Άλλάζουν τα πάντα στην εποπτεία του χρηματοπιστωτικού κλάδου

Σημαντικές αλλαγές για το χρηματοπιστωτικό κλάδο, μεταξύ των οποίων η κατάργηση της Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης και η μεταφορά της αρμοδιότητας εποπτείας του κλάδου στην Τράπεζα της Ελλάδος, η σύσταση Συμβουλίου Συστημικής Ευστάθειας για την εποπτεία του χρηματοοικονομικού κλάδου, η δημιουργία Εγγυητικού Κεφαλαίου για τον κλάδο ζωής και η αποζημίωση των ασφαλισμένων της Ασπίς Πρόνοια και της Commercial Value, περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών. 

Το νομοσχέδιο όπως υπογράμμισε ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Φίλιππος Σαχινίδης κατά την ομιλία του στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων στη Βουλή επιχειρεί να δώσει μια συνολική λύση στα θέματα του ασφαλιστικού κλάδου, αλλά και να συμβάλλει στην αναβάθμιση του κλάδου, ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην ασφαλιστική αγορά. 

Όπως εξήγησε πάντως στην ίδια ομιλία, το νομοσχέδιο αποτελεί «πρόπλασμα» και οι σχετικές ρυθμίσεις δεν συνιστούν οριστικές διατάξεις, αλλά κατευθυντήριες γραμμές, προκειμένου οι αρμόδιοι φορείς να υποβάλλουν τις παρατηρήσεις του, ενώ η τελική διαμόρφωση του κειμένου θα γίνει μετά τον αναγκαίο διάλογο, που θα ενσωματώσει τους προβληματισμούς που διατυπώνονται.

Η Εποπτεία

Η μεταφορά της εποπτείας του τραπεζικού και ασφαλιστικού κλάδου στην ΤτΕ, θεωρείται σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών «εύλογη, δεδομένων των αυξημένων συνεργασιών, που παρατηρούνται μεταξύ των δύο κλάδων καθιστώντας τον ενιαίο εποπτικό έλεγχο αναγκαίο για τη διαφύλαξη των ισότιμων όρων ανταγωνισμού, καθώς και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του συστημικού κινδύνου». 

Το υπουργείο Οικονομίας επιχειρεί την κάλυψη του κενού που διαπιστώνεται με την απουσία εγγυητικού κεφαλαίου ζωής, θεσμοθετώντας τη δημιουργία Εγγυητικού Κεφαλαίου Ζωής κατά το πρότυπο του Επικουρικού Κεφαλαίου. 

Σκοπός του Εγγυητικού Κεφαλαίου Ζωής είναι η κάλυψη με το 100% της ασφαλιστικής αποζημίωσης και μέχρι του ύψους των 25.000 ευρώ ανά ασφαλισμένο. 

Από την κάλυψη εξαιρούνται πρόσωπα που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την ασφαλιστική εταιρεία καθώς και τα άτομα που συνετέλεσαν με πράξεις ή παραλείψεις τους στην επιδείνωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης της εταιρίας. 

Στο Εγγυητικό Κεφάλαιο συμμετέχουν υποχρεωτικά οι ασφαλιστικές εταιρίες με έδρα την Ελλάδα, τα υποκαταστήματα ασφαλιστικών επιχειρήσεων χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΕΟΧ, όπως επίσης και τα υποκαταστήματα ασφαλιστικών επιχειρήσεων τρίτων χωρών. 

Ανώτατο όργανο του Εγγυητικού Κεφαλαίου αποτελεί η συνέλευση των μελών και οι αποφάσεις λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία. Η διαχείριση ασκείται από τη Διαχειριστική Επιτροπή, η οποία αποτελείται από πέντε μέλη, εκλεγμένα από τη συνέλευση των μελών, ενώ ο πρόεδρος της Επιτροπής ορίζεται από τον υπουργό Οικονομικών. 

Για την εκπλήρωση του σκοπού του Εγγυητικού Κεφαλαίου, τα μέλη επιβαρύνονται με τακτική εισφορά που ανέρχεται σε ποσοστό 1,5% της αξίας κάθε συμβολαίου ζωής, ενώ σε έκτακτες περιπτώσεις η Διαχειριστική Επιτροπή μπορεί με απόφασή της -που εγκρίνεται από την ΤτΕ- να ορίσει έκτακτη εισφορά μέχρι 1% για κάθε συμβόλαιο ζωής.

Οι ασφαλισμένοι

Με σχετικό άρθρο καταργούνται οι διατάξεις που είχε θεσμοθετήσει η προηγούμενη κυβέρνηση για την παροχή εγγύησης του ελληνικού δημοσίου στους ασφαλισμένους της Ασπίς και οι οποίες «επικρίθηκαν ως αντίθετες προς την κοινοτική νομοθεσία σε ότι αφορά στις κρατικές ενισχύσεις». 

Για την αντιμετώπιση της εκκρεμότητας των ασφαλισμένων τόσο της Ασπίς Πρόνοια όσο και της Commercial Value, προβλέπεται μεταβατική ρύθμιση και καθορίζεται η διαδικασία για τη μεταβίβαση του χαρτοφυλακίου ζωής των υπό εκκαθάριση εταιριών σε ανάδοχο ασφαλιστική εταιρία ή σε κοινοπραξία ασφαλιστικών εταιριών. 

Η σχετική ρύθμιση καλύπτει περίπου 300.000 περίπου ασφαλισμένους των δύο εταιριών, που έχουν τοποθετήσει κεφάλαια άνω των 500 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο η πώληση των χαρτοφυλακίων θεωρείται ότι είναι εφικτή μετά τη δραστική περικοπή των απαιτήσεων, δηλαδή των αποζημιώσεων που διεκδικούν οι ασφαλισμένοι, σε ποσοστό που μπορεί να φτάσει ακόμη και το 50% των τοποθετημένων κεφαλαίων. 

Η πρόταση του υπουργείου Οικονομικών αποσυνδέει την αποζημίωση των ασφαλισμένων της Ασπίς Πρόνοια και της Commercial Value από την κάλυψη του, υπό σύσταση Εγγυητικού Κεφαλαίου, στο οποίο θα υπαχθούν οι απαιτήσεις των ασφαλισμένων όσων εταιριών κλείσουν στο μέλλον, κάνοντας αποδεκτό το αίτημα για μη αναδρομική επιβάρυνση του νέου Φορέα.

Η πώληση του χαρτοφυλακίου σε άλλες εταιρίες του κλάδου διευκολύνεται μέσα από την πρόβλεψη που περιλαμβάνει το νομοσχέδιο για τη μεταβίβαση στις εν λόγω εταιρίες ισόποσων με τις υποχρεώσεις, περιουσιακών στοιχείων της Ασπίς και της Commercial. 

Επόμενο βήμα θα είναι η περικοπή των απαιτήσεων που έχουν οι ασφαλισμένοι, ισοσκελίζοντας ουσιαστικά τις υποχρεώσεις των υπό μεταβίβαση χαρτοφυλακίων με τα περιουσιακά στοιχεία που θα μεταβιβαστούν, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί το βάρος που αναλαμβάνει ο ασφαλιστικός κλάδος. 

Η σολομώντεια λύση που προκρίθηκε σηματοδοτεί την απώλεια σημαντικών κεφαλαίων για το σύνολο των ασφαλισμένων και μένει να αποδειχθεί κατά πόσο αυτή θα γίνει αποδεκτή όχι μόνο από τον κλάδο, αλλά κυρίως από τους ασφαλισμένους, που έχουν ήδη οργανωθεί και ετοιμάζουν νομικές προσφυγές για τη διεκδίκηση των χρημάτων τους. 

Η προοπτική απόρριψης της σχετικής λύσης, παραπέμπει σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου σε αποζημίωση των ασφαλισμένων μέσα από το προϊόν της εκκαθάρισης των δύο εταιριών και της πώλησης των περιουσιακών τους στοιχείων, η οποία όπως επιβεβαιώνει η εμπειρία διαρκεί επί μακρόν και παραπέμπει στη μακροχρόνια διαιώνιση του προβλήματος.

Οι ασφαλισμένοι βρίσκονται αντιμέτωποι με την αναστολή για τρία χρόνια από την ημέρα ανάκλησης της άδειας λειτουργίας της επιχείρησης κάθε υφιστάμενης ή μελλοντικής εξαγοράς ασφαλιστηρίου, καθώς και με την κατάργηση των υψηλών αποδόσεων που υπόσχονταν τα επενδυτικά προγράμματα, που έφθαναν το 7%. 

Οι αποδόσεις των συμβολαίων αυτών θα προσαρμοστούν στο νόμιμο επίπεδο, δηλαδή το τεχνικό επιτόκιο, που σήμερα διαμορφώνεται έως το 3,35%. 

Οι υφιστάμενες ή μελλοντικές αποζημιώσεις των ασφαλισμένων περιορίζονται με βάση το άνοιγμα του χαρτοφυλακίου ζωής, όπως αυτό θα προσδιοριστεί από την αποτίμηση των απαιτήσεων και των περιουσιακών στοιχείων που διαθέτει η επιχείρηση. 

Όπως προβλέπεται από το νομοσχέδιο η μείωση των απαιτήσεων φθάνει σε ποσό που ισοσκελίζει κατά προσέγγιση τη διαφορά μεταξύ του ενεργητικού και του παθητικού του χαρτοφυλακίου, η οποία δεν μπορεί να  είναι μεγαλύτερη του 50%. 

Αυτό σημαίνει ότι εάν π.χ. οι υποχρεώσεις της Ασπίς Πρόνοια είναι 500 εκατ. ευρώ και τα περιουσιακά της στοιχεία αποτιμηθούν στα 200 εκατ. ευρώ, οι απαιτήσεις των ασφαλισμένων θα πρέπει να προσαρμοστούν στα 200 εκατ. ευρώ, αλλά με δεδομένο ότι η μείωση δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη του 50%, οι οριστικές απαιτήσεις θα διαμορφωθούν τελικώς στο επίπεδο των 250 εκατ. ευρώ. 

Η εταιρία που θα αναλάβει το χαρτοφυλάκιο θα αναλάβει με τον τρόπο αυτό απαιτήσεις ύψους 250 εκατ. ευρώ αντί των 500 εκατ. ευρώ που είναι οι αποζημιώσεις που οφείλονται στους ασφαλισμένους, τις οποίες θα καλύψει από τα 200 εκατ. ευρώ που αποκτά ως περιουσιακά στοιχεία. 

Η διαφορά των 50 εκατ. ευρώ που θα καταβάλει επιπλέον προς τους ασφαλισμένους, θα αποτελέσει στη συνέχεια απαίτηση της αναδόχου εταιρίας από το Εγγυητικό Κεφάλαιο. 

Οι κάτοχοι των ασφαλιστηρίων συμβολαίων μπορούν με έγγραφη δήλωσή τους προς τον Επόπτη Χαρτοφυλακίων Ζωής, που υποβάλλεται εντός 3 μηνών από την ημέρα δημοσίευσης του νόμου, να αντιταχθούν στη μεταβίβαση του χαρτοφυλακίου. 

Σε αυτή την περίπτωση οι απαιτήσεις τους υπάγονται στη διαδικασία της ασφαλιστικής εκκαθάρισης και το αντίστοιχο μέρος των περιουσιακών στοιχείων που έχουν υπολογιστεί ως ασφαλιστική τοποθέτηση, δεν μεταβιβάζεται στην ανάδοχο εταιρία. 

Εάν αντιταχθούν περισσότεροι από το 40% των ασφαλισμένων η διαδικασία πώλησης του χαρτοφυλακίου ζωής ματαιώνεται και το χαρτοφυλάκιο ζωής τίθεται συνολικά στην ασφαλιστική εκκαθάριση.

Ειδική πρόβλεψη υπάρχει στο νομοσχέδιο για τους κατόχους νοσοκομειακών προγραμμάτων, οι οποίοι μέχρι τη μεταβίβαση του χαρτοφυλακίου και με την προϋπόθεση ότι δεν είναι ασφαλισμένοι σε άλλο φορέα κοινωνικής ασφάλισης, μπορούν με αίτησή τους να υπαχθούν στην υγειονομική περίθαλψη του ΟΠΑΔ. 

Η υπαγωγή τους θα γίνει ανάλογα με το περιεχόμενο του συμβολαίου τους και μέχρι το χρόνο λήξη του, καταβάλλοντας το προβλεπόμενο από το συμβόλαιο ασφάλιστρο.  

Με ειδική ρύθμιση το υπουργείο Οικονομίας επιδιώκει άλλωστε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί με τους εκατοντάδες ασφαλισμένους που πάσχουν από βαριές και χρόνιες  ή ακόμα και ανίατες παθήσεις και οι οποίοι έχουν βρεθεί χωρίς κάλυψη.
 
Έτσι στην περίπτωση των ασφαλισμένων που έχουν βαρύ ιατρικό ιστορικό ή είναι μεγάλης ηλικίας και η ανάδοχος εταιρία κρίνει ότι δεν είναι ασφαλίσιμοι, το νομοσχέδιο προβλέπει τη συνέχιση αυτών των συμβολαίων από την ανάδοχο ασφαλιστική, αλλά με αλλαγή των όρων των συμβολαίων. 

Η εταιρία όπως προβλέπεται έχει το δικαίωμα να εξαλείψει τυχόν όρους που δεν διαθέτει η ασφαλιστική αγορά, αλλά και το πρόσθετο δικαίωμα να αυξήσει το ασφάλιστρο σε ποσοστό έως και 10%, όπως επίσης και το να προχωρά εφεξής σε αυξήσεις κατά το ποσοστό αναπροσαρμογής ασφαλίστρων της νοσοκομειακών προγραμμάτων. 

Σε ότι αφορά τους ασφαλισμένους κατόχους νοσοκομειακών προγραμμάτων, που κρίνονται ασφαλίσιμοι, δηλαδή τόσο η ηλικία τους όσο και η κατάσταση της υγείας τους, επιτρέπει την ανάληψη του κινδύνου από άλλη εταιρία, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι τα συμβόλαια αυτά αντικαθίστανται με τα προϊόντα που διαθέτει η νέα ασφαλιστική εταιρία που θα αναλάβει το χαρτοφυλάκιο. Παύουν όμως να ισχύουν, εκτός αν υπάρξει αντίθετη συμφωνία μεταξύ του αναδόχου και του ασφαλισμένου, όλα τα λοιπά προσαρτήματα του συμβολαίου.

Συμβούλιο Συστημικής Ευστάθειας

Με ειδικό άρθρο θεσμοθετείται η συγκρότηση του Συμβουλίου Συστημικής Ευστάθειας με τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. 

Στόχος είναι η συνεχής παρακολούθηση της συστημικής ευστάθειας της οικονομίας μετά την αποκάλυψη της πολύπλοκης φύσης των συστημικών κινδύνων που αποκάλυψε η πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση. 

Αποστολή του Συμβουλίου είναι η ανάλυση της δυναμικής και της διασφάλισης της ευστάθειας εντός και μεταξύ των επιμέρους συστημάτων της οικονομίας, ο συντονισμός της χρηματοοικονομικής πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών με την εποπτεία των Ανεξάρτητων Αρχών και η από κοινού συνεχής διερεύνηση και προληπτική αντιμετώπιση έκτακτων και ακραίων καταστάσεων και κρίσεων. 

Το Συμβούλιο αποτελείται από εννέα μέλη, δηλαδή τον υπουργό και υφυπουργό Οικονομικών, το διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, τον πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, το γενικό γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών, το γενικό γραμματέα δημοσιονομικής πολιτικής  του υπουργείου Οικονομικών και ένα πρόσωπο εγνωσμένου κύρους με ειδικές γνώσεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα, που υποδεικνύεται από τον υπουργό Οικονομικών.

– Η ΕΑΕΕ δεν αντιλαμβάνεται τη σκοπιμότητα της κατάργησης της Επ.Ε.Ι.Α. και επισημαίνει την ανάγκη διασφάλισης του αδιάλειπτου της εποπτείας.  Η ανάθεση της εποπτείας στην ΤτΕ, οργανισμό με δεδομένη ανεξαρτησία και κύρος, κρίνεται θετική εξέλιξη, εφ΄όσον συνοδευθεί από την υπαγωγή σ΄αυτήν του εξειδικευμένου προσωπικού της Επ.Ε.Ι.Α. για την εξασφάλιση της συνέχειας του εποπτικού έργου

– Η επιβολή και μάλιστα αυξημένης εισφοράς υπέρ της ΤτΕ, ενώ δεν υφίσταται αντίστοιχη υποχρέωση για τα εποπτευόμενα από την ιδία αρχή πιστωτικά ιδρύματα, εγείρει θέμα διακριτικής μεταχείρισης μεταξύ δύο σημαντικών τομέων της οικονομίας που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό χώρο της χώρας

– Οι συσσωρευμένες εισφορές των ασφαλιστικών επιχειρήσεων που καταβλήθηκαν στην Επ.Ε.Ι.Α. και δεν χρησιμοποιήθηκαν, θα πρέπει ή να επιστραφούν σ΄αυτές ή να χρησιμοποιηθούν για συναφείς προς την ιδιωτική ασφάλιση σκοπούς, όπως για παράδειγμα για προικοδότηση του υπό ίδρυση εγγυητικού κεφαλαίου ζωής και όχι να περιέλθουν στο Δημόσιο γενικά

– Η επιλογή του νομοθέτη για δημιουργία ενός μηχανισμού μικτής εγγύησης (μεταβίβαση χαρτοφυλακίου ζωής και εφόσον τούτο δεν είναι εφικτό, εκκαθάριση) στον κλάδο ζωής δεν είναι η συνήθης ευρωπαϊκή πρακτική, η οποία προτάσσει τη δημιουργία εγγυητικών συστημάτων με αποκλειστικό έργο την εκκαθάριση του χαρτοφυλακίου ζωής

– Συγκρινόμενη με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά μεγέθη, η εισφορά που καλούνται να καταβάλλουν οι ασφαλιστικές εταιρίες υπέρ του Εγγυητικού Ταμείου ζωής είναι υπερβολική και καθιστά το ασφαλιστικό προϊόν μη ανταγωνιστικό

– Η θέσπιση, συγχρόνως, δυνατότητας επιβολής έκτακτης εισφοράς είναι μη αποδεκτή. Οποιαδήποτε επιπρόσθετη, μη ορθολογικά σταθμισμένη, εισφορά συνεπάγεται υπέρμετρη επιβάρυνση των εταιριών, οι οποίες λόγω της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας δεν έχουν τέτοια περιθώρια

– Επιβάλλεται να ρυθμιστεί το θέμα της αποτίμησης των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου όχι μόνο από λογιστικής απόψεως αλλά και για τις ανάγκες της ασφαλιστικής τοποθέτησης και του περιθωρίου φερεγγυότητας