Αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας αποτελούν πλέον οι φωνητικοί βοηθοί, τα ρομπότ κουζίνας, τα έξυπνα φώτα και πολλές άλλες «έξυπνες» συσκευές, αλλάζοντας τον τρόπο αλληλεπίδρασης με τον χώρο κατοικίας μας. Υπολογίζεται ότι έως το 2028, πάνω από το 33% των νοικοκυριών παγκοσμίως θα έχουν εξοπλιστεί με συστήματα έξυπνου σπιτιού (smart home). Ωστόσο, μαζί με την άνοδο της έξυπνης τεχνολογίας, μεγαλώνει και η ανάγκη για ισχυρή προστασία απέναντι σε πιθανές ευπάθειες. Η Kaspersky προσφέρει χρήσιμες συμβουλές για το πώς να προστατεύουμε τις έξυπνες οικιακές συσκευές μας, ώστε το σπίτι μας να είναι όχι μόνο άνετο, αλλά και ασφαλές.

Γιατί «έξυπνο»;

Στα συστήματα έξυπνου σπιτιού είναι ενσωματωμένες διάφορες συσκευές, δημιουργώντας ένα «ζωντανό» περιβάλλον που επιτρέπει την αδιάκοπη αλληλεπίδραση μεταξύ συσκευών και χρηστών. Συνήθως διαθέτουν ένα κέντρο ελέγχου το οποίο λειτουργεί ως «εγκέφαλος» του έξυπνου σπιτιού. Τα συστήματα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν μια ευρεία γκάμα συσκευών και οικιακών συστημάτων, όπως κάμερες, αισθητήρες, ενεργοποιητές, καθώς και πολλές ηλεκτρικές συσκευές της καθημερινότητας, όπως ψυγεία, τοστιέρες, πλυντήρια και ηλεκτρικές σκούπες. Όλες αυτές οι συσκευές συνδέονται μεταξύ τους και με άλλα συστήματα μέσω διαδικτύου.

Οι χρήστες μπορούν να επιλέξουν μεταξύ διάφορων δυνατοτήτων για την αλληλεπίδραση με το έξυπνο σπίτι τους:

• Οι εφαρμογές κινητού επιτρέπουν τον έλεγχο των συσκευών, τον προγραμματισμό λειτουργιών και τη λήψη ειδοποιήσεων, ακόμα και όταν οι χρήστες βρίσκονται εκτός σπιτιού.
• Οι φωνητικοί βοηθοί δίνουν τη δυνατότητα φωνητικών εντολών για τον έλεγχο των συσκευών.
• Οι διαδικτυακές πύλες και οι online πίνακες ελέγχου δίνουν στον χρήστη πρόσβαση στις ρυθμίσεις και την παρακολούθηση των συσκευών, αφού συνδεθεί στον λογαριασμό του.

Τα βασικά πλεονεκτήματα ενός συστήματος smart home είναι η άνεση και η ευκολία χρήσης. Οι χρήστες μπορούν να ορίσουν συγκεκριμένες ώρες για να εκτελούνται αυτόματα ενέργειες, όπως το άναμμα των φώτων κατά τη δύση του ήλιου. Οι συσκευές μπορούν επίσης να προγραμματιστούν ώστε να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα γεγονότα, ενεργοποιώντας για παράδειγμα τη θέρμανση όταν ο χρήστης επιστρέφει στο σπίτι. Τηλεοράσεις με ενσωματωμένη τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίες μπορούν ακόμα και να αναγνωρίσουν φαγητά που εμφανίζονται σε εκπομπές, να βρουν τη συνταγή και να τη συγκρίνουν με τα προϊόντα που υπάρχουν ήδη στο ψυγείο για να δημιουργήσουν λίστα για ψώνια, δεν μοιάζουν πια με σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Παρά τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ένα έξυπνο οικιακό σύστημα, η αχίλλειος πτέρνα του είναι η σύνδεση στο διαδίκτυο. Η διασύνδεση όλων των συσκευών με το τοπικό δίκτυο Wi-Fi, καθώς και η ανάγκη σύνδεσης σε προσωπικούς λογαριασμούς, καθιστούν τα «έξυπνα» gadgets δυνητικά ευάλωτα σε επιθέσεις από χάκερ. Έχουν ήδη υπάρξει περιστατικά όπου επιτήδειοι απέκτησαν μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε ρομποτικές σκούπες Ecovacs, προκειμένου να κατασκοπεύσουν τους ιδιοκτήτες τους ή να τους ενοχλήσουν με δυνατούς ήχους και ανεξέλεγκτες κινήσεις. Ακόμα και ένα στρώμα με σύνδεση στο ίντερνετ μπορεί, θεωρητικά, να παραβιαστεί εύκολα, καθιστώντας το ενδεχομένως μη ασφαλές.

Η ηλεκτρική σκούπα που σε παρακολουθεί

Η ιδέα ότι τα καθημερινά οικιακά αντικείμενα γύρω σου μπορεί να καταγράφουν προσωπικά δεδομένα, να σε ακούν ή ακόμα και να σε παρακολουθούν, μοιάζει τρομακτική. Ωστόσο, δεν υπάρχει λόγος πανικού – ούτε χρειάζεται να πετάξει κανείς τα αγαπημένα του gadgets.

Αν και τα περιστατικά επιθέσεων σε έξυπνες οικιακές συσκευές παραμένουν σπάνια, η τήρηση βασικών κανόνων ασφάλειας είναι απαραίτητη ώστε να απολαμβάνει κανείς τα οφέλη της έξυπνης τεχνολογίας και να αποτρέπει τους χάκερ από το να τη στρέψουν εναντίον του.

1. Προστάτεψε το δίκτυο Wi-Fi σου. Συνιστάται ανεπιφύλακτα να αλλάξεις τον προεπιλεγμένο κωδικό πρόσβασης του router σου με έναν πιο σύνθετο και ασφαλή. Πολλά routers φέρουν εύκολους ή κοινότυπους κωδικούς, γεγονός που τους καθιστά ευάλωτους. Βρείτε εδώ μερικές συμβουλές για τη δημιουργία ισχυρότερων κωδικών.
2. Παρακολούθησε τακτικά το δίκτυό σου. Έλεγχε συχνά τη δραστηριότητα στο τοπικό σου δίκτυο για ύποπτες κινήσεις ή συσκευές που δεν αναγνωρίζεις. Μπορείς επίσης να χρησιμοποιήσεις εξειδικευμένα εργαλεία παρακολούθησης, όπως το Kaspersky Wi-Fi Security Check, το οποίο σε ειδοποιεί όταν οι ρυθμίσεις ασφαλείας του Wi-Fi σου είναι αδύναμες ή αν υπάρχουν ανοιχτά σημεία που θα μπορούσαν να επιτρέψουν μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση στο δίκτυο ή στις έξυπνες συσκευές του σπιτιού. Επίσης, το Smart Home Monitor σε ενημερώνει κάθε φορά που μια νέα συσκευή συνδέεται στο Wi-Fi σου, ώστε να μπορείς να την αποσυνδέσεις εάν χρειαστεί.
3. Παρακολούθησε τη δραστηριότητα των συσκευών σου. Οποιαδήποτε ασυνήθιστη συμπεριφορά κάποιας συσκευής μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι κάποιος έχει αποκτήσει πρόσβαση σε αυτήν. Αν παρατηρήσεις ύποπτη δραστηριότητα, συνιστάται να αλλάξεις αμέσως τον κωδικό πρόσβασης του λογαριασμού σου (αν είσαι συνδεδεμένος/η στη συσκευή) και να ελέγξεις την κίνηση στο τοπικό σου δίκτυο για τυχόν μη εξουσιοδοτημένες συνδέσεις ή μεταφορές δεδομένων.
4. Έλεγχε τακτικά τις ρυθμίσεις σου. Φύλαγε τα ρούχα σου… Απενεργοποίησε οποιεσδήποτε περιττές λειτουργίες ή υπηρεσίες στη συσκευή σου που θα μπορούσαν να απειλήσουν την ιδιωτικότητα ή την ασφάλειά σου. Για παράδειγμα, μπορείς να απενεργοποιήσεις την πρόσβαση στην κάμερα και το μικρόφωνο μιας συσκευής αν δεν τα χρησιμοποιείς εκείνη τη στιγμή.
5. Κάνε έξυπνες επιλογές. Η χρήση όσο το δυνατόν περισσότερων έξυπνων συσκευών μπορεί να είναι πολύ δελεαστική, θυμήσου όμως ότι κάθε νέο gadget αυξάνει τον πιθανό κίνδυνο για την ασφάλειά σου. Γι’ αυτό, κάνε με προσοχή τις επιλογές σου και προτίμησε κατασκευαστές που ακολουθούν υπεύθυνα την προσέγγιση Secure by Design.