Οδική Ασφάλεια: Τι είναι ο Οδηγικός Θυμός και πως την επηρεάζει;

Γράφουν οι:

Μήτσα Μαρία, Δρ. Ιωάννα Ζυγούρη και Θεοδώρα Γεωργακοπούλου, ομάδα Ψυχολόγων του Ινστιτούτου Prolepsis

Δρ. Αφροδίτη Βελουδάκη, Γενικής Διευθύντριας του Ινστιτούτου Prolepsis, εποπτεία συγγραφής άρθρου

Η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα ατυχήματα. Είναι ζωτικής, λοιπόν, σημασίας να κατανοήσουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την οδική ασφάλεια και να προωθήσουμε ενεργά τη συνείδηση, αλλά και την υιοθέτηση της υπεύθυνης συμπεριφοράς στον δρόμο. Ο θυμός, ως οδική συμπεριφορά, μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες καταστάσεις. Σε αυτό το άρθρο συζητάμε για αυτόν τον κρίσιμο παράγοντα στην οδική ασφάλεια.

Για πολλούς από εμάς η οδήγηση αποτελεί καθημερινή δραστηριότητα για να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας και κυρίως στην εργασία μας. Η χρήση ΙΧ ή μηχανής, ιδίως σε περιοχές με ελλιπή δημόσια συγκοινωνία και Μ.Μ.Μ., έχει καταστεί αναγκαία για πολλούς, είτε στις πόλεις είτε στην επαρχία. Πέραν της λειτουργικότητάς της, η οδήγηση προσφέρει επίσης ευχαρίστηση και μπορεί να δράσει ανακουφιστικά σε ψυχικό και γνωστικό επίπεδο. Καθώς επικεντρωνόμαστε στην οδήγηση, ελαττώνονται οι άλλες σκέψεις, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται μια αίσθηση αυτονομίας.

Δυστυχώς, παρά τα αδιαμφισβήτητα οφέλη της οδήγησης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου για τους νέους κάτω των 30 ετών παγκοσμίως. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα ατυχήματα, σημειώνοντας μάλιστα αύξηση κατά το 2021. Είναι ζωτικής, λοιπόν, σημασίας να κατανοήσουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την οδική ασφάλεια και να προωθήσουμε ενεργά τη συνείδηση, αλλά και την υιοθέτηση της υπεύθυνης συμπεριφοράς στον δρόμο, προασπίζοντας την υγεία και την ασφάλεια όλων μας, καθώς και το περιβάλλον.

Σε περίπου 95% των τροχαίων ατυχημάτων στην Ευρώπη φαίνεται ότι ευθύνεται μονομερώς ή συμπληρωματικά ανθρώπινος παράγοντας. Ωστόσο, είναι πολλοί οι παράγοντες που επηρεάζουν την οδική ασφάλεια. Περιλαμβάνουν ατομικούς, όπως η συμπεριφορά του οδηγού, οι δεξιότητές του, η ψυχική και σωματική του υγεία, και η στάση του απέναντι στην ασφάλεια, καθώς και μη ατομικούς παράγοντες όπως οι οδικές συνθήκες, η κίνηση, οι υποδομές, η συντήρηση των οχημάτων, η συντήρηση και η σήμανση των δρόμων, η επιβολή του νόμου και οι καιρικές συνθήκες. Σε αυτό το άρθρο, αναγνωρίζοντας την πολυπλοκότητα και αλληλεπίδραση αυτών των παραγόντων, επικεντρώνουμε την προσοχή μας στις συναισθηματικές καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την οδική ασφάλεια, ειδικότερα στον οδηγικό θυμό. Συζητάμε πώς ο θυμός, ως οδική συμπεριφορά, μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες καταστάσεις, αναδεικνύοντάς τον ωκρίσιμο παράγοντα στην οδική ασφάλεια.

Τι είναι η οδική συμπεριφορά και γιατί είναι σημαντική;

Η οδική συμπεριφορά αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο οδηγεί στον δρόμο. Περιλαμβάνει τις επιλογές και τις ενέργειές του κατά τη διάρκεια της οδήγησης, οι οποίες μπορεί να είναι είτε εκούσιες είτε ακούσιες. Η οδική συμπεριφορά κατηγοριοποιείται συνήθως ως ασφαλής, επικίνδυνη, ή ακόμα και επιθετική.

Η οδική μας συμπεριφορά χαρακτηρίζεται ως ασφαλής, όταν τηρούμε τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας, διατηρούμε μια λογική ταχύτητα, κάνουμε κατάλληλη χρήση σημάτων και δίνουμε προτεραιότητα στην ασφάλεια του εαυτού μας και των άλλων. Ασφαλής οδήγηση σημαίνει να αποφεύγουμε επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως απότομες αλλαγές ταχύτητας, επικίνδυνες αλλαγές λωρίδας, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ουσιών, καθώς και απροσεξία. Αντίθετα, η επιθετική οδήγηση περιλαμβάνει επικίνδυνες ενέργειες, όπως απότομες αλλαγές ταχύτητας και εκδηλώσεις εχθρότητας που συνήθως καθοδηγούνται από ανυπομονησία ή επιθυμία για κυριαρχία. Τέλος, η επικίνδυνη οδήγηση είναι μια ακραία μορφή επιθετικής οδήγησης περιλαμβάνοντας σκόπιμες αποκλίσεις από ασφαλείς πρακτικές, όπως υπερβολική ταχύτητα και σκόπιμες παραβιάσεις των κανόνων οδικής κυκλοφορίας. Ο κύριος παράγοντας που φαίνεται να συνδέεται με την επιθετική και, κατ’ επέκταση, επικίνδυνη οδική συμπεριφορά είναι ο θυμός.

Οδηγικός θυμός

Ο οδηγικός θυμός, επίσης γνωστός ως “road rage,” αντιπροσωπεύει μια έντονη συναισθηματική κατάσταση που περιλαμβάνει το αίσθημα θυμού κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Παρόλο που δεν ταυτίζεται με την επιθετική οδήγηση, αποτελεί μια άκρως έντονη μορφή αυτής. Ο οδηγικός θυμός περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:

Περισσότερα στο Interamerican Blog