Interlife-Θ. Πρόιος: Το Solvency II δεν προλαμβάνει τη μεταβολή των παραμέτρων ενός κινδύνου

[starbox]

Θανάσης Πρόιος, CFO, Interlife

 Θετικές χαρακτηρίζει τις επιπτώσεις του νέου κανονιστικού περιβάλλοντος στα αποτελέσματα των εταιρειών ο κύριος Θανάσης Πρόιος, CFO στην Interlife, καθώς οι επενδυτικές αποφάσεις απελευθερώνονται από τους υπάρχοντες περιορισμούς και μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλότερες και ασφαλέστερες αποδόσεις. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, σε εταιρείες με υπερεκτιμημένα στοιχεία ενεργητικού, η εφαρμογή της Solvency II και των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς θα αποτελέσει δύσκολη άσκηση για όσους άργησαν να αντιληφθούν τις επιπτώσεις του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου.

 

Πώς συμβάλλει ο CFO στη διαμόρφωση της στρατηγικής μιας εταιρείας;

 

Οι εποχές έχουν αλλάξει. Στον σύγχρονο καπιταλισμό, το κέρδος δεν είναι ο μόνος στόχος της επιχείρησης. Η βιωσιμότητα, η πραγματική αξία της εταιρείας, η θέση στην αγορά, η δυναμική καθώς και οι αντοχές στους ελλοχεύοντες κινδύνους είναι σημαντικοί παράγοντες στον σχεδιασμό της στρατηγικής. Επίσης, το κοινωνικό πρόσωπο της εταιρείας είναι κάτι που λαμβάνεται ιδιαιτέρως υπ’ όψιν τα τελευταία χρόνια.

Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, ο ρόλος του CFO, αντίθετα ίσως με την καθιερωμένη άποψη, είναι κάθε άλλο παρά τεχνοκρατικός: σε πρώτη φάση πρέπει να κατανοήσει το όραμα της διοίκησης, να το αποκωδικοποιήσει με οικονομικούς όρους και να προτείνει τις βέλτιστες επιλογές, που θα οδηγήσουν στην υλοποίησή του, λαμβάνοντας υπόψη τους περιοριστικούς –εσωτερικούς και εξωτερικούς– παράγοντες. Στην επόμενη φάση, θα πρέπει η στρατηγική να αποτυπωθεί στο επιχειρηματικό σχέδιο της εταιρείας, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, που ίσως απαιτήσει να γίνουν στρατηγικές αναθεωρήσεις.

 

Πώς πρέπει να λειτουργούν πλέον οι ασφαλιστικές στο δύσκολο επενδυτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται;

 

Θα πάρω τη σκυτάλη από την προηγούμενη ερώτηση και θα σας πω το εξής: Όσο μεγαλώνει η απόσταση από τα κέντρα σχεδιασμού μέχρι τους μηχανισμούς υλοποίησης των στρατηγικών επιλογών της εταιρείας τόσο πιο πολύ ξεθωριάζει το όραμα. Κάποιοι στόχοι χάνουν την πραγματική τους διάσταση και κάποιοι άλλοι αποκτούν μεγαλύτερη από αυτήν που τους έχει δοθεί. Το αποτέλεσμα αποτυπώνεται κυρίως στις μεγάλες, πολυεθνικές ή τραπεζικές ασφαλιστικές εταιρείες, όπου το χάσμα ανάμεσα στα κέντρα λήψης αποφάσεων και τα εκτελεστικά επιτελεία είναι μεγάλο. Απτό και οδυνηρό παράδειγμα ο υφιστάμενος πόλεμος των ασφαλίστρων, με σκοπό την αύξηση του μεριδίου αγοράς. Εγώ δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν να αποτελεί στρατηγική επιλογή η επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου με οποιοδήποτε κόστος. Μην ξεχνάτε ότι στον πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές, μόνο επιβιώσαντες, σίγουρα όμως όλοι έχουν απώλειες.

Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε άπαντες, και πρωτίστως τα στελέχη των ασφαλιστικών εταιρειών, ότι οι ασφαλιστικές είναι εταιρείες που διαχειρίζονται τα χρήματα των ασφαλισμένων. Είναι δηλαδή, πέραν του νόμου, και ηθικά υποχρεωμένες να μπορούν να αντεπεξέρχονται στις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει, λαμβάνοντας όλα τα μέτρα για την καλύτερη διαφύλαξη και προστασία της περιουσίας την οποία διαχειρίζονται. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να μετρούν όλους τους κινδύνους που απειλούν την υλοποίηση του επιχειρηματικού σχεδίου και να παίρνουν κρίσιμες επενδυτικές αποφάσεις, ισορροπώντας ανάμεσα στο κέρδος και την αποφυγή του κινδύνου, έχοντας όμως σαν πρώτο στόχο την ασφάλεια των επιλογών. Είμαι πεπεισμένος ότι το Solvency II απαντά με τον καλύτερο τρόπο στο ερώτημα που μου θέτετε. Το ίδιο πιστεύει και η διοίκηση της Interlife Ασφαλιστικής, στην οποία δουλέψαμε πυρετωδώς την τελευταία εξαετία για την υλοποίηση του νέου θεσμικού πλαισίου. Τα αποτελέσματα είναι, νομίζω, προφανή σε όλους. Αυτό που λείπει, τόσο από το νομικό όσο και από το θεσμικό-εποπτικό πλαίσιο, είναι η καθιέρωση ενός θεσμοθετημένου ελάχιστου ασφαλίστρου, το οποίο θα προστατεύει τόσο τον ασφαλισμένο όσο και τις εταιρείες. Γιατί οι επιλογές ορισμένων στελεχών που «βλέπουν μονάχα το δέντρο» μπορεί «να κάψουν το δάσος».

 

Πώς θα επηρεαστούν οι επιχειρήσεις από τη νέα φορολογική πολιτική και τους νέους φορολογικούς συντελεστές;

 

Αν το δει κανείς υπό τη στενή οπτική, δεν υπάρχουν πολλές επιλογές. Η κερδοφορία, ως αγωγός ενίσχυσης των κεφαλαίων και της φερεγγυότητας, είναι η πιο υγιής και αποτελεσματική επιλογή. Η αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων μειώνει την αποτελεσματικότητα, δεν μειώνει όμως την αξία του μέσου ενίσχυσης των κεφαλαίων. Απαρχαιωμένες πρακτικές μείωσης των κερδών προς αποφυγή φόρων έχουν αποδειχθεί πολλάκις και περίτρανα επιβλαβείς, με επιπτώσεις τόσο στη φερεγγυότητα όσο και στην αξία της εταιρείας, πολλές φορές μάλιστα και στη βιωσιμότητα. Άρα, εφόσον η επιχείρηση επιλέγει να λειτουργεί κάτω από το ίδιο περιβάλλον και με τα ίδια κανάλια, δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές πέραν της συμμόρφωσης.

Στη μεγάλη εικόνα, τώρα, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Είναι βέβαιο ότι οι πολυεθνικές στα επιτελεία τους εξετάζουν σενάρια αποφυγής των υπερβολικών φορολογικών επιβαρύνσεων. Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για ορισμένες ελληνικές ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Η γκρίζα ζώνη των ΕΠΥ δημιουργεί ένα καλό μαξιλάρι για δραστηριότητα στην Ελλάδα, με τα λειτουργικά κέρδη να αποτυπώνονται και να φορολογούνται στην έδρα της ασφαλιστικής στο εξωτερικό. Αυτό θα δημιουργήσει τεράστια στρέβλωση στην ασφαλιστική αγορά, μια και οι εν λόγω εταιρείες θα έχουν ένα φαινομενικό συγκριτικό πλεονέκτημα τιμών, που όμως θα συνεπάγεται υπηρεσίες που υστερούν σημαντικά.

Γενικότερα, οι υπερβολικές φορολογικές επιβαρύνσεις, πέρα από τη στέρηση πόρων από τον παραγωγικό ιδιωτικό τομέα υπέρ της συντήρησης του υδροκέφαλου κράτους, θα προκαλέσουν και επιπλέον –ίσως και σοβαρότερες– επιπτώσεις στην ύφεση, την ανεργία και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

 

Ποια είναι η σχέση σας με τα ασφαλιστικά προγράμματα-προϊόντα;

 

Κάθε φορά που ξεκινούσα μια επαγγελματική συνεργασία, το προσωπικό της οικονομικής διεύθυνσης είναι αυτό που γνώριζα τελευταίο. Πρώτα πήγαινα στην παραγωγή, να κατανοήσω την πηγή των εσόδων, και μετά στις σημαντικότερες πηγές κόστους. Είναι αρχή μου ότι δεν μπορείς να προσφέρεις ως οικονομολόγος αν δεν κατανοείς στον μέγιστο δυνατό βαθμό την επιχείρηση και τα προϊόντα της. Με αυτήν την έννοια, και γνωρίζω και έχω άποψη για τα προγράμματά μας. Βεβαίως, όταν ο CEO σου είναι ένας «γκουρού της ασφάλισης», όπως ο κύριος Ι. Βοτσαρίδης, δεν σου μένουν πολλά να κάνεις, πέρα από το να φροντίζεις για την ορθότητα και αξιοπιστία των πληροφοριών που θα τον βοηθήσουν στον σωστό σχεδιασμό. Το καλύτερο από αυτήν τη σχέση είναι ότι μαθαίνω όλο και περισσότερα για τις ανάγκες και τον τρόπο και το κόστος κάλυψής τους, όχι μόνο σε επαγγελματικό επίπεδο, αλλά και σε προσωπικό.

 

Τι πρέπει να προσέχουν οι οικονομικοί διευθυντές των επιχειρήσεων με τα καινούργια πρότυπα Solvency II;

 

Κυρίως τις επιπτώσεις από την εξέλιξη των κινδύνων σε κάθε λογαριασμό του επιχειρηματικού σχεδίου. Αυτοί πρέπει να βρίσκονται πάντα μέσα στα όρια ανοχής που έχει θέσει η διοίκηση, αναγκαία, αλλά όχι ικανή, συνθήκη για να μην υπάρξει εκτροπή. Ένας κακός συνδυασμός ανεκτών αλλά συνεπικουρούμενων κινδύνων μπορεί να κάνει μεγαλύτερη ζημία από την εκτροπή ενός μόνο σημαντικού κινδύνου.

Πέραν τούτου όμως, στον τομέα του κινδύνου της αγοράς, υπάρχουν κινήσεις που μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τα κεφάλαια βάσει Solvency II, χωρίς διαφοροποίηση στο μέγεθος του κινδύνου που θέλει να αναλάβει η εταιρεία. Με τον ίδιο τρόπο, μπορεί να αποτυπώνεται ένας δείκτης φερεγγυότητας πολύ χειρότερος του πραγματικού, επειδή λείπει μια λεπτομέρεια από κάποιο στοιχείο. Φανταστείτε μια σκακιέρα όπου τα πιόνια είναι τα ίδια τόσο σε αριθμό όσο και σε ιεραρχία, η θέση τους όμως μπορεί να κερδίζει ή να χάνει την παρτίδα. Αυτήν τη σκακιέρα πρέπει να βλέπουν καθημερινά οι οικονομικού διευθυντές και να προτείνουν κινήσεις.

Εδώ όμως θα πρέπει να επισημάνουμε κάτι πολύ σημαντικό: Το Solvency II επιβάλλει τους κανόνες μέτρησης με βάση τα δεδομένα για τους κινδύνους που έχουν αποτυπωθεί μέχρι τώρα. Δεν προλαμβάνει τη μεταβολή των παραμέτρων ενός κινδύνου, ακόμη κι αν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις. Μπορεί, σε δεδομένη στιγμή, να υπάρχει (και υπάρχει) το παράδοξο ένας μεγάλος κίνδυνος να μην έχει επιπτώσεις στα απαιτούμενα κεφάλαια φερεγγυότητας ή το αντίστροφο, μια ασφαλής επιλογή να έχει μεγάλες επιπτώσεις στο SCR. Σκεφτείτε την περίπτωση της σημαντικής μεταβολής του κινδύνου μιας χώρας ενώ ο βαθμός αξιολόγησής της δεν έχει αλλάξει. Αν ο κίνδυνος έχει αυξηθεί λόγω απρόβλεπτου γεγονότος, η μεταβολή στο SCR θα είναι μηδενική. Αντίθετα, αν ο κίνδυνος μειωθεί (π.χ. λόγω κάποιας ισχυρής συμφωνίας), αυτό δεν αποτυπώνεται άμεσα στο SCR. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα σοβαρό όταν συμβαίνει λίγο πριν την ημερομηνία αναφοράς στην εποπτική αρχή και δημοσίευσης των στοιχείων. Ο οικονομικός διευθυντής θα πρέπει να προσέχει και να επισημαίνει τέτοιες περιπτώσεις, έτσι ώστε η διοίκηση να κάνει τις βέλτιστες επιλογές.

 

Ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι επιπτώσεις των νέων κανόνων στα αποτελέσματα χρήσης των ασφαλιστικών εταιρειών;

 

Νομίζω πολύ θετικές. Αποσύρονται πλέον οι «κατευθυντήριες» επιταγές που υποχρέωναν τις ασφαλιστικές εταιρείες σε μη επιθυμητές επενδυτικές επιλογές, όπως για παράδειγμα τα όρια ανά κατηγορία επένδυσης που έθετε ο προηγούμενος νόμος για ασφαλιστικές τοποθετήσεις. Οι εταιρείες απελευθερώνονται πλέον, και μπορούν έτσι να πετύχουν υψηλότερες και ασφαλέστερες επενδυτικές αποδόσεις. Επίσης, ο υπολογισμός των αποθεμάτων γίνεται ρεαλιστικότερος και απελευθερώνει πόρους για τις εταιρείες, πόρους που μεταφράζονται σε καλύτερα αποτελέσματα και ενισχυμένα κεφάλαια. Υπάρχει ένα θέμα βέβαια, στο οποίο ως συνήθως δεν παίρνει ξεκάθαρη θέση η Πολιτεία: τι θα γίνει με τη φορολόγηση των κεφαλαίων που θα απελευθερωθούν από προηγούμενες χρήσεις; Στην περίπτωση των συγκεκριμένων, ενώ αυτά αποτελούν πολύτιμα στοιχεία για τις εταιρείες, η τυχόν φορολόγησή τους με τις γενικές διατάξεις θα δημιουργήσει σε πολλές ασφαλιστικές προβλήματα βιωσιμότητας.

Βέβαια, ας μην αιθεροβατούμε, υπάρχουν ασφαλιστικές εταιρείες που έχουν υπερεκτιμημένα τα στοιχεία του ενεργητικού τους και τόσο με την εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς –εμείς στην Interlife τα εφαρμόζουμε από το 2010– όσο και με την εφαρμογή του Solvency II, θα υποστούν μεγάλη απώλεια της αξίας των στοιχείων του ενεργητικού και, άρα, των κεφαλαίων τους. Είναι μια δύσκολη άσκηση σε όσους άργησαν να αντιληφθούν τις επιπτώσεις του νέου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των ασφαλιστικών εταιρειών. Και ένας χαμένος πόλεμος για όσους δεν τις έχουν αντιληφθεί ακόμ