιβολίες ως προς το συμβατό αυτής με τις απαιτήσεις λειτουργίας του ανταγωνισμού στις επιμέρους αγορές στις οποίες αφορά. Τα γενικότερα συμπεράσματα τα οποία μπορούν να εξαχθούν από την Ενδιάμεση Έκθεση είναι ότι η δομή των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας παρουσιάζει μέτριο βαθμό συγκέντρωσης, ενώ η βασική τάση που διαπιστώνεται είναι η εξαγορά ιδιωτικών κλινικών από επενδυτικά σχήματα (funds), με σημαντικότερο παράδειγμα τη συγκέντρωση σειράς ιδιωτικών κλινικών υπό τον έλεγχο των κεφαλαίων CVC την τελευταία πενταετία.