Σε αδιέξοδο παραμένει η υπόθεση της Ασπίς

Σε κρίσιμο στάδιο μπαίνει η προσπάθεια για την εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα των ασφαλισμένων της Ασπίς Πρόνοια, με την ολοκλήρωση, από τον Επόπτη Χαρτοφυλακίου Ζωής, της διαδικασίας καταγραφής των απαιτήσεων των ασφαλισμένων, καθώς και την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Ο ογκώδης φάκελος με την έκθεση του Επόπτη Χαρτοφυλακίου, που συνοδεύεται από την έκθεση της Baker Tilly αλλά και της Ernst & Young, αναμένεται να κατατεθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία θα κληθεί να αξιολογήσει την εισήγηση για την αναμόρφωση των παροχών των ασφαλισμένων. Πρόκειται για την πρόταση προσαρμογής των απαιτήσεων με βάση τις προδιαγραφές που θέτει η ασφαλιστική νομοθεσία, αλλά και το έλλειμμα που διαπιστώθηκε στα αποθέματα της εταιρείας. Θα προηγηθεί η δημοσίευση του καταλόγου των ασφαλισμένων με τις τελικές τους απαιτήσεις και στη συνέχεια η αποδοχή του εισηγητικού σχεδίου για την αναμόρφωση των παροχών θα αποτελέσει το καθοριστικό βήμα για την έναρξη και της διαδικασίας αναδοχής, με βάση το νόμο για τη σύσταση του Εγγυητικού Κεφαλαίου Ζωής.

Η δυνατότητα εξεύρεσης αναδόχου αμφισβητείται από την ασφαλιστική αγορά και οι ενδείξεις από τις πρώτες διερευνητικές επαφές που έχουν προηγηθεί, δεν είναι ενθαρρυντικές. Η πολυπλοκότητα της διαδικασίας της εκκαθάρισης, που ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο έχει ήδη οδηγήσει σε καθυστερήσεις και δεν αποκλείεται να δοθεί παράταση στην προθεσμία που προβλέπει ο νόμος για την εξεύρεση αναδόχου. Σε εξέλιξη είναι άλλωστε η πρωτοβουλία της διοίκησης του Εγγυητικού Κεφαλαίου για διορθωτικές αλλαγές στο νόμο, έτσι ώστε να δοθεί η δυνατότητα μεταβίβασης στον ανάδοχο του ποσού που προορίζεται για την ικανοποίηση των ασφαλισμένων. Το θέμα αλλαγής του νόμου για το Εγγυητικό Κεφάλαιο έχει άλλωστε ανοίξει συνολικότερα με δεδομένη την αδυναμία χρηματοδότησης του ελλείμματος, που έχει αφήσει πίσω της η Ασπίς Πρόνοια.

Σε εξέλιξη είναι επίσης η διαδικασία για τη διαπίστωση της προέλευσης των χρημάτων που τοποθετήθηκαν σε ασφαλιστήρια της εταιρείας, σύμφωνα με το νόμο περί αποφυγής χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες ή εγκληματικές ενέργειες. 

Στο πλαίσιο της σχετικής διαδικασίας, οι ασφαλισμένοι με ασφαλιστήρια συμβόλαια άνω των 30.000 ευρώ καλούνται να αιτιολογήσουν στην προέλευση των χρημάτων, προσκομίζοντας εκκαθαριστικό σημείωμα φορολογίας εισοδήματος ή αντίστοιχο έγγραφο εφορίας ή άλλης υπηρεσίας του υπουργείου Οικονομικών του οικονομικού έτους κατά το οποίο έχει συναφθεί το ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Όπως αναφέρεται σε σχετική επιστολή που έχουν πάρει στα χέρια τους 2.000 περίπου ασφαλισμένοι, σε περίπτωση που από το εκκαθαριστικό σημείωμα της συγκεκριμένης περιόδου δεν προκύπτει το ποσό που πράγματι διέθεσαν για το ασφαλιστήριο συμβόλαιο, θα πρέπει να προσκομίσουν άλλα προηγούμενα έγγραφα που να δικαιολογούν την προέλευση των χρημάτων, είτε αυτό είναι εκκαθαριστικό σημείωμα, είτε πράξη μεταβίβασης περιουσιακού στοιχείου, από το οποίο να επιβεβαιώνεται η νόμιμη απόκτηση του επενδυμένου κεφαλαίου. 

Η πορεία εκκαθάρισης της εταιρείας επιβεβαιώνει τις αρχικές εκτιμήσεις για την ύπαρξη ελλείμματος ύψους 450 εκατ. ευρώ, καθώς οι υποχρεώσεις της εταιρείας υπολογίστηκαν στα 550 εκατ. ευρώ, ενώ τα περιουσιακά της στοιχεία δεν ξεπερνούν τα 100 εκατ. ευρώ και αποτελούνται κατά κύριο λόγο από ακίνητα. Το υψηλό έλλειμμα που διαπιστώθηκε στα αποθέματα της Ασπίς Πρόνοια, υποχρεώνει τον Επόπτη Χαρτοφυλακίου Ζωής, κ. Γιάννη Παντελίδη, σε πρόταση για προσαρμογή των απαιτήσεων των ασφαλισμένων στο ύψος του αρχικού καταβληθέντος κεφαλαίου, γεγονός που σημαίνει ότι δεν θα αναγνωριστούν οι αποδόσεις που προβλέπονται στα συμβόλαια, είτε με τη μορφή του εγγυημένου επιτοκίου, είτε με τη μορφή bonus για τη διακράτηση των συμβολαίων.

Η ογκώδης έκθεσης του Επόπτη Χαρτοφυλακίου αναφέρεται αναλυτικά οι ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για την προάσπιση των συμφερόντων των ασφαλισμένων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και σειρά νομικών πρωτοβουλιών στην Ελλάδα, την Κύπρο, αλλά την Ελβετία καθώς και οι δυσκολίες που συναντά το έργο της εκκαθάρισης λόγω του δαιδαλώδους χαρακτήρα του ομίλου Ασπίς Πρόνοια. Οι «ανορθόδοξες πρακτικές», όπως χαρακτηριστικά αποκαλούνται οι πρακτικές της εταιρείας και του μετόχου της, κ. Παύλου Ψωμιάδη, από τους δύο ορκωτούς λογιστές της Baker Tilly, συνοδεύονται από «σημαντική λογιστική αταξία», καθιστώντας το έργο της εκκαθάρισης εξαιρετικά πολύπλοκο και χρονοβόρο. 

Ενδεικτικό στοιχείο της πλημμελούς τήρησης των αποθεμάτων είναι ο υπολογισμός της ασφαλιστικής πρόβλεψης για τα συμβόλαια τύπου unit linked με βάση την τρέχουσα αξία των μεριδίων και όχι τις εγγυήσεις που έφεραν τα συγκεκριμένα συμβόλαια. Η διαφορά σύμφωνα με τον έλεγχο του Επόπτη υπολογίζεται στα 100 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ η εταιρεία δεν είχε καν τοποθετήσει – ως όφειλε – σε μερίδια εσωτερικού μεταβλητού κεφαλαίου, ποσό άνω των 20 εκατ. ευρώ. 

Όπως χαρακτηριστικά διαπιστώνουν οι ελεγκτές της Baker Tilly «η εταιρεία ενώ θα έπρεπε να κλίνει θέση καθημερινά με βάση τις πωλήσεις των μεριδίων δεν το έπραττε και αγόραζε μερίδια όποτε διέθετε χρήματα, με αποτέλεσμα να υπάρχει σημαντικό άνοιγμα στα μερίδια ανάμεσα στη διεύθυνση επενδύσεων και τη μηχανογράφηση». Από την ασφαλιστική τοποθέτηση, ποσοστό 72% περίπου είχε επενδυθεί σε μετοχές και ομόλογα των εταιρειών του ομίλου (25 εκατ. ευρώ σε τιμές 21/9/2009), ενώ μόνο η επένδυση σε μετοχές της εταιρείας Leda, ανερχόταν σε ποσοστό 37,7%, η αξία των οποίων έχει απομειωθεί σημαντικά.

Με βάση την έκθεση του Επόπτη, εκτός νομιμότητας είναι τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που είχαν συναφθεί με νομικά πρόσωπα, συνολικού ύψους 26 εκατ. ευρώ και τα οποία δεν αναγνωρίζονται με βάση την ασφαλιστική νομοθεσία, καθώς και μια σειρά ασφαλιστηρίων συμβολαίων συνολικού ύψους 9 εκατ. ευρώ περίπου, τα χρήματα των οποίων δεν εισέρευσαν ποτέ στα ταμεία της Ασπίς Πρόνοια και όπως διαπιστώθηκε αποτελούσαν δάνεια προς το μέτοχο της εταιρείας Παύλο Ψωμιάδη. Στα 25 εκατ. ευρώ ανέρχονται επίσης οι διαφορές από τα ποσά που οι ασφαλισμένοι είχαν πραγματικά καταβάλει ως ασφάλιστρα, σε σχέση με αυτά που αναγράφονταν στα συμβόλαια, ενώ εκτός της αποζημίωσης από το Εγγυητικό Κεφάλαιο είναι και οι οφειλές της εταιρείας από τα νοσοκομειακά συμβόλαια και οι οποίες υπολογίστηκαν στα 25 εκατ. ευρώ. 

Στα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας περιλαμβάνονται ακίνητα αντικειμενικής αξίας 55 εκατ. ευρώ, ενώ στα 7 εκατ. ευρώ είναι η αξία των οικοπέδων στα Ίσθμια και αντίστοιχης αξίας υπολογίζεται η δασική έκταση στα Σίμια Ευβοίας, η οποία βαρύνεται ωστόσο με μακροχρόνιο μισθωτήριο. Η αξία των μετοχών της εταιρείας περιορίζεται στα 28 εκατ. ευρώ, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του μετοχικού χαρτοφυλακίου της ήταν τοποθετημένο σε εταιρείες του ομίλου, η αξία των οποίων έχει σήμερα σχεδόν μηδενιστεί.

Το χαρτοφυλάκιο των ομολόγων αποτιμάται στα 9 εκατ. ευρώ και τα μετρητά ανέρχονται στα 5 εκατ. ευρώ. Στις απαιτήσεις περιλαμβάνεται ποσό ύψους 120 εκατ. ευρώ από θυγατρικές εταιρείες ή άλλα φυσικά πρόσωπα, από τα οποία εισπραχθέντα δεν θεωρούνται πάνω από 10 – 15 εκατ. ευρώ, ενώ αντίστοιχα οι απαιτήσεις κατά των συνεργατών υπολογίζονται στα 15 – 20 εκατ. ευρώ, από τα οποία εισπραχθέντα θεωρούνται 3 – 5 εκατ. ευρώ. 

Σύμφωνα με όσα προβλέπει ο νόμος, η Τράπεζα της Ελλάδος καλείται να βεβαιώσει το άνοιγμα του χαρτοφυλακίου ζωής, δηλαδή τη διαφορά μεταξύ των υποχρεώσεων του χαρτοφυλακίου για μαθηματικά και τεχνικά αποθέματα και των αντίστοιχων στοιχείων της ασφαλιστικής τοποθέτησης και να απευθύνει στη συνέχεια δημόσια πρόσκληση προς κάθε ασφαλιστική επιχείρηση, προκειμένου να δηλώσει ότι συμμετέχει στη διαδικασία αναδοχής του χαρτοφυλακίου ζωής. 

Η προσφορά του υποψήφιου αναδόχου δεν μπορεί να μειώνει τις απαιτήσεις των ασφαλισμένων πέραν αυτής που προτείνει το εισηγητικό σχέδιο αναμόρφωσης παροχών του Επόπτη Χαρτοφυλακίου Ζωής, ενώ κάθε υφιστάμενη αίτηση εξαγοράς ή μελλοντική εξαγορά ασφαλιστηρίου της εταιρείας, με εξαίρεση τις απαιτήσεις για καταβολή ασφαλίσματος υγείας, αναστέλλεται για δύο χρόνια από την ημέρα ανάληψης του χαρτοφυλακίου από τον ανάδοχο.

Ο νόμος προβλέπει επίσης ότι το μέρος της απαίτησης που δεν αναλαμβάνεται από τον ανάδοχο θα ικανοποιηθεί σε ποσοστό 70% από το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ζωής, διαδικασία που μπορεί να ανασταλεί για χρονικό διάστημα έως τρία χρόνια από τη δημοσίευση του νόμου, δηλαδή έως το 2013.