του Ιωάννη Παν. Βοτσαρίδη, Διευθύνων Σύμβουλος INTERLIFE Α.Α.Ε.Γ.Α*
Είναι ο περίφημος αστάθμητος παράγοντας στην Οικονομία. Που δεν περιορίζεται σε μια χώρα, αλλά, λόγω παγκοσμιοποίησης, αφορά όλο τον πλανήτη. Με τη συγκεκριμένη πανδημία του COVID-19 να έχει μια ευκρινή διαφορά από προηγούμενους πανδημικούς ιούς, και ως προς την ένταση και τη σφοδρότητα, αλλά και ως προς την ταχύτητα εξάπλωσής του. Ύψιστη προτεραιότητα είναι αναμφισβήτητα η διαφύλαξη της υγείας του πληθυσμού με όποιο μέτρο -έστω και ακραίο- κρίνεται σκόπιμο.
Με μια ψύχραιμη θεώρηση, χωρίς πανικό και κασσανδρισμούς, φαίνεται ότι η πανδημία θα κάνει τον κύκλο της και σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα θα μπει σε μια ελεγχόμενη ύφεση. Και το ερώτημα που βρίσκεται στα χείλη όλων είναι:
Πως ξημερώνει η Επόμενη Μέρα;
Δυστυχώς, είναι βέβαιο ότι ο επόμενος μεγάλος ασθενής θα είναι η Παγκόσμια Οικονομία. Οι προβλέψεις των Χρηματοοικονομικών φορέων ζοφερές: Μεγάλη μείωση του Παγκόσμιου ΑΕΠ, καθίζηση της Βιομηχανικής Παραγωγής και της Ανάπτυξης, αύξηση της Ανεργίας, συρρίκνωση του Παγκόσμιου Εμπορίου, ισχυρός κλονισμός του τραπεζικού συστήματος, βουτιά Μετοχών και Ομολόγων κ.λπ.
Η χώρα μας, ως αδύναμος κρίκος του παγκόσμιου συστήματος, και με τους βασικούς της πόρους να εξαρτώνται από τις Υπηρεσίες (Τουρισμός, Ναυτιλία, Εμπόριο κ.λπ.) εμφανίζεται ως ιδιαίτερα ευπαθής την επόμενη μέρα. Και εξαρτάται από τους χειρισμούς της κυβέρνησης αλλά και από τις αποφάσεις της Ε.Ε. ώστε να μετριαστούν οι επιπτώσεις της αναπάντεχης αυτής κρίσης, που ανέτρεψε μια ελπιδοφόρα πορεία ανάκαμψης.
Παρά ταύτα, όπως σε κάθε γενικευμένη διεθνή κρίση τέτοιας κλίμακας, η Επόμενη Μέρα δεν φέρνει μόνο απαισιόδοξες προοπτικές. Κάπου, μέσα στην αναταραχή και την αναστάτωση, συντελούνται κομβικές ζυμώσεις, διαφοροποιήσεις και ανατροπές στην Κοινωνία και στην Οικονομία. Ανατροπές όχι κατ’ ανάγκη αρνητικές.
Ο Κορωνοϊός δεν άλλαξε μόνον την καθημερινότητα μας και τις συνήθειές μας. Φαίνεται ότι οδηγεί και σε μια αναθεώρηση των συνθηκών της Εργασίας και της Επιχειρηματικότητας σε διεθνή κλίμακα. Πρόκειται για αλλαγές που επεβλήθησαν εξ ανάγκης, αλλά είναι πολύ πιθανόν να μείνουν και να επηρεάσουν την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη σε πολύ πιο ευρεία κλίμακα στο άμεσο και το απώτερο μέλλον.
Όπως αναφέρεται, όλο και συχνότερα, σε δημοσιεύματα του εγχώριου και του ευρωπαϊκού Τύπου, η εξ αποστάσεως Εργασία, το online εμπόριο, οι Υπηρεσίες Λογισμικού για απασχόληση και συνεργασία ομάδων εξ αποστάσεως, η αύξηση της ζήτησης για αυτόνομες -και όχι μαζικές- Μεταφορές είναι μερικές μόνον από τις νέες συνιστώσες που θα επηρεάσουν τις επιχειρηματικές και εργασιακές πρακτικές. Και, ίσως, οι πρακτικές αυτές να μην είναι μόνον αντανακλαστικές στην πανδημία, αλλά να έχουν “υπολειμματική αξία” και διάρκεια, βασιζόμενες, όχι μόνον στην ευελιξία και τη μείωση του κόστους για τις επιχειρήσεις, αλλά και στον παράγοντα της Ασφάλειας.
Διότι, μετά την οδυνηρή εμπειρία που μας επεφύλαξε ο κορονοϊός, κανένας επιχειρηματίας, επενδυτής ή ακόμη και δημόσιος φορέας δεν θα θέλει να ξαναϋποστεί παρόμοιες αναταράξεις που απειλούν την οικονομική και επιχειρηματική του επιβίωση.
Ο εφιάλτης που ζούμε κάποια στιγμή θα τελειώσει – για κάποιους με πολύ σοβαρές απώλειες. Ωστόσο, την Επόμενη Μέρα τίποτε δεν θα είναι πια το ίδιο. Οι άνθρωποι θα έχουν βιώσει μια εμπειρία που θα τους επιτρέψει να είναι πιο προετοιμασμένοι για “αστάθμητους παράγοντες” και “ασύμμετρες απειλές”, ενώ οι αλλαγές που θα έχουν μπει στη ζωή μας θα έχουν εξελικτικό χαρακτήρα και θα επηρεάσουν βαθιά την απασχόληση, τις συνήθειες και την καθημερινότητά μας.
Η Επόμενη Μέρα θα είναι σίγουρα διαφορετική…
*Αναδημοσίευση από το Interlife Magazine – Μάρτιος 2020 – Τεύχος 47
