Στη Βουλή η επιδημική έξαρση ιλαράς και η «θωράκιση» του πληθυσμού

Με θέμα την επιδημική έξαρση της ιλαράς και της εμβολιαστικής πολιτικής της χώρας συνεδρίασε την Τρίτη 4/10 η Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, έπειτα από πρωτοβουλία του υπουργού Υγείας, με στόχο να δοθεί στην κοινωνία ένα σήμα ότι τα θέματα δημόσιας υγείας και υγειονομικής ασφάλειας δεν αποτελούν αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης.

«Μπορούμε όλοι μας να κάνουμε αλχημείες με τους αριθμούς και να δημιουργούμε ένα κλίμα γενικευμένης ανησυχίας και ανασφάλειας. Το μόνο, όμως, που πραγματικά δεν χρειάζεται η κοινωνία, αυτή τη περίοδο της παρατεινόμενης δυσκολίας και της κρίσης, είναι να αισθάνεται ανασφαλής απέναντι στον κίνδυνο της αρρώστιας, απέναντι σε υπαρκτές απειλές που υπάρχουν για τη δημόσια υγεία» σημείωσε.

Ο Ανδρέας Ξανθός επισήμανε, πάντως, ότι χρειάζεται διαρκής εγρήγορση.

«Στον κόσμο δεν υπάρχουν υγειονομικά σύνορα και προφανώς, οι επιδημικές εξάρσεις νοσημάτων, ακόμα και ξεχασμένων, θα έρθουν και στην Ελλάδα όσο καλά και αν είναι τα standards της επιδημιολογικής επιτήρησης, όσο καλά και αν λειτουργούν οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Προκειμένου να αναδείξει την αξία των εμβολιασμών, ο υπουργός ανέφερε ότι πέρυσι (2016-2017) που εμβολιάστηκαν 1,8 εκατ. άνθρωποι έναντι της γρίπης οι θάνατοι υποδιπλασιάστηκαν (108 θανατηφόρα κρούσματα) σε σύγκριση με πρόπερσι (2015-2016), οπότε διατέθηκαν 1,2 εκατ. εμβόλια και οι θάνατοι είχαν φτάσει στους 197. Επιπλέον, την περασμένη χρονιά σχεδόν διπλασιάστηκε το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης των υγειονομικών (από 11% σε 18% στα νοσοκομεία και από 24% σε 34% στις δομές ΠΦΥ), με αποτέλεσμα να μη νοσήσουν αρκετοί γιατροί και επαγγελματίες υγείας, και κατ’ επέκταση να προστατευθούν και οι ασθενείς.

Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Δημόσιας Υγείας, Γιάννη Μπασκόζο, υπάρχει πλήρης εικόνα της επιδημιολογικής επιτήρησης της ιλαράς, έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα και οι εμβολιασμοί των ειδικών πληθυσμών ξεκίνησαν εγκαίρως. Χαρακτηριστικά, μέχρι σήμερα έχουν εμβολιαστεί 1.600 παιδιά Ρομά με το μικτό εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς.

«Πρέπει να καταλάβουμε τι σημαίνει δημόσια υγεία όλοι μας και να καταλάβουμε πως με κραυγές, με αντιεπιστημονικά δεδομένα ή με στείρο αντιπολιτευτισμό δεν οδηγούμαστε πουθενά» σημείωσε ο κ. Μπασκόζος.

Στις ενέργειες του Κέντρου Ελέγχου και πρόληψης Νοσημάτων από τον περασμένο Απρίλιο, με στόχο την ευαισθητοποίηση των υγειονομικών και των πολιτών αρχής γενομένης, αναφέρθηκε παίρνοντας το λόγο ο Θεόφιλος Ρόζενμπεργκ.

«Παρακολουθήσαμε με μεγάλη προσοχή εργαστηριακά και κλινικά την εξέλιξη της νόσου, καθώς και τη μετάδοση των νοσημάτων. Άρχισαν να εμφανίζονται όλο και περισσότερα και συχνότερα κρούσματα, η τεράστια πλειοψηφία αφορούσε παιδιά της κοινότητας των Ρομά, όμως υπήρχε και ένας αριθμός ενηλίκων. Διαπιστώσαμε ότι οι πληθυσμοί αυτοί -στο 99%- ήταν πληθυσμοί που δεν είχαν καμία εμβολιαστική κάλυψη. Το ΚΕΕΛΠΝΟ κινητοποιήθηκε δίνοντας έμφαση στην ενημέρωση και στην πληροφόρηση των συναδέλφων γιατρών, για να υπάρχει εγρήγορση όσο αναφορά την έγκαιρη διάγνωση -εργαστηριακή και κλινική- της νόσου, και στη μεγάλη προσεκτική επιδημιολογική επιτήρηση των κρουσμάτων, για την έγκαιρη αναφορά τους, την επιβεβαίωση τους εργαστηριακά, τουλάχιστον στα πρώτα πρώτα στάδια, και εν συνεχεία την καταγραφή τους» ανέφερε ο πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ.

Δήλωσε, παράλληλα, ικανοποιημένος που ο αριθμός των κρουσμάτων δεν έχει ξεπεράσει τα 200 σε σε αυτό το διάστημα.

«Δεν βλέπουμε μια πολύ μεγάλη, εκθετική αύξηση των κρουσμάτων, αλλά μια προοδευτική, αναμενόμενη αύξηση των κρουσμάτων και αυτό από το γεγονός ότι έχουν επιδεινωθεί οι καιρικές συνθήκες, υπάρχει μεγαλύτερος συγχρωτισμός και ιδιαίτερα με την επιστροφή των παιδιών στα σχολεία. Παρά ταύτα, ακριβώς, βασισμένοι στο γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός του ελληνικού πληθυσμού είναι πράγματι καλυμμένος με δύο δόσεις του τριπλού εμβολίου, φαίνεται ότι η εξάπλωση της επιδημίας είναι ελεγχόμενη, την παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή», κατέληξε.

Στο προφίλ των κρουσμάτων αναφέρθηκε με τη σειρά του ο καθηγητής της ΕΣΔΥ Παναγιώτης Παναγιωτόπουλος: το 70% με 75% αφορούν  παιδιά από την κοινότητα των Ρομά, περίπου 15% είναι άτομα του γενικού πληθυσμού και περίπου 10% είναι μετανάστες, σχεδόν αποκλειστικά παλαιών κυμάτων μετανάστευσης και όχι του πρόσφατου προσφυγικού κύματος. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η επιδημία αυτή ήταν κατά κάποιο τρόπο αναμενόμενη, αφού μελέτες του 2006 και 2012 μαρτυρούσαν αφενός την απουσία εμβολιαστικής κάλυψης στα παιδιά Ρομά κι αφετέρου την ανεπαρκή εμβολιαστική κάλυψη του γενικού πληθυσμού με δύο δόσεις του εμβολίου MMR.

«Το ζήτημα της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα σήμερα είναι κατ’ εμέ κυρίως ζήτημα θεσμικό – και θα ήταν σημαντικό η Βουλή των Ελλήνων να ασχοληθεί με αυτό. Δεν έχουμε επαρκείς θεσμούς δημόσιας υγείας και απαιτείται μια σημαντική αναδιοργάνωσή τους.  Η δημόσια υγεία αποτελεί συνεχιζόμενη ανάγκη και πρέπει να έχουμε πολιτικές που είναι επίσης συνεχιζόμενες και ως εκ τούτου συναινετικές» υπογράμμισε ο κ. Παναγιωτόπουλος.

Εξέφρασε, τέλος, τον προβληματισμό του αναφορικά με την άποψη μερίδας της επιστημονικής κοινότητας περί υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού.

«Νομίζω ότι τέτοια μέτρα πρέπει να τα σκεφτεί πολύ καλά κανείς, κυρίως με κριτήριο την αποτελεσματικότητα. Η πολιτεία θα πρέπει, σε ειδικές περιπτώσεις, να έχει τη δυνατότητα λήψης μέτρων επιβολής συνεπειών σε όσους δεν είναι εμβολιασμένοι (π.χ. περιορισμός στην προσέλευση στο σχολείο ή αλλού κλπ.), αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται “οριζόντια”, αλλά μόνο με προϋποθέσεις και μετά από προσεκτική στάθμιση των επιδημιολογικών δεδομένων. Δεν νομίζω ότι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός θα ήταν ένα αποτελεσματικό μέτρο στη χώρα μας σήμερα, λόγω της περιορισμένης έκτασης της επιδημικής έξαρσης ιλαράς, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σε μεγάλο βαθμό εστιάζεται σε ειδικές ομάδες του πληθυσμού. Τα μέτρα δημόσιας υγείας πρέπει να ακολουθούν την αρχή της αναλογικότητας, να προκαλούν, δηλαδή, ανάλογη δυσλειτουργία στην κοινωνία με τον κίνδυνο που υπάρχει. Αυτό θέλει πάντα ιδιαίτερη στάθμιση των επιδημιολογικών δεδομένων που, θέλω να προσθέσω, το ΚΕΕΛΠΝΟ συλλέγει με μεθοδικότητα, ώστε να έχουμε όλοι ενιαίο και έγκυρο έδαφος στοιχείων» σχολίασε. 

Ενημέρωση αναφορικά με την επάρκεια εμβολίων παρείχε παίρνοντας το λόγο η αντιπρόεδρος του ΕΟΦ Δέσποινα Μακριδάκη. Όπως ανέφερε, μέχρι στιγμής έχουν πωληθεί από τις εταιρείες προς τους φαρμακεμπόρους κι από εκεί προς τα ιδιωτικά φαρμακεία περίπου 340.000 δόσεις τριπλών εμβολίων ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς, ξεπερνώντας κατά περίπου 15.000 την κατανάλωση της προηγούμενης χρονιάς. Επίσης, προγραμματίζεται η εισαγωγή 65.000 δόσεων για τον Οκτώβριο και μέχρι τέλος του χρόνου έχουν ήδη εξασφαλιστεί 120.000 δόσεις.

«Από την επικοινωνία που έχει ο ΕΟΦ με τους εκπροσώπους των Φαρμακαποθηκών, δεν έχει αναφερθεί κάποιο πρόβλημα στην επάρκεια ή στη χορήγησή τους προς τα ιδιωτικά φαρμακεία» είπε η κ. Μακριδάκη, συμπληρώνοντας ότι ως ένα επιπλέον μέτρο παρακολούθησης από τις 25/9 τα προαναφερόμενα εμβόλια έχουν ενταχθεί στη λίστα απαγόρευσης εξαγωγών. Διαβεβαίωσε, τέλος, ότι σε περίπτωση ανάγκης δύναται να γίνει επιπλέον έκτακτη εισαγωγή συσκευασιών.

Για τον επιστημονικό συνεργάτη της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Παναγιώτη Βιδάλη, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για την αξία του εμβολιασμού. Το ίδιο και για τον κίνδυνο που μπορεί να προκαλέσει μια μαζική άρνηση του πληθυσμού να εμβολιαστεί, ειδικά όταν αφορά παιδιά. Όπως διευκρίνισε, εξάλλου, η Επιτροπή Βιοηθικής έχει τονίσει ότι ο εμβολιασμός αποτελεί ιατρική πράξη κι ως εκ τούτου -όπως προβλέπει το Σύνταγμα και  η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Βιοϊατρική- συνδέεται πάντοτε με τη συναίνεση αυτού που υποβάλλεται στην πράξη ή, αν πρόκειται για παιδί, με τη συναίνεση των γονιών.

«Νομίζω ότι ακούστηκαν φωνές όλο αυτό το διάστημα που ήταν αποτέλεσμα ενός πανικού. Είναι ο χειρότερος σύμβουλος σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Εάν έχουμε την ψυχραιμία να δούμε τα στατιστικά στοιχεία, που μας παρουσίασαν οι προηγούμενοι ομιλητές και που δείχνουν ότι η χώρα μας δεν αντιμετωπίζει έναν άμεσο κίνδυνο επιδημίας, θα πρέπει λίγο να χαμηλώσουμε τους τόνους ως προς την υποχρεωτικότητα» είπε ο κ. Βιδάλης, προσθέτοντας ότι δεν μπορεί ο εμβολιασμός να είναι κριτήριο της εγγραφής του παιδιού στην υποχρεωτική εκπαίδευση.

Τέλος, ο Στέλιος Καλογερόπουλος, μέλος του ΔΣ του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου, ανέδειξε την ανάγκη δωρεάν και απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των πολιτών στα εμβόλια, καθώς και την ανάγκη να ξεπεραστούν όποια προβλήματα υπάρχουν στην εισαγωγή και διακίνηση των σκευασμάτων. Εμφανίστηκε, πάντως, καθησυχαστικός αναφορικά με τις ελλείψεις στα εμβόλια που προστατεύουν από την ιλαρά.