Αθ. Σκορδάς: Πεδίο δόξης λαμπρό για την κοινωνική επιχειρηματικότητα

Για τις προοπτικές ανάπτυξης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα μίλησε ο υφυπουργός Ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας, κ. Αθανάσιος Σκορδάς, που παρευρέθηκε σε ημερίδα με τίτλο «Επιχειρώ Κοινωνικά» που διοργάνωσε ο δήμος Αθηναίων. 

Όπως ανέφερε παρά το γεγονός ότι δεν υπαρχουν δυνατότητες το κράτος να χρηματοδοτήσει αυτό τον τομέα ωστόσο «η κοινωνική επιχειρηματικότητα έχει πεδίο δόξης λαμπρό» στην Ελλάδα μέσα από τις δράσεις που ενισχύονται μέσα από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και ταιριάζουν με την αποστολή των κοινωνικών επιχειρήσεων. 

Η ομιλία του κ. Σκορδά έχει ως εξής:

“Σας ευχαριστώ για την πρόσκλησή σας να παρευρεθώ σε αυτή την ενδιαφέρουσα Ημερίδα, που πράγματι ασχολείται με μια νέα διάσταση της επιχειρηματικότητας, που αναδύεται σε όλη την Ευρώπη και που μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης, ιδιαίτερα σε οικονομίες που βρίσκονται σε κρίση και δοκιμάζονται, όπως η δική μας.

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα γεννήθηκε από την ανάγκη των σύγχρονων κοινωνιών και οικονομιών, να αντιμετωπίσουν την προϊούσα αδυναμία του κράτους να χρηματοδοτεί και να ρυθμίζει όλο και περισσότερους τομείς της καθημερινότητάς μας, αλλά και της αδυναμίας –πολλών κλασικών επιχειρήσεων, που έχουν σκοπό το κέρδος, να παραγάγουν πλούτο, διασφαλίζοντας την κοινωνική συνοχή σε συνθήκες παρατεταμένης ύφεσης. 

Είναι γνήσιο τέκνο της Κοινωνικής Οικονομίας της Αγοράς, που αποτελεί τη σύγχρονη τάση των πιο ανεπτυγμένων οικονομιών του πλανήτη, οι οποίες έχουν απορρίψει τόσο τον κεντρικό κρατικό σχεδιασμό της οικονομίας, όσο και την παράδοσή της στις δυνάμεις της αγοράς, χωρίς προδιαγραφές και ισχυρό θεσμικό πλαίσιο. 

Επιτρέψτε μου να σταθώ σε ορισμένα χαρακτηριστικά της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας που είναι ανάγκη να τα αποτιμήσουμε πολιτικά. Το πρώτο της χαρακτηριστικό είναι ότι απαιτεί αυτοδέσμευση των συντελεστών μιας τέτοιας προσπάθειας, δηλαδή επιχειρηματική και συγχρόνως κοινωνική υπευθυνότητα. Πιστεύω ότι εάν αυτά τα δύο χαρακτηριστικά είχαν κυριαρχήσει στην οικονομική μας δραστηριότητα στα χρόνια που πέρασαν, σήμερα δεν θα είχαμε φτάσει στο σημείο που βρισκόμαστε, σε συνθήκες παρατεταμένης ύφεσης που απειλεί την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη μεταξύ των Ελλήνων. 

Το δεύτερο χαρακτηριστικό της κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι η υποχρέωση για άμεσα –τονίζω το άμεσα- αποτελέσματα για την ομάδα στόχου. Δηλαδή η επίτευξη του σκοπού της κοινωνικής επιχείρησης. Τα αποτελέσματα του επιχειρείν είναι κρίσιμος παράγων ανάπτυξης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη: Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες αναπτύσσεται ο θεσμός, περίπου οι μισές ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων πρέπει να προκύπτουν από το οικονομικό τους αποτέλεσμα. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα, αναδεικνύει συγχρόνως την κοινωνική και την επιχειρηματική της διάσταση. 

Ωστόσο, η πιο καθοριστική συμβολή της, ειδικά στην ελληνική κοινωνία υπό τις παρούσες συνθήκες, είναι η αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και η κοινωνική ένταξη ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων. Στην Ελλάδα σήμερα έχουμε το θλιβερό προνόμιο του υψηλότερου δείκτη ανεργίας σε όλη την Ευρώπη, με απαράδεκτα ποσοστά ανάμεσα στους νέους. Αυτή η θλιβερή πρωτιά είναι αποτέλεσμα μιας ποσοτικής μεγέθυνσης της οικονομίας, βασισμένης στην αύξηση της ζήτησης με δανεικά, που «αποκοίμισε» την κοινωνία μας κι έτσι εκλήφθηκε ως «ανάπτυξη». Το υπόδειγμα ήταν λάθος και γι αυτό η κρίση είναι βαθιά, είναι δομική. 

Γι αυτό και η προσπάθειά μας επικεντρώνεται στις διαρθρωτικές αλλαγές, στις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται ο τόπος. Και βλέπετε ότι ενώ η κοινωνία έχει δείξει πολύ μεγάλη ανοχή στις περιοριστικές εισοδηματικές πολιτικές, αντιθέτως βλέπετε με πόση λύσσα αντιδρούν οργανωμένα συμφέροντα στις διαρθρωτικές αλλαγές που προωθούνται, είτε μιλάμε για άνοιγμα καταστημάτων τις Κυριακές, είτε για απελευθέρωση επαγγελμάτων, είτε για απλούστευση διαδικασιών που αφορούν στο επιχειρείν.

Οι περιορισμένες ευκαιρίες απασχόλησης σε καιρό κρίσης, όπως συμβαίνει στη χώρα μας, κάνουν απαραίτητη την ανάπτυξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, που χωρίς υψηλές επιχειρηματικές και επενδυτικές απαιτήσεις, αναπτύσσει μια κουλτούρα για εμπλοκή στην παραγωγική διαδικασία της καινοτομίας, του εθελοντισμού, νέων ιδεών και φαντασίας, καθώς και της προσήλωσης στον σκοπό που έχει θέσει κάθε κοινωνική επιχείρηση.

Στην Ελλάδα σήμερα, η κοινωνική επιχειρηματικότητα έχει πεδίο δόξης λαμπρό: Μπορεί να μην υπάρχει δυνατότητα κρατικής χρηματοδότησης αντίστοιχη με άλλων χωρών, ωστόσο υπάρχει πληθώρα δράσεων που είναι επιλέξιμες από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ταιριάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό με την αποστολή των κοινωνικών επιχειρήσεων: Εργασιακή ένταξη, προστασία του περιβάλλοντος, έμφαση σε μειονεκτούσες ομάδες και άλλα. 

Η προϋπόθεση της αποτελεσματικότητας έχει και μια ακόμα, ποιοτική διάσταση. Ο ρόλος της δεν εξαντλείται στην «εργαλειακή» αποκατάσταση ενός συμπολίτη μας. Δεν βρίσκουμε μια θέση σε κάποιον και μετά τον ξεχνάμε. Αντίθετα, ζητούμε ως κοινωνία από αυτόν να παράγει το προϊόν ή την υπηρεσία της κοινωνικής επιχείρησης, δηλαδή να συμβάλει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη κατά τρόπο μετρήσιμο. 

Ασφαλώς η κοινωνική επιχειρηματικότητα δεν απαντά σε όλα τα ερωτήματα που τίθενται: Δεν απαντά στην ανάγκη περικοπής θέσεων εργασίας λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης. Δεν απαντά επίσης στην ανάγκη για δημιουργία ενός οικονομικού πλεονάσματος, το οποίο με τη σειρά του θα συμβάλει στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. 

Απαντά, όμως, κατά τη γνώμη μου, στο κύριο ερώτημα που τίθεται ειδικά στην Ελλάδα, ειδικά στη σημερινή εποχή: Πώς θα καταφέρουμε σε συνθήκες οξείας κρίσης και παρατεταμένης ύφεσης, να διατηρήσουμε την κοινωνική συνοχή και την Αλληλεγγύη μεταξύ των Ελλήνων; 

Συνεπώς, στη σημερινή συγκυρία ο ρόλος της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα είναι πολύ πιο σημαντικός από όσο στην υπόλοιπη Ευρώπη. Κι αυτό, κάνει τη σημερινή Ημερίδα ιδιαίτερα χρήσιμη και απαραίτητη.
Με αυτές τις σκέψεις εύχομαι την ευόδωση των εργασιών της.”