Τα κοινοτικά κονδύλια του ΕΣΠΑ αποτελούν ασφαλώς ένα σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο καθώς εξασφαλίζουν την αναγκαία ρευστότητα για την υλοποίηση επιχειρηματικών σχεδίων.
Μόνο που αυτή τη στήριξη δεν μπορούν να την έχουν όλοι όσοι την έχουν ανάγκη.
Σύμφωνα με έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ σχετικά με την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ:
– Τα προγράμματα χρηματοδότησης (ΕΣΠΑ) αφορούν στο 6%, ενώ ο τραπεζικός δανεισμός στο 3,8%.
– Το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων χρηματοδοτούν τις επενδύσεις με Ίδια Κεφάλαια, αξιοποιώντας σε χαμηλό βαθμό ακόμη και τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους εργαλείων όπως το ΕΣΠΑ.
Μοιραία επηρεάζεται το ύψος, η συχνότητα αλλά και ο αριθμός των επενδύσεων, ενώ διαμορφώνεται ένα πλαίσιο αυξημένης ευαλωτότητας απέναντι σε αλλαγές του οικονομικού περιβάλλοντος. Είναι κάτι που διαπιστώθηκε και κατά τη διάρκεια της πανδημίας ή και τώρα, μέσα στην ενεργειακή κρίση, καθώς η έλλειψη ρευστότητας επιδρά άμεσα στη δυνατότητα των επιχειρήσεων να σχεδιάσουν και να πραγματοποιήσουν νέες επενδύσεις.
Και μία σειρά από διαδικαστικά θέματα όμως μπορεί να σταθούν αιτία αποκλεισμού επιχειρήσεων από τη χρηματοδότηση ή να καθυστερήσουν σημαντικά το όποιο επενδυτικό εγχείρημα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Τι παρατηρείται λοιπόν:
· Πρόβλημα άντλησης χρηματοδότησης λόγω αδυναμίας κατάθεσης εγγυητικής επιστολής για την εκταμίευση προκαταβολών σε προγράμματα
· Καθυστερήσεις σε πληρωμές δόσεων και αποχωρήσεις επιχειρήσεων από συνεργατικά σχήματα/κοινοπραξίες προγραμμάτων
· Ολοένα και περισσότερη έμφαση σε μεσαίες επιχειρήσεις και λιγότερο σε πολύ μικρές επιχειρήσεις που αποτελούν και το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας
· Ελλιπής ενημέρωση και καθοδήγηση για την παρακολούθηση των δράσεων – ανάγκη μακροπρόθεσμου προγραμματισμού μελλοντικών προσκλήσεων για ΜμΕ
· Ανάγκη για ειδικές προσκλήσεις για πολύ μικρές επιχειρήσεις – η έννοια των «μικρομεσαίων επιχειρήσεων» δημιουργεί ανισότητες και λειτουργεί παραπειστικά εις βάρος των πολύ μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες εν τέλει ευνοούνται ελάχιστα σε σχέση με πολύ μεγαλύτερες επιχειρήσεις που συμπεριλαμβάνονται αντίστοιχα στην μεγάλη κατηγορία των ΜμΕ (έως 250 εργαζομένων)
· Πολλά από τα προγράμματα ΕΣΠΑ για ΜμΕ αφορούν σε πολύ χαμηλά ποσά και επιμέρους παρεμβάσεις που δεν αντιμετωπίζουν συνολικά τα παραγωγικά προβλήματα των επιχειρήσεων (π.χ. 5.000 ευρώ για e-shop).
Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από λίγο καιρό το Υπουργείο Οικονομικών απηύθυνε πρόσκληση σε επιχειρήσεις για ένταξη τους σε πρόγραμμα σχετικό με τη δημιουργία e-shop, όμως μόλις το 15% των ενδιαφερομένων προχώρησε, καθώς οι υπόλοιποι δεν διέθεταν τα αναγκαία αρχικά κεφάλαια.
Τα στοιχεία λοιπόν είναι αποκαλυπτικά για το πόσο εύκολη πρόσβαση έχουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στα κοινοτικά κονδύλια του ΕΣΠΑ. Και αν δεν αλλάξει άμεσα η κατάσταση στην ελληνική οικονομία για την ουσιαστική ενίσχυση των μικρομεσαίων έτσι ώστε να φτάσουμε σε σημείο που να μπορούν περισσότερες να πληρούν τις προϋποθέσεις, άρα και να χρηματοδοτηθούν, τότε η στήριξη από το ΕΣΠΑ για έναν πολύ μεγάλο αριθμό μικρομεσαίων θα μείνει όνειρο απατηλό.
Γιάννης Χατζηθεοδοσίου
Πρόεδρος Ε.Ε.Α.
Επίτιμος Διδάκτωρ ΠΑ.ΠΕΙ.
