[starbox]

Ένας σημαντικός θεσμός, αυτός της «Διαμεσολάβησης» ξεκίνησε να εφαρμόζεται στην ελληνική αγορά και παρέχει την ουσιαστική διέξοδο στους πολίτες να μπορούν να επιλύουν εξωδικαστικά τις διαφορές τους. Η σημασία του είναι μεγάλη και αποτελεί επίτευγμα για την Ελλάδα που εμφάνιζε καθυστέρηση στην υιοθέτησή του σε σχέση με τις άλλες χώρες που η διαμεσολάβηση υπάρχει και εφαρμόζεται ως εξωδικαστικό σύστημα επίλυσης διαφορών εδώ και χρόνια. Επίσης και επί της ουσίας αποτελεί ένα ακόμη «εργαλείο» στα χέρια των ασφαλιστών Νομικής Προστασίας οι οποίοι μεριμνούν για την προάσπιση των συμφερόντων των ασφαλισμένων τους. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η προσπάθεια εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, συμβάλλει στην ταχύτερη και με μικρότερο κόστος διευθέτησή τους. Και κυρίως, αποτελεί μια φιλική διαδικασία που αμβλύνει τις αντιθέσεις και είναι προς όφελος όλων.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ
Η διαμεσολάβηση ως μέθοδος επίλυσης διαφορών μόνο επωφελής μπορεί να αποδειχθεί. Ειδικά για την περίπτωση της Ελλάδας που λόγω πληθώρας περιπτώσεων που φθάνουν στα δικαστήρια η απονομή της δικαιοσύνης καθυστερεί σε τέτοιο βαθμό που σε πολλές περιπτώσεις συνιστά αρνησιδικία. Ως διαμεσολάβηση ορίζεται η «διαρθρωμένη διαδικασία – ανεξαρτήτως ονομασίας – στην οποία δύο ή περισσότερα μέρη μιας διαφορά επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν με συμφωνία τη διαφορά αυτή, με τη βοήθεια διαμεσολαβητή. Πρόκειται για μία εμπιστευτική, ευέλικτη και ταχύτατη μέθοδο επίλυσης διαφορών, στην οποία τα μέρη συμμετέχουν ενεργά επικοινωνώντας τις θέσεις τους μέσω ουδέτερου και κατάλληλα «εξοπλισμένου» με τις κατάλληλες τεχνικές και γνώσεις μέρους (του διαμεσολαβητή), ενώ η τελική απόφαση ανήκει στα ίδια τα μέρη της διαφοράς και όχι στο διαμεσολαβητή. Βασικό ρόλο στην όλη διαδικασία παίζει η «εμπιστοσύνη» ή έστω η μείωση της δυσπιστίας και της εχθρικής προδιάθεσης που εξ ορισμού υφίσταται στις διαφορές και που στις παραδοσιακές μεθόδους επίλυσης διαφορών διατηρούνται μέχρι τέλους. Το χαρακτηριστικό αυτό καθιστά τη διαμεσολάβηση ιδανική τόσο για οικογενειακές υποθέσεις όσο και για εμπορικές υποθέσεις όπου οι προστριβές των μερών καλό είναι να αποφεύγονται πάση θυσία.
Άλλο βασικό χαρακτηριστικό της διαδικασίας είναι ο απόλυτος έλεγχός της από τα εμπλεκόμενα μέρη, τα οποία συμμετέχουν ενεργά, χωρίς ωστόσο να έχουν απεκδυθεί του δικαιώματός τους να προσφύγουν ενώπιον των Δικαστηρίων.
Αδιαμφισβήτητα όμως η ταχύτητα, η αποτελεσματικότητα και η ευελιξία της διαδικασίας σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος που συνεπάγεται, αναμένεται ότι θα αποτελέσουν τους βασικούς λόγους για να προσφύγει ο έλληνας πολίτης στη διαμεσολάβηση. Γίνεται εύκολα αντιληπτό από όλα τα ανωτέρω, ότι η διαμεσολάβηση δεν αποτελεί απλώς μια εναλλακτική μέθοδο επίλυσης διαφορών αλλά μια μέθοδο επίλυσης διαφορών που αφενός υπερέχει σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη διαπραγματευτική διαδικασία αφετέρου αποδεικνύεται σαφώς επωφελέστερη σε σχέση με τους παραδοσιακούς τρόπους επίλυσης διαφορών.
Εν κατακλείδι, η διαμεσολάβηση θα πρέπει να αποτελέσει τη βασική επιλογή των επιχειρήσεων, καθώς συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη του επιχειρηματικού ήθους οδηγώντας τα μέρη μακριά από την αντιπαραγωγική αντιδικία η οποία διαρρηγνύει δια παντός τις σχέσεις μεταξύ των μερών.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ
Αξίζει να αναφερθεί κανείς στην ιστορική εξέλιξη της εφαρμογής του θεσμού προκειμένου να γίνει αντιληπτό το πώς σταδιακά αναδείχθηκε σε μια επιλογή ουσιώδους σημασίας.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το έτος 2010 ψηφίστηκε ο Νόμος 2898/12.12.2010 (Διαμεσολάβηση σε εμπορικές και αστικές υποθέσεις) και εντάχθηκε στο εθνικό δίκαιο ο θεσμός της Διαμεσολάβησης. Ο θεσμός , έχει δοκιμαστεί με εξαιρετική επιτυχία στο εξωτερικό, σε τέτοιο βαθμό που σε πολλές χώρες η διαμεσολάβηση δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως μια μορφή εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, αλλά ως μια από τις πλέον αποτελεσματικές και πολιτισμένες μεθόδους επίλυσης διαφορών που διαθέτει η σύγχρονη κοινωνία.

ΗΠΑ-ΑΓΓΛΙΑ
Στις Η.Π.Α. και στο Ηνωμένο Βασίλειο, η προσφυγή στη διαμεσολάβηση γίνεται ήδη από τριακονταετίας. Έχει πλέον εδραιωθεί στη συνείδηση των ανθρώπων ως απόλυτα επαρκής και αποτελεσματική μέθοδος, με αποτέλεσμα η προσφυγή σε αυτή να αγγίζει πλέον συντριπτικά ποσοστά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η αξία των αστικών και εμπορικών διαφορών που επιλύθηκαν με διαμεσολάβηση στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη δεκαετία 1990-2000 ανέρχεται περίπου σε 52 δισεκατομμύρια Ευρώ! Μόνο το 2010 επιλύθηκαν με διαμεσολάβηση 9.000 αστικές και εμπορικές υποθέσεις εκ των οποίων 89% επιλύθηκαν μέσα σε διάστημα μίας ή δύο ημερών! Ακόμα όμως και σε «κουλτούρες» και «συστήματα» όπου ο θεσμός είναι σχετικά νέος, αποδεικνύεται ιδιαίτερα επωφελής, λαμβάνοντας υπ’ όψη αφενός μεν ότι σε ποσοστό 75%  [1] οι διαφορές επιλύονται στη διάρκεια μίας ημέρας, αφετέρου δε ότι η συμφωνία που αποτυπώνει την επίλυση της διαφοράς, δεν επιβάλλεται από οποιονδήποτε τρίτο αποτυπώνει τα ουσιαστικά και πραγματικά συμφέροντα των μερών τα οποία την αποδέχονται ελεύθερα.
Στην Ευρώπη η ανάγκη αποσυμφόρησης των Δικαστηρίων σε συνδυασμό με την ανάγκη μείωσης των δαπανών που η επίλυση διαφορών με τον παραδοσιακό τρόπο συνεπάγεται, είχε σε θεσμικό επίπεδο αναγνωριστεί ήδη από τις αρχές της νέας χιλιετίας[2] , όμως η ουσιαστική ρύθμιση του ζητήματος επήλθε με την έκδοση της Οδηγίας 2008/52/EΚ η οποία προέβλεπε την υιοθέτηση κοινών πρακτικών για την επίλυση διασυνοριακών διαφορών μέσω διαμεσολάβησης και επέβαλε στα κράτη μέλη την υποχρέωση να θέσουν σε ισχύ όλο το απαραίτητο για τη διασφάλιση του επιδιωκόμενου σκοπού θεσμικό πλαίσιο, το αργότερο μέχρι την 20η Μαΐου 2011.
Συμμορφούμενα με τις επιταγές της Οδηγίας 2008/52/ΕΚ, τα κράτη μέλη θεσμοθέτησαν και υιοθέτησαν το απαραίτητο νομικό πλαίσιο, η θεσμοθέτηση και υιοθέτηση όμως νομικού πλαισίου, απέχει πολύ από την ουσιαστική κατανόηση και εν τέλει αποδοχή του θεσμού της διαμεσολάβησης ως μεθόδου επίλυσης διαφορών.

ΙΤΑΛΙΑ
Πέραν του Ηνωμένου Βασιλείου όπου η διαμεσολάβηση όπως προαναφέρθηκε έχει εδραιωθεί στη συνείδηση τόσο των επαγγελματιών του χώρου όσο και των πολιτών, η Ιταλία προέβη σε σημαντικές τροποποιήσεις του εθνικού της δικαίου, σε μια προσπάθεια εξοικονόμησης οικονομικών πόρων και αποσυμφόρησης των δικαστηρίων. το πρώτο μόλις έτος μετά την εισαγωγή του νόμου 28/2010 που ενσωμάτωσε την ευρωπαϊκή οδηγία να έχουν υποβληθεί περί τα 60.000 αιτήματα για διαμεσολάβηση εκ των οποίων ποσοστό 38% έγιναν αποδεκτά. Όμως και στις χώρες της Βαλκανικής ο θεσμός της διαμεσολάβησης έχει εισαχθεί στα εθνικά δίκαια με μεγάλη επιτυχία και έχει τύχει σημαντικής αποδοχής τόσο από τους επαγγελματίες του χώρου όσο και από το σύνολο των πολιτών.

[1] Οι συγκεκριμένες στατιστικές προέκυψαν από διεθνείς μελέτες και καταγραφές.

[2] Συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο του 2002, το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέδωσε σύσταση της Επιτροπής  των Υπουργών, η οποία ενθάρρυνε τα κράτη – μέλη να διασαφηνίσουν τις σχετικές με τη διαμεσολάβηση διαδικασίες που προβλέπονται από τα εθνικά τους δίκαια και εν συνεχεία το 2004 η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων εξέδωσε  Κώδικα Δεοντολογίας σχετικά με τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης και εκδόθηκε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου σχετικά με θέματα διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.