Μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας οι Ιαπωνικές επιχειρήσεις

του Shogo Maeda, επικεφαλής της Japanese Equities

Το Μάρτιο του 2011 η Ιαπωνία χτυπήθηκε από έναν καταστροφικό σεισμό, τον τέταρτο σε ισχύ παγκοσμίως, που κόστισε τη ζωή σε 16.000 ανθρώπους και προκάλεσε μεγάλες ζημιές στις υποδομές της χώρας και τις αλυσίδες εφοδιασμού. Μετά από το σεισμό ακολούθησε τσουνάμι, που σάρωσε πολλές πόλεις και προκάλεσε πρόσθετες ζημίες στην περιοχή. 

Ένα χρόνο μετά η Ιαπωνία έχει καταφέρει να αποκαταστήσει μεγάλο μέρος των καταστροφών και επιδιώκει να φέρει και πάλι τη χώρα στο προσκήνιο. Ενώ πλησιάζει η πρώτη «επέτειος» του σεισμού, η πρόοδος της χώρας είναι αξιέπαινη.

Ένα από τα σημαντικότερα επακόλουθα του σεισμού ήταν η πυρηνική κρίση που αφορούσε  στο εργοστάσιο στη Φουκουσίμα. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το κόστος του φαινομένου αυτού αγγίζει τα 235 δισ. δολάρια. Ωστόσο, οι αρχές εργάστηκαν σκληρά για να αποτρέψουν τη διαρροή  ακτινοβολίας και όσο περνάει ο χρόνος τα επίπεδα ακτινοβολίας είναι όλο και χαμηλότερα. 

Η TEPCO (Tokyo Electric Power Company), διαχειρίστρια εταιρεία του εργοστασίου στη Φουκουσίμα και η μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας στην Ιαπωνία, ανακοίνωσε μεγάλες απώλειες. Ένα χρόνο μετά, βλέπουμε τις θετικές εξελίξεις σχετικά με την TEPCO, όπως η σταθεροποίηση των πυρηνικών αντιδραστήρων και η σταδιακή αλλαγή της στάσης της σχετικά με την κρατική βοήθεια. Ο Yoshihiko Noda, πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, αντιμετώπισε ρεαλιστικά το θέμα της πυρηνικής ενέργειας, καθώς μία εκ των απορροιών αυτού του σεισμού ήταν η αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο η πυρηνική ενέργεια θα έπρεπε να καταναλώνεται.

Οι Ιάπωνες καταναλωτές και οι επιχειρήσεις τώρα επανεξετάζουν τις μεθόδους κατανάλωσης ενέργειας. Η κατανάλωση ενέργειας έχει μειωθεί κατά 10 έως 20% και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα ενεργειακά αποδοτικά προϊόντα θα είναι από εδώ και πέρα στο επίκεντρο των καταναλωτικών αγαθών. 

Ένας από τους κορυφαίους κατασκευαστές κατοικιών, ο κ. Sekisui Chemical, υπολογίζει ότι σε ποσοστό 90% στην οικεία του θα χρησιμοποιεί ρεύμα από φωτοβολταικά στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος οικονομικού έτους, που λήγει τον Μάρτιο 2012. Πριν το σεισμό το ποσοστό ανερχόταν στο 77%.  Ως εκ τούτου, ένα από τα θετικά αποτελέσματα του καταστροφικού αυτού γεγονότος είναι ότι η Ιαπωνία θα γίνει ακόμη πιο ενεργειακά αποδοτική.

Αμέσως μετά το χτύπημα του εγκέλαδου, η ιαπωνική κυβέρνηση έθεσε σε λειτουργία το «στρατηγείο» έκτακτης ανάγκης, ένα κομβικό σημείο για να έρχεται σε επαφή με κυβερνητικούς φορείς και τοπικές διοικήσεις και να διευκολύνει τις προσπάθειες αναζήτησης και διάσωσης. Εν συνεχεία, τον Ιούνιο τέθηκε σε ισχύ ο νόμος για την ανασυγκρότηση της περιοχής (Act of Reconstruction) που είχε ως στόχο να προωθήσει την ομαλή και ταχεία διαδικασία ανάπλασης. Ενώ η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, ωστόσο η κυβέρνηση έχει διαθέσει κεφάλαια για την ανασυγκρότηση και έχει καταθέσει τρεις συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς μέχρι σήμερα. Αυτό ήταν σε κάποιο βαθμό θετικό για την αγορά μετοχών και ταυτόχρονα ενίσχυσε την ανάπτυξη. Παρ ‘όλα αυτά η κυβέρνηση έχει επικριθεί ευρέως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για τον κακό συντονισμό και την έλλειψη αντανακλαστικών σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Σίγουρα κανένας πολιτικός δε θα ζήλευε τη θέση του κ. Noda, που αφενός προσπαθεί να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση της χώρας, προτείνοντας φορολογικές αυξήσεις και αφετέρου χειρίζεται τις προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της. Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι πολλοί κάτοικοι στις πληγείσες περιοχές, επικεντρώθηκαν στο πως θα αποκαταστήσουν τις ζημιές με τις δικές τους δυνάμεις περισσότερο παρά με τη βοήθεια της πολιτείας.

Όταν σημειώθηκε ο σεισμός η κυριότερη ανησυχία τόσο για την αγορά μετοχών όσο και την οικονομία ήταν ότι τα κέρδη των ιαπωνικών εταιρειών θα πλήττονταν σε μεγάλο βαθμό, ωστόσο, αυτό δεν συνέβη. Μετά το σεισμό οι εταιρείες συνέχισαν να έχουν κέρδη και επιπλέον αναμένεται να παρουσιάσουν σημαντική ανάκαμψη κατά τη διάρκεια αυτού του έτους. Οι ιαπωνικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να αναπτύσσονται όσο τα ιστορικά υψηλά επίπεδα των ελεύθερων ταμιακών ροών, εξακολουθούν να υφίστανται, ενώ και οι αποδόσεις έχουν ανακάμψει μετά την καταστροφή. 

Πριν το σεισμό, το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας, η ισχύς του γιέν και η υψηλή φορολογία οδήγησαν στη μετατόπιση της παραγωγής στο εξωτερικό. Ως αποτέλεσμα της καταστροφής αυτή η τάση έχει επιταχυνθεί και πιστεύουμε ότι ο κατασκευαστικός κλάδος στην Ιαπωνία θα συνεχίσει να συρρικνώνεται. Οι Toyota, Honda και Nissan αναμένεται να παράξουν πάνω από το 70% των αυτοκινήτων τους έξω από την Ιαπωνία τα επόμενα δύο χρόνια. Δεν πιστεύουμε ότι η έννοια του «just-in-time» (η στρατηγική απογραφή, η οποία βελτιώνει την απόδοση των επενδύσεων μέσω της μείωσης του κόστους απογραφής-αποθήκευσης) έχει ξεπεραστεί από τις καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων και των πλημμύρων στην Ταϊλάνδη. Ωστόσο, οι εταιρείες θα έχουν περισσότερα αποθέματα από οτι πριν και θα διαφοροποιήσουν τις πηγές των προμηθευτών και της παραγωγής γεωγραφικά. Αυτό αρχικά θα οδηγήσει σε αύξηση του κόστους, αλλά μακροπρόθεσμα, η αύξηση της αποτελεσματικότητας θα αντισταθμίσει την κατάσταση.

Η καταστροφή δεν έχει επηρεάσει την εικόνα της ιαπωνικής αγοράς σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα να παραμένει ελκυστική. Τους τελευταίους μήνες υπάρχει ανάπτυξη, που κινείται όμως σε αργούς ρυθμούς: οι μισθοί αρχίζουν να αυξάνονται και η ψυχολογία των καταναλωτών συνεχώς βελτιώνεται. Ενώ στον υπόλοιπο κόσμο υπάρχουν ενδείξεις μιας παγκόσμιας επιβράδυνσης, η Ιαπωνία συνεχίζει να αποδεικνύει ότι αντέχει. Είναι σαφές ότι η ιαπωνική αγορά ανακτά ανοδική πορεία εφ ‘όσον στο παγκόσμια σκηνικό δεν επιδεινωθούν σημαντικά οι υπάρχουσες συνθήκες.