Μεγάλες αλλαγές στην ασφάλιση πυρκαγιάς, τάσεις και Ευθύνες

Της Ελενας Ερμείδου

Μια καταστροφική πυρκαγιά μπορεί να επηρεάσει πολλαπλές ασφαλιστικές γραμμές, πολύ περισσότερο από άλλα συμβάντα φυσικών καταστροφών, αναφέρει η Allianz. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασφαλισμένοι μπορεί να είναι και ‘εμπνευστές’ και θύματα των πυρκαγιών.

Κατά την τελευταία καταστροφική σεζόν (2019-2020), γνωστή σεζόν ως «το Μαύρο Καλοκαίρι», οι πυρκαγιές έκαψαν σχεδόν 21 εκατομμύρια στρέμματα (8,5 εκατομμύρια εκτάρια) δασών. Στη Νέα Νότια Ουαλία, η τοποθεσία που δέχτηκε την μεγαλύτερη ανθρώπινη παρέμβαση πρόκλησης πυρκαγιάς, κάηκαν πάνω από 13,5 εκατομμύρια στρέμματα (5,52 εκατομμύρια εκτάρια), χάθηκαν ανθρώπινες ζωές, και καταστράφηκαν 2.476 σπίτια. Χιλιάδες ακόμη κτίρια υπέστησαν ζημιές. Οι τελευταίες από τις πυρκαγιές έσβησαν στη Νέα Νότια Ουαλία στις 2 Μαρτίου 2020, μετά από 240 συνεχόμενες ημέρες.

Για να βάλουμε το Μαύρο Καλοκαίρι σε ένα πλαίσιο: από τις πυρκαγιές στην Καλιφόρνια το 2018 κάηκαν σχεδόν 2 εκατομμύρια στρέμματα (800.000 εκτάρια). Οι πυρκαγιές στη Σιβηρία το 2019 έκαψαν 6,7 εκατομμύρια στρέμματα (2,7 εκατομμύρια εκτάρια).

Τάσεις

Ενώ, ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ μειώθηκε ελαφρά την τελευταία δεκαετία, ο αριθμός των θανάτων και των απωλειών περιουσίας αυξήθηκε μετά το 2017.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπολογίζεται ότι μεγάλο ποσοστό  πυρκαγιών προέρχεται από ανθρώπινα αίτια. Στις ΗΠΑ, το 85% των δασικών πυρκαγιών ξεσπά από ανθρώπινη παρέμβαση.

Μία βασική αιτία για τις δασικές πυρκαγιές είναι η κλιματική αλλαγή. Οι επιστήμονες έχουν προβλέψει ότι η συνέπεια της κλιματικής αλλαγής  θα ήταν η αύξηση της συχνότητας και της έντασης των πυρκαγιών παγκοσμίως.

Πρωτοφανείς ζημιές στην Ευρώπη

Το 2022 στην Ευρώπη προκλήθηκαν  πρωτοφανείς οικονομικές ζημιές από πυρκαγιές, και συγκεκριμένα στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Κάηκαν περίπου 2 εκατομμύρια στρέμματα (800.000 εκτάρια), σχεδόν δυόμισι φορές περισσότερη έκταση από τον μέσο όρο των προηγούμενων 15 ετών.

Δύο νέοι όροι

Το μέγεθος αυτών των συχνά ανεξέλεγκτων πυρκαγιών οδήγησε σε μία νέα ορολογία στο λεξικό των πυροσβεστών: «megafire» είναι όταν περισσότερα από 100.000 στρέμματα (41.000 εκτάρια) γης καίγονται σε ένα συμβάν φωτιάς, ενώ το «gigafire» είναι όταν καούν πάνω από 1 εκ. στρέμματα (περίπου 405.000 εκτάρια). Τα Gigafires είναι σπάνιες πυρκαγιές, αλλά η συχνότητά τους αυξάνεται. Έξι από τις 12 μεγαλύτερες megfires που έχουν καταγραφεί παγκοσμίως έχουν συμβεί τα τελευταία 20 χρόνια.

Μοντελοποίηση του κινδύνου – εξαιρετικά δύσκολη

Η μοντελοποίηση των πιθανών ασφαλισμένων απωλειών από τις πυρκαγιές είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ο μεγάλος αριθμός ανθρωπογενών και φυσικών παραγόντων καθιστά αυτόν τον κίνδυνο εξαιρετικά περίπλοκο. Παρόλα αυτά, ο κλάδος αναπτύσσει και ενημερώνει διαρκώς τις ζώνες κινδύνου και τα μοντέλα προσομοίωσης απωλειών για τη βελτίωση της αξιολόγησης κινδύνου, αναφέρει η Allianz.

Eκτός από την κλιματική αλλαγή, τρεις ακόμα παράγοντες καθιστούν το τοπίο ‘εύφλεκτο’: είναι οι ανθρώπινες δραστηριότητες, τα χωροταξικά, και οι παλαιότερες πολιτικές πυρκαγιών.

Καθώς, οι αστικές περιοχές μας επεκτείνονται καταστρέφοντας την άγρια φύση, αυξάνονται οι πιθανότητες πυρκαγιών επειδή διαταράσσεται το φυσικό περιβάλλον, γεγονός που μπορεί να κάνει λιγότερο προβλέψιμη την πυρκαγιά. Στις κατεστραμμένες γαίες αναπτύσσονται φυτά που μπορεί να δημιουργήσουν επίσης εύφλεκτες συνθήκες.

Οι προηγούμενες πολιτικές καταστολής πυρκαγιών που στόχευαν στην κατάσβεση των πυρκαγιών όσο το δυνατόν γρηγορότερα οδήγησαν σε συσσώρευση βούρκων και νεκρού ξύλου σε πολλά δάση. Αυτή η συσσώρευση έχει δημιουργήσει περισσότερα εύφλεκτα δάση σε όλο και πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Από ανθρώπινο χέρι όχι ανεξέλεγκτα

Η πυρκαγιά είναι μοναδική μεταξύ των άλλων «Πράξεων του Θεού», που μπορεί να προκαλείται από ανθρώπινη παρέμβαση. Έτσι και στον ρόλο των Ευθυνών εισάγεται ένα νέος όρος υπό την έννοια ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες μπορεί να προκαλέσουν πυρκαγιές.

Πτωχεύσεις από Ευθύνες

Εταιρείες στην Αυστραλία και τις ΗΠΑ έχουν υποβληθεί σε δικαστικές αγωγές  και αποζημιώσεις εκατομμυρίων δολαρίων λόγω αμέλειας. Σε μία από τις υποθέσεις, ο διαχειριστής ενέργειας πλήρωσε 378,6 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ  για να διευθετήσει μια αξίωση έναντι πυρκαγιάς που προκλήθηκε από γερασμένο ηλεκτρικό καλώδιο.»

Στην Καλιφόρνια, η PG&E, η μεγαλύτερη εταιρεία κοινής ωφελείας της πολιτείας, υπέβαλε αίτηση πτώχευσης τον Ιανουάριο του 2019, αφού αντιμετώπισε υποχρεώσεις ύψους 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων από πολλές πυρκαγιές, λόγω αμέλειας

Προετοιμασία για φωτιά

Δεδομένης της μεταβαλλόμενης φύσης των δασικών πυρκαγιών, οι εταιρείες πρέπει να αξιολογήσουν την πιθανή έκθεσή τους και να αναπτύξουν κατάλληλα σχέδια για τον μετριασμό των κινδύνων. Δεν αφορά μόνο την έκθεση των περιουσιακών στοιχείων, αλλά και όλη την αλυσίδα εφοδιασμού.

Καθώς ασφαλιζόμαστε από τέτοιες απώλειες, τονίζει η Allianz “εξετάζουμε την πολυπλοκότητα των πυρκαγιών πολύ πιο εντατικά και εκπαιδεύουμε τους ασφαλιστές μας να κάνουν το ίδιο».

Αλλαγή κανονισμών

Ως απάντηση στις πυρκαγιές, οι πολιτικές και οι κανονισμοί για τη διαχείριση και τον μετριασμό των κινδύνων στον κόσμο αλλάζουν. Στο πλαίσιο αυτό κυρίως οι εταιρείες διαχείρισης ενέργειας και δικτύων ηλεκτροδότησης υποχρεούνται να υποβάλλουν σχέδια ανθεκτικότητας και μετριασμού των κινδύνων για πυρκαγιά.