Χρ. Προκοπίου, Karavias Underwriting Agency: Πειρατεία και κίνδυνοι πολέμου 

Η κρίσιμη πύλη της Μαύρης Θάλασσας

του Χριστόδουλου Προκοπίου*

Η ναυτιλιακή βιομηχανία αντιμετωπίζει μια σειρά από προκλήσεις και σημαντικές απειλές, που σκιάζουν τον κλάδο. Δύο εξ αυτών είναι η πειρατεία και οι κίνδυνοι πολέμου. Καθώς τα πλοία διασχίζουν τα παγκόσμια πλεύσιμα ύδατα, το φάσμα των εγκληματικών πράξεων και των γεωπολιτικών συγκρούσεων θέτει ένα μοναδικό σύνολο προκλήσεων, κυρίως στον κλάδο των θαλάσσιων ασφαλίσεων. 

Με γνώμονα το γεγονός ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις αυξάνονται, η δυναμική του παγκόσμιου εμπορίου μεταβάλλεται. Καθώς οι αβεβαιότητες περιβάλλουν τις θαλάσσιες διαδρομές, τα λιμάνια και τις ναυτιλιακές δραστηριότητες, οι επιπτώσεις γίνονται αισθητές, το τοπίο της παγκόσμιας οικονομίας και της θαλάσσιας ασφάλισης υφίσταται σημαντικές αλλαγές. 

Η κατάσταση κυρίως στην Ουκρανία οδήγησε σε επανεκτίμηση του κινδύνου στο θαλάσσιο εμπόριο. Η Μαύρη Θάλασσα αποτελεί κρίσιμη πύλη για το εμπόριο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Λόγω αυτού, η σύγκρουση στην Ουκρανία οδήγησε σε αυξημένες ανησυχίες για την ασφάλεια, με αποτέλεσμα να περιοριστεί η θαλάσσια κυκλοφορία στην περιοχή. 

Η αυξημένη αντίληψη κινδύνου συμβάλλει σε προσαρμογές στα ασφάλιστρα και στους όρους ασφάλισης, αντανακλώντας στην αυξημένη πιθανότητα ναυτικών συμβάντων και ζημιών. Η επιβολή ζωνών αποκλεισμού και το κλείσιμο ορισμένων λιμένων συμβάλλουν σε καθυστερήσεις και αβεβαιότητες για τους εκάστοτε ναυλωτές και ενδιαφερομένους. 

Αξίζει να επισημανθεί ότι η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας αποτελεί τη σημαντικότερη οδό στη μεταφορά ενεργειακών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Η σύγκρουση έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια των οδών ενεργειακού εφοδιασμού, οδηγώντας σε πιθανές διακοπές στην παράδοση των ζωτικών πόρων. Οι χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις ενεργειακές διαδρομές της Μαύρης Θάλασσας ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όσον αφορά τη διατήρηση ενός σταθερού και αξιόπιστου ενεργειακού εφοδιασμού. 

Η σύγκρουση έχει επίσης αρνητικό αποτέλεσμα για τη ναυτιλία εκτός της ζώνης σύγκρουσης. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, ειδικότερα, αποτελούν σημαντική πρόκληση συμμόρφωσης για τις ναυτιλιακές εταιρείες και τους ασφαλιστές. Πολλές δυτικές εταιρείες επέλεξαν οικειοθελώς να διακόψουν το εμπόριο με τη Ρωσία, δημιουργώντας μια περίπλοκη και αβέβαιη νομική κατάσταση για τις συμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλισης. 

Οι δυτικές χώρες έχουν επιβάλει μια σειρά κυρώσεων εναντίον ρωσικών εταιρειών, τραπεζών και ιδιωτών, μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Αυστραλία έχουν απαγορεύσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, ενώ η ΕΕ επέβαλε επίσης κυρώσεις σε ρωσικό σίδηρο, χάλυβα, άνθρακα, τσιμέντο, ξυλεία και είδη πολυτελείας. Στην Ασία, η Ιαπωνία διέκοψε τις εξαγωγές πολυτελών αυτοκινήτων και άλλων ειδών στη Ρωσία, ενώ η Σιγκαπούρη εφάρμοσε ελέγχους στις εξαγωγές τεχνολογίας και στρατιωτικών εξαγωγών στη Ρωσία. 

Η αύξηση των κινδύνων που συνδέονται με πόλεμο ή/και κινδύνους πειρατείας, οδηγεί σε άνοδο των ασφαλίστρων όσον αφορά τις θαλάσσιες ασφαλίσεις. Κυρίως οι πλοιοκτήτες, καθώς και οι φορείς εκμετάλλευσης, επιβαρύνονται τώρα με υψηλότερα ασφάλιστρα, για να μετριάσουν τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις των συγκρούσεων, της πειρατείας και άλλων απειλών για την ασφάλεια της «θαλάσσιας περιπέτειας». 

Ο κίνδυνος πειρατείας επηρεάζει άμεσα το κόστος της θαλάσσιας ασφάλισης. Οι ασφαλιστικές εταιρείες, επιφορτισμένες με την παροχή κάλυψης για πλοία και φορτία που εκτελούν πλόες σε περιοχές επιρρεπείς σε πειρατεία, επιβάλλουν επιπρόσθετα ασφάλιστρα και επανεκτιμούν τον εκάστοτε κίνδυνο. 

Οι πλοιοκτήτες, με τη σειρά τους, αντιμετωπίζουν αυξημένες οικονομικές επιβαρύνσεις, καθώς αναζητούν ολοκληρωμένη κάλυψη έναντι πιθανών απωλειών που προκύπτουν από περιστατικά που σχετίζονται με κινδύνους πολέμου και πειρατείας. Είναι υποχρεωμένοι να επενδύσουν σε πρόσθετα μέτρα ασφαλείας για την προστασία των περιουσιακών τους στοιχείων και την ασφαλή διέλευση των εμπορευμάτων.

https://www.allianz.com/press/news/studies Risk Mitigation: Ship crews need to prepare for piracy risks

Αυτά τα αυξανόμενα κόστη έχουν άμεσο αντίκτυπο στις συνολικές δαπάνες που πραγματοποιούνται από τον κλάδο του θαλάσσιου εμπορίου και τις ναυτιλιακές εταιρείες. 

Η πειρατεία παραμένει μια επίμονη και εξελισσόμενη απειλή για το θαλάσσιο εμπόριο. Περιοχές όπως ο Κόλπος του Άντεν, η Νιγηρία, ο Ινδικός Ωκεανός και ο Κόλπος της Γουινέας έχουν γίνει περιοχές αναφοράς των πειρατικών επιθέσεων, οδηγώντας σε σημαντικές οικονομικές απώλειες για τις ναυτιλιακές εταιρείες. Η απειλή της πειρατείας συμβάλλει στην αύξηση των ασφαλίστρων, καθώς οι ασφαλιστές πρέπει να συνυπολογίσουν την αυξημένη πιθανότητα πειρατείας πλοίων, κλοπών φορτίου και απαγωγών πληρωμάτων.

Gard’s website Articles/Loss Prevention Material “Piracy and armed robbery at sea”

Οι αυξημένοι κίνδυνοι στις θαλάσσιες ασφαλίσεις έχουν επιπτώσεις και στην αντασφαλιστική αγορά. Οι αντασφαλιστές, οι οποίοι παρέχουν πρόσθετη κάλυψη και υποστήριξη στους κύριους ασφαλιστές, μπορούν να επανεκτιμήσουν την έκθεση στον κίνδυνο και να προσαρμόσουν τους όρους και την τιμολόγηση ανάλογα. Αυτή η διαδοχική επίδραση μπορεί να οδηγήσει σε ευρύτερο αντίκτυπο στο κόστος και τη διαθεσιμότητα της ναυτιλιακής ασφάλισης παγκοσμίως. 

Ο μετριασμός των κινδύνων πειρατείας και πολέμου απαιτεί συλλογικές προσπάθειες μεταξύ ασφαλιστών, πλοιοκτητών και διεθνών οργανισμών. Οι βέλτιστες πρακτικές, όπως η εφαρμογή μέτρων ασφαλείας επί του πλοίου, η τήρηση συγκεκριμένων ασφαλών διαδρομών και η συνεργασία με ναυτικές δυνάμεις σε περιοχές υψηλού κινδύνου, διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων αυτών των απειλών στον κλάδο των θαλάσσιων ασφαλίσεων. 

Ο αντίκτυπος εκάστοτε πολέμου στο θαλάσσιο εμπόριο είναι βαθύς και πολύπλευρος, επηρεάζοντας τις ναυτιλιακές διαδρομές, τα μέτρα ασφαλείας, τη μεταφορά ενέργειας και τη δυναμική του παγκόσμιου εμπορίου. Έχει επίσης επιφέρει μια αλλαγή στον κλάδο των θαλάσσιων ασφαλίσεων, προκαλώντας επανεκτίμηση του κινδύνου, αυξημένα ασφάλιστρα και εστίαση στα μέτρα πρόληψης ζημιών. 

Οι ασφαλιστές και οι ναυτιλιακές εταιρείες πρέπει να περιηγηθούν σε αυτό το περίπλοκο τοπίο, εξισορροπώντας την ανάγκη για ολοκληρωμένη κάλυψη με την οικονομική πραγματικότητα του αυξημένου κινδύνου. 

Καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται, η βιομηχανία του θαλάσσιου εμπορίου πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση, να προσαρμόζεται και να είναι έτοιμη να προηγηθεί στις προκλήσεις που παρουσιάζει αυτή η γεωπολιτική αναταραχή. Ο τομέας της θαλάσσιας ασφάλισης θα συνεχίσει να εξελίσσεται, απαιτώντας προσαρμοστικότητα και συνεργασία για την αποτελεσματική διαχείριση και τον μετριασμό των προκλήσεων που θέτει αυτή η αναταραχή. 

Οι συλλογικές προσπάθειες σε διεθνή κλίμακα, μαζί με διπλωματικά ψηφίσματα, είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση της σταθερότητας και τη διασφάλιση της συνεχούς ομαλής λειτουργίας των θαλάσσιων εμπορικών οδών. 

Οι ασφαλιστές πρέπει και οφείλουν να προσαρμοστούν στην εξελισσόμενη φύση των κινδύνων, να εφαρμόσουν αποτελεσματικές στρατηγικές μετριασμού και ελαχιστοποίησης του κινδύνου και να συνεργαστούν με τους ενδιαφερομένους του κλάδου για να εξασφαλίσουν τη βιώσιμη και ασφαλή λειτουργία των παγκόσμιων ναυτιλιακών δρομολογίων. 

Οι συνέπειες οποιασδήποτε εμπόλεμης κατάστασης ή κρίσης για τους πλοιοκτήτες είναι διαφορετικές, ποικίλες και προκλητικές, επηρεάζοντας την ασφάλεια των πλοίων, την οικονομική σταθερότητα, τις εμπορικές δραστηριότητες και τη νομική συμμόρφωση. 

Η συμμετοχή τους σε αυτές τις καταστάσεις απαιτεί μια ολοκληρωμένη κατανόηση των γεωπολιτικών κινδύνων, την προληπτική διαχείριση του εκάστοτε ρίσκου και τη συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη του συγκεκριμένου κλάδου και βιομηχανίας. 

Καθώς εκτυλίσσονται οι συγκρούσεις, οι πλοιοκτήτες πρέπει να παραμείνουν ανθεκτικοί, προσαρμοστικοί και στρατηγικοί για τη διαφύλαξη των περιουσιακών τους στοιχείων και τη διατήρηση των δραστηριοτήτων τους ενόψει των ταραγμένων γεωπολιτικών τοπίων.

*Ο Χριστόδουλος Προκοπίου είναι τεχνικός διευθυντής στην Karavias Underwriting Agency Coverholder at Lloyd’s.

(Από το αφιέρωμα του περιοδικού IW ‘Ασφάλιση Πολέμου’ της Έλενας Ερμείδου)