BIOIAΤΡΙΚΗ: Αθλητικές κακώσεις – Τι να προσέχουμε ανάλογα με το άθλημα

Ρήγας Σαντάς  MD, MSc, FASM   Χειρουργός Ορθοπαιδικός, Επιστημονικός συνεργάτης  Βιοκλινικής Αθηνών – Θεσσαλονίκης Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ

Η συμμετοχή του παγκόσμιου πληθυσμού σε διάφορες αθλητικές δραστηριότητες έχει αυξηθεί  εντυπωσιακά τις τελευταίες δεκαετίες. Οι τραυματισμοί που αφορούν όσους αθλούνται είτε περιστασιακά, είτε ερασιτεχνικά, είτε επαγγελματικά ονομάζονται αθλητικές κακώσεις. Οι αθλητικές κακώσεις μπορούν να συμβούν σε όλους, ακόμη και εκτός προπόνησης, σε στιγμές της καθημερινότητας.   

Ορισμένες κακώσεις έχουν πάρει το όνομά τους από το άθλημα στο οποίο συμβαίνουν συχνότερα. Έτσι, συχνά συναντάται το γόνατο του άλτη (τενοντίτιδα του επιγονατιδικού τένοντα), ο αγκώνας του τενίστα (έξω επικονδυλίτιδα), ο αγκώνας του golfer (έσω επικονδυλίτιδα), ο αντίχειρας του skier ή του τερματοφύλακα ( ρήξη του ωλένιου πλάγιου συνδέσμου), το σύνδρομο των ριπτών, ακοντιστών ή σφαιροβόλων (υπακρωμιακή προστριβή), το κάταγμα του snowboarder (κάταγμα αστράγαλου), το κάταγμα του boxer (υποκεφαλικό κάταγμα μετακάρπιων οστών). 

Ο κίνδυνος τραυματισμού εξαρτάται άμεσα από το είδος του αθλήματος, τη διάρκεια προετοιμασίας, το φύλο, την ηλικία και σαφέστατα τις προσωπικές ιδιαιτερότητες του κάθε αθλητή. 

Σύμφωνα με παγκόσμιες στατιστικές μελέτες το πιο ευπαθές σημείο είναι η άρθρωση του γόνατος. Ακολουθεί η ποδοκνημική άρθρωση, ενώ μόλις το 10% των τραυματισμών αφορά την σπονδυλική στήλη.  

Κάθε αθλητής μπορεί να εκτεθεί σε κίνδυνο ποικίλων κακώσεων, ανάλογα με το άθλημά του. Ειδικότερα: 

• Στο ποδόσφαιρο, μόνο στην Ευρώπη υπάρχουν 20.000.000 εγγεγραμμένοι με δελτίο αθλητές. Το 41% των τραυματισμών τους οφείλεται σε άμεση πλήξη, το 59% σε ατομικά λάθη. Πάνω από 8 στους 10 τραυματισμούς αφορούν το κάτω άκρο, με κύρια κάκωση τη θλάση του τετρακέφαλου μηριαίου. Όσον αφορά τις κακώσεις των συνδέσμων, ένας στους δύο ποδοσφαιριστές θα παρουσιάσει συνδεσμική βλάβη στο γόνατο (ρήξη πρόσθιου χιαστού, ρήξη έσω πλάγιου σύνδεσμου). 
• Οι δρομείς ταχύτητας και μεγάλων αποστάσεων μετρούν περίπου το 50% των τραυματισμών τους στο γόνατο. 
• Το ski και το snowboard αριθμούν πάνω από 200 εκατομμύρια αθλητές παγκοσμίως, με κύριο τραυματισμό στο ski το γόνατο ενώ στο snowboard το άνω άκρο.
• Η χειροσφαίριση είναι ένα από τα ολυμπιακά αθλήματα με το υψηλότερο ρίσκο ή κίνδυνο τραυματισμού. Αναφέρονται περίπου 108 τραυματισμοί ανά 1000 ώρες παιχνιδιού ή 1,5 τραυματίας ανά αγώνα!
• Το μπάσκετ δεν είναι τυχαίο ότι είναι ένα από τα πρωτοπόρα σε τραυματισμούς αθλήματα. Μισό εκατομμύριο αθλητές του μπάσκετ θα επισκεφθούν γιατρό μέσα σε ένα χρόνο. Πιο κοινές κακώσεις είναι το διάστρεμμα της ποδοκνημικής, θλάσεις – κατάγματα δακτύλων και κακώσεις γόνατος με κύρια τη ρήξη του πρόσθιου χιαστού. 
• Στην ενόργανη γυμναστική, που αντιπροσωπεύεται με ποσοστό 75% από γυναίκες, 70% των κακώσεων – τραυματισμών αφορούν τα κάτω άκρα και το υπόλοιπο 30% τα άνω άκρα, την οσφυϊκή χώρα και τη λεκάνη.  
• Η κολύμβηση που συνιστάται από πολλούς γιατρούς για αποκατάσταση δείχνει να έχει τους λιγότερους τραυματίες,  με μόλις 4 τραυματίες ανά 1000 ώρες κολύμβησης. Η πιο συχνή κάκωση αφορά την άρθρωση του ώμου, μιας και κατά μέσο όρο ένας κολυμβητής θα κάνει περίπου 2,5 χιλιάδες ανοίγματα (9μίλια).
• Το βόλεϊ παρουσιάζει σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά τραυματισμών σε σχέση με το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ. Το διάστρεμμα της ποδοκνημικής άρθρωσης έχει τη «μερίδα του λέοντος» σε αυτό το άθλημα και ακολουθούν οι τραυματισμοί στο γόνατο, τα δάκτυλα, τον καρπό και τον ώμο. 

Εφόσον η συντηρητική θεραπεία δεν έχει αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση των αθλητικών κακώσεων, απαιτείται χειρουργική επέμβαση. Εφαρμόζουμε σύγχρονες τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας , με στόχο τη μείωση του χρόνου παραμονής στο νοσοκομείο και την άμεση  επάνοδο στις αθλητικές δραστηριότητες. 

Η σωστή επιλογή αθλήματος όπως και η συνετή προετοιμασία σε όλους τομείς από τη διατροφή, την ενδυνάμωση μέχρι την αντοχή καθιστούν ένα προφίλ αθλητή με λιγότερες πιθανότητες τραυματισμού. Το ζητούμενο στην άσκηση είναι να αθλούμαστε με ασφάλεια.