Τα ευάλωτα σημεία του χρηματοοικονομικού συστήματος της ΕΕ

Το περιβάλλον χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης και χαμηλών επιτοκίων είναι ένα από τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκοί χρηματοοικονομικοί όμιλοι, σύμφωνα με την Έκθεση για τους κινδύνους και τα ευάλωτα σημεία του χρηματοοικονομικού συστήματος της ΕΕ (Report on Risks and Vulnerabilities in the EU Financial System) που δημοσίευσε η Κοινή Επιτροπή των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών EIOPA (Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων), EBA (Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή) και ESMA (Ευρωπαϊκή Αρχή Κεφαλαιαγορών).

Η έκθεση εξετάζει τις παρενέργειες των χαμηλών επιτοκίων στην κερδοφορία και την ποιότητα του ενεργειακού των ομίλων και αναδεικνύει προβληματισμό όσον αφορά τον υψηλό βαθμό διασύνδεσης του χρηματοοικονομικού συστήματος της ΕΕ. Οι κίνδυνοι αυτοί υφίστανται εδώ και αρκετό καιρό και αποτελούν μέρος της «κληρονομιάς» της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2007. Ωστόσο, το σύστημα είναι ευάλωτο και σε πιο άμεσους κινδύνους όπως το Brexit, το οποίο πρόσθεσε την πολιτική και την νομική αβεβαιότητα στη «βεντάλια» των κινδύνων.

Όπως σχολίασε ο πρόεδρος της EIOPA και προεδρεύων της Κοινής Επιτροπής Gabriel Bernardino, «Η Κοινή Επιτροπή εξετάζει ενεργητικά τα μεγαλύτερα ρίσκα για την χρηματοοικονομική σταθερότητα και καταρτίζει πολιτικές για την άμβλυνση των κινδύνων αυτών σε συνεργασία με τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς θεσμούς. Εξετάζουμε τις πιθανότητες για ακόμα στενότερη παρακολούθηση των χρηματοοικονομικών ομίλων, περαιτέρω ενίσχυση των κεφαλαιακών “μαξιλαριών” και διασφάλιση επαρκών μηχανισμών λύσης και εκκαθάρισης για τους εμπλεκόμενους κλάδους… Η Κοινή Επιτροπή δεσμεύεται να παράσχει μια ισχυρή και συνεκτική εποπτική “απάντηση” σε επίπεδο μικρο- και μακρο-προληπτικής εποπτείας, η οποία είναι απαραίτητη στο υφιστάμενο, δύσκολο οικονομικό περιβάλλον».  

Ειδικά όσον αφορά το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων και ανάπτυξης, αναφέρεται ότι επηρεάζει το χρηματοοικονομικό σύστημα μέσω διάφορων καναλιών. Τα επιτόκια και οι αναπτυξιακές προσδοκίες μειώθηκαν περαιτέρω και εγκυμονούν νέες προκλήσεις για ολόκληρο τον κλάδο. Τα χαμηλά επιτοκιακά περιθώρια αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για την κερδοφορία των τραπεζών, ενώ το παθητικό των εταιριών ασφαλειών ζωής και των συνταξιοδοτικών ταμείων αυξάνεται, καθώς η επίτευξη υψηλών επενδυτικών αποδόσεων καθίσταται δυσχερής. Στο κλίμα αυτό τράπεζες, ασφαλιστικές, συνταξιοδοτικά ταμεία και άλλοι επενδυτές ίσως μπουν στον πειρασμό να αναλάβουν υψηλά ρίσκα στο κυνήγι των αποδόσεων, αυξάνοντας έτσι τους ήδη μεγάλους κινδύνους αναφορικά με την αποτίμηση των στοιχείων ενεργητικού.

Η Κοινή Επιτροπή θεωρεί απαραίτητη την περαιτέρω ανάπτυξη αποτελεσματικών μηχανισμών ανάκτησης και εκκαθάρισης σε όλους τους εμπλεκόμενους κλάδους, την τακτική εφαρμογή επαρκών διαδικασιών stress tests και την συστηματική παρακολούθηση όλων των εστιών κινδύνου.