«Εξετάζουμε ευκαιρίες στην Ελλάδα,για επενδύσεις και για εξαγορές»

Αν η Ελληνική ασφαλιστική αγορά δεν αποκτήσει ενδιαφέρον για τους πολυεθνικούς «παίκτες» σύντομα θα αρχίσουν οι αποχωρήσεις, δηλώνει στο Insurance World ο Διευθύνων Σύμβουλος της HDI Gerling, κ. Νότης Βαγιακάκος, επισημαίνοντας μια σειρά προϋποθέσεων για τη βελτίωση της εικόνας που έχει σήμερα ο κλάδος.

Ειδικότερα, αναφέρει ότι ο Έλληνας πρέπει να αλλάξει κουλτούρα στο ζήτημα της ασφάλισης και να πάψει να αναλαμβάνει ο ίδιος το οικονομικό ρίσκο των επιλογών του, η Επ.Ε.Ι.Α. οφείλει να ολοκληρώσει τον κύκλο εξυγίανσης του κλάδου και το κράτος θα πρέπει να σταματήσει να προσφέρει μονίμως οικονομικό άσυλο στα θύματα των φυσικών καταστροφών, όπως και να επιτρέψει τη συμμετοχή των ασφαλιστικών εταιριών στο Συνταξιοδοτικό και εν γένει να μεριμνήσει για την ουσιαστικότερη σύμπραξη του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα.

Για την υπόθεση της Ασπίς ο κ. Βαγιακάκος, αναφερόμενος εμμέσως στην Εποπτική Αρχή, δηλώνει ότι τα παθήματα πρέπει να μας γίνονται μαθήματα.

Iw: Πως θα σχολιάζατε τα παραγωγικά αποτελέσματα εννεαμήνου του 2009 όπως αυτά παρουσιάσθηκαν προσφάτως από την Επ.Ε.Ι.Α.;

Ν.Β.: Ο κλάδος των Ασφαλίσεων κινήθηκε οριακά. Φαίνονται οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, αν και δεν νομίζω ότι ακόμα έχουμε δει το πλήρες εύρος της επίπτωσής της στα νούμερα που καταγράφονται. Συνολικά, παρουσιάζεται βέβαια μια μικρή αύξηση σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2008, αλλά αυτό οφείλεται σε ειδικούς παράγοντες και η εικόνα δεν είναι ίδια παντού. 

Θα έλεγα ότι κάθε εταιρία έχει το δικό της προφίλ και αντίστοιχα το δικό της «ειδικό αποτέλεσμα» και δεν πρέπει να κοιτάμε την εικόνα μόνο συνολικά.

Πιο συγκεκριμένα, οι εταιρίες Ζωής είχαν γενικά, μείωση, καθώς πολλά συνταξιοδοτικά προγράμματα εξαγοράστηκαν από τους ασφαλισμένους πριν την «ωρίμανσή» τους, πρόωρα, είτε στην προσπάθεια να μειωθεί ο οικογενειακός προϋπολογισμός είτε γιατί χρειάζονταν άμεσα τα μετρητά. Επίσης εγκαταλείφθηκαν από πολλούς τα επενδυτικά προϊόντα «unit linked» που είναι συνδεδεμένα με συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης λόγω γενικής έλλειψης εμπιστοσύνης στις αγορές.

Από την άλλη, οι Γενικές Ασφαλίσεις -όπου την μερίδα του λέοντος, γύρω στο 70%, καταλαμβάνουν οι σχετικοί με το αυτοκίνητο κλάδο, παρουσίασαν κάποια αύξηση λόγω των αναπροσαρμογών τιμών στα ασφάλιστρα αστικής ευθύνης αυτοκινήτων. Παράλληλα παρατηρείται μετακίνηση χαρτοφυλακίων, κυρίως αυτοκινήτων, από εταιρεία σε εταιρεία λόγω των πρόσφατων ανακλήσεων. 

Στις ασφαλίσεις Περιουσίας η κατάσταση φαίνεται μάλλον σταθερή, με πτωτική τάση στις ασφαλίσεις Κατοικίας, λόγω μειωμένης πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών, που όμως εξισορροπείται από τις πληθωριστικές προσαρμογές στις ασφαλισμένες αξίες, ενώ σχετικά σταθερά κινούνται και οι βιομηχανικές και επιχειρηματικές ασφαλίσεις, όπου υπάρχει όμως εντονότατος ανταγωνισμός λόγω της αγοραστικής δύναμης των πελατών, ενώ αυξήθηκε λίγο η ζήτηση για ασφάλιση, ειδικά μετά τα γεγονότα του περσινού Δεκεμβρίου.

Στον κλάδο Μεταφερομένων Εμπορευμάτων παρουσιάζεται σαφής υποχώρηση λόγω της πτώσης του εμπορίου γενικότερα. Ο κλάδος Αστικής Ευθύνης αντίθετα, είχε αύξηση, λόγω σταδιακά μεγαλύτερης διείσδυσης του προϊόντος στην αγορά, που όμως παραμένει ακόμα πολύ μικρή σαν ποσοστό επί του συνόλου, σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης.

Θα χαρακτήριζα λοιπόν τη χρονιά δύσκολη. Εκτιμώ ότι οι αυξημένες ζημιές που παρουσιάζονται στον κλάδο Περιουσίας και το αυξανόμενο κόστος των ζημιών στον κλάδο Αυτοκινήτων, θα συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις στα αποτελέσματά μας. Αλλά αυτό δεν ισχύει για όλους και σαφώς εξαρτάται από την επιλεκτική πολιτική ανάληψης κινδύνων ή την επεκτατική… όρεξη κάποιον άλλων, στο κυνήγι του μεριδίου αγοράς.

iw: Θεωρείτε ότι ο Επόπτης θα πρέπει να κινηθεί περισσότερο επιθετικά για την εξυγίανση του κλάδου ή να επιδείξει μεγαλύτερη επιείκεια;

Ν.Β.: Τα πράγματα ποτέ δεν είναι άσπρα ή μαύρα. Θεωρώ ότι πρέπει να διατηρηθεί το μήνυμα που ήδη ηχηρά εκπέμφθηκε, ότι η εξυγίανση της αγοράς θα προχωρήσει σταθερά και θα γίνει επιτέλους το αυτονόητο. 

Εξάλλου δεν υπάρχουν πια περιθώρια «ελληνικού τύπου» – ελιγμών κουκουλώματος και η διαιώνιση ημιθανών καταστάσεων, πολύ περισσότερο που εδώ το διακύβευμα είναι η φερεγγυότητα των ασφαλιστών και η προστασία των πελατών μας. Φαντάζεστε να γινόταν κάτι αντίστοιχο στον Τραπεζικό κλάδο; 

Μην ξεχνάμε ότι η εφαρμογή των κανόνων Solvency II είναι προ των πυλών και ήδη στην Ε.Ε. κινούνται προς θέσπιση ενιαίας ή έστω διευρωπαϊκά συντονισμένης εποπτικής δραστηριότητας. 

Οπότε είναι θεωρώ μονόδρομος. Πώς διεκδικούμε οι ασφαλιστές κομμάτι της συνταξιοδοτικής «πίττας» αν δεν πείθουμε για την φερεγγυότητά λειτουργίας του συστήματος; 

Παρ’ όλα αυτά, ο συγχρονισμός και η μελετημένες κινήσεις έχουν τεράστια σημασία, όπως πολύ έντονα φάνηκε από το πρόβλημα που δημιουργήθηκε στους ασφαλισμένους καταναλωτές από τις πρόσφατες ανακλήσεις αδειών του Σεπτεμβρίου. Πρέπει να γίνει μάθημα αποφυγής για τον χειρισμό αντίστοιχων περιπτώσεων στο μέλλον.

iw:Ποιους θεωρείτε ως βασικότερους λόγους για το γεγονός ότι ο Έλληνας δεν διαθέτει την ασφαλιστική συνείδηση του ευρωπαίου ασφαλισμένου;

Ν.Β.: Νομίζω ότι είναι ένας συνδυασμός παραγόντων. Είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας, συγκυριών, συμφέροντος και εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος. Όταν σε μία σχέση, εν προκειμένω, ασφαλιστών και αγοραστικού κοινού, κάτι δεν πάει καλά, φταινε συνήθως και τα δύο μέρη. 

Αφενός οι Έλληνες, από την φύση μας είμαστε πιο ριψοκίνδυνοι σαν ιδιοσυγκρασία: ιστορικά, πρώτα επιχειρούμε κάτι και στην πορεία αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα. Ισχύει το «βλέποντας και κάνοντας», καθότι δεν προνοούμε από πριν με επιμελή σχεδιασμό για τις «λεπτομέρειες».

Αφετέρου, η μέχρι σήμερα υπερβολική εξάρτηση από την κρατική πρόνοια και την αρωγή που απαιτούμε σαν κοινωνία από την Πολιτεία στα δύσκολα, διαμόρφωσαν μια συλλογική νοοτροπία που απλά ρωτάει «πού είναι το κράτος»; 

Η αρωγή της Πολιτείας με χρηματικά βοηθήματα σε όλα τα δεινά, όπως σεισμοί και φυσικές καταστροφές, δεν μας οδηγεί στο να προνοούμε σε ατομικό-οικογενειακό επίπεδο. Πολλές φορές, η στάση της πολιτείας, να επιδοτεί με «δωρεάν» αρωγή τους μη προνοητικούς λειτουργεί ως αντικίνητρο στην ασφάλιση.

Παλαιότερα επίσης, ο «εξαναγκασμός» σε ασφάλιση εκ μέρους του δανειοδότη προς τον δανειολήπτη, έφερε αντίδραση στην συνείδηση του πολίτη που θεωρούσε ότι η ασφάλιση είναι άλλο ένα «χαράτσι» και όχι απαραίτητη εξασφάλιση απέναντι στην αβεβαιότητα του μέλλοντος. 

Επίσης, η χαμηλή ποιότητα και το ανεπαρκές επίπεδο εκπαίδευσης πολλών διαμεσολαβούντων δεν μπορούν να πείσουν όσους από τους υποψήφιους πελάτες μας είναι πιο ενημερωμένοι, με αποτέλεσμα την έλλειψη εμπιστοσύνης στο θεσμό. 

Η αρνητική δημοσιότητα των «ψιλών γραμμάτων» και των καταχρηστικών όρων, η έλλειψη επαρκούς επικοινωνίας και το marketing για την αξία του προϊόντος μας από εμάς τους ίδιους τους Ασφαλιστές, λειτούργησαν επίσης προς αυτή την κατεύθυνση.

Χρειάζεται χρόνος και συνεπής προσπάθεια εκ μέρους της αγοράς μας προκειμένου να ανατραπούν τα παραπάνω στην συλλογική συνείδηση.

iw:Πως ολοκληρώνονται φέτος οι διαπραγματεύσεις για τις ανανεώσεις των συμβολαίων ασφάλισης μεγάλων κινδύνων, σε ότι αφορά τις καλύψεις και τα ασφάλιστρα;

Ν.Β.: Οι επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και προσπαθούν να μειώσουν το κόστος ασφάλισης. Οι διαμεσολαβούντες ανταγωνίζονται ποιος θα κερδίσει ή θα διατηρήσει τον πελάτη. 

Την ίδια στιγμή η αγοραστική δύναμη των πελατών είναι μεγάλη ενώ η όρεξη για «πάση θυσία» αύξηση μεριδίου αγοράς στην υπερ-συνωστισμένη από Ασφαλιστές μικρή αγορά μας παραμένει αμείωτη. 

Η αντασφαλιστικη αγορά πέρασε την κρίση του 2007/2008 σχετικά ανώδυνα οπότε υπάρχουν κεφάλαια πρόθυμα να διατεθούν προς ανάληψη ρίσκου. Παράλληλα η ασφαλιστική ύλη, δηλαδή τα ασφαλιζόμενα κεφάλαια μειώνεται, όπως αποθέματα εμπορευμάτων, προβλεπόμενα μικτά κέρδη, μειώσεις του τζίρου κ.α.. 

Τα παραπάνω δημιουργούν έντονο ανταγωνισμό. Έτσι και φέτος -για μια ακόμη χρονιά- τα ασφάλιστρα ειδικά για καλούς πελάτες – καλοπληρωτές, με καλό ιστορικό ζημιών – κινούνται με είτε στα περσινά επίπεδα, είτε με ελαφρά πτωτικές τάσεις της τάξεως του 2-3%. 

Πάντως τα επίπεδα τιμών είναι ήδη σε οριακά χαμηλά επίπεδα. Δεν υπάρχουν όμως ποιοτικά στατιστικά στοιχεία και έτσι τα όσα προανέφερα αποτελούν περισσότερο αίσθηση παρά αποδεδειγμένο γεγονός.

iw: Ο κλάδος, λόγω της κρίσης και των αυξημένων απαιτήσεων για κεφάλαια από τον Επόπτη, υποχρεούται σε αυξήσεις ασφαλίστρων. Υπάρχουν ωστόσο ουσιαστικά περιθώρια αναπροσαρμογής των ασφαλίστρων όταν το κλίμα στην αγορά είναι βαρύ, όταν αυξάνεται η φορολόγηση των φυσικών προσώπων, καθώς και όταν τα έσοδα και τα κέρδη των εταιρειών μειώνονται;

Ν.Β.: Όχι, δεν υπάρχουν ουσιαστικά περιθώρια αύξησης με την έννοια που το λετε, αλλά το νομικό και το κανονιστικό περιβάλλον είναι δεδομένο. 

Από την άλλη, η κύρια μάζα της αγοράς Γενικών ασφαλίσεων είναι ο κλάδος Αυτοκινήτου, όπου για να διατηρηθεί η βιωσιμότητα του συστήματος εν όψει του υψηλότερου επίπεδου προστασίας που προβλέπει ο νόμος μετά την πρόσφατη αύξηση των κατωτάτων ορίων κάλυψης Αστικής Ευθύνης, καθιστούν τις αυξήσεις ασφαλίστρων επιβεβλημένες. 

Είναι λεπτή και εύθραυστη ισορροπία ζήτησης και προσφοράς. Στις εμπράγματες ασφαλίσεις, στις ασφαλίσεις περιουσίας, οι κλιματικές αλλαγές και οι κοινωνικές αναταραχές διαμορφώνουν αυξητικές τάσεις στις ζημιές που επίσης επιβάλλουν αυξήσεις ασφαλίστρων. 

Νομίζω ότι οι δυνάμεις της αγοράς θα διαμορφώσουν τελικά το περιβάλλον, το οποίο πάντως δεν προμηνύεται να είναι εύκολο για κανέναν από τους εταίρους της αγοράς.

iw:Πόσο μπορεί να αντέξει η αγορά σας χωρίς γενναίες αυξήσεις ασφαλίστρων, όπως και με περιορισμένους ρυθμούς ανάπτυξης;

Ν.Β.: Δεν μπορεί να αντέξει πολύ, ειδικά στην Ελλάδα που η αγορά είναι ρηχή και τα απόλυτα μεγέθη μικρά σε σχέση με τα διεθνή δεδομένα. 

Προβλέπω έντονη τάση συμπύκνωσης της αγοράς, ειδικά των Ελλήνων επιχειρηματιών-Ασφαλιστών, σε μεγαλύτερα εταιρικά σχήματα για να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας σε επίπεδο λειτουργικού κόστους.  

Ακόμα, οι ξένοι επιχειρηματίες-ασφαλιστές, αν τα κεφάλαια που έχουν επενδύσει στην Ελλάδα δεν γίνουν πιο αποδοτικά, θα χάσουν το ενδιαφέρον τους για την αγορά μας σύντομα και θα αποχωρήσουν. Οι τράπεζες θα αναγκαστούν να πουλήσουν τις θυγατρικές ασφαλιστικές τους λόγω του κανονιστικού πλαισίου.

Είναι σε κρίσιμη καμπή η αγορά μας, ειδικά στην σημερινή συγκυρία. Η Ασφαλιστική βιομηχανία είναι μια βιομηχανία εντάσεως κεφαλαίου και γι΄ αυτό όποιος είναι κεφαλαιακά ισχυρός θα επιβιώσει έναντι των υπολοίπων. 

Το όλο περιβάλλον, ευνοεί τα μεγάλα επιχειρηματικά σχήματα που θα απευθύνονται στην πλατιά μάζα, αλλά και τα πολύ μικρά σχήματα, που θα στοχεύουν σε μικρές, αλλά πολύ εξειδικευμένες κατηγορίες κινδύνων-πελατών, όπως οι πολυτελείς boutique.

Παρ΄ όλα αυτά, μεσο-μακροπρόθεσμα, το μέλλον θα είναι καλύτερο νομίζω, ειδικά αν οι εξελίξεις στην μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης οδηγήσουν ένα κομμάτι της στους κόλπους της ιδιωτικής ασφάλισης. 

Νομίζω ότι είναι μονόδρομος. Κατά την ίδια έννοια, ο κλάδος Αυτοκινήτου θα γίνει βιώσιμος αν το όλο περιβάλλον καταστεί πιο ορθολογικό: αντικειμενικός προσδιορισμός «Σωματικών Βλαβών» και «Ψυχικής Οδύνης», αποτελεσματικά και γρήγορα δικαστήρια, αντικειμενική αποτίμηση κόστους επισκευής κ.α.. 

Επίσης, στις επιχειρηματικές ασφαλίσεις, αν καταφέρουμε να εξυπηρετήσουμε τους Έλληνες πελάτες μας στην αναπόφευκτη επέκτασή τους στο εξωτερικό, τα μεγέθη μας θα βελτιωθούν. Χρειάζεται σύμπραξη της κοινωνίας, του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα, για να επιβιώσουμε όλοι. Πρέπει απλά να το κάνουμε πραγματικότητα.

iw:Πως διαμορφώνονται φέτος τα οικονομικά μεγέθη της HDI-Gerling;

Ν.Β.: Είμαστε σχεδόν στο τέλος του έτους και αν όλα συνεχίσουν καλά, θα είναι μια ακόμη εξαιρετική χρονιά το 2009, όπως ήταν άλλωστε όλα τα τελευταία χρόνια. Φέτος θα κλείσουμε την χρονιά με τζίρο περίπου 20 εκατομμύρια ευρώ, ουσιαστικά διπλάσιοι σε όγκο απ’ ότι ήμασταν πέντε χρόνια πριν. 

Ακόμα, τα τελευταία δέκα χρόνια, είχαμε σταθερά ικανοποιητικότατη κερδοφορία της τάξεως των 3 – 4 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Ειδικά φέτος, παρ΄ όλο που πληρώσαμε και μεγάλες ζημιές, το λειτουργικό μας περιθώριο (combined ratio) θα διαμορφωθεί περίπου στο 50% των δεδουλευμένων ασφαλίστρων. 

Αν σε αυτά προσθέσουμε και τα έσοδα από τις επενδύσεις, ίσως το 2009 αποτελέσει μια από τις καλύτερες χρονιές μας, άρα και την προίκα μας για το μέλλον, που ακόμα και σε τοπικό -Ελληνικό- μόνο επίπεδο μας δίνει μια σιγουριά για το αύριο. 

Παρόλα αυτά δεν εφησυχάζουμε, καθώς το επιχειρηματικό μοντέλο για τις Βιομηχανικές ασφαλίσεις λέει, ότι για να αντέξεις την καταστροφική χρονιά που αναπόφευκτα θα έρθει κάποια στιγμή, λόγω του μεγέθους των κινδύνων που αναλαμβάνουμε, πρέπει να έχεις πολλές καλές χρονιές πριν.

iw:Ποια εξέλιξη θα παρουσιάσουν τα μεγέθη σας κατά την επόμενη τριετία;

Ν.Β.: Μοιραία η Ελληνική αγορά είναι πεπερασμένη σε ότι αφορά τα περιθώρια ανάπτυξης στις επιχειρηματικές και βιομηχανικές ασφαλίσεις. 

Παράλληλα, «όποιος δεν κάνει πετάλι, πέφτει απ’ το ποδήλατο». Οπότε, είτε πρέπει να γίνεις λιγότερο επιλεκτικός στους κινδύνους που αναλαμβάνεις και μοιραία θα αυξηθούν οι ζημιές, είτε να στραφείς σε άλλες κατηγορίες πελατών στην τοπική αγορά με πρόσθετες επενδύσεις για διαφορετική οργανωτική δομή, είτε να στραφείς σε γειτονικές αγορές στις ίδιες κατηγορίες πελατών που και τώρα στοχεύεις. 

Εμείς ήδη κάνουμε το τελευταίο, καθώς το Ελληνικό υποκατάστημα της HDI-Gerling είναι υπεύθυνο για την γεωγραφική περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου και τα νότια Βαλκάνια. 

Είμαι λοιπόν αισιόδοξος ότι τα μεγέθη θα κινηθούν ανοδικά, χωρίς βιαστικές κινήσεις και με προσοχή. Αργά και σταθερά προσδοκούμε και επιδιώκουμε σταθερά διαχρονική ανάπτυξη, αρκετά πάνω από τον εκάστοτε μέσο όρο της αγοράς, για να εξασφαλίζουμε μακροπρόθεσμη κερδοφορία και σταθερότητα. Την δουλειά την ξέρουμε και θα συνεχίσουμε να την κάνουμε καλά.

iw:Βλέψεις για στρατηγικές συνεργασίες ή περαιτέρω επέκταση στο χώρο της ιδιωτικής ασφάλισης έχει η HDI-Gerling;

Ν.Β.: Πάντα υπάρχουν βλέψεις για συνεργασίες με σκοπό την κερδοφόρα ανάπτυξη, ήδη ο μητρικός όμιλος Talanx αναδιοργανώνεται σε πιο σύγχρονες δομές με αυτό ακριβώς το σκεπτικό. 

Διεθνώς είμαστε αναπτυγμένοι πολύ – εκτός από τις βιομηχανικές ασφαλίσεις και στο χώρο της ασφάλισης ιδιωτών, δραστηριοποιούμενοι σε 35 χώρες, όπως και στο χώρο του bankassurance σε συνεργασία με την HSBC στην Βραζιλία, την Citibank στην Γερμανία, την Τουρκία και τη Ρωσία, καθώς και τα Ταχυδρομικά Ταμιευτήρια Γερμανίας και Ουγγαρίας και στις ασφαλίσεις Ζωής με Ομαδικά και Ατομικά προγράμματα. Κάθε χρόνο επεκτεινόμαστε σε νέες αγορές: μετά την Ουκρανία, το Μεξικό και τη Χιλή το 2008, στην Ινδία το 2009 και έπεται συνέχεια. 

Διερευνούμε και εξετάζουμε ευκαιρίες και δυνατότητες και στην Ελλάδα, τόσο για επενδύσεις, όσο και για συνεργασίες, αν και όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες και οι ευκαιρίες ελκυστικές.