Κλιματικοί κίνδυνοι: Οι προσδοκίες της κοινής γνώμης για τις ασφαλιστικές

Οι κλιματικές αλλαγές τείνουν με την πάροδο των ετών να λάβουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Οι «πρώτες» εκδηλώσεις του φαινομένου έχουν πλήξει εκατομμύρια ανθρώπους και έχουν προκαλέσει ανυπολόγιστες οικονομικές απώλειες. Οι συνθήκες όμως σήμερα έχουν αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν. Η διεθνής κοινή γνώμη συνειδητοποιεί το πρόβλημα των κλιματικών αλλαγών, που για ένα διάστημα υπήρξε πεδίο αντιπαράθεσης των επιστημόνων, και ζητά υπεύθυνη στάση από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Ζητά τη συνδρομή των κυβερνήσεων, των επιχειρήσεων και της ιδιωτικής ασφάλισης για να περιοριστεί το φαινόμενο και να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες που απορρέουν από αυτό. Μπροστά σε ένα κίνδυνο που μεγεθύνεται και απειλεί τη διεθνή κοινότητα η ασφαλιστική βιομηχανία οφείλει να τείνει ευήκοα ώτα και να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο στην περιβαλλοντική προστασία. Σε έρευνα που διεξήγαγε η Axa και η Ipsos σε 13.000 άτομα (από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Βέλγιο, την Ελβετία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Τουρκία, την Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ, την Ινδονησία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό) για το κατά πόσο σε διεθνές επίπεδο έχουμε συνειδητοποιήσει το πρόβλημα της αλλαγής του κλίματος προέκυψαν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα συμπεράσματα: α) η κλιματική αλλαγή αποτελεί πλέον πραγματικότητα για τη διεθνή κοινή γνώμη, β) εγείρει ανησυχία για τις επιπτώσεις στην οικονομική ζωή των ανθρώπων και γ) υπάρχουν λύσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου και σε αυτές τις λύσεις οι ασφαλιστές θα παίξουν σημαντικό ρόλο.

Ο ρόλος της ιδιωτικής ασφάλισης

Οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν ήδη τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που επιλέγουν οι καταναλωτές σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας. Το 17% των ανθρώπων που έλαβε μέρος στην έρευνα απάντησε ότι η κλιματική αλλαγή είναι σημαντική παράμετρος στη διαδικασία επιλογής ασφάλισης. Το 39% πιστεύει ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα επηρεάζει την ασφάλιση και το 31% θεωρεί ότι θα την επηρεάσει μακροπρόθεσμα. Μόνο το 12% πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή δεν θα επηρεάσει τις επιλογές τους ως προς την ιδιωτική ασφάλιση. 

Αυτό που αποκαλύπτεται μέσω της έρευνας είναι ότι οι καταναλωτές περιμένουν και προσδοκούν από την παγκόσμια ασφαλιστική αγορά να συμβάλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου όχι μόνο μέσω της προσφοράς προϊόντων, αλλά και μέσω ενεργειών ή συνεργασιών με το δημόσιο τομέα. Οι ασφαλιστικές εταιρείες λοιπόν ανά τον κόσμο καλούνται να παίξουν καταλυτικό ρόλο και να εδραιώσουν στη συνείδηση του κόσμου ακόμα περισσότερο την αξία του θεσμού της ασφάλισης.
Η μελέτη δείχνει ότι το 61% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να εργάζονται για τη μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα. Το ποσοστό μάλιστα αυτό είναι ακόμη υψηλότερο στο Χονγκ Κονγκ (78%), την Τουρκία (69%) και την Ιταλία (65%). Επίσης το 57% των συμμετεχόντων στην έρευνα πιστεύει ότι η ιδιωτική ασφάλιση μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να προσαρμοστούν στις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος. Αυτή η πεποίθηση είναι πιο διαδεδομένη σε χώρες που εμφανίζεται μεγαλύτερο ποσοστό φόβου σε σχέση με το φαινόμενο, όπως στην Τουρκία (75%), στο Μεξικό (71%) και στην Ινδονησία (67%). Το πρόβλημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί κυρίως με την παροχή συγκεκριμένων ασφαλιστικών προϊόντων, αλλά και με την οικοδόμηση συνεργασιών και «συμμαχιών» με το δημόσιο τομέα.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις που δόθηκαν στο ερώτημα ποιες είναι οι κύριες ενέργειες που πρέπει να κάνουν οι ασφαλιστικές:
• Το 22% των ανθρώπων που μετείχαν στην έρευνα περιμένει από τις εταιρείες να αναπτύξουν νέα ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία θα ενθαρρύνουν οικολογικές και φιλικές προς το περιβάλλον συμπεριφορές
• Το 20% πιστεύει ότι οι εταιρείες πρέπει να συνεργαστούν με εθνικές και τοπικές αρχές για να μειώσουν τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος
• Το 17% θεωρεί ότι πρέπει να χρηματοδοτήσουν επιστημονικές έρευνες για το φαινόμενο
• Το 17% ότι πιστεύει ότι πρέπει να συμβάλουν στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης σε περιοχές υψηλού κινδύνου
• Το 13% αναφέρει ότι πρέπει να ενημερώσουν τον κόσμο για τους κινδύνους
• Το 10% πιστεύει ότι πρέπει να ανταλλάξουν με άλλους φορείς πληροφορίες για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.

Η κοινή γνώμη γνωρίζει το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής

Αν και οι κλιματικές αλλαγές την τελευταία δεκαετία πυροδότησαν έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ των επιστημόνων για το αν αποτελούν πραγματικό γεγονός και απειλή για την ανθρωπότητα και το οικοσύστημα ή απλώς υπερβολικές αιτιάσεις, η κοινή γνώμη σήμερα φαίνεται ενημερωμένη και ευαισθητοποιημένη απέναντι στο φαινόμενο αυτό. Σχεδόν 9 στους 10 συμμετέχοντες στην έρευνα της Axa «Ατομικές απόψεις για τους κλιματικούς κινδύνους» δηλώνουν ότι το κλίμα του πλανήτη έχει υποστεί μεταβολές τα τελευταία είκοσι χρόνια. Σε ποσοστό μάλιστα 95% οι ερωτηθέντες από το Μεξικό, το Χονγκ Κονγκ, την Ινδονησία και την Τουρκία δηλώνουν ότι είναι πεπεισμένοι ότι «υφίσταται κλιματική αλλαγή», ενώ σε μικρότερο βαθμό, περίπου 72%, είναι πεπεισμένοι οι Αμερικανοί.

Τρεις στους τέσσερις πολίτες που πήραν μέρος στην έρευνα πιστεύουν ότι οι κλιματικές αλλαγές είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένες. Την πεποίθηση αυτή έχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό άνθρωποι που κατοικούν σε περιοχές οι οποίες πλήττονται συχνά από ακραία φυσικά φαινόμενα. Ωστόσο ακόμα και σε περιοχές που υπάρχει η άποψη ότι οι κλιματικές αλλαγές δεν έχουν αποδειχθεί επιστημονικά, τα ποσοστά των «σκεπτικιστών» (42% στην Ιαπωνία, 37% στο Ηνωμένο Βασίλειο, 35% στις ΗΠΑ) αποτελούν μειοψηφία.

Ανησυχία για τις επιπτώσεις

Ένα από τα βασικότερα συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι οι κλιματικές αλλαγές εκδηλώνονται κυρίως μέσω του φαινομένου της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Όπως δηλώνει το 89%, η πρώτη συνέπεια από τις μεταβολές που συντελούνται στις κλιματικές συνθήκες είναι η άνοδος της θερμοκρασίας της γης. Την άποψη αυτή εξέφρασαν σε μεγάλο ποσοστό οι Ινδονήσιοι (78%), οι Μεξικανοί (69%), οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ (63%) και οι Τούρκοι (59%). Απόλυτα βέβαιοι είναι επίσης το 61% των Ισπανών και το 58% των Ιταλών, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στη Βόρεια Ευρώπη είναι 33% στους Βρετανούς, 34% στους Βέλγους και 36% στους Γάλλους. 

Οι άνθρωποι βλέπουν επίσης μια ισχυρή σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και της μεγαλύτερης συχνότητας στην εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 89% αναφέρει πως οι μεταβολές στο κλίμα προκαλούν πλημμύρες, το 88% ξηρασίες και το 83% κυκλώνες. Επίσης, συνδέουν την κλιματική αλλαγή με αλλαγές στη χλωρίδα και την πανίδα, αναφέροντας κυρίως τις αλλαγές στη βλάστηση (85%) και την εξαφάνιση ορισμένων ζωικών ειδών (81%). 

Εκτός από την επίδραση στο οικοσύστημα, η μεγάλη πλειονότητα των ερωτηθέντων αναμένει ότι η καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα υγείας και κοινωνικά προβλήματα: το 77% αναφέρει ότι φοβάται πως θα υπάρξουν συγκρούσεις για την πρόσβαση στην τροφή ή το νερό, το 64% ανησυχεί για την εξάπλωση μεταδοτικών νόσων και το 60% αναμένει αύξηση της μετανάστευσης.

Αντιμετώπιση του φαινομένου με συλλογικότητα

Το κύριο πεδίο διαμάχης των επιστημόνων στο παρελθόν ήταν το κατά πόσο η ανθρώπινη και η επιχειρηματική δραστηριότητα είναι η γενεσιουργός αιτία των προβλημάτων του πλανήτη. Από την έρευνα προκύπτει καταρχάς ότι 9 στους δέκα πιστεύουν πως ο άνθρωπος ευθύνεται για τις φυσικές καταστροφές που συντελούνται, πεποίθηση που είναι περισσότερο εμφανής σε περιοχές που βιώνουν συχνά ακραία φυσικά φαινόμενα. 

Συγκεκριμένα, ερωτηθέντες από το Χονγκ Κονγκ (94%), την Ινδονησία (93%) και το Μεξικό (92%) δηλώνουν με απόλυτη βεβαιότητα ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα και η περιβαλλοντική μόλυνση ευθύνονται για τις κλιματικές αλλαγές. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις ευρωπαϊκές χώρες η Γερμανία είναι το μόνο κράτος που εμφανίζει τόσο υψηλό ποσοστό σε αυτό το ερώτημα (87%). Υπάρχουν όμως και χώρες όπως οι ΗΠΑ, όπου το 42% θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή είναι απόρροια φυσικών φαινομένων. Το αντίστοιχο ποσοστό στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 34%.
Στην κορυφή της λίστας με τους υπαίτιους των αλλαγών στο κλίμα είναι οι ανεπτυγμένες χώρες, οι εταιρείες ενέργειας και οι κατασκευαστικές εταιρείες. Πιο συγκεκριμένα, τα ποσοστά έχουν ως εξής:
• Ανεπτυγμένες χώρες (91%)
• Εταιρείες ενέργειας (91%)
• Κατασκευαστικές εταιρείες (88%)
• Αναδυόμενες οικονομίες (85%)
• Η κυβέρνηση (85%)

Οι ερωτηθέντες, ωστόσο, δεν αποκλείουν και τον εαυτό τους, καθώς το 72% θεωρεί ότι οι απλοί πολίτες είναι και αυτοί υπεύθυνοι σε ένα βαθμό. Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων (88%) πιστεύει πως το ζήτημα των κλιματικών αλλαγών μπορεί να αντιμετωπιστεί με καινοτόμες λύσεις και συλλογικότητα. Αυτή η αισιόδοξη στάση για την εξεύρεση λύσεων για την κλιματική αλλαγή επικρατεί και στις τρεις ηπείρους (89% των Ευρωπαίων, 78% των Αμερικανών και 84% των Ασιατών).

 Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο το ότι οι περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο είναι και αυτές που έχουν περισσότερο θετική στάση: στο Μεξικό το 98% και στην Ινδονησία το 97% των ανθρώπων που έλαβαν μέρος στην έρευνα θεωρούν ότι λύσεις υπάρχουν, αν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς λειτουργήσουν συλλογικά.