«Ο ρυπαίνων πληρώνει»

του Αριστοτέλη Μακρή, υπεύθυνου πωλήσεων & marketing στην εταιρεία Καραβίας & Συνεργάτες

Στις 29 Σεπτεμβρίου 2009 δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ το Προεδρικό Διάταγμα 148/2009 που ενσωματώνει την Οδηγία 35/2004/EK στο Εθνικό δίκαιο, γνωστή ως «ο ρυπαίνων πληρώνει». 

Μέχρι και την υπογραφή τού ως άνω Π.Δ., το περιβάλλον δεν αποτελούσε αυτοτελώς προστατευόμενο αγαθό ούτε υπήρχε κάποιο νομοθετικό πλαίσιο το οποίο να υποχρεώνει τους φορείς εκμετάλλευσης να αναλαμβάνουν άμεσα το κόστος πρόληψης και αποκατάστασης του περιβάλλοντος. Ουσιαστικά, η ευθύνη των ρυπαινόντων περιοριζόταν στην παραδοσιακή αστική ευθύνη έναντι τρίτων. 

Έως σήμερα, στη χώρα μας ακούγαμε για την επιβολή προστίμου από τους αρμόδιους φορείς, κυρίως για παραβάσεις σχετικές με την περιβαλλοντική νομοθεσία. Σε καμμία των περιπτώσεων δεν υπήρξε υποχρέωση να αναλάβει κάποιος φορέας εκμετάλλευσης το κόστος της πρόληψης και της αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς. 

Με την εφαρμογή του Π.Δ. 148/2009, εφόσον ο φορέας εκμετάλλευσης έχει προκαλέσει ρύπανση, θα πρέπει να επωμιστεί όλα τα αναγκαία έξοδα, προκειμένου να επαναφέρει το περιβάλλον στην αρχική του κατάσταση. 

Οι φορείς εκμετάλλευσης, κυρίως όσοι αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Προεδρικού Διατάγματος, οφείλουν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να προχωρήσουν στις παρακάτω ενέργειες: 

1. Άμεση και ουσιαστική αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και εκτίμηση του περιβαλλοντικού κινδύνου
2. Ολοκληρωμένο περιβαλλοντικό σχεδιασμό
3. Επένδυση σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες και περιβαλλοντική εκπαίδευση
4. Επιλογή των κατάλληλων χρηματοοικονομικών εργαλείων, προκειμένου να αντιμετωπίσουν πιθανά περιστατικά ρύπανσης

Θεωρώντας ότι ο φορέας εκμετάλλευσης έχει ήδη αξιολογήσει τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, έχει θεσπίσει ολοκληρωμένο περιβαλλοντικό σχεδιασμό και έχει επενδύσει σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες, η επιλογή του κατάλληλου χρηματοοικονομικού εργαλείου απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.

Με βάση τα παραπάνω θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο ασφαλιστικός σύμβουλος θα πρέπει να διαθέτει την απαιτούμενη εμπειρία, αλλά και την άριστη γνώση του θέματος, συνολικά, προκειμένου να προτείνει λύσεις. 

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι, αυτή τη στιγμή, ο αριθμός των ασφαλιστικών εταιρειών, σε παγκόσμιο επίπεδο, που δραστηριοποιούνται και εξειδικεύονται σε κινδύνους περιβάλλοντος είναι περιορισμένος, λόγω έλλειψης των τεράστιων απαιτούμενων κεφαλαίων και της σχετικής με το αντικείμενο γνώσης.

Η ασφάλιση περιβαλλοντικής ευθύνης περιληπτικά καλύπτει:

– Επιβαλλόμενα έξοδα από αρμόδια αρχή ή τρίτο για απορρύπανση συνεπεία ατυχηματικής ή και σταδιακής ρύπανσης, περιλαμβανομένων των απαραίτητων εξόδων (μελέτες, εμπειρογνώμονες κ.λπ.)
– Αξιώσεις τρίτων για σωματική βλάβη ή καταστροφή περιουσίας περιλαμβανομένων των νομικών εξόδων

Η κάλυψη επεκτείνεται σε:
1. Περιστατικά ρύπανσης σε μη ιδιόκτητη περιοχή διάθεσης αποβλήτων ή αποθήκης επικινδύνων υλικών
2. Μεταφορά αποβλήτων ή επικινδύνων υλικών
3. Διακοπή εργασιών συνεπεία ρύπανσης
Παρότι η οδηγία αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο σε περιβαλλοντικούς κινδύνους (έδαφος, νερό, βιοποικιλότητα), το ασφαλιστήριο επεκτείνεται και σε ζημιές που αφορούν σωματικές βλάβες και περιουσία, αλλά παρέχουν και την οικονομική προστασία του φορέα εκμετάλλευσης (εταιρεία).

Η Καραβίας & Συνεργάτες είναι Lloyd’s Coverholder από το 1992 και κατέχει σημαντικό μερίδιο αγοράς σε ασφαλίσεις Ευθύνης Ρύπανσης Εγκαταστάσεων, Διαχειριστών – Μεταφορέων επικινδύνων αποβλήτων και από το 2005 είναι η πρώτη εταιρεία που δραστηριοποιήθηκε ενεργά, συμμετέχοντας σε σχετικά συνέδρια, αλλά και σε σεμινάρια επιχειρηματικών φορέων για την ασφάλιση της Περιβαλλοντικής Ευθύνης των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Ήδη, σημαντικές εταιρείες στον ευρύτερο κλάδο χημικών καλύπτονται πλήρως έναντι περιβαλλοντικών κινδύνων και μέσω της εταιρείας παρέχεται η δυνατότητα ασφάλισης για ποσά άνω των 25.000.000 ευρώ, ανά τοποθεσία κινδύνου και πέραν των γεωγραφικών ορίων της Ελλάδος. 

Η εμπειρία, η γνώση του αντικειμένου, καθώς και οι συνεργασίες της εταιρείας τόσο με τους εξειδικευμένους underwriters ρύπανσης του Λονδίνου και της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς όσο με εταιρείες περιβαλλοντικών συμβούλων, την καθιστούν πρωτοπόρο, παρέχοντας υψηλού επιπέδου ασφαλιστικές υπηρεσίες διαχείρισης περιβαλλοντικών κινδύνων.
Θα πρέπει να τονισθεί ότι το θέμα της ρύπανσης δεν είναι πρωτόγνωρο για την εταιρεία μας, διότι υπάρχει η γνώση και η εμπειρία από τη θαλάσσια ρύπανση, όπου δραστηριοποιείται, επί σειρά ετών, καλύπτοντας ναυτιλιακούς κινδύνους.