Ο ασφαλιστικός κλάδος της ΕΕ αναλογεί στο 30% της παγκόσμιας αγοράς

Επιμέλεια κειμένου: Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

Η πλήρης «ακτινογραφία» της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς προκύπτει από την ετήσια έκθεση της Insurance Europe με τα συγκεντρωτικά στοιχεία από όλες τις χώρες της ΕΕ, την οποία επεξεργάστηκε και παρουσιάζει το iw. 

Η ασφαλιστική αγορά της ΕΕ αναλογεί στο 30% της παγκόσμιας ασφαλιστικής αγοράς, στην οποία τα μερίδια της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής αντιστοιχούν σε 33% και 31%, αντίστοιχα. Τα τρία αυτά «μπλοκ» χωρών καταλαμβάνουν το 96% της «πίτας», με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής-Καραϊβικής και τις χώρες της Αφρικής και της Ωκεανίας να έχουν το υπόλοιπο 6% (3% και 3%, αντίστοιχα).

 Κατά το 2017, οι ασφαλιστικές εταιρείες της ΕΕ είχαν συνολική παραγωγή 1,213 τρισ. ευρώ (ακαθάριστα εγγεγραμμένα ασφάλιστρα), αυξημένη κατά 4,7% σε σχέση με τα επίπεδα του 2016. Από το ποσό αυτό, ασφάλιστρα ύψους 710 δισ. ευρώ προέρχονται από τον κλάδο ζωής (αύξηση 5% σε ετήσια βάση), 371 δισ. ευρώ αφορούν στον κλάδο γενικών ασφαλειών (+4,4%) και τα εναπομείναντα 132 δισ. ευρώ συνδέονται με τις ασφάλειες υγείας (+3,9%). Η διείσδυση ασφαλιστικών υπηρεσιών το περασμένο έτος (ακαθάριστα εγγεγραμμένα ασφάλιστρα ως ποσοστό του ΑΕΠ) αυξήθηκε κατά 0,14 της μονάδας κατά μέσο όρο στην ΕΕ, με το σχετικό ποσοστό να κυμαίνεται από 0,9% στη Λετονία (χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ) έως 12,2% στη Μ. Βρετανία, την πιο ανεπτυγμένη ασφαλιστική αγορά.

Η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη για ασφαλιστικές υπηρεσίες στην ΕΕ ανήλθε στα 2.030 ευρώ το 2017, έναντι 1.947 ευρώ το 2016. Από το ποσό αυτό, πάνω από το 50% (1.189 ευρώ) καταβλήθηκε για ασφάλειες ζωής.

 Η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη για ασφαλιστικές υπηρεσίες στην ΕΕ ανήλθε στα 2.030 ευρώ το 2017, έναντι 1.947 ευρώ το 2016. Από το ποσό αυτό, πάνω από το 50% (1.189 ευρώ) καταβλήθηκε για ασφάλειες ζωής, 621 ευρώ για ασφάλειες περιουσίας-ατυχημάτων και 221 ευρώ για ασφάλεια υγείας. 

Οι ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες κατέβαλαν 1,02 τρισ. ευρώ σε αποζημιώσεις και παροχές στους πελάτες τους, ποσό αυξημένο κατά 8,6% σε σχέση με το 2016. Το ύψος των συμβολαίων ασφαλειών ζωής ανήλθε σε 668 δισ. ευρώ (αυξημένο κατά 11,4% σε ετήσια βάση). Οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν στον κλάδο γενικών ασφαλειών διαμορφώθηκαν σε 248 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 3,5% σε ετήσια βάση, ενώ οι αποζημιώσεις στον κλάδο ζωής ανήλθαν σε 106 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 3,4% σε ετήσια βάση. 

Κλάδος ζωής

Τα συμβόλαια ασφαλειών ζωής μπορεί να είναι ατομικά ή ομαδικά και να ενσωματώνουν προϊόντα που παρέχουν προστασία ή «εργαλεία» αποταμίευσης ή να συνδυάζουν και τα δύο. 

Όπως προαναφέρθηκε, τα ασφάλιστρα στον κλάδο ζωής της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 5%, στα 710 δισ. ευρώ, το 2017, αντανακλώντας κατά κύριο λόγο την ανάπτυξη της αγοράς ασφαλειών ζωής της Μ. Βρετανίας. 

Οι παροχές που καταβλήθηκαν δυνάμει των εν λόγω συμβολαίων κατέγραψαν μεγάλη ετήσια αύξηση 11,4% (ή 1.156 ευρώ κατά κεφαλήν), που αποδίδεται εν πολλοίς και πάλι στη Μ. Βρετανία. 

Η διείσδυση στον κλάδο ζωής αυξήθηκε ελαφρά, στο 4,44%, από 4,34% το προηγούμενο έτος (μέσος όρος ΕΕ), με τα εθνικά ποσοστά να εμφανίζουν μεγάλη διακύμανση, από 0,2% στη Λετονία σε 8,5% στη Μ. Βρετανία. Η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη για ασφάλειες ζωής ανήλθε σε 1.189 ευρώ, έναντι 1.137 ευρώ το 2016. 

Η χαμηλότερη κατά κεφαλήν δαπάνη καταγράφηκε στη Ρουμανία (21 ευρώ), ενώ στις χώρες της Σκανδιναβίας (Φινλανδία-Δανία) υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ. 

Τα unit-linked συμβόλαια, στα οποία οι παροχές καθορίζονται με βάση την εύλογη αξία των μονάδων σε ένα καθορισμένο αμοιβαίο κεφάλαιο, σημείωσαν ταχεία αύξηση 15,2% το 2016, τελευταία χρονιά για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Το μερίδιό τους στη συνολική πίτα των ασφαλίστρων ζωής διαμορφώθηκε στο 26,2%, αυξημένο κατά 4,3% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. 

Τα unit-linked συμβόλαια σημείωσαν ταχεία αύξηση 15,2% το 2016 (τελευταία χρονιά για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) και το μερίδιό τους στη συνολική πίτα των ασφαλίστρων ζωής διαμορφώθηκε στο 26,2%, αυξημένο κατά 4,3% σε ετήσια βάση.

Τα συμβόλαια άλλου τύπου μειώθηκαν κατά 8,9% το 2016, αντιστοιχούν όμως ακόμη στο 73,8% των συνολικών ασφαλίστρων ζωής.

 Κατά το 2016, τα ασφάλιστρα από τα ατομικά συμβόλαια ζωής μειώθηκαν κατά 3,4%, αναλογώντας στο 79,5% των συνολικών ασφαλίστρων ζωής (από 79,2% το 2015). Τα ασφάλιστρα που συλλέχθηκαν μέσω ομαδικών συμβολαίων μειώθηκαν κατά 5,1% και αναλογούσαν στο 20,5% όλων των ασφαλίστρων ζωής.

Γενικές ασφάλειες

Οι γενικές ασφάλειες (όπου οι δύο βασικοί τομείς δραστηριότητας είναι οι ασφαλίσεις αυτοκινήτου και κατοικίας) περιλαμβάνουν μια ευρεία γκάμα καλύψεων για άτομα, περιουσίες, οχήματα και επιχειρήσεις. 

Τα ασφάλιστρα στον κλάδο γενικών ασφαλειών αυξήθηκαν κατά 4,4% το 2017 και ανήλθαν στα 371 δισ. ευρώ. 

Οι ασφαλίσεις αυτοκινήτου καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της πίτας των γενικών ασφαλειών, αφού αναλογούν στο 37% των ασφαλίστρων, τα οποία αυξήθηκαν κατά 4,2% το 2017 και ανήλθαν σε 138 δισ. ευρώ. 

Τα ασφάλιστρα στον κλάδο περιουσίας (που αναλογούν στο 27% της πίτας) αυξήθηκαν κατά 3,5%, στα 101 δισ. ευρώ. Τα ασφάλιστρα ατυχημάτων αυξήθηκαν κατά 4,3%, στα 36 δισ. ευρώ, και τα ασφάλιστρα γενικής αστικής ευθύνης αυξήθηκαν κατά 5,4%, στα 40 δισ. ευρώ.

 Το ποσοστό διείσδυσης στον κλάδο γενικών ασφαλειών αυξήθηκε ελαφρά στο 2,27% (από 2,23% το 2016), με το χαμηλότερο ποσοστό να καταγράφεται (πάλι) στη Λετονία (0,6%) και το υψηλότερο (πάλι) στη Μ. Βρετανία (3,4%). 

Οι ασφαλιστικές εταιρείες του κλάδου κατέβαλαν συνολικές αποζημιώσεις ύψους 248 δισ. ευρώ το 2017, ποσό αυξημένο κατά 3,5% σε ετήσια βάση. Οι αποζημιώσεις στον κλάδο αυτοκινήτου σημείωσαν οριακή αύξηση 0,1% στα 102 δισ. ευρώ, ενώ ο αποζημιώσεις στον κλάδο περιουσίας κατέγραψαν άλμα 16,2% στα 67 δισ. ευρώ. 

Οι αποζημιώσεις στους κλάδους ατυχημάτων και γενικής αστικής ευθύνης παρέμειναν στα 22 δισ. ευρώ και 27 δισ. ευρώ, αντίστοιχα. 

Η ασφάλιση αστικής ευθύνης, που είναι υποχρεωτική σε επίπεδο ΕΕ, παρέχει χρηματοοικονομική προστασία για υλικές ζημίες ή/και τραυματισμούς που προκύπτουν από τροχαία ατυχήματα. Επιπροσθέτως, η πλήρης ασφάλεια αυτοκινήτου παρέχει κάλυψη για απώλειες του ασφαλισμένου σε περιπτώσεις κλοπής και πυρκαγιάς ή ακόμη και υπηρεσίες αντικατάστασης σε περίπτωση βλάβης του ΙΧ. Το 2017, τα ασφάλιστρα στον κλάδο αυτοκινήτου αυξήθηκαν κατά 4,2%, στα 138 δισ. ευρώ (230 ευρώ κατά κεφαλήν). Οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν αυξήθηκαν κατά 0,1%, σε 102 δισ. ευρώ (174 ευρώ κατά κεφαλήν). 

Η ασφάλιση περιουσίας παρέχει προστασία από κίνδυνο πυρκαγιάς, κλοπής, σεισμού και σε ορισμένες περιπτώσεις προσφέρει κάλυψη έναντι του ρίσκου καταστροφής από καιρικά φαινόμενα (π.χ. πλημμύρες). 

Το 2017, τα ασφάλιστρα στον κλάδο περιουσίας αυξήθηκαν κατά 3,5% και ανήλθαν σε 101 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε κατά κεφαλήν δαπάνη 170 ευρώ ανά κάτοικο της ΕΕ. 

Οι αποζημιώσεις που κατέβαλαν οι ασφαλιστικές σημείωσαν αύξηση 16%, στα 67 δισ. ευρώ ή 115 ευρώ κατά κεφαλήν, με την αύξηση να αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις δαπάνες από καταιγίδες με θυελλώδεις ανέμους σε Γαλλία και Μ. Βρετανία. 

Οι ασφάλειες υγείας παρέχουν σε ιδιώτες ή ομάδες κάλυψη για τα ιατρικά κόστη σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος. Τα ασφάλιστρα στον εν λόγω κλάδο στην ΕΕ αυξήθηκαν πέρυσι κατά 3,9% και διαμορφώθηκαν στα 132 δισ. ευρώ. 

Το ποσοστό διείσδυσης των ασφαλειών ζωής παρέμεινε σταθερό στο 0,8% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο, με εύρος διακύμανσης σε εθνικό επίπεδο από 0,1% (στην Εσθονία) έως 6% στην Ολλανδία. 

Η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη για ασφάλειες υγείας στην ΕΕ ανήλθε σε 221 ευρώ (από 213 ευρώ το 2016). Η «πυκνότητα» των ασφαλειών υγείας κυμαίνεται από 1 ευρώ κατά κεφαλήν στην Ουγγαρία σε πάνω από 2.500 ευρώ στην Ολλανδία. 

Οι μεγάλες διαφορές στην κατά κεφαλήν δαπάνη από χώρα σε χώρα αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τις διαφορές στα κρατικά συστήματα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης και τον ρόλο των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών. Οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν στον κλάδο υγείας αυξήθηκαν κατά 3,4% και ανήλθαν σε 106 δισ. ευρώ. Το μέσο ποσό αποζημίωσης κατά κεφαλήν διαμορφωθηκε σε 186 ευρώ (από 180 ευρώ το 2016). 

Η επενδυτική παρουσία του ασφαλιστικού κλάδου στην ΕΕ

Ο ασφαλιστικός κλάδος είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχοντας τοποθετήσει υπό διαχείριση κεφάλαια άνω των 10 τρισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία, ποσό που αντιστοιχεί στο 63% του ΑΕΠ της ΕΕ! 

Οι επενδύσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του μοντέλου λειτουργίας των ασφαλιστικών εταιρειών, καθώς τα ασφάλιστρα που εισπράττουν οι εταιρείες επενδύονται έως ότου οι αποζημιώσεις ή οι συμφωνηθείσες παροχές καταστούν απαιτητές. 

Το 2017, η ασφαλιστική βιομηχανία επένδυσε πάνω από 10 τρισ. ευρώ σε ομόλογα (κρατικά και εταιρικά), μετοχές εταιρειών και σε άλλα στοιχεία ενεργητικού. Οι επενδύσεις των ασφαλιστικών εταιρειών από Μ. Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία αναλογούν στο 80% του συνόλου. 

Τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια των εταιρειών ασφαλειών ζωής αντιστοιχούσαν σε πάνω από 75% του συνολικού ενεργητικού το 2017, με το σχετικό ποσό να ανέρχεται σε 7,453 τρισ. ευρώ, αυξημένο κατά 2,2% σε ετήσια βάση. 

Το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των εταιρειών γενικών ασφαλίσεων αυξήθηκε κατά 1,1%, σε 1,6 τρισ. ευρώ περίπου. Το 2016 (έτος στο οποίο αφορούν τα πιο πρόσφατα αναλυτικά στοιχεία), το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των ασφαλιστικών εταιρειών κυριαρχούνταν από τα ομόλογα, τα οποία καταλάμβαναν το 64,3% της σχετικής πίτας. 

Το μερίδιο των μετοχών ήταν 3,8%, των παραγώγων 1,4%, της ακίνητης περιουσίας 1,8%, των συμμετοχών σε συνδεδεμένες εταιρείες 15,4% και των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων 12,3%.

Στοιχεία για την απασχόληση

Ο αριθμός των ασφαλιστικών εταιρειών που λειτουργούσαν στην ΕΕ το 2017 ανερχόταν σε 2.400, μειωμένος κατά 2,4% σε ετήσια βάση. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει τόσο τις εταιρείες με έδρα σε μία από τις χώρες της ΕΕ όσο και τις ευρωπαϊκές θυγατρικές ομίλων εκτός ΕΕ/ΕΟΧ (Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος). 

Οι ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν να παρέχουν διασυνοριακές υπηρεσίες στη βάση είτε της ελευθερίας εγκατάστασης είτε της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. 

Η ευρωπαϊκή ασφαλιστική βιομηχανία απασχολεί άμεσα σχεδόν 1 εκατομμύριο άτομα. Στον αριθμό αυτό δεν συνυπολογίζονται οι ανεξάρτητοι διαμεσολαβούντες και οι εργαζόμενοι που απασχολούνται στις ασφαλιστικές εταιρείες μέσω τρίτων εταιρειών (outsourced employees).

Αναδημοσίευση από το περιοδικό Insurance World