Ιωάννης Π. Βοτσαρίδης: Αξιολόγηση της Δημοκρατίας

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια εκτενής Έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ που δημοσιεύτηκε πρόσφατα και αφορά την “απογοήτευση των νέων από τη Δημοκρατία”.

Το Κέντρο του Κέιμπριτζ για το Μέλλον της Δημοκρατίας (Cambridge Centre for the Future of Democracy) ερεύνησε στοιχεία από 160 χώρες και 4,8 εκατ. ανθρώπους και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι σε όλο τον κόσμο “οι νεότερες γενιές, είναι λιγότερο ικανοποιημένες από τη Δημοκρατία σε σχέση με τις μεγαλύτερες, αλλά και πιο απογοητευμένες από ότι ήταν οι προηγούμενες γενιές στην ίδια ηλικία”. Ουσιαστικά η λεγόμενη γενιά των Millennials (αυτοί που γεννήθηκαν μεταξύ 1981 – 1996) φέρονται να είναι πιο “απογοητευμένοι” από τη γενιά Χ (1951 – 1981), από τη γενιά των Boomers (1944 – 1964) και από τη γενιά του Μεσοπολέμου (1918 – 1943).

Η μεγαλύτερη “απογοήτευση” καταγράφεται, κυρίως, στην Ευρώπη, τη Β. Αμερική και την Αυστραλία και σε χώρες όπως η ΗΠΑ, η Γαλλία, η Βρετανία, αλλά και το Μεξικό και τη Βραζιλία, ενώ χαμηλότερος είναι ο δείκτης στη Ν. Κορέα, τη Γερμανία και στις περισσότερες μετακομμουνιστικές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Ποιά καταγράφεται, όμως, ως κύρια αιτία της έλλειψης ικανοποίησης από τη Δημοκρατία μεταξύ των νέων σήμερα;

Σύμφωνα με την Έρευνα, είναι η ανισότητα στον Πλούτο και στα Εισοδήματα. Ενώ, π.χ., οι Millenials σήμερα αποτελούν το 25% του πληθυσμού των ΗΠΑ, κατέχουν μόλις το 3% του Πλούτου. Αντίστοιχα, οι Boomers στην ίδια ηλικία κατείχαν το 21% του Πλούτου!

Τα άκρως ενδιαφέροντα αυτά συμπεράσματα μιας τόσο μακρόχρονης (47 χρόνια) και ενδελεχούς Έρευνας, γεννούν, ωστόσο, κάποιες εύλογες παρατηρήσεις:

• Είναι τυχαίο ότι οι Millenials των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά ικανοποίησης για τη Δημοκρατία -σε σχέση με τους αντίστοιχους της Δυτικής Ευρώπης- έχοντας προφανώς ως μέτρο σύγκρισης τα καθεστώτα του υπαρκτού Σοσιαλισμού, που αυτοί ως παιδιά, ή οι γονείς τους, βίωσαν; Και δεν είναι ειρωνικό ότι οι υψηλότεροι δείκτες “γκρίνιας” για την Αστική Δημοκρατία εμφανίζονται ακριβώς στις Κοινοβουλευτικές εκείνες χώρες της Δύσης όπου κυριαρχεί η απόλυτη ελευθερία έκφρασης – και όχι στις χώρες με ανελεύθερα ή αυταρχικά καθεστώτα, που δυστυχώς δεν είναι λίγες;

• Μπορεί οι Boomers στα 25 – 40 τους χρόνια να κατείχαν το 21% του Πλούτου σε σχέση με τους σημερινούς συνομήλικους τους που αρκούνται σε “ψίχουλα”. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε ότι στις δεκαετίες ’70 – ’80 το ποσοστό των νέων που πήγαιναν στο Πανεπιστήμιο ήταν πολύ χαμηλότερο. Συνεπώς, οι νέοι της εποχής (οι μπαμπάδες των Millenials) άρχιζαν να δουλεύουν, να κτίζουν καριέρες και να αποκτούν εισοδήματα πολύ νωρίτερα – αρκετοί από αυτούς στα 19 και στα 20 τους.

• Ας ρωτήσουν τους παππούδες τους οι Millenials (που δηλώνουν “απογοητευμένοι” από τη σημερινή Δημοκρατία):

Τι είδους εργασιακές συνθήκες κυριαρχούσαν π.χ. τη δεκαετία του ’50 και του ’60 τη χώρα μας; Πόσο σεβαστό ήταν το 8ωρο, το 5νθήμερο, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και οι πληρωμένες υπερωρίες; Υπήρχαν “γονικές άδειες”; Πόσες ώρες, κατά μέσο όρο, τη μέρα δούλευαν οι νέοι τότε και σε πόσες διαφορετικές δουλείες;

• Και, τέλος, μια παρατήρηση που αφορά τα ποιοτικά αποτελέσματα της Έρευνας: Η πρώτη και βασική αιτία της απογοήτευσης των νέων για τη Δημοκρατία στην εποχή μας φέρεται να είναι το ύψος των Εισοδημάτων των συνομηλίκων τους, τότε και τώρα. Όχι, θέματα ιδεολογικά, Πάλης των Τάξεων, Πολιτικών Ελευθεριών, Παιδείας. Αυτό, από μόνο του, λέει κάτι. Και σηματοδοτεί, ίσως, την αρχή μιας τελείως διαφορετικής Εποχής.

*αναδημοσίευση από το περιοδικό INTERLIFE Magazine, Δεκέμβριος 2021 – Τεύχος 54