στη Λαλέλα Χρυσανθοπούλου
Σε κατάσταση ετοιμότητας βρίσκεται η BIPAR, η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ασφαλιστικών και Χρηματοοικονομικών Διαμεσολαβητών, προκειμένου να διασφαλίσει τα συμφέροντα του ενός εκατομμυρίου επαγγελματιών που εκπροσωπεί στην ΕΕ στο πλαίσιο της εφαρμογής των νέων κοινοτικών κανονισμών και οδηγιών (Solvency II, MiFID, PRIIPs, IDD κ.λπ.) που προωθούν οι Βρυξέλλες. Σε συνέντευξή του, ο γενικός διευθυντής της BIPAR, Nic de Maesschalck, μιλά για τις αλλαγές που έρχονται στη διανομή των ασφαλιστικών προϊόντων λόγω των νέων ρυθμίσεων και για τις επιπτώσεις της ψηφιακής επανάστασης στον κλάδο της διαμεσολάβησης. Εξηγεί επίσης τις προτεραιότητες της BIPAR για τα επόμενα χρόνια, εκ των οποίων κορυφαία είναι ο εκσυγχρονισμός του ασφαλιστικού και χρηματοοικονομικού κλάδου μέσω της εφαρμογής πολιτικών που μειώνουν τα διοικητικά βάρη και δημιουργούν περισσότερες ευκαιρίες για τους μικρούς χρηματοοικονομικούς και ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές.
Ποιος είναι ο ρόλος της BIPAR και η συνεισφορά της στον κλάδο της διαμεσολάβησης;
H Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ασφαλιστικών και Χρηματοοικονομικών Διαμεσολαβητών στεγάζει υπό την ομπρέλα της 52 εθνικές ενώσεις πρακτόρων, μεσιτών και χρηματοοικονομικών συμβούλων από 30 χώρες. Η βασική αποστολή μας στη BIPAR είναι η προώθηση και η υπεράσπιση των συμφερόντων των διαμεσολαβητών στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και τις εποπτικές αρχές. Υπό αυτό το πρίσμα, είμαστε η ενιαία φωνή περίπου ενός εκατομμυρίου επαγγελματιών στα όργανα της ΕΕ, όπως στην Κομισιόν, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο αλλά και στις εποπτικές αρχές, και δη στην EIOPA (Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων), στην ESMA (Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών) και στην EBA (Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή).
Εκτιμάται ότι στον χρηματοοικονομικό κλάδο, περίπου το 90% των νομοθετικών ρυθμίσεων σε κάθε χώρα εδράζεται σε κοινοτικούς κανονισμούς ή οδηγίες. Όταν μιλάμε για την Ευρώπη, πρέπει να σκεφτόμαστε ότι οι εθνικές κυβερνήσεις και αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των κανόνων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Γι’ αυτόν τον λόγο, η συνεργασία και η αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών μας, των εθνικών ενώσεων και της BIPAR είναι τόσο σημαντική. Μια διάταξη στην εθνική νομοθεσία είναι ασφαλώς προϊόν συγκερασμού διαφορετικών συμφερόντων και απόψεων. Είναι προϊόν αλληλεπίδρασης μεταξύ κυβερνήσεων, εποπτικών αρχών και ευρωπαϊκών οργάνων. Σε αυτήν τη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων, καταναλωτικές οργανώσεις, συνδικάτα, think tanks, ενώσεις ασφαλιστικών ομίλων και τραπεζών και φυσικά όλα τα μέλη της BIPAR, συμμετέχουν στη διαβούλευση. Όλοι αυτοί οι «παίκτες» εκπροσωπούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο στις Βρυξέλλες. Υπάρχει η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ασφαλιστικών Εταιρειών, η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων κ.ά. Ο κλάδος μας –οι διαμεσολαβητές– εκπροσωπείται από την BIPAR, η οποία συμμετέχει στη διαδικασία της διαβούλευσης που προηγείται της θέσπισης ρυθμίσεων με γνωμοδοτήσεις και τεκμηριωμένες θέσεις. Η BIPAR και οι εθνικές ενώσεις έχουν εκφράσει επανειλημμένως την αυξανόμενη ανησυχία τους για την υπερβολική ρύθμιση του χρηματοοικονομικού κλάδου στα αρμόδια στελέχη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κομισιόν υπό τον κύριο Γιούνκερ. Όπως δίχως αμφιβολία γνωρίζετε, οι εθνικές μας ενώσεις εργάζονται καθημερινά για να επικοινωνήσουν τις ανάγκες του κλάδου. Η ανταλλαγή αντικειμενικής πληροφόρησης για την κατάσταση, τις ανάγκες και τις ανησυχίες του κλάδου είναι μια δραστηριότητα συχνά υποτιμημένη και όχι πολύ ορατή στα μέλη, αλλά στις σημερινές συνθήκες αποτελεί μία από τις βασικές αποστολές μιας επαγγελματικής ένωσης.
Στην BIPAR, μαζί με τις εθνικές ενώσεις, πιστεύουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι χώρες-μέλη της πρέπει να θέσουν τα θεμέλια για βιώσιμη ανάπτυξη στον απόηχο της χρηματοοικονομικής κρίσης και να προωθήσουν τον εκσυγχρονισμό του ασφαλιστικού και χρηματοοικονομικού κλάδου. Για να συμβεί αυτό, η εφαρμογή πολιτικών που μειώνουν τα διοικητικά βάρη και δημιουργούν περισσότερες ευκαιρίες για τους μικρούς χρηματοοικονομικούς και ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για όλους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2014-2020). Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα του Μανιφέστο της BIPAR, το οποίο έχουν υιοθετήσει όλες οι ενώσεις μας και αντανακλά τη «γραμμή» της BIPAR και των ενώσεων-μελών της.
Ποιες είναι οι αλλαγές που επηρεάζουν την αγορά διανομής ασφαλιστικών προϊόντων;
Επιτρέψτε μου να περιγράψω ορισμένες αλλαγές που θα επέλθουν λόγω των νέων κανόνων που προωθούνται σε επίπεδο ΕΕ. Τους επόμενους 18 μήνες, οι διαμεσολαβητές θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την αυστηρότερη ρυθμιστική μεταχείριση αφενός των ασφαλιστικών προϊόντων ζωής που περιέχουν στοιχεία επενδύσεων (π.χ. των unit-linked προϊόντων ασφάλισης ζωής), αφετέρου της διανομής προϊόντων γενικής ασφάλισης. Η Οδηγία για τη Διανομή Ασφαλειών (Insurance Distribution Directive-IDD), που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στις αρχές του 2016, θα επιβάλει αυστηρότερους κανόνες για τον σχεδιασμό και τη διανομή τόσο των ασφαλιστικών προϊόντων ζωής με στοιχεία επένδυσης όσο και των προϊόντων γενικών ασφαλίσεων. Μεταξύ των καινοτομιών που θα φέρει η IDD είναι και οι νέοι, συγκεκριμένοι κανόνες επιχειρηματικής συμπεριφοράς σε σχέση με τις παρεχόμενες πληροφορίες καθώς και οι διαδικασίες διαχείρισης συγκρούσεων συμφερόντων.
Η δεύτερη αλλαγή αφορά την αυξημένη διαφάνεια. Οι διαμεσολαβητές (και ο ασφαλιστικός κλάδος γενικότερα) θα γίνουν πιο διαφανείς. Αυτό καλύπτει πτυχές όπως: ποιος είμαι, τι είδους υπηρεσίες προσφέρω, ποιες είναι οι καλύψεις του συμβολαίου, ποια είναι η τιμή και το κόστος των προϊόντων. Μετά από χρόνια συζητήσεων, η Ευρώπη αποφάσισε τον Ιούλιο ότι δεν απαιτείται η αποκάλυψη λεπτομερών στοιχείων για το ύψος των προμηθειών. Σε ό,τι αφορά τις γενικές ασφάλειες, είναι σημαντικό ο καταναλωτής να γνωρίζει το ύψος του τελικού ασφαλίστρου αλλά και το αν ο πωλητής ενός ασφαλιστικού προϊόντος έχει τα δικά του οικονομικά κίνητρα για την πώληση του συγκεκριμένου προϊόντος. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για την αποφυγή παρεξηγήσεων.
Τρίτον, οι διαμεσολαβητές θα υποχρεούνται να δίνουν περισσότερη προσοχή στις συγκρούσεις συμφερόντων στο μέλλον. Συμφωνούμε στο ότι οι συγκρούσεις συμφερόντων πρέπει να εντοπίζονται και να αμβλύνονται. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει αυτό και θεωρούμε ότι οι εκάστοτε εμπλεκόμενες εταιρείες πρέπει να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή διακριτική ευχέρεια για να διαχειριστούν το πρόβλημα.
Ένα ακόμη θέμα, οι λεπτομέρειες του οποίου πρέπει να αφεθούν στους διαμεσολαβητές και τις ενώσεις τους, είναι η συνεχής επαγγελματική κατάρτιση. Αναμφίβολα, η ασφάλιση είναι ένας κλάδος στον οποίο η τεχνογνωσία αποτελεί κλειδί. Η BIPAR ανέκαθεν προωθούσε τη συνεχή κατάρτιση, και είμαστε ευχαριστημένοι που η Ευρώπη άφησε την οργάνωση των σχετικών δομών στο εθνικό ή το εταιρικό επίπεδο. Σε πολλές αγορές υπάρχουν συστήματα στα οποία ο διαμεσολαβητής μπορεί να εξασφαλίσει «διαπιστευτήρια» συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης (continuous professional development-CPD), παρακολουθώντας π.χ. ένα συνέδριο που οργανώθηκε από την ένωσή του. Στο νέο καθεστώς, οι διαμεσολαβητές θα πρέπει επίσης να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στα παράπονα των καταναλωτών. Γνωρίζουμε όλοι ότι τα παράπονα των πελατών αποτελούν μια σημαντική πηγή πληροφόρησης για τη βελτίωση των υπηρεσιών μας, αλλά στο μέλλον και οι επόπτες θα εστιάζουν περισσότερο σε αυτόν τον παράγοντα. Οι προσπάθειες καταπολέμησης της απάτης και του «ξεπλύματος» μαύρου χρήματος θα ενταθούν. Πρέπει τέλος να ληφθεί υπόψη μας το γεγονός ότι τα επόμενα χρόνια οι επιτόπιες έρευνες των εποπτικών αρχών θα ενταθούν στον κλάδο μας.
Επισημάνατε μια σειρά αλλαγών που θα προέλθουν λόγω του νέου ρυθμιστικού πλαισίου. Υπάρχει κάποιος άλλος παράγοντας που απαιτεί συντονισμένη δράση;
Δεν μπορούμε να μιλάμε για το μέλλον χωρίς να αναφέρουμε την ψηφιοποίηση και τη στρατηγική της ΕΕ για την Ενιαία Ψηφιακή Αγορά. Οι διαμεσολαβητές βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή πολλών εκ των ψηφιακών εξελίξεων. Οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες και χωρίς να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες, οι αλλαγές θα προέλθουν από τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει ο ασφαλιστικός κλάδος στους εξής τομείς:
- Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Ιnternet of Things): Οι κλήσεις μέσω Ίντερνετ, για παράδειγμα, θα επηρεάσουν τον κλάδο της ασφάλισης αυτοκινήτου, ενώ τα διασυνδεδεμένα σπίτια και τα διασυνδεδεμένα συστήματα παρακολούθησης της υγείας θα αλλάξουν την αλυσίδα αξίας του κλάδου ασφαλειών.
- Η ανάλυση των Μαζικών Δεδομένων (Big Data) θα επηρεάσει τα αναλογιστικά μοντέλα των ασφαλιστικών εταιρειών.
- Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλάζουν την επικοινωνία, το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις στον κλάδο μας.
Σε σχέση με τις εξελίξεις αυτές, θα πρέπει να κοιτάξουμε μεταξύ άλλων και τις ρυθμίσεις για την προστασία προσωπικών δεδομένων στον επικείμενο κανονισμό Προστασίας Γενικών Δεδομένων (General Protection Data Regulation). Οι σχετικοί κανόνες αλλάζουν αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη και αυτό θα επηρεάσει και τον κλάδο μας. Επίσης, υπάρχει το θέμα της παροχής διασυνοριακών υπηρεσιών, η ασφάλιση έναντι του κυβερνοκινδύνου, φορολογικά θέματα και άλλα πολλά…
Κατά τη γνώμη σας, πώς θα επηρεαστεί η αγορά από την εφαρμογή της οδηγίας MiFID και τα σχέδια της Κομισιόν για την Ενοποίηση των Χρηματοοικονομικών Αγορών (Capital Markets Union-CMU);
Σε ό,τι αφορά την MiFID II, οι βασικοί άξονες είναι γνωστοί και περιμένουμε τώρα τις ρυθμίσεις «δεύτερου επιπέδου» (Level 2), που θα έπρεπε κανονικά να έχουν δημοσιευθεί, αλλά υπάρχει καθυστέρηση από πλευράς Κομισιόν. Οι ρυθμίσεις αυτές είναι κρίσιμες για τους χρηματοοικονομικούς συμβούλους και διαμεσολαβητές. Όσον αφορά τον ασφαλιστικό κλάδο, υπενθυμίζω ότι οι κανόνες της IDD υπερτερούν σε ισχύ των κανόνων της MiFID II για τα επενδυτικά προϊόντα που βασίζονται σε ασφαλιστικά προϊόντα (Insurance-Based Investment Products-IBIPs). Oι άμεσες επιπτώσεις της MiFID II στην αγορά ασφαλειών θα είναι περιορισμένες, ωστόσο πολλά θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις που θα ληφθούν σε εθνικό επίπεδο για την εφαρμογή της IDD, καθώς οι χώρες-μέλη της ΕΕ θα πρέπει να ενσωματώσουν την κοινοτική οδηγία στην εθνική νομοθεσία. Η Ενοποίηση των Χρηματοοικονομικών Αγορών βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Προβλέπω ότι πολλές πτυχές της CMU θα ξεδιπλωθούν σε βάθος χρόνου, οπότε είναι δύσκολο να μαντέψουμε τον αντίκτυπο που θα έχουν εκ των προτέρων. Είναι επιδίωξη της Ευρώπης να προωθήσει τη μετατόπιση των αποταμιεύσεων στην αγορά επενδύσεων, με στόχο τη χρηματοδότηση μακρόπνοων έργων υποδομής. Ορισμένα ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής ενδείκνυνται ιδιαίτερα για μακροπρόθεσμες επενδύσεις, επομένως ενδιαφερόμαστε ζωηρά για τις εξελίξεις. Μία από τις πτυχές που παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς είναι η πρωτοβουλία για ένα Πανευρωπαϊκό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (Pan-European Pension Product-PEPP) που βρίσκεται υπό εξέταση.
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της Solvency II στον ευρωπαϊκό ασφαλιστικό κλάδο, και ειδικά τους διαμεσολαβητές; Αναφέρατε πρόσφατα ότι θα οδηγήσει σε επανεξέταση ορισμένων συμβολαίων μεταξύ των ασφαλιστικών εταιρειών και των μεσιτών/πρακτόρων, για ποιον λόγο;
Μία από τις επιπτώσεις της Solvency II θα είναι η συγκέντρωση των «παικτών» του κλάδου. Επίσης, δημιουργεί νέα πεδία, που θα πρέπει να καλυφθούν στη σχέση ασφαλιστή-διαμεσολαβητή, ιδιαίτερα αν υπάρχουν underwriting authorities agreements. Πραγματικά, το άρθρο 49 της Solvency II επιβάλλει αυστηρότερες απαιτήσεις για τους ασφαλιστές σε περίπτωση που εκχωρούν συγκεκριμένες σημαντικές δραστηριότητες σε διαμεσολαβητές ή άλλους παρόχους υπηρεσιών.
