Διαβίωση: Ανισότητες, Φτώχεια και Στερήσεις στη σημερινή Ελλάδα

Του Γιάννη Ρούντου*

Η Θεσσαλονίκη γίνεται τόπος εξαγγελιών, κυβερνητικών υποσχέσεων – δεσμεύσεων και πολιτικών αντιπαραθέσεων, κάθε χρόνο τέτοια εποχή. Συντρέχει η αγωνία -με διαβαθμίσεις- στην επιχειρηματική κοινότητα για «βιωσιμότητα». Συνακολούθως και για «ετοιμότητα» σχετικά με τα ESG κριτήρια (Environmental, Social, Governance) και βέβαια, η πρεμούρα να συμπληρωθούν επιμελώς τα «κουτάκια», σύμφωνα με τις νέες επιταγές και απαιτήσεις συμμόρφωσης των μεγαλυτέρων εταιρειών, που εισέρχονται (και σωστά) στη λογική αυτών των κριτηρίων βιωσιμότητας.

Πού βρίσκεται στην πραγματικότητα ο Άνθρωπος και η Κοινωνία (δηλαδή το S των ESG), μέσα σε όλον αυτόν τον θόρυβο και τη σκόνη;

Για την Ελλάδα, σύμφωνα με την Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης έτους 2021 της ΕΛΣΤΑΤ (27/7/22) παραθέτω τη συμπυκνωμένη εικόνα από τη συντακτική ομάδα του KReport (10/9/22). Ιδού τί συμβαίνει στη χώρα μας:

Ανισότητες: Το μερίδιο εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού, το 2020 συγκριτικά με το 2019 αυξήθηκε κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες και έγινε 5,8 φορές μεγαλύτερο από το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού.

Κίνδυνος φτώχειας: Ο αριθμός των συμπατριωτών μας που είναι σε κίνδυνο φτώχειας (το κατώφλι είναι 5.251 ευρώ ετησίως για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και 11.028 ευρώ για νοικοκυριό με δύο ενήλικες, δύο παιδιά) ή σε κοινωνικό αποκλεισμό, αυξήθηκε κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες και έφθασε στα 2.971.200 άτομα ή το 28,3% του συνολικού πληθυσμού. Ειδικότερα, έχει αυξηθεί το ποσοστό πληθυσμού σε χαμηλή ένταση εργασίας -από 11,8% το 2020 σε 13,6% το 2021- ενώ ο πληθυσμός σε κίνδυνο φτώχειας ανήλθε από 17,7% το 2020 σε 19,6% το 2021. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού είναι υψηλότερος για τα παιδιά από 17 ετών και κάτω (32%).

Στερήσεις: Το 13,9% των Ελλήνων υφίσταται σοβαρές υλικές και κοινωνικές στερήσεις (στερείται 7 από 13 ουσιώδη αγαθά και υπηρεσίες), ενώ το 14,8% υφίσταται σοβαρές υλικές στερήσεις, στερούμενο 4 από 9 ουσιώδη αγαθά και υπηρεσίες.

(Η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ: https://www.forin.gr/articles/article/63255/elstat-ereuna-eisodhmatos-kai-sunthhkwn-diabiwshs-twn-noikokuriwn-etos-2021)

Ταυτόχρονα, στην Έκθεση Ανθρώπινης Ανάπτυξης Ο.Η.Ε. επισημαίνεται πως οι κρίσεις σταματούν την πρόοδο, με τις 9 στις 10 χώρες να οπισθοχωρούν στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης. Ο Δείκτης μετρά την υγεία, την εκπαίδευση, και το βιοτικό επίπεδο σε κάθε χώρα. Είναι η πρώτη φορά στα 32 χρόνια υπολογισμού του σχετικού Δείκτη από το UNDP που παρατηρείται μείωση, παγκοσμίως, επί δύο συνεχόμενα έτη. Κατά τη διετία 2020-2021 η ανθρώπινη ανάπτυξη έχει υποχωρήσει στα επίπεδα του 2016. Έτσι, χάνεται δρόμος προόδου και για την επίτευξη και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals) του Ο.Η.Ε.

Βέβαια, η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών στις οποίες η ανθρώπινη ανάπτυξη οπισθοχωρεί (Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ – Greece: https://unric.org/el/%CE%AD%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7-%CE%BF%CE%B7%CE%B5-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%AD%CF%82-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF/)

Πού πηγαίνουν, λοιπόν, τα πράγματα για τις ευάλωτες οικονομικά κοινωνικές τάξεις στον τόπο μας; Μάλιστα, αυτές είναι που σημειώνουν μεγαλύτερες εισοδηματικές απώλειες και πάνω από τον πληθωρισμό, που τον Αύγουστο έφθασε στο 11,4%… Το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι στην Ελλάδα η ενεργειακή κρίση εντείνει τις ανισότητες και την αναδιανομή εισοδήματος σε βάρος των πιο φτωχών.

Αναμένονται απαντήσεις στην ΠΡΑΞΗ από την Πολιτεία και τον Ιδιωτικό επιχειρηματικό τομέα, που την ίδια στιγμή κάνει μεγάλη προσπάθεια να περιορίσει τις δαπάνες του, ενώ πρέπει να προσφέρει πιο προσιτά προϊόντα και υπηρεσίες στον Άνθρωπο και την Κοινωνία…

Αυτό ισχύει εμφαντικά για τις ασφαλιστικές εταιρείες, που επιτελούν εξ ορισμού κοινωνική αποστολή στους πλέον ευαίσθητους για την ευημερία τομείς φροντίδας της υγείας, ασφάλισης ζωής και προστασίας του εισοδήματος και της περιουσίας. Η ασφαλιστική αγορά πρέπει να απευθύνεται, κοινωνικά, πρωτίστως στις πλέον αδύναμες εισοδηματικά κοινωνικές τάξεις, πράγμα που σήμερα δυστυχώς δεν ισχύει.

(*) Γιάννης Ρούντος: Σύμβουλος Σχέσεων, Επικοινωνίας και Υπευθυνότητας για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, με ιδιαίτερη δραστηριότητα για το Περιβάλλον, την Κοινωνία και τον Πολιτισμό.