Σύγκρουση Αντιθέτως Κινουμένων κατ΄ ανεπιτυχές προσπέρασμα 

Μέθη Οδηγού

Αποκλειστική υπαιτιότητα  οδηγού ΙΧΕ αυτοκινήτου ο οποίος οδηγώντας χωρίς την κατά νόμο άδεια οδήγησης και με υπερβολική ταχύτητα  επιχείρησε υπέρβαση προπορευομένου οχήματος, χωρίς να ελέγξει ότι μπορεί να το πραγματοποιήσει χωρίς κίνδυνο ή παρακώληση της κυκλοφορίας, δοθέντος και του ότι δεν είχε ορατότητα, με αποτέλεσμα να εισέλθει στο αντίθετο ρεύμα και να συγκρουσθεί μετωπικά με κανονικώς κινούμενη δίκυκλη μοτοσυκλέτα. Λόγω της σφοδρότητας της σύγκρουσης οι επιβάτες της μοτοσυκλέτας  εκτινάχθηκαν, με αποτέλεσμα, καίτοι αμφότεροι έφεραν κράνη, να τραυματιστεί ο μεν οδηγός αυτής θανάσιμα, η δε  συνεπιβάτιδα σοβαρά, (παράβαση των άρθρων 12, 17, 19 και 20 του ΚΟΚ). Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι ο ανωτέρω υπαίτιος οδηγόςτελούσε υπό την επίδραση οινοπνεύματος,  (0,76 γραμμαρίων ανά λίτρο αίματος), γεγονός που κρίθηκε ότι συνετέλεσε στην πρόκληση του ατυχήματος (42 παρ. 5 του ΚΟΚ). 

Ευθύνη εκ προστήσεως (1) των ιδιοκτητών του ζημιογόνου οχήματος και του υπαιτίου οδηγού – αδελφού 

Κρίθηκε ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν υφίσταται σχέση πρόστησης μεταξύ της δεύτερης και της τρίτης των εναγομένων, συγκυρίων σε ποσοστό ½  έκαστη του ζημιογόνου αυτοκινήτου και του πρώτου εναγομένου οδηγού καθόσον ο τελευταίος αυτογνωμόνως, εξ ιδίας πρωτοβουλίας και για ίδιο λογαριασμό, εν αγνοία των ιδιοκτητριών του ζημιογόνου οχήματος και χωρίς τη συγκατάθεση τους,αφαίρεσε κρυφίως τα κλειδιά αυτού από τη δεύτερη εναγομένη και το οδήγησε, προκαλέσας το ένδικο ατύχημα. Επομένως απορριπτέα ως ουσία αβάσιμη η αγωγή ως προς αυτές.

Εξαίρεση Ασφαλιστικής Κάλυψης λόγω Μέθης και Έλλειψης της κατά νόμο Άδειας Ικανότητας

Παρεμπίπτουσα Αγωγή Ασφαλιστικής Εταιρίας Απορριπτέα ως προς τους ιδιοκτήτες του οχήματος αφού ο οδηγός επελήφθη αυτογνωμόνως (2) 

Οι εξαιρέσεις από την ασφαλιστική κάλυψη ισχύουν εκ του νόμου ανεξαρτήτως εάν συμφωνήθηκαν από τα συμβαλλόμενα μέρη και ως εκ τούτου μετά την ισχύ του νόμου 3557/2007 δεν εξετάζεται πλέον, ούτε έχει αξία εάν οι επιτρεπόμενες και μόνο από το νόμο εξαιρέσεις κατέστησαν ή όχι περιεχόμενο της σύμβασης ασφάλισης, όπως συνέβαινε υπό το παλαιό δίκαιο (πριν τον νόμο 3557/2007).

 Οι ισχυρισμοί των εναγομένων ότι οι  παρεμπίπτουσες αγωγές της ασφαλιστικής εταιρίας αγωγές είναι μη νόμιμες, αφού κατά την ενσωμάτωση των σχετικών απαλλακτικών όρων στην ασφαλιστική σύμβαση παραβιάστηκε το άρθρο 2 παρ. 8 του ν. 2496/1997, (καθόσον δεν ελήφθησαν υπόψη τα εύλογα συμφέροντα τους ως καταναλωτών και ασφαλισμένων, οι δε σχετικοί όροι δεν εγράφησαν στο ασφαλιστήριο),  κρίθηκαν ωσαύτως απορριπτέοι σύμφωνα με τα ανωτέρω προεκτεθέντα.

 Δεκτή η παρεμπίπτουσα αγωγή ως προς τον υπαίτιο οδηγό. Απορριπτέα ως προς τις εναγόμενες ιδιοκτήτριες του ζημιογόνου οχήματος, εφόσον απεδείχθη ότι δεν βαρύνονται με υπαιτιότητα για την εκ μέρους του οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου συνιδιοκτησίας τους παράβαση του ασφαλιστικού βάρους, δοθέντος ότι αυτός αφαίρεσε αυτογνωμόνως και εν αγνοία τους τα κλειδιά του αυτοκινήτου. Εφόσον δε απεδείχθη ότι αυτές δεν παραχώρησαν την οδήγηση του ζημιογόνου αυτοκινήτου σε πρόσωπο, το οποίο γνώριζαν ότι συνεπεία προηγούμενης κατανάλωσης αλκοόλ και έλλειψης άδειας ικανότητας οδήγησης, δεν ήταν ικανό προς ασφαλή οδήγηση, οι παρεμπίπτουσες αγωγές ως προς αυτές πρέπει να απορριφθούν ως ουσία αβάσιμες. 

Περιορισμός Ευθύνης Ιδιοκτήτη – Κατόχου Οχήματος κατ΄άρθρ. 4 Ν.ΓπΝ/1911 (3) 

Ο περιορισμός της ποσοτικής ευθύνης του ιδιοκτήτη που δεν είναι κάτοχος ή οδηγός οχήματος, μέχρι την αξία του ζημιογόνου (κατ΄άρθρ. 4 Ν.ΓπΝ/1911), δεν γίνεται αυτεπαγγέλτως αλλά με μορφή ένστασης. Κατά τη κρίση του Δικαστηρίου παρέχεται σ΄αυτόν από το νόμο και η διαζευκτική ευχέρεια να απαλλαγεί από κάθε ευθύνη παραχωρώντας στο ζημιωθέν πρόσωπο αυτό τούτο το ζημιογόνο αυτοκίνητο. Η ως άνω περιορισμένη ευθύνη του ιδιοκτήτη εφαρμόζεται όταν η αγωγή στηρίζεται στο Ν. ΓπΝ/1911, όχι δε και στο κοινό δίκαιο. Πλείονες συγκύριοι ευθύνονται εις ολόκληρον και ουχί αναλόγως της μερίδας τους. 

Εκπροσώπηση Ανηλίκου

Η εκπροσώπηση του ανηλίκου γίνεται υποχρεωτικά από κοινού και από τους δύο γονείς, είτε συμβιώνουν είτε όχι, και συνεπώς η παράσταση του ενός γονέα δεν αρκεί για το νομότυπο της εκπροσώπησης του ανηλίκου, εκτός μόνον αν έχει παύσει ή υπάρχει πραγματική αδυναμία άσκησης της από τον ένα γονέα, οπότε και η εκπροσώπηση θα ανήκει στον άλλο γονέα (άρθρο 1510 παρ. 2 και 3).

Εν προκειμένω απορρίπτεται ως ενεργητικώς ανομιμοποίητη η αγωγή  ανηλίκου ο οποίος εκπροσωπείται μόνον από τον έναν γονέα του, χωρίς τούτο να δικαιολογείται με επίκληση μίας εκ των προαναφερόμενων περιπτώσεων. 

Δικαστική Ομολογία (4)

Σύμφωνα με το άρθρο 75 παρ. 1 ΚΠολΔ επί απλής ομοδικίας η δικαστική ομολογία ενός από τους απλούς ομοδίκους δεν είναι δεσμευτική για τους άλλους ομοδίκους, μπορεί όμως να στηρίξει τη συναγωγή δικαστικού τεκμηρίου σε βάρος τους.

Εν προκειμένω η ομολογία του οδηγού όσον αφορά την υπαιτιότητα του στην πρόκληση του ένδικου αυτοκινητικού ατυχήματος αποτελεί πλήρη απόδειξη εναντίον του, ωστόσο σύμφωνα με τα ανωτέρω κρίθηκε ότι δεν είναι δεσμευτική για τους λοιπούς εναγομένους, με τους οποίους συνδέεται με το δεσμό της απλής ομοδικίας. 

Ψυχική Οδύνη 440.000 ευρώ

 Για τον θάνατο 38χρονου επιμεριζόμενα ανά:

 120.000 ευρώ σε καθένα από του γονείς.

 80.000 ευρώ στην αδελφή.

 120.000 ευρώ στην μνηστή. 

Αποθετική Ζημία μηχανολόγου – τεχνολόγου

Αίτημα επίδειξης μισθοδοτικών καταστάσεων και φορολογικών δηλώσεων – Απορριπτέο (5)

 Η ενάγουσα απώλεσε, συνεπεία της ανικανότητας της προς εργασία (διαφυγόντα εισοδήματα, ήτοι καθαρές αποδοχές και εργοδοτικές εισφορές, δοθέντος ότι με την υπό κρίση αγωγή της δεν αιτείται την επιδίκαση και των εργατικών εισφορών το συνολικό ποσό των 9.409,46ευρώ.

 Το αίτημα περί επίδειξης εκ μέρους της ενάγουσας μισθοδοτικών καταστάσεων, φορολογικών δηλώσεων από τα έτος 2010 και εντεύθεν και βεβαίωσης περί απώλειας ενσήμων τυγχάνει απορριπτέο, καθόσον το Δικαστήριο έχει σχηματίσει πλήρη δικανική πεποίθηση και ως εκ τούτου δεν συντρέχει λόγος αναβολής της έκδοσης οριστικής απόφασης, προκειμένου να διαταχθεί η επίδειξη.

 Αποζημίωση επί Μονίμου Αναπηρίας – ΑΚ 931

Ηθική Βλάβη

Αίτημα Ιατρικής Πραγματογνωμοσύνης – Δεκτό

 Επειδή από τα προσκομισθέντα ιατρικά πιστοποιητικά το Δικαστήριο δεν μπορεί να σχηματίσει πλήρη δικανική πεποίθηση όσον αφορά την παρούσα και την προβλέψιμη στο μέλλον πορεία της υγείας της ενάγουσας, ειδικότερα δε της τυχόν αναπηρίας της και δη του είδους και του βαθμού της, αλλά και της επίδρασης των συνεπεία του ένδικου ατυχήματος σωματικών βλαβών στο μέλλον της, διατάσσεται η διενέργεια ιατρικής πραγματογνωμοσύνης.

Μετά ταύτα πρέπει να αναβληθεί η έκδοση οριστικής απόφασης και ως προς το κονδύλιο της υπό κρίση αγωγής που αφορά στην αιτηθείσα εκ ποσού 160.000 ευρώ χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης, διότι μεταξύ των στοιχείων που πρέπει να ληφθούν υπόψη για τον προσδιορισμό αυτής είναι και η έκταση  –  σοβαρότητα  των προκληθεισών από το ένδικο ατύχημα σωματικών της βλαβών και των συνεπειών αυτών.

 Ολική Καταστροφή Οχήματος 

 Από τη ένδικη σύγκρουση  η δίκυκλη μοτοσυκλέτα υπέστη  σοβαρές ζημίες, η δε επισκευή της κρίθηκε ανέφικτη και για το λόγο δε αυτόαπεσύρθη της κυκλοφορίας. Επιδικάσθηκε η αξία της κατά τον χρόνο του ατυχήματος (6.500 ευρώ), αφαιρουμένου ποσού 500 ευρώ, αξίας των υπολειμμάτων αυτής.  

 Σχόλια – Παρατηρήσεις 

 1.Ευθύνη εκ προστήσεως

 Η σχέση της πρόστησης δεν είναι απαραίτητο να στηρίζεται σε δικαιοπραξία ή σύμβαση με την στενή έννοια του όρου. Μπορεί να στηρίζεται σε σχέση καθαρώς πραγματική ή  σε σχέση φιλική ή συγγενική  και τέτοια υπάρχει όταν ο ιδιοκτήτης ή ο  κάτοχος του αυτοκινήτου εμπιστεύεται την οδήγησή του σε φίλο του ή ο πατέρας στο γιό του.  Για το ορισμένο της αγωγής δεν είναι αναγκαίο να αναφέρονται οι κατ΄ιδίαν περιστάσεις, που συνθέτουν την έννοια της πρόστησης. (βλ. σχετικές παρατηρήσεις). ΑΠ 96/2003, ΣΕΣυγκΔ 2005/139.

  Στη περίπτωση που  δεν υπάρχει σχέση πρόστησης μεταξύ του υπαιτίου οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου και του ιδιοκτήτη αυτού, τότε η ευθύνη του ιδιοκτήτη έναντι του ζημιωθέντα τρίτου καλύπτεται από τον ασφαλιστή. ΑΠ 1505/2012 ΕΣυγκΔ 2013/42.

 2.Παρεμπίτουσα Αγωγή Ασφαλιστή κατά ιδιοκτήτη οχήματος για ζημίες που προκάλεσε ο εν μέθη οδηγός

Η αναιρεσείουσα ιδιοκτήτρια του φορτηγού αυτοκινήτου, θα μπορούσε να απαλλαγεί της ευθύνης της  έναντι της παρεμπιπτόντως ενάγουσας ασφαλιστικής εταιρείας, αν ο τελών σε μέθη οδηγός αυτού είχε αυτοβούλως και εν αγνοία της αναλάβει την οδήγηση, γεγονός που δεν συντρέχει στην προκειμένη περίπτωση, αφού αυτός ήταν προστηθείς από αυτή στην οδήγηση, κατά την ενάσκηση της ανατεθείσας σε αυτόν υπηρεσίας. ΑΠ 1305/2013, ΕΣυγκΔ 2013/361

Όσον αφορά τον ασφαλιζόμενο ιδιοκτήτη ή τον αντισυμβαλλόμενο, όταν αυτοί είναι πρόσωπα διαφορετικά από τον οδηγό, προϋπόθεση για να λειτουργήσει αποτελεσματικά η κατ’ αυτών αναγωγή του ασφαλιστή, είναι  και τα πρόσωπα αυτά να  βαρύνονται με υπαιτιότητα, για την παράβαση, δηλαδή για το γεγονός ότι ο οδηγός του αυτοκινήτου του οδηγούσε υπό την επήρεια οινοπνεύματος.  Ο εναγόμενος-ιδιοκτήτης, για να καταρρίψει το εις βάρος του τεκμήριο υπαιτιότητας, πρέπει να επικαλεσθεί, (και να αποδείξει) ότι δεν βαρύνεται με υπαιτιότητα, διότι δεν εγνώριζε ούτε μπορούσε να γνωρίζει ότι το πρόσωπο στο οποίο παραχώρησε την οδήγηση του αυτοκινήτου του δεν ήταν ικανό προς οδήγηση,  διότι τελούσε υπό την επήρεια οινοπνεύματος. ΑΠ 1497/2014, ΕΣυγκΔ 2014/498.

Εξαίρεση Ασφαλιστικής Κάλυψης Λόγω Μέθης του επιληφθέντος  αυτογνωμόνως. Παρεμπίπτουσα Αγωγή Ασφαλιστού – Απορριπτέα κατά του Λήπτη της Ασφάλισης Ιδιοκτήτου αλλά μη κατόχου. ΑΠ 1517/2006, ΣΕΣυγκΔ 2006/469.

Τον λήπτη της ασφάλισης βαρύνουν όλες οι υποχρεώσεις που απορρέουν από την ασφαλιστική σύμβαση, εκτός από εκείνες που από τη φύση τους πρέπει να εκπληρωθούν από τον ασφαλισμένο. Συνεπώς η ρήτρα στο ασφαλιστήριο γιαεξαίρεση από την ασφαλιστική κάλυψη των ζημιών που προκαλούνται από τον εν μέθη οδηγό, αποτελεί καλυμμένο συμβατικό ασφαλιστικό βάρος. Όμως προϋπόθεση για την λειτουργία αυτής, σε βάρος του λήπτη της ασφάλισης, ο οποίος δεν έχει τις υποχρεώσεις από την ασφαλιστική σύμβαση που μπορούν να εκπληρωθούν μόνο από τον ασφαλισμένο οδηγό του αυτοκινήτου, είναι να υφίσταται υπαιτιότητα αυτού (άρθρο 330 ΑΚ). Επομένως ο ασφαλιστής που υποχρεώθηκε να καταβάλει αποζημίωση σε ζημιωθέντα τρίτο χωρίς να έχει ευθύνη, λόγω της συμβατικής εξαίρεσης από την ασφαλιστική κάλυψη των ζημιών που προκαλούνται, όταν ο οδηγός του ασφαλισμένου αυτοκινήτου ευρίσκεται σε μέθη,δεν δικαιούται να στραφεί αναγωγικά κατά του κυρίου και μη οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου και να αξιώσει από αυτόν τα καταβληθέντα ποσά, αν τον τελευταίο δεν βαρύνει υπαιτιότητα, σε σχέση με το γεγονός ότι, ο οδηγός του αυτοκινήτου του, βρισκόταν υπό την επίδραση οινοπνεύματος όταν προξένησε το ατύχημα. Αναιρείται Εφετειακή απόφαση κατ΄άρθρ. 559 αρ.1 ΚΠολΔ που έκρινε διαφορετικά. ΑΠ 991/2011, ΕΣυγκΔ 2012/9.

 3.Περιορισμός Ευθύνης Ιδιοκτήτη – Κατόχου Οχήματος κατ΄άρθρ. 4 Ν.ΓπΝ/1911

Ο περιορισμός αυτός της ευθύνης, που αντιτάσσεται μόνο κατά τη βάση της αγωγής από τον ΓΠΝ/1911 και όχι κατά την ερειδόμενη στις διατάξεις 914, 922, 923 Α.Κ ή άλλη ειδική διάταξη, γίνεται με τη μορφή ένστασης που έχει ως βάση ότι ο εκάστοτε ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου δεν είναι συγχρόνως και κάτοχος ή οδηγός αυτού, για το ορισμένο δε αυτής εκτός από το ότι πρέπει να εκτίθεται το στοιχείο αυτό δηλαδή ότι ο ιδιοκτήτης δεν είναι και κάτοχος (ή οδηγός), απαιτείται επί πλέον να προσδιορίζει την αγοραία αξία του αυτοκινήτου στον πριν από το ατύχημα χρόνο. Ο ιδιοκτήτης δύναται να απαλλαγεί από την ανωτέρω ευθύνη του εφόσον παραχωρήσει το αυτοκίνητό του στον ζημιωθέντα.  Ενταύθα απορριπτέα η σχετική ένσταση του εναγομένου καθότι  στην ένσταση περιορισμού της ευθύνης της μέχρι του ποσού της αξίας του αυτοκινήτου 10.000 ευρώ, δεν εκθέτει αν η αξία αυτή ανέρχεται στο ποσό αυτό αμέσως πριν από το ατύχημα ή σε μεταγενέστερο χρόνο και δη εκείνου της συζητήσεως της αγωγής. Η έλλειψη αυτή δε δεν συμπληρώθηκε  με τις προτάσεις της πρώτης συζήτησης. Εφ.Κερκ. 282/2007, ΣΕΣυγκΔ 2008/382.

 4.Δικαστική Ομολογία

 Αναιρετέα η απόφαση κατ΄άρθρ. 559 αρ.11 ΚΠολΔ, εάν δεν ληφθεί υπ΄όψιν η δικαστική ή εξώδικη ομολογία. Ενταύθα ο ανωτέρω λόγος κρίνεται απορριπτέος ως αόριστος, διότι δεν αναφέρεται ότι έχει γίνει επίκληση του εν λόγω αποδεικτικού μέσου. ΑΠ 1220/2011, ΕΣυγκΔ 2011/523.

 Παρέχει πλήρη απόδειξη όταν γίνεται γραπτώς ή προφορικώς ενώπιον του δικαστηρίου που δικάζει την δίκη ή του εντεταλμένου δικαστού (άρθρ. 352 παρ.1 και 2). Μον.Πρ.Αθ. 1950/2011, ΕΣυγκΔ 2012/189.

 Η προσκομισθείσα δήλωση είναι εξώδικη ομολογία που εκτιμάται ελευθέρως υπό του δικαστηρίου κατ΄άρθρ. 352 παρ.2, στην οποία όμως το δικαστήριο προσέδωσε δύναμη πλήρους αποδείξεως. Εφ.Αθ.9737/2005, ΣΕΣυγκΔ 2006/296.

 Η  δήλωση , που κάνει ο οδηγός του  εμπλακέντος σε αυτοκινητικό ατύχημα, οχήματος, στον τόπο του ατυχήματος και  αμέσως  μετά από αυτό στην οποία  ομολογεί ότι αυτός ευθύνεται  για το ατύχημα και που καταχωρίζεται στην  έκθεση αυτοψίας, αποτελεί  επιτρεπόμενο  κατ΄ άρθρο 339 Κ.Πολ.Δ.  αποδεικτικό μέσο  και συγκεκριμένα  εξώδικη ομολογία ,  η οποία κατ΄άρθρο 352 περ. 2 ΚΠολΔ, εκτιμάται ελεύθερα από το δικαστήριο (βλ. σχετικές παρατηρήσεις). ΑΠ 96/2003, ΣΕΣυγκΔ 2005/139.

5. Αίτημα επίδειξης μισθοδοτικών καταστάσεων και φορολογικών δηλώσεων – Απορριπτέο

Η προσκόμιση της φορολογικής δήλωσης της παθούσας- ενάγουσας  δεν είναι απαραίτητη για την απόδειξη της αποθετικής της ζημίας, εφόσον αυτή προκύπτει από άλλα αποδεικτικά στοιχεία. Πέραν τούτου, η επίδειξη της φορολογικής δήλωσης προς απόδειξη της ανωτέρω ζημίας της, δεν ενδείκνυται καθόσον, αφορά στοιχεία απόρρητα που δεν επιτρέπεται η γνωστοποίηση τους σε οποιονδήποτε άλλο εκτός από την εφορία και τον ίδιο τον φορολογούμενο (άρθρο 85 Ν. 2238/1994 ΚΦΕ). Εφ.Αθ. 3937/2008, ΕΣυγκΔ 2011/532, Μον.Πρ.Αθ.2182/2013, ΕΣυγκΔ 2013/336.

Διαβάστε περισσότερα στην Επιθεώρηση Συγκοινωνιακού Δικαίου – Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών ο Σόλων

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.