Τα αυτοκινούμενα οχήματα μπαίνουν στη ζωή μας, εισέρχονται στην κυκλοφορία εν ευθέτω χρόνω και οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Τι αλλαγές κομίζουν; Ποιοι είναι οι βασικοί τους κίνδυνοι; Τι αλλαγές δρομολογούν οι ασφαλιστές αυτοκινήτου; Ποια είναι τα νέα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν μέσα από τη νέα τεχνολογία; Τις απαντήσεις επιχειρεί να δώσει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Insurance & Reinsurance Outlook o Joachim Michaely, Senior Motor Consultant, Motor Consulting Unit, Munich Reinsurance Company.

Συνέντευξη στην Έλενα Ερμείδου

IW: Μία από τις κυριότερες προκλήσεις της νέας τεχνολογίας είναι τα αυτοκινούμενα οχήματα. Πείτε μας, σας παρακαλώ, τι αλλαγές φέρνει η νέα τεχνολογία στις μεταφορές και τα logistics;

JM: O αντίκτυπος στις μεταφορές και τα logistics θα είναι πιο σημαντικός στον ιδιωτικό τομέα. Οι οδηγοί όχι μόνο αποτελούν παράγοντα κόστους, αλλά τους επιβάλλονται, για πολλούς λόγους, και περιορισμοί κυκλοφορίας (για παράδειγμα υπάρχουν ορισμένες ώρες που έχουν άδεια κυκλοφορίας). Συνεπώς, το ενδιαφέρον του κλάδου είναι πολύ υψηλό –και όχι μόνο– για τα αυτοκινούμενα οχήματα. Για παράδειγμα, οι κορυφαίοι εμπορικοί κατασκευαστές αυτοκινήτων στην Ευρώπη ενδυναμώνουν το Truck Platooning. Είναι ένα σύστημα υποστήριξης, στο οποίο υπάρχει στενή παρακολούθηση μεταξύ του ενός και του άλλου φορτηγού, όπου και τα δύο επικοινωνούν μεταξύ τους. Στη Σιγκαπούρη, αυτήν την περίοδο, βρίσκονται υπό δοκιμασία τα αυτόνομα ταξί.

IW: Σε προληπτικό επίπεδο, τι μέτρα πρέπει να ληφθούν προκειμένου τα αυτόνομα αυτοκίνητα να εισέλθουν στην κυκλοφορία με ασφάλεια;

JM: Πρώτα απ’ όλα, για τη χρήση των αυτόνομων οχημάτων (AV) θα πρέπει να γίνουν προσαρμογές στη βάση της νομοθεσίας. Στη Βιέννη, ο οδηγός αυτοκινούμενου οχήματος απαιτείται, σύμφωνα με τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας, να απενεργοποιηθεί από το σύστημα βοήθειας ή να το παρακάμψει. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να υπάρχει ένα άτομο στον πίνακα, ώστε να ελέγχει την κυκλοφορία του οχήματος. Ο κανονισμός αυτός χρειάζεται να υιοθετηθεί και να προλειάνει το έδαφος των αυτοκινούμενων οχημάτων.

Επιπλέον, θα πρέπει να οριστεί ποιος θα είναι υπεύθυνος σε περίπτωση ατυχήματος με ένα αυτοκινούμενο όχημα. Επί του παρόντος, υπάρχουν διάφοροι κανόνες στη νομοθεσία για την απόδοση ευθυνών. Το πιο σημαντικό είναι να διασφαλιστεί η προστασία των θυμάτων σε περίπτωση οδικού ατυχήματος.

Τελευταίο –αλλά εξίσου σημαντικό– είναι ότι θα διανύσουμε μια περίοδο μικτής κυκλοφορίας, κατά την οποία τα αυτοκινούμενα οχήματα ή τα υπερ-αυτόματα αυτοκίνητα θα κυκλοφορούν μαζί με τα μη αυτόνομα οχήματα, ποδήλατα και πεζούς, για παράδειγμα.
Το ιδανικό θα ήταν όλοι οι συμμετέχοντες και οι κατασκευαστές να χτίσουν ένα σύστημα επικοινωνίας μέσω της τηλεματικής (V2X-επικοινωνία). Ωστόσο, ο διαχωρισμός των δημόσιων χώρων, όπως για παράδειγμα οι ξεχωριστές λωρίδες για τα αυτοκινούμενα οχήματα, θα μπορούσε να αποτελέσει μια επιλογή.

IW: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι των αυτοκινούμενων οχημάτων κατά την κίνησή τους στον δρόμο;

JM: Εκτός από την προαναφερόμενη πρόκληση που αφορά στη διαχείριση της μικτής κυκλοφορίας, υπάρχει ο εγγενής κίνδυνος των τεχνικών αστοχιών. Παράδειγμα αποτελεί το πρόσφατο ατύχημα της Tesla. Φυσικά, η τεχνολογία γίνεται όλο και καλύτερη, όμως τα τροχαία ατυχήματα δεν μπορούν να εξαλειφθούν τελείως. Επίσης, αν υπάρξει η δυνατότητα της αλλαγής στο σύστημα αυτόνομης λειτουργία οδήγησης (on και off), θα παραμείνει ο κίνδυνος του ανθρώπινου λάθους.

Τέλος, όπως έδειξαν τα πρόσφατα γεγονότα, είναι πιθανό να χακάρεις το αυτοκίνητο και να αποκτήσεις τον πλήρη έλεγχο του συστήματος των φρένων, των πηδαλίων κ.τ.λ. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο πρώτα απ’ όλα για τα εμπορικά οχήματα. Φανταστείτε, τρομοκράτες να πάρουν τον έλεγχο ενός φορτηγού το οποίο μεταφέρει επικίνδυνα προϊόντα…

IW: Πώς επιδρά στον κλάδο των ασφαλειών η τεχνολογία των αυτοκινούμενων οχημάτων;

JM: Εδώ, επίσης, θα πρέπει να υπολογιστεί το πώς επιδρά το Σύστημα Προηγμένης Τεχνολογίας Υποβοήθησης Οδηγού (για παράδειγμα η ενεργή υποβοήθηση φρένων, το σύστημα υποβοήθησης αποστάσεων στις λωρίδες), καθώς ο αριθμός των οχημάτων που είναι εφοδιασμένα με τα συστήματα αυτής της τεχνολογίας αυξάνεται σταθερά και θα είναι περισσότερα, για ένα μακρύ χρονικό διάστημα, από τα αυτοκινούμενα οχήματα. Συνολικά, όλα αυτά τα συστήματα συντείνουν στη μείωση των ατυχημάτων, γεγονός που θα οδηγήσει σε μια σημαντική μείωση του ασφαλίστρου. Διαφορετικές μελέτες καταλήγουν σε διαφορετικά αποτελέσματα, ωστόσο, μακροπρόθεσμα, μέχρι το 2040, αναμένεται μια μείωση στα ασφάλιστρα μεταξύ 50% ακόμη και μέχρι 80%.

Μια άλλη πρόκληση για τους ασφαλιστές αυτοκινήτων είναι μια πιθανή μετατόπιση από την ασφάλιση αυτοκινήτου σε άλλους επιχειρηματικούς τομείς δραστηριοτήτων. Ακόμη κι αν ο κάτοχος του οχήματος έχει την ευθύνη, αυτός/αυτή ή ο ασφαλιστής του/της, η ευθύνη θα μεταφερθεί στον κατασκευαστή αυτοκινήτου αν το ατύχημα συνέβη λόγω τεχνικού ελαττώματος. Δεν είναι νέο αυτό, ωστόσο, σήμερα, περίπου 1,3 δισεκατομμύρια αυτοκίνητα έχουν την ανάγκη να ασφαλιστούν, αλλά πόσες ασφαλιστικές θα χρειαστεί να καλύψουν την ευθύνη προϊόντος για μερικούς εκατοντάδες κατασκευαστές οχημάτων;

Εκτός από αυτό, θα υπάρξει ζήτηση και για άλλα νέα είδη ασφάλισης (για παράδειγμα ασφάλιση cyber κινδύνων ανά ταξίδι ή κατά ζήτηση κ.τ.λ.). Πιθανά, κάποιοι ασφαλιστές αυτοκινήτων θα επανατοποθετηθούν και θα καταλήξουν σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα.

IW: Με το νομικό πλαίσιο, τι γίνεται;

JM: Όπως αναφέρθηκε πριν, το θέμα αυτό εξακολουθεί να συζητείται από τους νομοθέτες. Σε πολλές χώρες, σήμερα, η ήδη υπάρχουσα νομοθεσία είναι επαρκής, καθώς ο κάτοχος του αυτοκινήτου έχει την ευθύνη. Έτσι, η ευθύνη του κατόχου δεν επηρεάζεται από το σύστημα αυτοματισμού του οχήματος. Εδώ, πιθανόν, να χρειάζεται περισσότερη εναρμόνιση.

Αλλά το πιο σημαντικό είναι να διασφαλιστεί ότι τα θύματα των τροχαίων θα προστατεύονται, ανεξάρτητα από το είδος του οχήματος. Το ιδανικό θα ήταν το θύμα να είναι σε θέση να διεκδικήσει αξιώσεις άμεσα κατά του κατόχου του οχήματος, όπως συμβαίνει σήμερα σε πολλές χώρες. Κατά τη γνώμη μου, το θύμα δεν μπορεί να στραφεί κατά του κατασκευαστή.

IW: Πότε εισέρχονται στην κυκλοφορία τα αυτόνομα οχήματα;

JM: Τεχνικώς, τα αυτοκινούμενα οχήματα θα μπορούσαν να μπουν στην κυκλοφορία και από σήμερα αν επιτρεπόταν από τη νομοθεσία.
Οι περισσότεροι OEM κατασκευαστές –και επίσης η Apple– ανακοίνωσαν ότι θα μπορούν να θέσουν στην κυκλοφορία τα αυτοκινούμενα οχήματα μεταξύ 2021 και 2025, η Volvo και η Tesla ανακοίνωσαν για το 2019 και το 2020, αντίστοιχα.

IW: Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι;

JM: Υπάρχει ένα ηθικό δίλημμα σε σχέση με τα αυτοκινούμενα οχήματα. Δεν είναι ασυνήθιστο ο οδηγός να πρέπει να σταθμίσει μεταξύ δύο κινδύνων σε κλάσμα δευτερολέπτου. Οι άνθρωποι δρουν διαισθητικά, όμως τα συστήματα υποβοήθησης οδηγών πρέπει να προγραμματιστούν για να διαχειριστούν τέτοιες καταστάσεις. Αυτό, συχνά, είναι απλό, αλλά τι γίνεται αν το σύστημα πρέπει να αποφασίσει ανάμεσα στο να σκοτώσει ορισμένους πεζούς ή να διακινδυνεύσει τη ζωή των επιβαινόντων στην καμπίνα του αυτοκινήτου; Σας προτείνω να ρίξετε μια ματιά στην ιστοσελίδα του MIT: www.moralmachine.mit.edu.