Τι μέτρα φέρνουν ΕΚΤ και η EIOPA για ασφάλιση έναντι  κλιματικών  καταστροφών

Του Νίκου Κωτσικόπουλου

Περισσότερες ασφαλίσεις έναντι κλιματικών καταστροφών ζητούν ΕΚΤ και EIOPA, καθώς μετρήθηκε ότι μόλις το ¼ καταστροφών που προέρχονται από αυτό το λόγο (πλημμύρες, πυρκαγιές κλπ) έχουν ασφαλισθεί μέχρι τώρα στην Ευρώπη. Σε ορισμένες χώρες μάλιστα είναι κάτω από 5% σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει η EIOPA.

Σε κοινό τους έγγραφο ΕΚΤ και EIOPA κάνουν λόγο για ασφαλιστικό χάσμα (κενό) και τονίζουν ότι αυτό εγκυμονεί κινδύνους για την οικονομία και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα γεγονός που οδηγεί τις δύο Αρχές σε πλέγμα πολιτικών οι οποίες θα προωθήσουν τις ασφαλίσεις έναντι κλιματικών καταστροφών και μάλιστα οι προτάσεις θα συζητηθούν με εκπροσώπηση όλων των πλευρών στις 22 του Μαίου.

Στην ανάλυση των προτάσεων τονίζεται μεταξύ άλλων ότι κάθε χώρα έχει διαφορετικές πολιτικές, αλλά και ότι οι ασφαλιστικές ασφαλίζουν έναντι συχνών φαινόμενων που επιφέρουν μικρές ζημιές, αλλά όχι για πιο σπάνιες χρονικά, αλλά όμως ζημιές μεγάλης κλίμακας τις οποίες αφήνουν σε αντασφαλιστικές εταιρίες που «φθάνουν στα όριά τους», όπως αναφέρεται, σε αυτές τις περιπτώσεις (με πρόβλεψη να αυξηθούν οι ζημιές από κλιματικές καταστροφές σε μεγάλη κλίμακα).

Οι αντασφαλιστές πάλι μοιράζουν το ρίσκο με άλλες εταιρίες ή δεν ασφαλίζουν καθόλου σε κάποιες περιπτώσεις αφήνοντας το βάρος στο δημόσιο.

Έτσι, ΕΚΤ και EIOPA δημοσίευσαν σήμερα ένα κοινό έγγραφο συζήτησης σχετικά με το πώς θα πρέπει να ασφαλιστούν καλύτερα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση από φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα, όπως πλημμύρες ή πυρκαγιές. Οι επιλογές πολιτικής που ορίζονται στο έγγραφο στοχεύουν στην ενίσχυση της υιοθέτησης και της αποτελεσματικότητας της ασφάλισης για κλιματικές καταστροφές, ενώ παράλληλα δημιουργούν κίνητρα για προσαρμογή και μείωση των κλιματικών κινδύνων.

Μεταξύ άλλων προτείνονται συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για μεγάλης κλίμακας καταστροφές, πολιτικές διάχυσης του ρίσκου και χρήση ομολόγων καταστροφών και πολιτικές κινήτρων με μπόνους για ασφαλιζόμενους πελάτες οι οποίοι λαμβάνουν μέτρα προστασίας έναντι πιθανών καταστροφών.

Τα μέτρα υπό διαμόρφωση έχουν σχεδιαστεί ώστε να αξιοποιούν το υπάρχον πλέγμα αλλά να το ενισχύουν κλιμακωτά με μία προσέγγιση τύπου «σκάλας» (ladder) κι έχουν στόχο να:

• Αυξήσουν τη βοήθεια για την παροχή άμεσων εξοφλήσεων ασφαλιστικών αποζημιώσεων μετά από μία φυσική καταστροφή.
• Ενισχύσουν την παροχή κινήτρων για τον μετριασμό του κινδύνου και τα μέτρα προσαρμογής.
• Λειτουργούν έτσι ώστε να είναι συμπληρωματικά με τους υπάρχοντες μηχανισμούς ασφαλιστικής κάλυψης.
• Επιτυγχάνουν καλύτερο επιμερισμό του κόστους και των ευθυνών μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών για να ισορροπήσουν τα κόστη και να μειώσουν τον «ηθικό κίνδυνο»·
• Να μειώσουν το μερίδιο των οικονομικών απωλειών από μεγάλες φυσικές καταστροφές που βαρύνουν το δημόσιο τομέα μακροπρόθεσμα.

Τι δήλωσαν Petra Hielkema και Λουίς ντε Γκίντος

Για το θέμα αυτό ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος και η πρόεδρος της EIOPA , Petra Hielkema, δήλωσαν:

«Πρέπει να αυξήσουμε την απορρόφηση της ασφάλισης για κλιματικές καταστροφές για να περιορίσουμε τον αυξανόμενο αντίκτυπο των φυσικών καταστροφών στην οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος. «Ωστόσο, για να μειώσουμε τις απώλειες καταρχάς, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι μια ομαλή και ταχεία πράσινη μετάβαση θα συμπληρώνεται από αποτελεσματικά μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή».

Η Πρόεδρος της EIOPA, Petra Hielkema, πρόσθεσε: «Η ασφάλιση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία των επιχειρήσεων και των ανθρώπων από τις απώλειες από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα, παρέχοντας γρήγορα τα απαραίτητα κεφάλαια για την ανοικοδόμηση. Για να προστατεύσουμε αποτελεσματικά την κοινωνία μας, πρέπει να αντιμετωπίσουμε την ανησυχία του αυξανόμενου κενού ασφαλιστικής προστασίας προτείνοντας και βρίσκοντας κατάλληλες λύσεις».

Επί του παρόντος, μόνο το ένα τέταρτο περίπου όλων των απωλειών από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ασφαλισμένο. Σε ορισμένες χώρες, το ποσοστό είναι κάτω από 5%. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι πολλοί άνθρωποι υποτιμούν το κόστος των ζημιών που σχετίζονται με το κλίμα.

Μερικοί επίσης αποφεύγουν την ασφάλιση, προτιμώντας να βασίζονται στην κρατική υποστήριξη. Καθώς οι φυσικές καταστροφές γίνονται πιο συχνές και πιο σοβαρές, το κόστος ασφάλισης αναμένεται να αυξηθεί. Ορισμένοι ασφαλιστές μπορεί να μειώσουν την κάλυψη κινδύνου ή να σταματήσουν να παρέχουν ορισμένους τύπους ασφάλισης καταστροφών, γεγονός που θα διεύρυνε περαιτέρω το ασφαλιστικό χάσμα.

Η έλλειψη ασφάλισης για την κλιματική καταστροφή μπορεί να επηρεάσει την οικονομία και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Εάν οι ζημίες δεν καλύπτονται από ασφάλιση, η ταχύτητα με την οποία τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις μπορούν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους μειώνεται, επιβραδύνοντας την οικονομική ανάκαμψη.

Οι μόνιμες διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε διαρροές από τη μια επιχείρηση στην άλλη και να επηρεάσουν την ικανότητα των επιχειρήσεων να αποπληρώσουν δάνεια, αυξάνοντας έτσι την έκθεση των τραπεζών στον πιστωτικό κίνδυνο. Επιπλέον, η οικονομική θέση των κυβερνήσεων μπορεί να αποδυναμωθεί εάν χρειαστεί να παράσχουν ανακούφιση για την κάλυψη των ανασφάλιστων ζημιών.

Πως διαμορφώνεται η κατάσταση και τι προτείνεται

Για την ενίσχυση της ασφαλιστικής κάλυψης, η ΕΚΤ και η EIOPA προτείνουν οι ασφαλιστές να σχεδιάσουν τις πολιτικές τους ώστε να ενθαρρύνουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να μειώσουν τον κίνδυνο, για παράδειγμα χορηγώντας εκπτώσεις για την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων μετριασμού ή προσαρμογής.

-Για τη στήριξη της συνολικής προσφοράς ασφάλισης, η χρήση ομολόγων καταστροφής θα μπορούσε να αυξηθεί για να μετακυλιστεί μέρος του κινδύνου στους επενδυτές της κεφαλαιαγοράς.

-Στο ίδιο πνεύμα, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να δημιουργήσουν συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και backstops για να καλύψουν εν μέρει το κόστος που ενδέχεται να επιβαρυνθούν οι ασφαλιστές σε περίπτωση μεγάλων καταστροφών.

-Για να προστατευθούν και να διασφαλίσουν ότι τα δημόσια κονδύλια χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά, οι κυβερνήσεις θα πρέπει επίσης να παρέχουν ισχυρά κίνητρα για τη μείωση των κινδύνων.

-Τέλος, τα ασφαλιστικά συστήματα σε εθνικό επίπεδο θα μπορούσαν να συμπληρωθούν από ένα δημόσιο σύστημα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, που διασφαλίζει ότι διατίθενται επαρκείς πόροι στις ευρωπαϊκές χώρες για ανασυγκρότηση μετά από σπάνιες, μεγάλης κλίμακας καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα.

Το κοινό έγγραφο συζήτησης αποτελεί μέρος της κλιματικής ατζέντας της ΕΚΤ και, ευρύτερα, του έργου της για τη βελτίωση της κατανόησης των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα. Το έγγραφο στοχεύει να ενθαρρύνει τη συζήτηση σχετικά με το πώς να αντιμετωπιστεί το χάσμα προστασίας της κλιματικής ασφάλισης.

Η ΕΚΤ και η EIOPA θα συλλέξουν σχόλια και απαντήσεις σχετικά με τις επιλογές πολιτικής και θα τις συζητήσουν επίσης από κοινού με τις ρυθμιστικές αρχές, φορείς χάραξης πολιτικής, ασφαλιστές και ακαδημαϊκούς στις 22 Μαΐου 2023.