Αλ. Σαρρηγεωργίου: Το μεγάλο στοίχημα για την Ελλάδα

…είναι να αυξηθούν τα ποσοστά ασφαλισμένων, ώστε πολίτες και επιχειρήσεις να μπορούν να ανακάμψουν μετά από ένα καταστροφικό συμβάν

του Αλέξανδρου Σαρρηγεωργίου*

Το καλοκαίρι του 2023 μάς υπενθύμισε, για ακόμα μία φορά, με τον πιο επώδυνα εμφατικό τρόπο, ότι η κλιματική κρίση είναι εδώ. Εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές και πλημμυρικά φαινόμενα είχαν ως αποτέλεσμα την απώλεια ανθρώπινων ζωών και ζωικού κεφαλαίου, με βαρύτατες επιπτώσεις στη ζωή των τοπικών κοινωνιών και, κατ’ επέκταση, όλης της χώρας. 

Ο πρωθυπουργός, μετά από τα πολύ σοβαρά περιστατικά της πυρκαγιάς στον Έβρο και των έντονων καιρικών φαινόμενων, που προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές στον Βόλο, την Καρδίτσα και πολλές άλλες περιοχές, ανακοίνωσε την υποχρεωτική ασφάλιση των επιχειρήσεων με ετήσιο τζίρο πάνω από 2 εκατ. ευρώ. Ανακοίνωσε, επιπλέον, ότι ανοίγει ο διάλογος για την υποχρεωτική ασφάλιση των κατοικιών. 

Ως Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, έχουμε, εδώ και χρόνια, τονίσει την ανάγκη μιας συστηματικής διαχείρισης του ζητήματος των φυσικών καταστροφών, οι οποίες αυξάνονται τόσο σε συχνότητα όσο και σε ένταση τα τελευταία χρόνια. 

Έχουμε επανειλημμένως υπογραμμίσει το μεγάλο κενό προστασίας που υπάρχει στην Ελλάδα, καθώς το ποσοστό ασφάλισης των σπιτιών κυμαίνεται μεταξύ 15% και 16% ενώ στις επιχειρήσεις είναι κοντά στο 40%. 

Σε αρκετές χώρες της ΕΕ, το ποσοστό ασφαλιστικής διείσδυσης είναι σημαντικά μεγαλύτερο. Για παράδειγμα, στις σκανδιναβικές χώρες, το ποσοστό κάλυψης στις κατοικίες είναι πάνω από 90% για τα καιρικά φαινόμενα που συμβαίνουν συχνότερα (πλημμύρα, ανεμοθύελλα). Το ίδιο υψηλό ποσοστό συναντάται επίσης στο Βέλγιο, στη Γαλλία, στην Ισπανία, στην Ολλανδία (για περισσότερες φυσικές καταστροφές). Στην Αυστρία και στη Γερμανία, το ποσοστό είναι περίπου 50%. 

Το μεγάλο στοίχημα για την Ελλάδα είναι να αυξηθούν τα ποσοστά των ασφαλισμένων και να προσεγγίσουν αυτά των ανεπτυγμένων χωρών, ώστε πολίτες και επιχειρήσεις να μπορούν να ανακάμψουν μετά από ένα καταστροφικό γεγονός μέσω των αποζημιώσεων που θα πάρουν από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, ενώ χρήματα θα «πέσουν» στην οικονομία για την άμεση ανοικοδόμηση. 

Το πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι πολίτες να ενημερωθούν και να συνειδητοποιήσουν τον κίνδυνο των φυσικών καταστροφών. Συνολικά, ως κοινωνία, πρέπει να αντιληφθούμε τα μεγέθη των καταστροφικών συμβάντων και το γεγονός ότι η κλιματική κρίση και οι φυσικές καταστροφές είναι, πλέον, μέρος της νέας πραγματικότητας που ζούμε. 

Παράλληλα, κίνητρα που θα ενθαρρύνουν και θα διευκολύνουν τους πολίτες να ασφαλίσουν την περιουσία τους βοηθούν σημαντικά. Η κυβέρνηση έχει κάνει ήδη μια πρώτη θετική κίνηση με το μέτρο της έκπτωσης 10% στον ΕΝΦΙΑ για τους ιδιοκτήτες που ασφαλίζουν τα ακίνητά τους, μέτρο που θα δούμε το επόμενο διάστημα πώς θα αποδώσει. Παράλληλα, πρότασή μας είναι να διερευνηθεί από την Πολιτεία η κατάργηση ή μείωση του φόρου ασφαλίστρων, που σήμερα ανέρχεται σε 15% επί των ασφαλίστρων. 

Τα παραπάνω θα καταστήσουν αρκετά πιο «προσιτή» την ασφάλιση κατοικιών έναντι φυσικών καταστροφών, η οποία, σε αντίθεση με τη γενικότερη πεποίθηση, είναι μια ήδη προσιτή σε κόστος ασφάλιση. Ενδεικτικά, για ένα διαμέρισμα 100 τ.μ. που ασφαλίζεται για 120.000 ευρώ, το μέσο ασφάλιστρο που καλύπτει πυρκαγιά, σεισμό και φυσικές καταστροφές είναι της τάξης των 12 ευρώ τον μήνα. 

Από εκεί και πέρα, η επιβολή υποχρεωτικότητας είναι ακόμα ένα μέτρο που διαθέτουν τα κράτη για να αυξήσουν τα ποσοστά διείσδυσης της ασφάλισης. Υποχρεωτικό πλαίσιο, υπό την έννοια ότι υφίσταται υποχρέωση από τον Νόμο για τους πολίτες να ασφαλίσουν τις κατοικίες τους έναντι φυσικών καταστροφών, προβλέπεται στη Γαλλία, την Ελβετία, τη Ρουμανία και σε άλλες χώρες. Στη Γαλλία, ιδιοκτήτες αλλά και ενοικιαστές υποχρεούνται να ασφαλίσουν το ακίνητο για πυρκαγιά και για φυσικές καταστροφές. Η διείσδυση της ασφάλισης είναι πολύ υψηλή (90%). Στην Ελβετία, στα περισσότερα καντόνια, η ασφάλιση της κατοικίας έναντι φυσικών καταστροφών είναι υποχρεωτική εκ του Νόμου. Στη Ρουμανία, η υποχρέωση αφορά στην ασφάλιση κατοικίας έναντι σεισμού, ωστόσο καθώς δεν προβλέπονται κυρώσεις, η διείσδυση παραμένει χαμηλή. 

Γίνεται αντιληπτό πως υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις και πολλά εργαλεία στο θέμα της διαχείρισης των ζημιών από φυσικές καταστροφές. Η ασφάλιση είναι κυρίαρχο στοιχείο σε όλες. Η επένδυση στην πρόληψη είναι εξίσου σημαντική για τον μετριασμό των επιπτώσεων. 

Ρόλος του κράτους είναι να επιλέξει τη στρατηγική διαχείρισης των φυσικών καταστροφών. Η ΕΑΕΕ έχει επεξεργαστεί ολοκληρωμένες προτάσεις, με βάση επιτυχημένα παραδείγματα του εξωτερικού, τόσο για τις κατοικίες όσο και για τις επιχειρήσεις, προκειμένου να συμβάλει με συγκεκριμένες λύσεις στον διάλογο που έχει ανοίξει η κυβέρνηση. Η κλιματική κρίση καλεί για άμεση δράση, δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος. 

*Ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου είναι πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος.

Aπό το περιοδικό INSURANCE WORLD