Δυσάρεστα αλλά πολύτιμα στοιχεία για την κατάσταση της Υγείας των κατοίκων της χώρας και των δομών περίθαλψης, ύστερα από 6 χρόνια οικονομικής κρίσης, προσφέρει διπλή έρευνα (διάρκειας 8 μηνών) της διαΝΕΟσις, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, και με το συντονισμό του καθηγητή Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Γιάννη Τούντα.

Πληθυσμιακά καταγράφεται σημαντική μείωση, εκρηκτική είναι η αύξηση της νοσηρότητας και της κατάθλιψης, ενώ μάλλον δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι δημόσιες δαπάνες υγείας έχουν δεχθεί σοβαρό πλήγμα, όπως καταγράφει η έρευνα με τίτλο «Μια χαρτογράφηση της κατάστασης της υγείας των Ελλήνων και των δομών υγείας της χώρας – Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής», που συμπληρώνει την ποσοτική έρευνα για την «Υγεία των Ελλήνων στην κρίση», που περιλαμβάνει τα αποτελέσματα της Hellas Health VI (εδώ).

Λιγότεροι και φτωχότεροι οι Έλληνες…

Οι πολίτες αυτής της χώρας έγιναν φτωχότεροι κατά 40% από το 2008 στο 2015. Επιπλέον, όμως, η οικονομική κρίση μοιάζει να βρίσκεται πίσω από μια σημαντική μείωση του πληθυσμού, κατά 250.000 άτομα, από το 2010 και μετά, καθώς εκτιμάται ότι αποτελεί δομικό αίτιο μείωσης της γονιμότητας και αύξησης της μετανάστευσης. Έτσι, το 2014 οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 2,1% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, με το 2013 να αποτελεί την πρώτη χρονιά που ο αριθμός τους έπεσε κάτω από τις 100.000 ετησίως (από το 1932 που τηρούνται αρχεία). Την ίδια ώρα, για πρώτη φορά από τη δεκαετία του ’70, η χώρα κατέγραψε αρνητική «καθαρή μετανάστευση» (περισσότεροι Έλληνες έφυγαν στο εξωτερικό από τους μετανάστες που ήρθαν εκείνη την περίοδο, πριν την έναρξη των μεγάλων προσφυγικών ροών δηλαδή).

… αλλά και με κακή υγεία

Η κακή οικονομική κατάσταση συνοδεύεται από σημαντική επιδείνωση της υγείας του πληθυσμού. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των Ελλήνων που δήλωσαν ότι πάσχουν από κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας ή χρόνια πάθηση αυξήθηκε κατά 24,2% από το 2009 στο 2014, ενώ η αυτοναφερόμενη νοσηρότητα αυξήθηκε κατά 29% το 2015. Η υπερχοληστερολαιμία και η αρτηριακή υπέρταση φαίνεται να κατέχουν τις πρώτες θέσεις σταθερά.

Μάλιστα, το 2014 εκτινάχθηκε ο αριθμός των ατόμων που δήλωσαν πως υποφέρουν από κατάθλιψη, με το ποσοστό να ανέρχεται σε 4,7% του πληθυσμού, αυξημένο κατά 80,8% σε σχέση με το ποσοστό του 2009! Κυρίως πρόκειται για γυναίκες (7 στους 10).

Παράλληλα, «σκαρφάλωσε» και η κατανάλωση αντικαταθλιπτικών, κατά 35%, από το 2006 μέχρι το 2011, ενώ την περίοδο της κρίσης καταγράφηκε και άνοδος των αυτοκτονιών κατά 5%-7%, με την αύξηση να σημειώνεται από το 2010 και μετά, αν και παραμένει αρκετά χαμηλότερα συγκριτικά με το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ.

Την ίδια ώρα, οι Έλληνες πολίτες βρίσκουν όλο και περισσότερα εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, με τη διαφορά από τον μέσο όρο της ΕΕ να έχει διευρυνθεί ακόμη περισσότερο μετά το 2010.

Η ασφαλιστική κάλυψη για την υγεία το 2013 έχει μειωθεί κατά 21% τα χρόνια της κρίσης και, σύμφωνα με την έρευνα, «ποσοστό 22% δήλωσε ότι έχει πρόβλημα στην πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας με κύριο αναφερόμενο φραγμό το οικονομικό κόστος. Κατά το 2014, χρειάστηκαν και δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να λάβουν ιατρική φροντίδα ή θεραπεία το 13,9% του πληθυσμού ηλικίας 15 ετών και άνω».

Οικονομικά της ελληνικής υγείας

Η κρίση «βούλιαξε» τις δαπάνες για την Υγεία, όπως έχει επισημανθεί επανειλημμένως. Συγκεκριμένα, δεδομένου του πλήγματος που δέχθηκε το ΑΕΠ, το ποσοστό που αντιστοιχεί στην Υγεία καταβαραθρώθηκε. Ο προϋπολογισμός για την υγεία την περίοδο 2010-2014 μειώθηκε κατά περίπου 60%, με αποτέλεσμα, όπως τονίζει η έρευνα, σήμερα το σύστημα υγείας να υποχρηματοδοτείται, «αφού η Συνολική Δαπάνη Υγείας για το 2015 ήταν 15 δισ. ευρώ, η δημόσια δαπάνη υγείας 9,5 δισ. ευρώ και η ιδιωτική δαπάνη υγείας 5,5 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα η δημόσια δαπάνη για την υγεία να μην ξεπερνά το 5% του ΑΕΠ, ποσοστό που υπολείπεται σημαντικά από το αντίστοιχο άλλων ανεπτυγμένων χωρών».

Ραγδαία ήταν η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης από το 2009 και μετά. Όπως αναφέρεται στην έρευνα, «στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης υπήρξε σημαντική μείωση της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης, κυρίως της δημόσιας, η οποία, από 5,3 δισ. ευρώ το 2008, δεν ξεπέρασε τα 2,2 δισ. ευρώ το 2014, με αποτέλεσμα η κατά κεφαλήν δημόσια φαρμακευτική δαπάνη να είναι από το 2011 και μετά χαμηλότερη από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Η δαπάνη των νοικοκυριών για την υγεία, όμως, εκτινάχθηκε από 6,5% (2009) σε 7,2%(2014) των συνολικών δαπανών τους, οι οποίες, βέβαια, έχουν δεχθεί σημαντικό «κούρεμα» κατά τη διάρκεια της κρίσης. Σε αυτή την οικονομική πραγματικότητα ήρθε να προστεθεί η αδυναμία συγκράτησης των δαπανών του ΕΟΠΥΥ, με τα χρέη του οργανισμού να σκαρφαλώνουν διαρκώς. Μόνο μέσα στο 2015 αυξήθηκαν κατά 1 δισ. ευρώ.

«Το γάντι σηκώνουν» αυτή την εβδομάδα οι εργαζόμενοι του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ), διαμαρτυρόμενοι για την υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση της δημόσιας υγείας, πραγματοποιώντας δράσεις για την ανάδειξη των προβλημάτων του νοσοκομείου τους και παγκρήτια συνάντηση των επικουρικών την Πέμπτη.

Το ΠΑΓΝΗ αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα των γενικευμένων προβλημάτων, όπως καταγγέλλει το Σωματείο των Εργαζομένων. Τα χρήματα που έχουν προβλεφθεί για το νοσοκομείο απλά δεν επαρκούν, αφού ο νέος προϋπολογισμός του ΠΑΓΝΗ για το 2016 ανέρχεται σε €39.450.000, όταν τα λειτουργικά έξοδα το 2015 ανήλθαν σε 53,7 εκατ. ευρώ. Την ίδια ώρα, εκτιμάται ότι περίπου 300 εργαζόμενοι του νοσοκομείου εργάζονται υπό ελαστικές σχέσεις εργασίας, ενώ καταπατούνται «εργασιακά δικαιώματα στο όνομα του ρεαλισμού και του εφικτού, όπως το 8ωρο, το 5μερο (δουλεύοντας 16 έως και 24 ώρες σερί, 6 μέρες την εβδομάδα) κλπ.».

Σύμφωνα με το Σωματείο των Εργαζομένων, οι εξαγγελίες για μόνιμες προσλήψεις δεν πρόκειται να καλύψουν ούτε στο ελάχιστο τις πραγματικές ελλείψεις. Οι κενές θέσεις ανέρχονται σε 700, ενώ από το 2010 έχουν αποχωρήσει 400 άτομα χωρίς αντικατάσταση. «Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 970 θέσεις που ανακοινωθήκαν στα νοσοκομεία μόνο 2 νοσηλευτές προβλέπονται να έρθουν. Και από την προκήρυξη 580 επικουρικών εργαζομένων δεν προβλέπεται κανένας νοσηλευτής. Την ίδια ώρα απολύονται τέλος Σεπτέμβρη 25 συνάδελφοι μας επικουρικοί και 15 συνάδελφοι μας από την Παιδοψυχιατρική κλινική, τέλος Μαΐου 13 συνάδελφοι 5μηνιτες», σημειώνουν.

Σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, τμήματα του νοσοκομείου χρωστάνε άδειες του 2015.  Το αναισθησιολογικό χρωστάει 100 μέρες άδειας και 60 ρεπό, η ΠΟΓΚ 60 μέρες, το Γραφείο Κίνησης 120 μέρες και το Χειρουργείο 200 μέρες.

Ο κίνδυνος μείωσης του αριθμού των χειρουργικών αιθουσών άρα και του αριθμού των επεμβάσεων και την αύξηση αναμονής και ταλαιπωρίας των ασθενών είναι άμεσος, την ώρα που η προσέλευση των ασθενών έχει αυξηθεί κατά 30% και οι λίστες αναμονής για τα Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία σε τμήματα όπως το ρευματολογικό και το δερματολογικό προγραμματίζονται για τον Ιούνιο.

Την ίδια ώρα, ο ΕΟΠΥΥ οφείλει χρήματα στο νοσοκομείο από το 2010, ενώ τέλος Φλεβάρη είχε ήδη απορροφηθεί το 20% της φαρμακευτικής δαπάνης, με τις ανεξόφλητες υποχρεώσεις του νοσοκομείου να ξεπερνούν τα 36 εκατ. ευρώ την ίδια περίοδο.

Τα τμήματα του νοσοκομείου χρωστάνε άδειες του 2015 ακόμη. Π.χ στο αναισθησιολογικό χρωστάνε 100 μέρες άδειας και 60 ρεπό, στην ΠΟΓΚ 60 μέρες, στο γραφείο Κίνησης 120 μέρες και στο Χειρουργείο 200 μέρες με άμεσο κίνδυνο μείωσης του αριθμού των χειρουργικών αιθουσών άρα και του αριθμού των επεμβάσεων και την αύξηση αναμονής και ταλαιπωρίας των ασθενών. Την ίδια ώρα που η προσέλευση των ασθενών έχει αυξηθεί κατά 30%, καινούρια τμήματα έχουν δημιουργηθεί χωρίς αντίστοιχους νέους μόνιμους εργαζομένους. Οι λίστες αναμονής για τα Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία σε ορισμένα τμήματα κλείνονται από τον Ιούνιο και μετά, όπως είναι το ρευματολογικό εργαστήριο, το δερματολογικό κ.ά.

Το ΔΣ του Σωματείου Εργαζομένων ΠΑΓΝΗ καταγγέλλει την απαράδεκτη κατάσταση που βρίσκεται το νοσοκομείο. Η έλλειψη προσωπικού, η εντατικοποίηση και η υποχρηματοδότηση έχουν χτυπήσει κόκκινο. Όλα αυτά τα χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις και τις διοικήσεις έγινε συστηματική προσπάθεια να κουκουλωθούν τα προβλήματα της υποστελέχωσης και υποχρηματοδότησης του νοσοκομείου, να απενοχοποιηθεί η επιχειρηματική δράση και η λειτουργία του αξιοποιώντας όλη την αντεργατική νομοθεσία, όπως απογευματινά ιατρεία, μετακινήσεις από τμήμα σε τμήμα, από υγειονομική μονάδα (ΚΥ, ΠΕΔΥ) σε υγειονομική (ΠΑΓΝΗ) μονάδα, κλινικές να λειτουργούν με εργαζόμενους με μπλοκάκι (Παιδοψυχιατρική), κλινική που μετά από τη μετακίνηση της Νεφρολογικής να βρίσκεται με λιγότερα κρεβάτια και με κίνδυνο να υπολειτουργεί και η κλινική και η μονάδα περιτοναϊκής κάθαρσης (η απόφαση για τη μετακίνηση της Νεφρολογικής κλινικής αποδείχτηκε ότι είχε σαν στόχο να καταργηθεί η αυτοτέλεια μιας σημαντικής κλινικής με μεγάλες συνέπειες για τους ασθενείς σύμφωνα με τις δηλώσεις του διευθυντή της Νεφρολογικής), εργαζόμενοι με συμβάσεις (5μηνα, ΕΛΚΕ, επικουρικοί), με μαθητεία, με ιδιωτικά συνεργεία, βάρδιες απογευματινές και σαββατοκύριακα (50 υπολογίζονται την εβδομάδα) που καλύπτονται από τα έσοδα του νοσοκομείου.

Από την πλευρά της, η νέα διοικήτρια της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας Ε. Μαυρομάτη σε δηλώσεις της στα τοπικά μέσα υπογράμμισε πως βάρος θα πέσει στην πρόληψη αλλά και την καλύτερη παροχή υπηρεσιών στους πολίτες του νησιού, ώστε να αποφεύγεται η ταλαιπωρία και η άσκοπη μετακίνηση. Μίλησε, δε, για αύξηση της χρηματοδότησης, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων στην υγεία.

Κινητοποιήσεις

Το πλαίσιο των κινητοποιήσεων των εργαζομένων περιλαμβάνει, δίωρη προειδοποιητική στάση εργασίας για τους εργαζόμενους του Χειρουργείου και του Αναισθησιολογικού (8.00-10.00) σήμερα. Την Τετάρτη η δίωρη στάση εργασίας τις ίδιες ώρες θα αφορά όλους τους εργαζόμενους,  ενώ θα πραγματοποιηθεί Γενική Συνέλευση.

Την Πέμπτη η σύσκεψη (12.00) αναμένεται να μετατραπεί σε παγκρήτια συγκέντρωση διαμαρτυρίας για την κατάσταση των επικουρικών εργαζομένων των νοσοκομείων της Κρήτης.