ICAP: Ραγδαία μείωση στην εγχώρια αγορά καπνού

Η παραγωγή καπνού στην Ελλάδα μετά την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ, που αφορούσε την ολική αποδέσμευση των κοινοτικών ενισχύσεων από την καλλιέργεια καπνού, έχει συρρικνωθεί και από το 2006 έχει περιοριστεί κατά βάση σε 2 μόνο ποικιλίες (Μπασμά και Κατερίνης). 

Στην παρούσα φάση, ελάχιστες εταιρείες εξακολουθούν να λειτουργούν σε πλήρη κλίμακα (αγορά – επεξεργασία καπνών νέας εσοδείας). Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από μελέτη της ICAP με τίτλο «Καπνά – Τσιγάρα – Πούρα» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group. 

Όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία, η τελική αγορασθείσα ποσότητα καπνού από το 2000 και έπειτα παρουσιάζει γενικά φθίνουσα πορεία. Το 2006, πρώτο έτος εφαρμογής της  απόφασης της ολικής αποδέσμευσης των επιδοτήσεων από την καπνοπαραγωγή, πολλοί παραγωγοί εγκατέλειψαν την καλλιέργεια καπνού και η παραγωγή μειώθηκε κατά 80% περίπου σε σχέση με το 2005. Έκτοτε, διατηρείται γενικά σε χαμηλά επίπεδα, με μικρές μόνο μεταβολές από έτος σε έτος.

Διαχρονική εξέλιξη αγορασθείσας ποσότητας παραγομένου καπνού σε φύλλα (1994-2009)

 Όσον αφορά τις εισαγωγές καπνού, το διάστημα 2005-2008 σημειώθηκε δραστική άνοδος των συνολικών εισαγωγών, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 19,8%. Η αύξηση των εισαγωγών οφείλεται στις ανάγκες κάλυψης της εγχώριας ζήτησης, δεδομένου ότι υπήρξε ραγδαία μείωση της εγχώριας παραγωγής.  Αντίθετα, οι εξαγωγές ακολούθησαν φθίνουσα πορεία κατά το διάστημα 2006-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό μείωσης 6,6%. 

Η εγχώρια φαινομενική κατανάλωση καπνού παρουσίασε διακυμάνσεις μέχρι το 2005. Έκτοτε, η πραγματική διάθεση καπνών στην εγχώρια αγορά μειώθηκε δραστικά, ως αποτέλεσμα της συρρίκνωσης της εγχώριας παραγωγής, ενώ παράλληλα έγινε εκτεταμένη χρήση των αποθεμάτων παλαιότερων εσοδειών.

Στα πλαίσια της μελέτης έγινε και χρηματοοικονομική ανάλυση των επιχειρήσεων επεξεργασίας καπνού βάσει επιλεγμένων αριθμοδεικτών. Σύμφωνα με την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού (βάσει δείγματος 10 εταιρειών οι οποίες λειτουργούσαν και δημοσίευσαν ισολογισμό), οι συνολικές πωλήσεις των 10 εταιρειών του δείγματος αυξήθηκαν το 2008 σε σχέση με το 2007 κατά 8,5%.

Ομοίως, το μικτό κέρδος αυξήθηκε (κατά 12,9%), ενώ οι χρηματοοικονομικές δαπάνες και τα λοιπά λειτουργικά έξοδα παρέμειναν στα ίδια σχεδόν επίπεδα. Αποτέλεσμα των παραπάνω μεταβολών, ήταν να αυξηθούν κατά 36,7% τα κέρδη (προ φόρου). Ομοίως, τα κέρδη EBITDA αυξήθηκαν το 2008 σε σχέση με το 2007 κατά 20,7%.

Τσιγάρα – Πούρα

Ο κλάδος των τσιγάρων χαρακτηρίζεται από μικρό αριθμό επιχειρήσεων και υψηλό βαθμό συγκέντρωσης, τόσο στον παραγωγικό τομέα (ο οποίος αποτελείται από 4 ουσιαστικά εταιρείες), όσο και τον εισαγωγικό τομέα (αποτελείται κυρίως από θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων).

Η συνολική εγχώρια παραγωγή τσιγάρων, η οποία παρουσιάζει διακυμάνσεις τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με εκτιμήσεις εμφάνισε μικρή άνοδο το 2009. Οι  εισαγωγές τσιγάρων – πούρων το 2008 σημείωσαν αύξηση 1,7% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Από την άλλη πλευρά, η διαχρονική εξέλιξη των εξαγωγών τσιγάρων και πούρων για την περίοδο 1999-2008 ήταν σε γενικές γραμμές ανοδική (με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 2,73%), ενώ το 2008 διαμορφώθηκε η υψηλότερη τιμή της δεκαετίας.

Η εγχώρια φαινομενική κατανάλωση τσιγάρων κατά την περίοδο 2000-2009 παρουσίασε διακυμάνσεις (με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 0,66%). Το 2008, η κατανάλωση μειώθηκε σημαντικά (κατά 13,9%) σε σχέση με το 2007, ενώ το 2009 επανέκαμψε (σύμφωνα με προσωρινά διαθέσιμα στοιχεία) .

Την περίοδο 2006-2009, η αγορά πούρων παρουσίασε ανοδική πορεία (με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 2,36%).
Σχετικά με τις παραγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου, με βάση τον ομαδοποιημένο ισολογισμό που παρουσιάστηκε για τις 4 εταιρείες που έχουν δημοσιεύσει οικονομικά στοιχεία για τη διετία 2007-2008, προκύπτουν τα εξής: 

Οι πωλήσεις των επιχειρήσεων του δείγματος αυξήθηκαν κατά 3,8% το 2008/2007. Η αύξηση του κόστους πωλήσεων οδήγησε σε μείωση του μικτού κέρδους (κατά 2,4%). Ωστόσο, τα λοιπά λειτουργικά έξοδα μειώθηκαν κατά 11,4%, με αποτέλεσμα να βελτιωθεί το λειτουργικό περιθώριο και τελικά, τα κέρδη προ φόρου να αυξηθούν (κατά 2,2%), ενώ και τα κέρδη EBITDA παρουσίασαν σημαντική αύξηση (15,7%).

Σχετικά με τις εισαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου, από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό (βάσει δείγματος 6 εταιρειών), προκύπτουν τα εξής:

Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 17% το 2008 (έναντι του 2007), ενώ βελτιώθηκε και το μικτό κέρδος κατά 12,8%. Ωστόσο, η αύξηση των λοιπών λειτουργικών εξόδων οδήγησε σε επιδείνωση του λειτουργικού περιθωρίου (κατά 4,2%). Τελικά (δεδομένου ότι μειώθηκαν και τα μη λειτουργικά έσοδα κατά 63,3%), τα κέρδη προ φόρου μειώθηκαν κατά 27,9% το 2008/2007.