Σε «ελεύθερη πτώση» ο κλάδος ζωής

«Αγώνα αντοχής», με την οικονομική δυσπραγία που οδηγεί μεγάλο μέρος των νοικοκυριών σε ρευστοποίηση των συμβολαίων τους, δίνει η ασφαλιστική αγορά, σε μια προσπάθεια να κρατήσει τις δυνάμεις της και να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κρίσης. 

Η πορεία του πρώτου εξαμήνου επιβεβαιώνει ότι το 2011 θα αποτελέσει άλλη μία δύσκολη χρονιά, κατά την οποία ο κλάδος ζωής θα καταγράψει πτώση των εργασιών του για τέταρτο συνεχές έτος από το 2008. Εκτός από τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον συνθέτουν η προοπτική σύνδεσης των φοροαπαλλαγών με εισοδηματικά κριτήρια, αλλά και οι νομοθετικές πρωτοβουλίες για τον έλεγχο της τιμολογιακής πολιτικής στα νοσοκομειακά προγράμματα, που υποχρεώνουν τον ασφαλιστικό κλάδο σε επαναπροσδιορισμό της πολιτικής του στον τομέα της υγείας.
Στους επιβαρυντικούς παράγοντες που συνθέτουν το σκηνικό εντός του οποίου καλούνται να λειτουργήσουν οι ασφαλιστικές εταιρείες, θα πρέπει να προστεθούν και οι αυξημένες κεφαλαιακές ανάγκες που προκαλούνται ενόψει του νέου κανονιστικού πλαισίου για τη Φερεγγυότητα II, σε συνδυασμό με τη δυσκολία άντλησης κεφαλαίων, αλλά και τις εξελίξεις στο θέμα του χειρισμού των ελληνικών ομολόγων που προκαλεί η κρίση χρέους στη χώρα μας.

Οι εκπρόσωποι του ασφαλιστικού κλάδου συμφωνούν, ωστόσο, ότι οι δυσμενείς εξελίξεις δεν είναι σε θέση να ακυρώσουν τις ευνοϊκές προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου, που μετά και τις αλλαγές στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, προεξοφλούνται κατά κοινή ομολογία για τα επόμενα χρόνια. Οι μεγάλοι ασφαλιστικοί όμιλοι προετοιμάζονται για την επόμενη μέρα, προσαρμόζοντας την πολιτική τους με βάση τις ιδιαιτερότητες της κάθε εταιρείας, τα χαρακτηριστικά του χαρτοφυλακίου τους, αλλά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτουν και τα οποία δεν είναι ομοιογενή σε κάθε περίπτωση. 

Η ανάλυση της πορείας της αγοράς, τα τρία τελευταία χρόνια, δείχνει ότι η συνολική απώλεια του κλάδου ζωής ανήλθε στα 204 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη ωστόσο αυτή ερμηνεύεται από το γεγονός ότι ο κλάδος ασφαλειών ζωής δοκιμάστηκε από μια σοβαρή κρίση αξιοπιστίας, μετά το κλείσιμο τριών ασφαλιστικών εταιρειών, της «Ασπίς Πρόνοια», της «Commercial Value» και της «VDV Leben». Ο τζίρος των τριών παραπάνω εταιρειών υπερέβαινε το ποσό των 270 εκατ. ευρώ, μέγεθος που αν προστεθεί στη συνολική απώλεια των τριών τελευταίων χρόνων για τον κλάδο, οδηγεί σε θετικό ισοζύγιο 70 εκατ. ευρώ αντί της απώλειας των 204 εκατ. ευρώ που καταγράφεται με βάση τα επίσημα νούμερα σε επίπεδο τριετίας. 

Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει τις αντοχές της ασφαλιστικής αγοράς και δημιουργεί προϋποθέσεις αισιοδοξίας για την επόμενη μέρα του τομέα των ασφαλειών ζωής στη χώρα μας, όταν αναπόφευκτα η ιδιωτική ασφάλιση, απαλλαγμένη από τα βάρη του παρελθόντος, θα κληθεί να δώσει τις λύσεις που απαιτούνται για τη στήριξη ενός βιώσιμου και μακράς πνοής νέου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, που θα προστατεύει αποτελεσματικά όλους τους Έλληνες. 

Η μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου, με μερίδιο αγοράς 22,6% στον κλάδο ζωής σύμφωνα με τα στοιχεία του 2010, παραμένει η Εθνική Ασφαλιστική, η διοίκηση της οποίας δρομολογεί μια σειρά ενεργειών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης. Στο επίκεντρο τίθενται οι πρωτοβουλίες για τον περιορισμό του φαινομένου των εξαγορών ασφαλιστηρίων συμβολαίων ζωής, που υπήρξε και η βασική αιτία για την πτώση της παραγωγής στον κλάδο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011.
 
Παράλληλες πρωτοβουλίες αναλαμβάνονται επίσης με στόχο τη διεύρυνση των πηγών άντλησης εργασιών μέσα από το δίκυτο της Εθνικής Τράπεζας και την ενίσχυση του bancassurance, όπως η προώθηση νοσοκομειακών προϊόντων από το τραπεζικό δίκτυο. Στον κλάδο υγείας η προσπάθεια επικεντρώνεται στον περιορισμό του κόστους, με τη διεύρυνση των συνεργαζόμενων νοσηλευτηρίων και διαγνωστικών κέντρων, και η διοχέτευση των εργασιών μέσα από το συνεργαζόμενο δίκτυο, που εξασφαλίζει σημαντικές εκπτώσεις και μείωση του μέσου κόστους ζημιάς. Καθοριστικός παράγοντας που θα διαμορφώσει την κερδοφορία της Εθνικής Ασφαλιστικής, και από τον οποίο θα κριθεί και η κεφαλαιακή απαίτηση το προσεχές διάστημα, είναι ο χειρισμός του χαρτοφυλακίου των ομολόγων που έχει στην κατοχή της η μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου. Το χαρτοφυλάκιο των ομολόγων ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ και οι επιπτώσεις στην αποτίμησή του βρίσκονται σε συνάρτηση με τις λύσεις για τη συμμετοχή ιδιωτών στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, που συζητούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 

Στην περίπτωση της MetLife Alico, ο επικεφαλής της εταιρείας κ. Ανδρέας Βασιλείου, επισημαίνει τη στήριξη του νέου μετόχου για την αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου των ομολόγων, με τον περιορισμό της έκθεσης σε ελληνικούς τίτλους από το 1 δισ. ευρώ στα 500 εκατ. ευρώ. Σε επίπεδο εργασιών, σύμφωνα με το γενικό διευθυντή της εταιρείας κ. Δημήτρη Μαζαράκη, τη θετική πορεία του 2011 επιβεβαιώνουν τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου, στο τέλος του οποίου η εταιρεία κατέγραψε οριακή αύξηση της παραγωγής. Οι πωλήσεις μέσω του δικτύου agency αυξήθηκαν κατά 10% και, παρά την πτώση των πωλήσεων στα προϊόντα unit linked, η εταιρεία πέτυχε άνοδο της τάξης του 60% στις πωλήσεις συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, αντισταθμίζοντας τις απώλειες του κλάδου ζωής και διατηρώντας παράλληλα το ποσοστό ανανεώσεων στο υψηλό επίπεδο του 87%. 

Οριακή άνοδο στις εργασίες του κλάδου ζωής εμφανίζει και ο τρίτος μεγαλύτερος όμιλος της ασφαλιστικής αγοράς, η Efg Eurolife, η διοίκηση της οποίας δηλώνει συγκρατημένα αισιόδοξη για το 2011. Σύμφωνα με το διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου κ. Αλέξανδρο Σαρρηγεωργίου, οι εξαγορές, παρότι εμφανίζονται αυξημένες σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, δε συνιστούν μια ανησυχητική εξέλιξη για τον όμιλο, που διαθέτει υψηλή ρευστότητα και αποθεματοποίηση της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ. Η Efg Eurolife συνεχίζει σταθερά να αποτελεί τον πιο κερδοφόρο όμιλο του κλάδου, αξιοποιώντας το ισχυρό της πλεονέκτημα, της σφιχτής οργανωτικής δομής και του χαμηλού κόστους λειτουργίας, καθώς και το γεγονός ότι η εταιρεία δε βαρύνεται από προβλήματα του παρελθόντος. Η διοίκηση της εταιρείας έχει πετύχει τη διαφοροποίηση της σύνθεσης του χαρτοφυλακίου της, που αποτελείται πλέον, σε ποσοστό άνω του 80%, από προϊόντα περιοδικών καταβολών, ενώ μεγάλο μέρος της νέας παραγωγής προέρχεται από τα νέα δίκτυα, περιορίζοντας την επίδραση που προκαλεί η μείωση των τραπεζικών εργασιών για τον όμιλο.

Ιδιαίτερα θετική χαρακτηρίζει ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου της Interamerican, κ. Γιώργος Κώτσαλος, την πορεία των πωλήσεων του εξαμήνου, σε συνδυασμό με την εύστοχη αναδιάρθρωση του δικτύου agency το 2010, καθώς επίσης και την αναδιαμόρφωση του επενδυτικού της χαρτοφυλακίου, με την υιοθέτηση πολιτικών για τη μείωση του κινδύνου. Όπως σημειώνει ο κ. Κώτσαλος, η εταιρεία έχει χτίσει μια υγιή βάση αναφοράς, με προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης στο διαμορφούμενο νέο χάρτη της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα, υπογραμμίζοντας τη δυναμική παρουσία της σε όλους τους κλάδους, μέσα σε ένα οικονομικό περιβάλλον αβεβαιότητας 

Το επιχειρηματικό σχέδιο της περιόδου 2011-2013 προβλέπει την επιτάχυνση του περσινού πλάνου, μέσω της αναδιάρθρωσης του δικτύου πωλήσεων agency, τον οργανωτικό επανασχεδιασμό και τη μείωση κόστους και, τέλος, την αναθεώρηση κλειστών χαρτοφυλακίων στον κλάδο ζωής και υγείας. Η εταιρεία, σύμφωνα με τη διοίκηση, έχει αναπτύξει ένα πιο συνετό σχέδιο έκτακτης ανάγκης, ώστε να αποφευχθεί η μη επίτευξη των τελικών στόχων, εξαιτίας αρνητικών «εκπλήξεων». Η πορεία της κερδοφορίας κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011 επιβεβαιώνει τις επιλογές της διοίκησης στο σκέλος των επενδύσεων, προκειμένου να έχει έναν ισχυρό ισολογισμό, χωρίς να χρειαστεί ενίσχυση κεφαλαίων, ακόμα και στο πιο απαισιόδοξο σενάριο, ενώ η στρατηγική επιλογή της ισόρροπης ανάπτυξης της πολυκαναλικής διανομής σε όλες τις προϊοντικές γραμμές, φαίνεται να δικαιώνεται μέσα από τα παραγωγικά στοιχεία του εξαμήνου. Η νέα ετησιοποιημένη παραγωγή του κλάδου ζωής (ζωής, υγείας και ομαδικών ασφαλίσεων) καταγράφει το πρώτο εξάμηνο του 2011 αύξηση κατά 3,9% σε σχέση με πέρσι και διαμορφώνεται στα 27,45 εκατ., έναντι των 26,43 εκατ. του πρώτου εξαμήνου του 2010, υπερκαλύπτοντας το στόχο που, λόγω οικονομικής ύφεσης, είναι μετριοπαθής.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι ο κλάδος ζωής θα αποτελέσει ένα ευνοϊκό πεδίο δραστηριότητας για τους ισχυρούς του κλάδου. Με βάση τα στοιχεία του 2010, στις πέντε πρώτες θέσεις εδραιώνονται οι εταιρείες Εθνική Ασφαλιστική, MetLife Alico, ING, EFG Eurolife και Ιnteramerican, ενώ την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν επίσης οι εταιρείες Crédit Agricole, Allianz, Axa Ασφαλιστική, Αγροτική Ασφαλιστική, Groupama Φοίνιξ και με μικρή διαφορά η Generali, που συγκεντρώνουν το 94,2% της ασφαλιστικής παραγωγής.

Παραγωγή ασφαλίστρων στον κλάδο ζωής 2008 - 2010