Του Αιμίλιου Νεγκή, διευθυντή σύνταξης, virus.com.gr & Pharma Health Business magazine
Ξεσηκώθηκαν κάποιοι με όσα είπε ο Σόιμπλε. Ότι δηλαδή οι Έλληνες ζουμε πάνω από τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας. Άδικο έχει; Ακόμη και στην υγεία παρά τα Μνημόνια, εξακολουθούμε σε πολλές περιπτώσεις να ξοδεύουμε χρήματα χωρίς λόγο ή σχέδιο. Χρειάζεται άμεσα να αναδιοργανώσουμε το σύστημα υγείας μας με βασικό άξονα όχι πόσους θέλουμε να βολέψουμε, πόσα μηχανήματα θέλουμε να δείξουμε ότι αγοράζουμε, αλλά τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού…
Μα θα αναρωτηθεί κάποιος: Είσαι καλά; Δεν βλέπεις τι γίνεται στα νοσοκομεία; Ούτε σεντόνια, κουβέρτες και γάζες δεν έχουν και αναγκάζονται οι ασθενείς να τα φέρουν από το σπίτι τους…
Ναι, πράγματι αυτό συμβαίνει σε πολλά νοσοκομεία. Όμως, δεν οφείλεται τόσο σε έλλειψη χρημάτων. Αλλά σε παντελή απουσία ορθολογικής οργάνωσης και διαχείρισης, που έχει ως συνέπεια σε ορισμένους τομείς να «πετάμε χρήματα» αλλά σε άλλους να εμφανίζεται πλασματική έλλειψη.
Τα έχω πει χίλιες φορές: Το 2009, ξοδεύαμε περίπου 6 δις παραπάνω για την υγεία. Δεν είχαμε ελλείψεις γιατρών και νοσηλευτών; Δεν είχαμε ελλείψεις σε κλίνες εντατικής; Δεν είχαμε λίστες αναμονής; Δεν είχαμε ελλείψεις σε ασθενοφόρα;
Όταν δεν υπήρχαν Μνημόνιο και οικονομική κρίση, γιατί κάναμε 2-3 χρόνια για να τελειώσουμε ένα διαγωνισμό στα νοσοκομεία; Γιατί διορίζαμε συνταξιούχους και αποτυχημένους πολιτευτές στη διοίκηση των νοσοκομείων; Γιατί το 80% των προμηθειών των νοσοκομείων γίνονταν χωρίς διαγωνισμό;
Μα, θα μου πει κάποιος άλλος εύλογα: Όλες οι διεθνείς στατιστικές δείχνουν ότι δαπανούμε λιγότερα χρήματα για την υγεία από κάθε άλλη δυτική χώρα. Πράγματι, οι δημόσιες δαπάνες είναι περίπου 5,5% του ΑΕΠ. Μειώθηκαν με την κρίση σε απόλυτους αριθμούς, αλλά με την παράλληλη μείωση του ΑΕΠ ως ποσοστό παρέμειναν περίπου στα ίδια επίπεδα.
Ναι, οι δημόσιες δαπάνες είναι λίγες. Και χρειάζεται να αυξηθούν σημαντικά. Αυτό που ισχυρίζομαι όμως είναι ότι και αυτούς τους σχετικά λιγότερους από άλλες χώρες δημόσιους πόρους δεν τους αξιοποιούμε ορθολογικά.
Δεν έχουμε τους κατάλληλους ανθρώπους, τις κατάλληλες τεχνολογίες και τις δέουσες διαδικασίες και οργάνωση, ώστε να πιάνουν τόπο τα χρήματα που ξοδεύουμε. Γι’ αυτό και το χιλιοειπωμένο αίτημα για αύξηση των δημοσίων δαπανών υγείας καταντά πρακτικά μόνο ένα λαϊκίστικο σύνθημα.
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Το ΕΣΥ είναι σαν την Πίθο των Δαναΐδων. Είναι ένα τρύπιο πιθάρι και όσα χρήματα και να ρίξεις αυτά θα χαθούν μέσα από τις τρύπες και δεν θα βελτιωθεί ανάλογα το επίπεδο υγείας των Ελλήνων ή η λειτουργία του συστήματος υγείας.
Θα γίνω ακόμη πιο ενοχλητικός. Ισχυρίζομαι ότι υπάρχει ακόμη λίπος στην υγεία. Υπάρχει περιττή σπατάλη, που δεν οφείλεται τόσο σε διαφθορά και διαπλοκή, όσο κατά κύριο λόγο στην ασχετοσύνη και στην έλλειψη σύγχρονων εργαλείων μάνατζεμεντ.
Να σας δώσω δύο απλά, αλλά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
- Πριν από δυο χρόνια, μέσα στην κρίση, το νοσοκομείο ΚΑΤ απέκτησε έναν υπερσύγχρονο μαγνητικό τομογράφο. Προσέξτε τώρα. Μαζί αγοράστηκε ένα πανάκριβο πηνίο αξίας περίπου 100.000 ευρώ, ώστε το σύστημα να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει και μαγνητικές τομογραφίες μαστού. Όμως, το πηνίο είναι σε αχρηστία διότι απλώς το ΚΑΤ δεν διαθέτει τμήμα μαστού! Ασφαλώς και υπάρχουν ευθύνες πολλών «ιθυνόντων». Από εκείνους που εισηγήθηκαν την αγορά του, μέχρι αυτούς που την ενέκριναν σε όλη τη βαθμίδα της ιεραρχίας. Δεν θα μείνω όμως εκεί. Ότι και αν έγινε ο εξοπλισμός αγοράστηκε. Γιατί δεν γίνονται ενέργειες να αξιοποιηθεί από κάποιο άλλο νοσοκομείο, που διαθέτει τμήμα μαστού;
- Το ογκολογικό νοσοκομείο Άγιος Σάββας απέκτησε πρόσφατα έναν κορυφαίας τεχνολογίας αξονικό τομογράφο 64 τομών μέσω δωρεάς. Το σύστημα αυτό ενδείκνυται για τη διενέργεια αναίμακτων ψηφιακών τομογραφιών καρδιάς. Όμως, το εν λόγω νοσοκομείο δεν διαθέτει αιμοδυναμικό τμήμα και δεν κάνει στεφανιογραφίες! Δηλαδή, θα μπορούσε να καλύψει πλήρως της ανάγκες του με ένα μηχάνημα 16 ή 32 τομών, πολύ φθηνότερο. Και τι μας νοιάζει θα πει κάποιος, αφού το μηχάνημα προέρχεται από δωρεά. Δεν είναι έτσι. Διότι το μηχάνημα αυτό έχει υψηλότερο κόστος συντήρησης, το οποίο καλείται να επωμιστεί το νοσοκομείο και όχι δωρητής…
Έχω αναφέρει στο παρελθόν πιο ακραία παραδείγματα. Όπως τον μαγνητικό τομογράφο στο νοσοκομείο της Κέρκυρας, που δεν λειτουργεί εδώ και χρόνια, ή το σύστημα PET-CT που έμεινε ανενεργό επί δύο χρόνια στο ογκολογικό νοσοκομείο Μεταξά, ενώ το ίδιο συμβαίνει και στο Θεαγένειο Θεσσαλονίκης.
Γενικότερα, λοιπόν, δεν υπάρχει αποδοτική διαχείριση των ανθρώπινων και οικονομικών πόρων του ΕΣΥ. Έχει επισημανθεί χρόνια τώρα ότι έχουμε άμεση ανάγκη αναδιάρθρωσης των δομών, δηλαδή να συγχωνεύσουμε μονάδες, τμήματα ή και νοσοκομεία, αλλά καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε.
Ποιο το νόημα να έχουμε νοσοκομεία που βρίσκονται τόσο κοντά το ένα στο άλλο; Τα παραδείγματα πολλά: Ναύπλιο-Άργος, Θήβα-Λειβαδιά, Γιαννιτσά- Έδεσσα, Κοζάνη-Πτολεμαΐδα, Πρέβεζα-Λευκάδα, Πύργος-Αμαλιάδα. Δεν μας έφτανε, δε, ότι τα νοσοκομεία Θήβας και Λειβαδιάς έχουν μόνο 40-50% κάλυψη κλινών, φτιάχνουμε νέο νοσοκομείο 220 κλινών στη Χαλκίδα!
Όλα τα νοσοκομεία που προανέφερα έχουν ελλείψεις προσωπικού, εξοπλισμού και υποδομών. Δεν θα ήταν προτιμότερο λοιπόν, αντί να έχουμε δύο ή και τρία νοσοκομεία με ελλείψεις, αυτά να συγχωνευτούν ώστε να έχουμε ένα αλλά πλήρες νοσοκομείο;
Πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε ότι δεν υπάρχουν πόροι για να καλυφθούν οι μισθοί και τα λειτουργικά έξοδα όλων αυτών των νοσοκομείων. Ούτε είναι δυνατόν κάθε πόλη να έχει νοσοκομείο. Αυτό λέει και ο Σόιμπλε.
Μπορούμε επίσης να έχουμε και άλλου είδους συγχωνεύσεις. Π.χ. να μην έχει κάθε νοσοκομείο εργαστήριο, αλλά να φτιαχτεί ένα μεγάλο εργαστήριο. Είναι προφανές ότι έτσι μειώνεται σημαντικά το κόστος και διασφαλίζεται η ποιότητα και αξιοπιστία, εφόσον έχεις να ελέγξεις και να πιστοποιήσεις μόνο ένα εργαστήριο.
Αυτό έχουν κάνει άλλες χώρες, όπως η Σουηδία. Σε ολόκληρη τη Στοκχόλμη υπάρχει ένα κεντρικό εργαστήριο! Τα αποτελέσματα των εξετάσεων μεταφέρονται ηλεκτρονικά… Κάποιες χώρες μάλιστα έχουν προχωρήσει σε συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Δηλαδή, έχουν αναθέσει τη διενέργεια των εξετάσεων σε μεγάλα, ιδιωτικά εργαστήρια.
Λύσεις υπάρχουν και έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία στο εξωτερικό. Καμία όμως δεν μπορεί να περπατήσει στη χώρα μας, όσο διορίζουμε κομματικούς διοικητές στα νοσοκομεία, όσο έχουμε πλήρη και αποκλειστική απασχόληση και μονιμότητα για όλους, όσο προσλαμβάνουμε μέσω ΑΣΕΠ, όσο…
Η ίδια η κυβέρνηση πανηγυρίζει ότι κατάφερε να θέσει σε λειτουργία μέσα σε λίγους μήνες το νοσοκομείο Σαντορίνης, το οποίο επί χρόνια αράχνιαζε. Και μπράβο της. Το επίτευγμά της όμως οφείλεται στο ότι οι προσλήψεις και η λειτουργία του έγινε μέσω της Ανώνυμης Εταιρείας Μονάδων Υγείας (ΑΕΜΥ), μίας κρατικής ανώνυμης εταιρείας που ίδρυσε ο Νικήτας Κακλαμάνης ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων.
Τέτοια, ευέλικτα και σύγχρονα μοντέλα λειτουργίας και διοίκησης έχουμε ανάγκη για να πάμε μπροστά. Να προσλάβουμε ικανά διοικητικά στελέχη και να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες. Μόνον έτσι θα αποστομώσουμε τύπους σαν το Σόιμπλε…
