Ένας κόσμος χωρίς τσιγάρο είναι επί της ουσίας ένας κόσμος με λιγότερες χαμένες ζωές, λιγότερη ταλαιπωρία και οικογενειακή θλίψη, λιγότερα δάκρυα και αγωνία. Είναι ένας κόσμος στον οποίο κανείς δε θα χρειαζόταν βοηθήματα για την παροχή οξυγόνου για να καταφέρει να πάει στη γωνία του σπιτιού του για να ψωνίσει. Είναι ένας κόσμος στον οποίο κανείς δεν θα είχε την ανάγκη τεχνητής υποστήριξης για να «κερδίσει ανάσες» και να μπορέσει να διαβάσει στο παιδί του ένα παραμύθι για να κοιμηθεί.
Ένας κόσμος χωρίς τσιγάρο σημαίνει εξάλειψη μιας από τις κυριότερες αιτίες θανάτου στον κόσμο. Αυτό «μεταφράζεται» σε ένα δισεκατομμύριο ζωές παγκοσμίως για τον 21ο αιώνα, δηλαδή, το 10% του συνολικού πληθυσμού. Για ένα μέσο καπνιστή, αυτό σημαίνει 11 επιπλέον χρόνια στο προσδόκιμο ζωής του. Ποιος θα μπορούσε να θεωρήσει αυτούς τους αριθμούς αμελητέους;
Ένας κόσμος χωρίς τσιγάρο είναι, επίσης, ένας κόσμος όπου 4,3 εκατομμύρια εκτάρια των γεωγραφικών εκτάσεων του πλανήτη διατίθενται για πιο ουσιαστικούς σκοπούς. Επίσης, σε έναν κόσμο χωρίς τσιγάρο, αποφεύγεται το 2-4% της παγκόσμιας αποψίλωσης, ενώ ο αέρας που εισπνέουμε είναι φυσικά, πιο καθαρός.
1 τρισεκατομμύριο δολάρια είναι το ετήσιο κόστος για το κάπνισμα παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ.
269 εκατομμύρια δολάρια είναι συνολικά τα φορολογικά έσοδα από το κάπνισμα σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (στοιχεία 2013-2014).
Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα, τα οποία αρκούν για να έχουμε μια συνολική εικόνα για το πώς θα μπορούσε να είναι ο κόσμος χωρίς το κάπνισμα.
Η ΑΧΑ λέει «όχι» στο κάπνισμα
Δυστυχώς, όμως, αυτός δεν είναι ο κόσμος στον οποίο ζούμε. Το κάπνισμα συνεχίζει ακόμα και σήμερα να αποτελεί μία από τις βασικότερες αιτίες θανάτου. Αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου (90% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα συνδέονται με το κάπνισμα), καθώς και άλλων καρδιαγγειακών, αναπνευστικών παθήσεων και χρόνιων ασθενειών.
3 βασικοί μοχλοί πίεσης για την καταπολέμηση του καπνίσματος
«Είμαι πεπεισμένος ότι ο ʺκόσμος με τσιγάροʺ στον οποίο ζούμε σήμερα δεν είναι ο μόνος που μπορεί να υπάρξει. Και δεν το λέω μόνο και μόνο επειδή είμαι αισιόδοξος. Μέσα από την εμπειρία μου ως ειδικός στη θεραπεία ενάντια του καπνίσματος και ως μέλος του επιστημονικού συμβουλίου στη SOS Addictions και τη δουλειά μου στην ΑΧΑ, έχω δει ότι σιγά σιγά η νοοτροπία και οι συνήθειες αλλάζουν, μεταβάλλονται. Αυτή η σταδιακή αλλαγή δεν αρκεί, όμως. Για να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε κατά του καπνίσματος, πρέπει να συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε τις ενέργειές μας σε αρκετούς τομείς, οι οποίοι θα αποφέρουν απτά αποτελέσματα και θα έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη», αναφέρει ο Dr. Philippe Presles, Επικεφαλής Έρευνας και Ανάπτυξης του Τομέα Υγείας στον Όμιλο ΑΧΑ.
Πυλώνας 1ος: Αύξηση τιμής του τσιγάρου
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η αύξηση της τιμής του τσιγάρου κατά 10%, θα μειώσει τα ποσοστά καπνίσματος κατά 4% στις χώρες υψηλού εισοδήματος και 5% στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. Για την Παγκόσμια Τράπεζα, η αύξηση της τιμής του τσιγάρου σε ποσοστό 50%, θα μπορούσε να οδηγήσει στη μείωση του καπνίσματος σε ποσοστό 20%.
Πυλώνας 2ος: Αποδόμηση της χρήσης καπνού
Η καταπολέμηση του καπνίσματος σημαίνει στην ουσία αποδόμηση της ιδέας ότι η χρήση καπνού είναι κάτι φυσιολογικό. Η πλήρης απαγόρευση όλων των μορφών διαφήμισης καπνού συμβάλλει, κυρίως, στη μείωση της κατανάλωσης του τσιγάρου κατά μέσο όρο σε ποσοστό 7%. Σε ορισμένες χώρες, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αυτό έχει συμβεί σε ποσοστό 16%. Επίσης, η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, όχι μόνο κάνει καθαρότερη την ατμόσφαιρα, αλλά συμβάλλει στην αλλαγή της στάσης των ανθρώπων ως προς το κάπνισμα. Παρόλο που οι καπνιστές έχουν μια δύσκολη περίοδο προσαρμογής σε αυτούς τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις, η πλειοψηφία συμφωνεί ότι είναι ένα θετικό μέτρο, επιβεβαιώνοντας ότι δε θα ήθελαν να επιστρέψουν στην πρότερη κατάσταση. Τέλος, είτε μέσω εκστρατειών ενημέρωσης στα ΜΜΕ, είστε μέσω κυβερνητικών προσπαθειών, οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης παραμένουν ένας ισχυρός τρόπος για να καταφέρουμε να έχουμε έναν κόσμο χωρίς τσιγάρο.
Πυλώνας 3ος: Μείωση του κινδύνου
H μείωση του κινδύνου από το κάπνισμα αποτελεί θεμελιώδη συνιστώσα στον αγώνα για έναν κόσμο χωρίς τσιγάρο. Περιλαμβάνει, κυρίως, προγράμματα για την αντιμετώπιση των βλαβερών συνεπειών του καπνίσματος και προγράμματα για τον περιορισμό του. Περιλαμβάνει, επίσης, την παροχή εξατομικευμένων συμβουλών για τη διακοπή του καπνίσματος. Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Αριστείας της Μεγάλης Βρετανίας (National Institute of Health and Care Excellence) προσφέρει εξειδικευμένες συμβουλές που απευθύνονται στους επαγγελματίες υγείας.
Επίσης, σύμφωνα με τον Dr. Philippe Presles, η Μεγάλη Βρετανία εφαρμόζει τα πιο επιτυχημένα προγράμματα στον αγώνα κατά του καπνίσματος: χρεώνει υψηλό φόρο επί των πωλήσεων καπνού, απαγορεύει τις διαφημίσεις τσιγάρου και πραγματοποιεί σημαντικές εκστρατείες ενάντια στους κινδύνους που προκαλεί το κάπνισμα. Μέσω αυτών των ενεργειών έχει επιτύχει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, το 1974 το 50% των ανδρών και το 40% των γυναικών κάπνιζαν στη Μεγάλη Βρετανία. Σήμερα, τα ποσοστά αυτά έχουν πέσει στο 16,9% του συνολικού ποσοστού της χώρας και στο 19,1% για τους άνδρες και στο 14,9% για τις γυναίκες.
Το 1962, το Βασιλικό Κολέγιο Ιατρών (Royal College of Physicians), κορυφαίο ίδρυμα για την καταπολέμηση του καπνίσματος, συνέστησε 10 βασικά μέτρα:
- Περισσότερη εκπαίδευση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους του καπνίσματος
- Απαγόρευση της πώλησης τσιγάρων σε ανηλίκους
- Περιορισμός των διαφημίσεων τσιγάρου
- Εφαρμογή φορολογικής πολιτικής για το κάπνισμα
- Διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών για το κάπνισμα
- Ανοιχτές κλινικές κατά του καπνίσματος
- Ανάπτυξη υποκατάστατων νικοτίνης (ενέσεις νικοτίνης)
- Ενθάρρυνση καπνιστών που βήχουν να σταματήσουν το κάπνισμα
- Προτροπή των γιατρών να αποφύγουν το κάπνισμα μπροστά στους ασθενείς.
Χρειάστηκαν 30 χρόνια αλλά και η ανακάλυψη των συνεπειών του παθητικού καπνίσματος (το οποίο σκοτώνει σχεδόν 900.000 ανθρώπους κάθε χρόνο) για να τεθούν σε εφαρμογή τα περισσότερα από αυτά τα μέτρα. Χρειάζεται χρόνος για την εφαρμογή αυτών των πολιτικών και για να επέλθουν ουσιαστικές αλλαγές. Σήμερα, όμως, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι είμαστε στον σωστό δρόμο. Έχουμε εντοπίσει και καθορίσει τους καταλληλότερους μοχλούς πίεσης. Είναι στη διακριτική μας ευχέρεια να αποδώσουν καρπούς οι προσπάθειές μας.
Το κάπνισμα ως «πηγή έμπνευσης» για αλλαγή
Ο Dr. Philippe Presles συμπληρώνει: «Είναι καιρός να επιταχύνουμε τις αλλαγές. Για παράδειγμα, πιστεύω ότι πρέπει να εντατικοποιήσουμε την παρακολούθηση του καρκίνου του πνεύμονα: εάν καταφέρουμε να παρακολουθήσουμε τον καρκίνο από τα πρώτα στάδια της εξέλιξής του, το ποσοστό επιβίωσης του ασθενούς θα είναι 15 φορές υψηλότερο. Χρειάζεται να εκπαιδευτούμε ακόμα περισσότερο γι’ αυτό το θέμα: όχι μόνο οι καπνιστές αλλά ολόκληρη η ιατρική κοινότητα.
»Επιτάχυνση αυτής της αλλαγής επιτυγχάνεται μέσω πρωτοβουλιών που λαμβάνουν εταιρείες που δεν δραστηριοποιούνται στο χώρο της καπνοβιομηχανίας, όπως κάνει για παράδειγμα η ΑΧΑ σε συνεργασία με εταιρείες όπως η Scor, η Calpers, η AMP Capital κ.α. Θεωρώ ότι και άλλες εταιρείες θα ακολουθήσουν αυτή την κατεύθυνση.
»Πιστεύω ότι ένας κόσμος χωρίς τσιγάρο είναι σίγουρα εφικτός και πλησιάζουμε όλο και περισσότερο προς την εκπλήρωση αυτού του στόχου. Ίσως μια μέρα, στο σχολείο οι μαθητές ρωτήσουν τους δασκάλους τους: “Γιατί;”, “Πώς είναι δυνατόν;”. Και οι γηραιότεροι να απαντήσουν: “Ήταν καιρός να γίνει κάτι τέτοιο”. Τις ημέρες που θα δοθεί αυτή η απάντηση, θα έχει επί της ουσίας γραφτεί μια από τις πιο σπάνιες σελίδες στο βιβλίο ιστορίας της ανθρώπινης υγείας».
