Πότε αλλάξατε για τελευταία φορά γυαλιά ηλίου; Αν η απάντησή σας σε αυτό το ερώτημα είναι «πάνε χρόνια, πού να θυμάμαι τώρα», είναι πιθανό ότι τα μάτια σας κινδυνεύουν.
Το ίδιο και αν δεν έχετε προμηθευτεί τα γυαλιά σας από ένα κατάστημα οπτικών, αλλά από υπαίθριες αγορές ή πωλητές, online ή από άλλες μη αξιόπιστες πηγές, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας.
«Τα γυαλιά ηλίου δεν είναι ένα αξεσουάρ μόδας, αλλά ένα πολύτιμο βοήθημα για την προστασία των ματιών από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου», λέει ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School. «Γι’ αυτό πρέπει να τα επιλέγουμε προσεκτικά, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, και να τα προμηθευόμαστε από αξιόπιστες πηγές».
Είναι αποδεδειγμένο ότι η μακροχρόνια έκθεση των ματιών στον ήλιο δίχως την κατάλληλη προστασία αυξάνει τον κίνδυνο εκδηλώσεως πολλών οφθαλμοπαθειών. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται ο καταρράκτης, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, διάφορα μορφώματα στα μάτια και μια σπάνια μορφή καρκίνου (το μελάνωμα του αμφιβληστροειδούς χιτώνα).
Ακόμα και η βραχυχρόνια έκθεση στον ήλιο κρύβει κινδύνους. Η ηλιακή ακτινοβολία που αντανακλάται στο νερό, λ.χ., μπορεί να προκαλέσει φωτοκερατίτιδα – ένα επώδυνο ηλιακό έγκαυμα στο πρόσθιο τμήμα του ματιού. Η φωτοκερατίτιδα εκδηλώνεται με κοκκίνισμα του ματιού, θολή όραση, ευαισθησία στο λαμπερό φως και, σε σπάνιες περιπτώσεις, με παροδική απώλεια της οράσεως.
Πώς όμως μπορούμε να ξέρουμε αν τα γυαλιά ηλίου που έχουμε εδώ και χρόνια, προστατεύουν επαρκώς τα μάτια από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV);
«Ο μόνος τρόπος για να είναι κανείς βέβαιος είναι να πάει τα γυαλιά του σε έναν οπτικό για να τα εξετάσει», απαντά ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Σε πολλά καταστήματα οπτικών υπάρχουν ειδικά μηχανήματα που μετρούν την UV και η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας συνιστά σε όποιον αμφιβάλλει, να εξετάζει προληπτικά τα γυαλιά ηλίου του».
Τα γυαλιά ηλίου με τη συνιστώμενη προστασία θα διηθούν (φιλτράρουν) όλο το φάσμα της UV. Με άλλα λόγια, θα παρέχουν 99-100% προστασία εναντίον της UVAκαι της UVB.
«Ημερομηνία λήξεως για τα γυαλιά ηλίου δεν υπάρχει», εξηγεί ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Ούτε έχει βρει η ιατρική έρευνα έναν τρόπο για να υπολογίζεται η φθορά των προστατευτικών φίλτρων τους αναλόγως με τη χρήση. Ο γενικός κανόνας, όμως, είναι πως όσο πιο παλιά είναι, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μην προστατεύουν πια επαρκώς τα μάτια, γι’ αυτό συνιστάται προληπτικός έλεγχος της απορροφητικότητάς τους σε ένα κατάστημα οπτικών».
Τα κριτήρια επιλογής
Πιο ξεκαθαρισμένα είναι τα πράγματα σε ό,τι αφορά τα κριτήρια επιλογής τους. Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας συνιστά τα εξής σε όσους θέλουν να αγοράσουν προστατευτικά γυαλιά ηλίου:
1. Βεβαιωθείτε ότι αναγράφουν «100% προστασία από την UVA και την UVB» ή «100% προστασία από την UV400».
2. Φροντίστε να είναι όσο το δυνατόν πιο μεγάλα. Τα γυαλιά ηλίου πρέπει να καλύπτουν μεγάλο τμήμα του προσώπου, ενώ την μέγιστη προστασία παρέχουν όσα το «αγκαλιάζουν» και από τα πλάγια. Μην ξεχνάτε ότι η UV αντανακλάται από τις λείες επιφάνειες (π.χ. άμμο, νερό, τζάμια, δρόμους) και έτσι φθάνει υπό διάφορες γωνίες στα μάτια σας.
3. Μην σας ξεγελά το χρώμα. Οι σκουρόχρωμοι φακοί μπορεί να μοιάζουν πιο προστατευτικοί, αλλά το χρώμα τους δεν έχει καμία σχέση με την προστασία που παρέχουν. Το θέμα είναι τι φίλτρα περιέχουν.
4. Μην βασίζεστε στην τιμή. Τα γυαλιά ηλίου μπορεί να έχουν διάφορες τιμές, αλλά τα πιο ακριβά δεν σημαίνει ότι είναι και πιο προστατευτικά. Ούτε είναι άχρηστα τα φθηνά γυαλιά ηλίου. Μπορεί όλα να είναι εξίσου προστατευτικά, αρκεί να τα προμηθευτείτε από τους κατάλληλους παρόχους.
5. Να αγοράζετε γυαλιά ηλίου μόνο από αξιόπιστους παρόχους. Να είστε πολύ επιφυλακτικοί με τις αγορές από online site δημοπρασιών, πλανόδιους πωλητές, υπαίθριες αγορές κ.λπ. Η καλύτερη επιλογή είναι τα προμηθεύεστε από καταστήματα οπτικών, ώστε να έχετε πλήρη ενημέρωση και για τα άλλα χαρακτηριστικά τους (π.χ. αν έχουν πολωμένους φακούς, που είναι απαραίτητοι για να μειώνονται οι αντανακλάσεις από τους δρόμους και να είναι πιο ασφαλής η οδήγηση).
6. Να σκέφτεστε τις ανάγκες σας. Αν ασχολείστε με αθλήματα, πιθανώς χρειάζεστε γυαλιά με κεχριμπαρένιους, πράσινους ή γκρι φακούς. Οι φακοί αυτοί δεν δεσμεύουν περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία, αλλά αυξάνουν την σκιαγραφική αντίθεση (κοντράστ). Αυτό μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο για όσους παίζουν σπορ όπως το γκολφ, το μπέιζμπολ κ.λπ.
Και μην ξεχνάτε: Χρειάζεστε γυαλιά ηλίου καθημερινά, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. «Δυστυχώς ούτε καν ο ένας στους τρεις ανθρώπους δεν φορά γυαλιά ηλίου κάθε φορά που βγαίνει από το σπίτι του, είτε έχει ηλιοφάνεια είτε συννεφιά», λέει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Έχει όμως ζωτική σημασία να μάθει πια ο κόσμος ότι χωρίς αυτά, η όρασή του κινδυνεύει. Τα κρούσματα καταρράκτη και εκφύλισης της ωχράς κηλίδας αυξάνονται διαρκώς και ένας από τους κύριους υπαίτιους είναι η απροστάτευτη έκθεση των ματιών στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου. Επομένως, χρειαζόμαστε τα γυαλιά ηλίου και ένα καπέλο με φαρδύ γείσο. Και αυτό ισχύει για όλες τις ηλικίες, από τα μωρά έως τους υπερήλικες, ακόμα και όσους έχουν ήδη κάνει εγχείρηση καταρράκτη».
