Η ασφαλιστική κάλυψη στοιχείο διασφάλισης της παραγωγής και της κοινωνικής συνοχής

*του Λευτέρη Αυγενάκη

Το εύφλεκτο γεωπολιτικό περιβάλλον δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τον πλανήτη. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η κλιματική κρίση, τις διαστάσεις της οποίας, κάθε χρόνο, βιώνουμε όλο και πιο έντονα και σε μεγαλύτερη έκταση. 

Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν πρόκειται για ένα πρόβλημα πρόσκαιρο. Είναι ένα πρόβλημα που θα έχει διάρκεια. Πόση; Κανείς δεν γνωρίζει. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι οι επιπτώσεις της κρίσης είναι πολλαπλές. Είναι εύλογο ότι ένας από τους τομείς που επηρεάζονται είναι η οικονομία, μέρος της οποίας είναι η αγροτική παραγωγή. 

Ο πρωτογενής τομέας, όπως είναι φυσικό, επηρεάζεται άμεσα από την κλιματική κρίση. Αν κάποιος επισκεφθεί, από τις αρχές του Σεπτέμβρη και μετά, τη Θεσσαλία, και δει, ακόμα και ενάμιση μήνα μετά τη θεομηνία Daniel, τα πλημμυρισμένα χωράφια, θα μπορέσει να αντιληφθεί σε ποιο βαθμό επηρεάζεται από τα έντονα φυσικά φαινόμενα η αγροτική παραγωγή. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι στην περιοχή της Λίμνης Κάρλα υπάρχουν εδάφη που –αν δεν υπάρξει κάποια επιπλέον τεχνική παρέμβαση– θα αποστραγγιστούν σε περίπου δύο χρόνια. 

Όταν, λοιπόν, η φύση χτυπά αλύπητα την παραγωγή, όπως με τις πρόσφατες θεομηνίες, το αποτέλεσμα είναι καλλιέργειες με ολοκληρωτική καταστροφή. Χωράφια ισοπεδωμένα από τη μανία της φύσης, λες και έχει περάσει οδοστρωτήρας. Σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορεί κανείς να καταλάβει τι προϊόν είχε καλλιεργηθεί. Χωράφια που δεν πρόλαβαν να συγκομιστούν. Αγρότες που δεν μπόρεσαν να εισπράξουν ούτε ένα ευρώ από τη σοδειά τους. 

Τοπική οικονομία που δεν μπορεί να κινηθεί, αφού δεν θα δουλέψουν εργάτες, δεν θα δουλέψουν οι αλωνιστικές, δεν θα δουλέψει το εμπόριο κ.ο.κ. Το κράτος όμως πρέπει να στηρίξει επαρκώς τους παραγωγούς. Όχι μόνο γιατί η παραγωγή τους ήταν σε έναν βαθμό ασφαλισμένη στον ΕΛΓΑ, αλλά γιατί πρέπει να κινηθεί η οικονομία και να έχουν οι αγρότες μας τα εφόδια για να μπορέσουν να ξαναμπούν στην παραγωγική διαδικασία την επόμενη καλλιεργητική περίοδο και, φυσικά, γιατί χρέος κάθε κυβέρνησης είναι να λαμβάνει μέτρα που διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή. 

Από το 2020 έως σήμερα, ο ΕΛΓΑ πλήρωσε για φυσικές καταστροφές περισσότερα από 1,2 δισ. ευρώ. Τα έσοδα, κάθε χρόνο, από τις εισφορές των αγροτών είναι περί τα 160 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, κάθε χρόνο, το κράτος καλείται να βάλει άλλα τόσα χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Πρόκειται για χρήματα που, υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσαν να προωθηθούν σε αναπτυξιακές διαδικασίες και όχι σε αποζημιώσεις, οι οποίες, όμως, είναι απολύτως επιβεβλημένες για να υπάρχει συνέχεια στην παραγωγική διαδικασία αλλά και την κοινωνική συνοχή. 

Οι παραγωγοί έχουν σαφέστατα αντιληφθεί ότι ο ΕΛΓΑ καταφέρνει σήμερα να επιβιώνει για να τους στηρίζει, χάρη στις άοκνες προσπάθειες της διοίκησής του, υπό τον Ανδρέα Λυκουρέντζο, αλλά και το προσωπικό ενδιαφέρον και τη στήριξη του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. 

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, να λέμε ότι η κλιματική κρίση είναι η μεγαλύτερη «πανδημία» που πλήττει τον πλανήτη, λόγω των επιδράσεων που επιφέρει στην ανθρώπινη υγεία. 

Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, καλούμαστε να ξαναδούμε και την πορεία των ασφαλίσεων στον αγροτικό τομέα. Στηριζόμενοι πάνω στις μελέτες της Παγκόσμιας Τράπεζας και της PWC, αλλά και στην προεργασία που έχουν κάνει οι προκάτοχοί μου, Μάκης Βορίδης, Σπήλιος Λιβανός και Γιώργος Γεωργαντάς, περί το τέλος του έτους θα είμαστε έτοιμοι να φέρουμε στη Βουλή τον νέο κανονισμό λειτουργίας του ΕΛΓΑ. 

Η κλιματική κρίση, εκτός από πιο έντονα καιρικά φαινόμενα, φέρνει και νέες ασθένειες, που πρέπει να καλυφθούν για να προστατευθεί το εισόδημα των αγροτών. Ο νέος κανονισμός θα δώσει τη δυνατότητα κάλυψης νέων κινδύνων, αλλά θα δημιουργήσει και νέους κανόνες και νέα πεδία επιλογής για ασφαλιστική κάλυψη. Η αρχική σκέψη είναι να υπάρχουν τρία πεδία κάλυψης. Το πρώτο θα είναι υποχρεωτικό για όλους και τα άλλα δύο πεδία θα είναι προαιρετικά, το ένα ως προς τους κινδύνους που επιθυμεί να επιλέξει ο ασφαλισμένος και το άλλο ως προς τον φορέα ασφάλισης, δίνοντας τη δυνατότητα, σε αυτό το τρίτο επίπεδο, να εμπλακούν και ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. 

Όταν είμαστε έτοιμοι, θα γίνει διαβούλευση με όλους τους εμπλεκομένους. Το παρήγορο ωστόσο είναι ότι ήδη ασφαλιστικοί κλάδοι, όπως οι αλιείς, ζητούν μόνοι τους να ενταχθούν στον νέο, εκσυγχρονισμένο ΕΛΓΑ. Οι συνθήκες επιβάλλουν να προχωρήσουμε το συντομότερο στην αναθεώρηση του κανονισμού, ώστε να καλυφθεί ό,τι κενό υπάρχει. 

Θέλουμε οι αγρότες μας να νιώθουν ασφάλεια. Ότι όχι μόνο δεν πάει χαμένος ο κόπος τους, αλλά και ότι διασφαλίζονται οι πόροι για να συνεχίσουν την παραγωγή, χωρίς την οποία ο επισιτιστικός κίνδυνος, για κάθε κοινωνία, θα είναι υπαρκτός. Η ενίσχυση δε αυτού του αισθήματος της ασφάλειας αποτελεί χρέος της κυβέρνησής μας, ιδιαίτερα μετά από τις δραματικές συνθήκες που βιώσαμε στον Θεσσαλικό Κάμπο. 

*Ο Λευτέρης Αυγενάκης είναι υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και βουλευτής Ηρακλείου ΝΔ.

Από το περιοδικό Insurance World