Προβλήματα και προτάσεις για τη βιοϊατρική τεχνολογία

του Δρ Νικόλαου Εμμ. Μπατάκη, Συντονιστή διευθυντή ακτινολόγου του Ε.Ε.Σ., Αντιπροέδρου της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας και Μέλους της εκτελεστικής γραμματείας του ΚΕ.Σ.Υ

Η βιοϊατρική τεχνολογία στο χώρο της απεικόνισης τις τελευταίες δύο δεκαετίες εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς, ταχύτερους από την αφομοίωση της γνώσης για την πλήρη εκμετάλλευσή της. Συγχρόνως η μεταφορά της στο δημόσιο τομέα υγείας αυξάνει σημαντικά τη δαπάνη υγείας και το λειτουργικό κόστος των νοσοκομείων. 

Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, αυτή η διείσδυση της απεικονιστικής τεχνολογίας ωφέλησε μεν στην ανάδειξη βλαβών με πάρα πολύ μικρό μέγεθος, όμως απομάκρυνε τον κλινικό γιατρό από τη λεπτομερή κλινική μελέτη του ασθενούς του. Δηλαδή ο κλινικός γιατρός στέλνει τον ασθενή του πολύ εύκολα σε μηχανήματα υψηλής απεικονιστικής τεχνολογίας, περιμένοντας τη διάγνωση από εκεί, αντί της τεκμηρίωσης της κλινικής του σκέψης δια μέσου της υψηλής τεχνολογίας. 

Στο σημείο αυτό θα πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι η χρήση της υψηλής απεικονιστικής τεχνολογίας δεν βελτίωσε το προσδόκιμο επιβίωσης. Βάσει των παραπάνω δεν συνεπάγεται ότι ο δημόσιος τομέας υγείας δεν πρέπει διαρκώς να εκσυγχρονίζεται και να ανανεώνει την τεχνολογία του, αλλά κυρίως ότι η προμήθεια της τελευταίας πρέπει να γίνεται με φειδώ, κατόπιν εμπεριστατωμένης μελέτης και σύμφωνα με τις κλινικές ανάγκες της απεικονιστικής μονάδας όπου τοποθετείται.

Η εμπειρία
Η εμπειρία από τη χρήσης της, αλλά και από τις επενδύσεις του δημόσιου τομέα υγείας, δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Ότι δηλαδή δεν υπάρχει στρατηγική επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας από το υπουργείο Υγείας που να λαμβάνει υπόψη της τα επιδημιολογικά και κλινικά δεδομένα της περιοχής στην οποία απευθύνεται.

 Έτσι όλα αυτά τα χρόνια ο τρόπος με τον οποίο γίνονταν – και εξακολουθούν να γίνονται – οι προμήθειες υψηλής απεικονιστικής τεχνολογίας είναι ο κλασικός τρόπος της πίεσης του τοπικού βουλευτή από τους ντόπιους κομματικούς παράγοντες, οι οποίοι με τη σειρά τους πιέζονται από το τοπικό ιατρικό κατεστημένο. Το αποτέλεσμα είναι να αγοράζεται εξοπλισμός οι δυνατότητες του οποίου δεν αξιοποιούνται.

Μία από τις πολλές αδυναμίες της παρούσας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας είναι και η αδυναμία διαχείρισης και απορρόφησης του ΕΣΠΑ 2007-2013 στην υγεία και ιδιαίτερα στην προμήθεια υψηλής τεχνολογίας. Σήμερα, που γράφονται αυτές οι γραμμές, μεγάλα νοσοκομεία στο λεκανοπέδιο Αττικής στερούνται τη σύγχρονη υψηλή τεχνολογία, παρόλο που έχουν και τις κλινικές ενδείξεις και την τεχνογνωσία των χρηστών των μηχανημάτων.

Αν δει κάποιος την κατανομή της υψηλής τεχνολογίας που κατά καιρούς έχει επιχειρήσει να κάνει το υπουργείο Υγείας, θα κατανοήσει, για ακόμη για μια φορά, την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού ανάπτυξης και τοποθέτησής της.

Δεν θα καταθέσω συγκεκριμένα παραδείγματα για ευνόητους λόγους. Θα αναφέρω μόνο απομακρυσμένα κέντρα υγείας, που δεν έχουν ούτε τεχνολόγο ούτε γιατρό ακτινολόγο και στην κατανομή προγραμματίζεται να τοποθετηθούν μηχανήματα υψηλής ψηφιακής τεχνολογίας, που τα μεγάλα νοσοκομεία δεν διαθέτουν! Ακόμη, παρατηρείται μια επιμονή των περιφερειακών νοσοκομείων στο να προμηθεύονται αξονικούς τομογράφους 64 τομών, όταν είναι γνωστό ότι αποτελούν παρωχημένη τεχνολογία για τη μελέτη της καρδιάς, αφού έχει εξελιχθεί η τεχνολογία σε αξονικούς 280 τομών και άνω.

Αντίθετα το νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, το Λαϊκό Νοσοκομείο και άλλα μεγάλα νοσοκομεία, που σηκώνουν τον κύριο όγκο των εφημεριών και διαθέτουν τα κλινικά και επιδημιολογικά δεδομένα, αλλά και την τεχνογνωσία, δεν διαθέτουν αξονικό τομογράφο (σήμερα έχουν παλαιάς τεχνολογίας με διαρκείς βλάβες). 

Μεγάλο επίσης πρόβλημα αποτελούν οι εμπλεκόμενοι φορείς στην προμήθεια της τεχνολογίας, οι κωλυσιεργίες, οι ενστάσεις και οι διαδικασίες εκδίκασης των ενστάσεων που οδηγούν σε τέτοιες χρονικές παρατάσεις, που έχουν ως αποτέλεσμα όταν παραδοθεί η τεχνολογία, να είναι παρωχημένη .

Η προσπάθεια που έγινε για βελτίωση των παραπάνω παραγόντων με την ένταξη των προμηθειών υψηλής τεχνολογίας στην ΕΠΥ (επιτροπή προμηθειών υγείας) δεν διευκόλυνε τη διαδικασία. Αντίθετα, η ΕΠΥ εξακολουθεί να είναι γραφειοκρατική, να μην έχει στρατηγική επενδύσεων, να υστερεί σε τεχνογνωσία, όσον αφορά τα μέλη της, να αρνείται πεισματικά τη συνεργασία με τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς και να ταλαντεύεται από τις πιέσεις των εμπορικών εταιρειών που προσπαθούν να προωθήσουν τα προϊόντα τους.

Τι θα πρότεινα
Ως προς τη χωροθέτηση, η τοποθέτηση και η προμήθεια της υψηλής τεχνολογίας πρέπει να γίνεται βάσει των κλινικών ενδείξεων και των επιδημιολογικών δεδομένων της γεωγραφικής περιοχής στην οποία αυτή πρόκειται να εγκατασταθεί. Τα παραπάνω έχουν άμεση σχέση με τις δυνατότητες και τον τύπο του μηχανήματος που θα εγκατασταθεί και προσδιορίζουν το μέγεθος της δαπάνης.
Οι προτεραιότητες προμήθειας υψηλής απεικονιστικής τεχνολογίας πρέπει να καθορίζονται κατ’ έτος, με βάση το μέγεθος της νοσηλευτικής μονάδας, του όγκου των περιστατικών που καλύπτει και της τεχνογνωσίας που διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό που πρόκειται να χειριστεί την τεχνολογία.

Τη διενέργεια του διαγωνισμού διεκπεραιώνει η νοσηλευτική μονάδα στην οποία απευθύνεται ο εξοπλισμός, με το σύστημα των ενιαίων προδιαγραφών και με τη μέθοδο της ανοικτής, δια διαλόγου, διαπραγμάτευσης. 

Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο η προμήθεια να βασίζεται σε ενιαίες κλινικές προδιαγραφές, και όχι σε αριθμητικές, και σε σύγκριση ισοδύναμων προσφερομένων συνθέσεων των προϊόντων των εταιρειών, έτσι ώστε να διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον, εξασφαλίζοντας την κάθε προμήθεια σε βάθος χρόνου. 

Τελειώνοντας, τονίζω την ανάγκη να ξεκινήσει επιτέλους η εφαρμογή του ΕΣΠΑ για την υγεία και να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα και υπευθυνότητα από το υπουργείο Υγείας. Θα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και να υποστηριχτούν γραμματειακά οι υπηρεσίες, ώστε να αυξηθεί η απορροφητικότητα των πόρων, που θα ανανεώσει την ποιότητα της τεχνολογίας στα νοσοκομεία, αλλά το κυριότερο θα διατηρήσει θέσεις εργασίας στις ιατρικές εταιρείες που σήμερα κινδυνεύουν να χαθούν με την ολιγωρία που χαρακτηρίζει το υπουργείο Υγείας.

Πηγή: Ph.B (Pharma & Health Business)
Περισσότερα άρθρα από το Ph.B μπορείτε να δείτε εδώ