Μάχη γιγάντων για τα φιλέτα των υπηρεσιών υγείας

Ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον συγκεντρώνει ο κλάδος των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας τη γενικότερη τάση που παρατηρείται σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν στους δημογραφικούς παράγοντες, τη μείωση του κρατικού παρεμβατισμού, το επίπεδο των νοσηλευτικών υπηρεσιών του δημοσίου τομέα, την εξέλιξη της τεχνολογίας, αλλά και τη μεγέθυνση των εργασιών και της κερδοφορίας του κλάδου. 

Το μερίδιο της ιδιωτικής συμμετοχής στο σύνολο των δαπανών υγείας (βάσει τρεχουσών τιμών) διαμορφώθηκε το 2006, στο 38,4%. Από τα στοιχεία της Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΣΥΕ, κατά την περίοδο 2004/05 βάσει δείγματος σε όλα τα νοικοκυριά της χώρας, οι συνολικές μηνιαίες δαπάνες υγείας σε όλες τις περιοχές της χώρας, ανήλθαν κατά μέσο όρο, σε 128,17 ευρώ ανά νοικοκυριό, καλύπτοντας το 7,2% του συνόλου των μηνιαίων δαπανών για κάθε μορφής αγαθό και υπηρεσία, έναντι 94,29 ευρώ ανά νοικοκυριό και 6,8% των μηνιαίων δαπανών, που είχαν καταγραφεί την περίοδο 1998/99. 

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΣΥΕ, οι κλίνες που διαθέτουν τα ιδιωτικά θεραπευτήρια, ανήλθαν το 2006 σε 15.082 στο σύνολο των 53.701 κλινών, ενώ όσον αφορά στον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, τα ιδιωτικά θεραπευτήρια  διέθεταν στο 28% του συνόλου των ιατρικών μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας. 

Η αυξανόμενη ζήτηση σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας, δημιουργεί την ανάγκη υψηλών επενδύσεων στον κλάδο και σε αρκετές χώρες της Ε.Ε. η ιδιοκτησία των ιδιωτικών θεραπευτηρίων μεταβιβάζεται σταδιακά από ομάδες ιατρών σε μεγάλους χρηματοοικονομικούς ομίλους ή ασφαλιστικούς. Η τάση αυτή παρατηρήθηκε και στη χώρα μας, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την είσοδο του ομίλου της MIG  στο Υγεία, ενώ το 2008, ως σημαντικότερη επενδυτική κίνηση καταγράφεται η πώληση του 75% των μετοχών της Medicom Systems, που ανήκε στον όμιλο της Eureko μέσω της Interamerican στο South Eastern Europe Fund, το οποίο συμβουλεύει η Global Finance. 

Η συνολική εγχώρια αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας εμφανίζει διαχρονική αύξηση κατά την περίοδο 1998-2008. Σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας ICAP, το μέγεθός της κατά το 2007 εκτιμάται ότι άγγιξε το 1,8 δις ευρώ. Πρόκειται για αύξηση της τάξης του 16% σε σχέση με το 2006, ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανόδου όλη την περίοδο από το 1998, όταν ο συνολικός κύκλος εργασιών ήταν στα 574 εκατ. ευρώ, διαμορφώνεται σε 13,5%. 

Τη μεγαλύτερη άνοδο την ίδια περίοδο εμφανίζει η αγορά των ιδιωτικών κλινών, η οποία κατά την τελευταία 10ετία αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 16% περίπου. Ειδικότερα κατά το 2007 το μέγεθος της αγοράς των ιδιωτικών κλινικών ανήλθε σε 1,19 δις ευρώ έναντι 1 δις ευρώ το 2006, καταγράφοντας ποσοστό αύξησης 19%. Το μερίδιο αγοράς των κλινικών στο σύνολο της αγοράς ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, εκτιμάται ότι προσεγγίζει το 67%.

Διαχρονική αύξηση με μέσο ετήσιο ρυθμό 9,5% την τελευταία δεκαετία καταγράφει το μέγεθος αγοράς των ιδιωτικών μαιευτικών – γυναικολογικών κλινικών, που αντιπροσωπεύουν το 14% της αγοράς ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας. Το 2007 ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 250 εκατ. ευρώ έναντι 225,5 εκατ. ευρώ το 2006, καταγράφοντας ποσοστό αύξησης 10,9%, ενώ σε σχέση με το 1998 η σχετική αγορά, εμφανίζει υπερδιπλάσιο ρυθμό αύξησης από τα 110,3 εκατ. ευρώ.  

Διαχρονική αύξηση, με μέσο ετήσιο ρυθμό 8,4% παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια και η αγορά των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων. Η αξία της εν λόγω αγοράς το 2007 ανήλθε σε 352 εκατ. ευρώ έναντι 319 εκατ. ευρώ το 2006, καταγράφοντας ποσοστό αύξησης 10,3% και το μερίδιο των διαγνωστικών κέντρων στο σύνολο της αγοράς ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, υπολογίζεται ότι φθάνει το 19%. 

Στο χώρο των ιδιωτικών κλινικών τα μεγαλύτερα μερίδια αγοράς εμφανίζονται να κατέχουν για το 2007 οι εταιρείες Ιατρικό Αθηνών, Euromedica και Υγεία, με μερίδια αγοράς 22,9% 10,3% και 9% αντίστοιχα. Μεταξύ των μαιευτικών κλινικών σημαντικά μερίδια καταλαμβάνουν το Ιασώ, με μερίδιο αγοράς 40,4% και το Μητέρα με 30,7%, ενώ ακολουθεί το Λητώ με 7,9%. Μεταξύ των διαγνωστικών κέντρων, η Βιοϊατρική κατατάσσεται στην πρώτη θέση με μερίδιο 21,2% και ακολουθεί η Euromedica, με μερίδιο 8,5% και η Ιατρόπολις με 5,9%. 

Τον υψηλότερο δείκτη συγκέντρωσης παρουσιάζουν οι μαιευτικές κλινικές καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του 2007, οι τρεις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου κατέχουν το 79% της αγοράς. Ακολουθούν οι γενικές κλινικές με δείκτη συγκέντρωσης 77% για τις 15 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου, ενώ μικρότερος είναι ο βαθμός συγκέντρωσης στα διαγνωστικά κέντρα καθώς οι 15 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου ελέγχουν ποσοστό λίγο μεγαλύτερο από το μισό της αγοράς.

Οι εκτιμήσεις για την αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, κάνουν λόγο για συνέχιση της ανοδικής πορείας τα προσεχή χρόνια. Η άνοδος της αγοράς των ιδιωτικών θεραπευτηρίων υπολογίζεται στο 16%-18%, των μαιευτηρίων στο  9%-11%, ενώ η αύξηση για τα διαγνωστικά κέντρα εκτιμάται ότι  θα είναι της τάξης του 10%. 

Ιδιωτικές κλινικές

Η αποδοτικότητα του κλάδου των ιδιωτικών κλινικών αποτυπώνεται στα οικονομικά στοιχεία για την πορεία των εσόδων και την κερδοφορία τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP από το σύνολο των 70 ιδιωτικών κλινικών που πραγματοποίησαν τζίρο άνω του 1 εκατ. ευρώ το 2007, 48 ήταν κερδοφόρες, ενώ 11 ήταν εκείνες που παρουσίασαν ζημιές. 

Οι πωλήσεις των κερδοφόρων ιδιωτικών κλινικών, που αντιπροσωπεύουν το 92% των πωλήσεων του κλάδου ξεπέρασαν το 1 δις ευρώ και τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε 110,5 εκατ. ερώ. Οι συνολικές πωλήσεις όλων των εταιρειών του κλάδου αυξήθηκαν άλλωστε κατά 22,2%, ενώ το μικτό κέρδος τους αυξήθηκε κατά 30% και τα κέρδη προ φόρων υπερδιπλασιάστηκαν και ανήλθαν σε 101,5 εκατ. ευρώ.

Πρώτο στην κατάταξη των ιδιωτικών κλινικών με βάση τις πωλήσεις του 2007 κατατάσσεται το Ιατρικό Αθηνών και ακολουθεί, το Υγεία, το Κέντρο Αθηνών, η Euromedica, το Metropolitan, η Ευρωκλινική Αθηνών, το Ιασώ General, η Νοσηλευτική, η Γενική Κλινική Θεσσσαλονίκης, η Κεντρική Κλινική Αθηνών και το Mediterraneo Hospital (Κλινική Δραγίνη). 

Μαιευτήρια

Εξαιρετικά κερδοφόρα παρά την υπογεννητικότητα στη χώρα μας αποδεικνύονται και τα ιδιωτικά μαιευτήρια. Οι πωλήσεις των 15 βασικών μαιευτικών – γυναικολογικών κλινικών ανήλθαν το 2007 σε 220,6 εκατ. ευρώ και η μέση αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά φθάνει το 11,5%.  Πρώτο στην κατάταξη έρχεται το Ιασώ και ακολουθούν το Μητέρα, το Λητώ, η γυναικολογική κλινική Γένεσις (θυγατρική της  Euromedica) και η Γένεσις Αθηνών, οι οποίες συγκεντρώνουν τον κύριο όγκο των εργασιών του κλάδουυ. Το μικτό κέρδος των επτά μαιευτηρίων κερδοφόρων μαιευτηρίων σύμφωνα με την ανάλυση της ICAP αυξήθηκε το 2007 κατά 16,2%, ενώ τα κέρδη προ φόρων αυξήθηκαν κατά 8% και ανήλθαν σε 52,6 εκατ. ευρώ.

Διαγνωστικά κέντρα 

Αντίστοιχη είναι η εικόνα που προκύπτει και για τα αποτελέσματα των 81 διαγνωστικών κέντρων που δραστηριοποιούνται σε όλη τη χώρα και τα οποία πραγματοποίησαν το 2007 κύκλο εργασιών άνω του 1 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση ο αριθμός των κερδοφόρων διαγνωστικών ανήλθαν σε 69, ενώ τα κέρδη προ φόρων του κλάδου διαμορφώθηκαν σε 66 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 20,7% σε σχέση με το 2006. 

Οι πωλήσεις τους ανήλθαν σε 268 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας κατά 14%, ενώ ανάλογη αύξηση κα΄τα 13,5%  παρουσίασε και το μικτό κέρδος του κλάδου. Πρώτο στην κατάταξη από πλευράς κύκλου εργασιών εμφανίζεται η Βιοιατρική και ακολουθεί η Euromedica, η Ιατρόπολις Μαγνητική Τομογραφία, η Euromedica Κρήτης (απορροφήθηκε το 2008 από τον όμιλο της Euromedica), το Ιδιωτικό Πολυιατρείο Skin Laser και η Ευρωδιάγνωση.