Η ύφεση έφθασε και στην Ελλάδα

Αυτό που η ελληνική κυβέρνηση…ντρεπόταν να πει και το έφερνε με το μαλακό, βγήκε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και το φώναξε. Ο λόγος για την τροχιά ύφεσης στην οποία έχει τεθεί η ελληνική οικονομία και η οποία δείχνει ότι (και αυτή) η σχετική πρόβλεψη της κυβέρνησης, περί ανάπτυξης του ΑΕΠ το 2009 σε ποσοστό 1,1% ήταν μάλλον από αυτά που λέμε… έτσι, για να περνάει η ώρα. 

Ο επί της Οικονομίας υπουργός της Ελλάδας, λοιπόν, αναθεώρησε ήδη -το στόχο, αναφέροντας ότι πλέον προσδοκά η ανάπτυξη να είναι κοντά στο 0%. Εκτίμηση την οποία, όμως, ουδόλως συμμερίζεται ο ΟΟΣΑ, καθώς -στην εξαμηνιαία έκθεσή του για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας- προβλέπει ότι η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί μέχρι το τέλος του 2009 κατά 1,3%.

Διόλου ενθαρρυντικές δεν είναι και οι προβλέψεις του Οργανισμού και για τα λοιπά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, καθώς προβλέπει εκτίναξη του δημόσιου ελλείμματος κατά 6,1% το 2009 και κατά 6,75% το 2010. Υπενθυμίζεται ότι το 2008 το έλλειμμα «έκλεισε» τελικά -σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΕ- με αύξηση κατά 5%, μετά από πέντε αναθεωρήσεις εκ μέρους της κυβέρνησης, η αρχική πρόβλεψη της οποίας (κατά την κατάθεση του προϋπολογισμού) ήταν ότι η αύξηση θα ήταν μόλις 1,6%. Στο +6,1% για φέτος, λοιπόν, και στο +6,75% για του χρόνου το προβλέπει ο ΟΟΣΑ, σε πείσμα του υπουργού κ. Γ. Παπαθανασίου, ο οποίος επιμένει ότι για το 2009 «παλεύει» να το μειώσει στο 3,7%, ενώ και ο στόχος να πέσει κάτω του 3% το 2010 παραμένει (;) ζωντανός.

Οφείλει να διερωτηθεί κανείς, πάντως, πώς είναι δυνατό να ομιλεί ο κ. υπουργός για τέτοιους (υπερ-φιλόδοξους) στόχους, όταν ακόμη και στο πρώτο εξάμηνο του έτους, που μόλις συμπληρώθηκε, οι προβλέψεις και οι δημοσιονομικές φιλοδοξίες του τινάχθηκαν στον αέρα. 

Στόχο να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα κατά 13% σε σχέση με πέρυσι είχε θέσει η κυβέρνηση, αλλά αντί τούτου «πέτυχε» να τα… μειώσει κατά 2%. Και αυτό σε ένα εξάμηνο πλήρες εγρήγορσης και εκτάκτων μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης. Δεν είναι μόνο οι συνέπειες της κρίσης, όμως, που η Ελλάδα οφείλει να αντιμετωπίσει, αλλά πολύ περισσότερο οι συνέπειες των αρνητικών συμπτωμάτων ακόμη και σε περιόδους ευημερίας. Τα λεγόμενα εγγενή προβλήματα, δηλαδή, τα οποία οι πάντες συζητούν και κανείς δεν αγγίζει.

Θα επανέλθουμε σε αυτά, όμως, αφού ρίξουμε μια ματιά και στο άλλο σκέλος του κρατικού προϋπολογισμού, αυτό των εξόδων, τα οποία η κυβέρνηση «κατάφερε» (στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους κρίσης και λιτότητας) να αυξήσει κατά 20% σε σχέση με πέρυσι. Η διενέργεια των ευρωεκλογών αιτιολογεί εν μέρει την διόγκωση αυτή. Το ζήτημα, εν πάση περιπτώσει, είναι ότι η κατάσταση στην οποία περιήλθαν τα δημοσιονομικά της χώρας δεν επιτρέπει να διατυπώνονται στα σοβαρά στόχοι περί ελλείμματος 3,7% εφέτος, αφού μόνο η προαναφερθείσα υστέρηση εσόδων το επιβάρυνε κατά 3,5 δισ. ευρώ ή 1,3% του ΑΕΠ.

 

Σε όλα αυτά η κυβέρνηση απαντά με επανειλημμένα «πακέτα» μέτρων, ήτοι με φόρους και… πάλι φόρους, εμμέσους φυσικά, όπως είναι η προσφιλής διαχρονική τακτική όλων των ελλαδικών κυβερνήσεων. 

Με προμετωπίδα, λοιπόν, τους φόρους «πολυτελείας» στα αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού και στα πλωτά σκάφη αναψυχής, η δαγκάνα κατεβαίνει και προς ευρύτερα και ευρύτατα στρώματα του πληθυσμού, μέσω της επιβολής κλιμακωτής φορολογίας στον κρατικό τζόγο και στη χρήση κινητού τηλεφώνου, αλλά και της αύξησης του φόρου στα καύσιμα. 

Λίγο από το ένα, λοιπόν, λίγο από το άλλο, το Υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί (ματαίως θα λέγαμε) να «τσιμπήσει» αυτά που του λείπουν, προωθώντας όμως και το μεγαλεπήβολο σχέδιό του περί «τακτοποίησης» των ημιυπαίθριων χώρων. Η σημειολογία στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική του χαρακτήρα του ελληνικού κράτους, αφού η νομιμοποίηση καλείται τακτοποίηση, ως εάν -δηλαδή- η γενικευμένη παρανομία να συνιστά μια απλή αταξία.

Εύστοχο, επί του ζητήματος, ήταν και το σχόλιο του καθηγητού της Νομικής Σχολής, κ. Κ. Γώγου, ο οποίος ανέφερε ότι «η έννοια του κράτους δικαίου εμπεριέχει μία αξίωση υπεροχής της νομιμότητας απέναντι στην αυθαιρεσία. Η νομιμοποίηση, όμως, των αυθαιρέτων σημαίνει ακριβώς το αντίθετο, πρωτεύει δηλαδή η αυθαιρεσία και εν συνεχεία ακολουθεί ο νομοθέτης. Χειρότερα ακόμη, ο νομοθέτης εξαγοράζεται, η πολιτεία μπαίνει σε μία συναλλαγή με αυτούς που αυθαιρετούν, καλώντας τον να πληρώσει για να τακτοποιηθεί η αυθαιρεσία».

Εν πάση περιπτώσει, ο υπουργός Οικονομίας κ. Παπαθανασίου υπολογίζει ότι στο κρατικό ταμείο μπορεί να εισρεύσουν περί το 1,15 δισ. ευρώ, ενώ ο πλέον αισιόδοξος υπουργός Περιβάλλοντος κ.λπ., κ. Γ. Σουφλιάς, ανεβάζει το «κέρδος» μέχρι και τα 2 δισ. ευρώ, αναλόγως της… συγκίνησης που θα προκαλέσει το μέτρο στους απανταχού αυθαίρετους, δεδομένου ότι εις έκαστος τούτων θα κληθεί να καταβάλει (κατά μέσο όρο) από 1.500 ευρώ (το 10% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου που έχει καλυφθεί παρανόμως ή του οποίου η πραγματική χρήση δεν συμπίπτει με την δηλωθείσα στην άδεια οικοδομής).

 

Είναι παραπάνω από σαφές ότι τακτικές όπως οι ανωτέρω (οι οποίες, ούτως ή άλλως, δεν φαίνονται αρκετές για να επιβεβαιώσουν τις κυβερνητικές εισπρακτικές προσδοκίες), δεν αποτελούν τίποτα παραπάνω από μπαλώματα και «αρπαχτές», ευρισκόμενες μακράν κάθε έννοιας ορθολογικής οργάνωσης και διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, με κριτήρια Ευρωπαϊκής Ένωσης του 21^ου αιώνα. 

Αντιθέτως, μπορεί κανείς κάλλιστα να υποστηρίξει ότι συνιστούν «εγγύηση» συντήρησης της νοοτροπίας (και πέραν αυτής, του κρατικού καθεστώτος) της γενικευμένης παρανομίας και αυθαιρεσίας, η οποία όχι μόνο παραμένει ατιμώρητη, αλλά κάποτε επιβραβεύεται κιόλας, επειδή το «υπεύθυνο» κράτος θα βγάλει από αυτήν όσα δεν μπορεί να βγάλει με ομαλό και καθαρό τρόπο.

Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη αυτή «τακτοποίηση» διογκώνει πρακτικώς τον συντελεστή δόμησης κατά 20%, σε ένα αστικό περιβάλλον που έχει ήδη βάναυσα κακοποιηθεί, φαίνεται να μη χωράει ούτε στα «ψιλά γράμματα» των κυβερνητικών εξαγγελιών. 

Οι κυβερνώντες, όμως, πρέπει να τύχουν της κατανόησής μας, καθώς από τη μια αναζητούν εναγωνίως πόρους, μήπως και κλείσουν κάποιες από τις αδηφάγες μαύρες τρύπες του προϋπολογισμού, ενώ από την άλλη σκέπτονται ότι η νομιμοποίηση ενός εκατομμυρίου αυθαιρέτων μπορεί και να τους κάνει να πέσουν στα πιο μαλακά στις επόμενες εκλογές.

Για τον ερχόμενο Οκτώβριο, πάντως, ο κ. Παπαθανασίου έχει προαγγείλει σειρά διαρθρωτικών μέτρων, τα οποία θα συνδυασθούν με την κατάρτιση του προϋπολογισμού και την υποβολή στην Ε.Ε. του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ο ίδιος ο υπουργός έχει διευκρινίσει ότι τα μέτρα αυτά δεν θα είναι ευχάριστα, θα είναι όμως «αναγκαία και κατά το δυνατόν δίκαια κατανεμημένα». Θα κινούνται, δε, σε δύο άξονες: στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και στον περιορισμό των δαπανών του δημοσίου.

 

Μιλώντας περί δίκαιης κατανομής βαρών και φοροδιαφυγής, οδηγούμαστε σε δύο πρόσφατες σημαντικές αναφορές σχετικές με την ελλαδική οικονομία και την όποια ανάπτυξή της. Η μία είναι η έκθεση του ΟΟΣΑ για το ξέπλυμα του βρώμικου χρήματος και η άλλη η ομιλία του προέδρου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών της Ελλάδας (ΣΕΒ), κ. Δ. Δασκαλόπουλου.

Η έκθεση του ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι περί τα 5 δισ. ευρώ ετησίως από αυτά που διακινούνται στην αγορά της Ελλάδας αφορούν σε παράνομες δραστηριότητες (ξέπλυμα εσόδων από εμπόριο ναρκωτικών και όπλων, εκμετάλλευση πορνείας κ.λπ.), ενώ και η Παγκόσμια Τράπεζα διαπιστώνει επιδείνωση της κατάστασης αναφορικά με τη διαφθορά στην οικονομική ζωή της Ελλάδας. 

Το κλιμάκιο της ειδικής υπηρεσίας του ΟΟΣΑ για την καταπολέμηση του βρώμικου χρήματος, που έλεγξε και αξιολόγησε την Ελλάδα, διαπίστωσε στασιμότητα της χώρας στα ζητήματα αντιμετώπισης του ξεπλύματος χρημάτων, αλλά και στο ζητούμενο της βελτίωσης των ελεγκτικών μηχανισμών των ελληνικών αρχών.

Στο ίδιο μήκος κύματος και εξειδικεύοντας περαιτέρω τα ευρήματα των διεθνών οργανισμών, ο πρόεδρος του ΣΕΒ, μιλώντας σε εκδήλωση της Εurobank ΕFG με θέμα τις πρωτοβουλίες της τράπεζας για την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την κρίση, μίλησε για ανάπτυξη στην Ελλάδα βασισμένη στις επιδοτήσεις και «εν μέρει στη διαφθορά». 

Ο κ. Δασκαλόπουλος απηύθυνε την κριτική του και στους συναδέλφους του επιχειρηματίες, υπογραμμίζοντας: «Και εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών για την κατάσταση αυτή. Σε μια κρατικοδίαιτη οικονομία υπήρξαν και κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες. Σε μια κομματοκρατούμενη κοινωνία υπήρξαν και επιχειρηματίες που δημιουργήθηκαν κομματικώ δικαίω».

 

Θετικά σήματα, τέλος, για την οικονομία της Ελλάδας εξέπεμψε και τα «τεστ κοπώσεως» στο οποίο υποβλήθηκαν οι ελληνικές τράπεζες (με παραδοχές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου). 

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Γ. Προβόπουλος δήλωσε ότι τα αποτελέσματα των «stress testst» των ελληνικών τραπεζών δείχνουν ότι το ελληνικό πιστωτικό σύστημα είναι σε «καλή κατάσταση». 

Ο κεντρικός τραπεζίτης είπε ότι τα τεστ κοπώσεως αφορούν σε 10 τράπεζες περίπου, που αποτελούν το 85% του ελληνικού τραπεζικού κλάδου, ενώ τόνισε ότι: «η έκθεση φωτογραφίζει το σύνολο του κλάδου, τράπεζες που αποτελούν το 85% του τραπεζικού συστήματος, ως ομίλους, δηλαδή συμπεριλαμβάνει και τις δραστηριότητες εκτός Ελλάδος».