Δείκτες ασφυξίας σε ρευστότητα, χρηματοδότηση και κατανάλωση

Συνθήκες  ασφυξίας σε επιχειρήσεις και πολίτες με πολλαπλές και απρόβλεπτες δυσμενείς προεκτάσεις δημιουργεί η ραγδαία μείωση της κατανάλωσης που καταγράφεται στην ελληνική αγορά. Οι φόβοι για την δημιουργία συνθηκών φτώχιας είναι έντονοι δεδομένου ότι οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας για τον τρέχον έτος αναφέρονται σε  πτώση της κατανάλωσης κατά 4,3% όταν ήδη το 2011 το ποσοστό της πτώσης ανήλθε στο 6,2%. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε μια διετία η πτώση της κατανάλωσης υπερβαίνει το 10% καταδεικνύοντας την στενότητα που έχει προκληθεί στην αγορά.

Είναι σαφές ότι η συνέχιση αυτής της πορείας για μια οικονομία όπως η ελληνική όπου στηρίζεται στην κατανάλωση, σηματοδοτεί ένα φαύλο κύκλο όπου η κατανάλωση πέφτει- οι εισπράξεις μειώνονται-οι πληρωμές δεν γίνονται στην ώρα τους και τελικά η έλλειψη ρευστότητα πυροδοτεί νέα μείωση της κατανάλωσης και συνέχιση της ίδιας αλυσίδας η οποία οδηγεί στην εξάντληση της οικονομίας, των επιχειρήσεων, των πολιτών.

Τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) σχετικά με το Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) και το Δείκτη Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο για το Νοέμβριο 2011 είναι ενδεικτικά της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στο λιανικό εμπόριο το τελευταίο διάστημα.  

Συγκεκριμένα, ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο, μη συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων, σημείωσε πτώση κατά 5,2%, σε σχέση με το Νοέμβριο του 2010, ενώ το αντίστοιχο μέγεθος συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων υποχώρησε κατά 6,3%. Στο διάστημα Ιανουάριος/Νοέμβριος 2011 ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών, χωρίς τα καύσιμα, συρρικνώθηκε κατά 7,6% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος για το 2010, ενώ με τα καύσιμα η πτώση ήταν της τάξης του 6,8%. 

Τα στοιχεία αυτά προκαλούν ανησυχία για το μέλλον της αγοράς αλλά και το σύνολο των επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους. Με εξαίρεση την κατηγορία των Πολυκαταστημάτων, όπου ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών σημείωσε μικρή άνοδο κατά 2,6% για το διάστημα Ιανουαρίου – Νοεμβρίου, σε όλες τις άλλες κατηγορίες καταγράφεται σημαντική υποχώρηση. Στους πιο παραδοσιακούς κλάδους του εμπορίου η πτώση διαμορφώθηκε σε διψήφιο αριθμό:

 

Μια πιο αξιόπιστη εικόνα μπορεί να προκύψει από το Δείκτη Όγκου (ΔΟ), αφού αφαιρεί από το Δείκτη Κύκλου Εργασιών την επίδραση του πληθωρισμού. Έτσι, ο ΔΟ μη συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων μειώθηκε κατά 6,6% σε σχέση με το Νοέμβριο του 2010, ενώ με τα καύσιμα η πτώση ήταν 8,9%. Για την περίοδο Ιανουάριος/Νοέμβριος 2011 ο όγκος των λιανικών πωλήσεων έπεσε κατά 8,6% χωρίς και 9,9% με τα καύσιμα. 

Η κατανάλωση την περίοδο από τις αρχές του 2011 μέχρι το Νοέμβριο συρρικνώθηκε σημαντικά με τους καταναλωτές να περιορίζουν τις αγορές στα απολύτως αναγκαία. Τα καταστήματα ένδυσης και υπόδησης δέχθηκαν το μεγαλύτερο βάρος της μνημονιακής λιτότητας και αυτό φάνηκε στο όγκο πωλήσεων τους ο οποίος υποχώρησε κατά 19,0%, ενώ ακολούθησαν τα Καταστήματα Καυσίμων και Λιπαντικών αυτοκινήτων, τα καταστήματα επίπλων–ηλεκτρικών ειδών-οικιακού εξοπλισμού, τα καταστήματα τροφίμων και ποτών και τα καταστήματα φαρμακευτικών–καλλυντικών. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο κλάδος ένδυσης  υπόδησης χαρακτηρίζεται από ελαστική ζήτηση, αλλά η μεγάλη πτώση κατά 15,8% στα καύσιμα και στα λιπαντικά αυτοκινήτων που χαρακτηρίζονται από ανελαστική ζήτηση βεβαιώνει τις συνθήκες ασφυξίας στην αγορά.  

Αυτή η παρατήρηση σε συνδυασμό με την υποχώρηση κατά 3,3% του ΔΟ στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (παράλληλα με πρωτοφανή ανεργία, πτώση των καταθέσεων, καθυστερήσεις στις πληρωμές κ.ά.) φανερώνει πως πλέον οι καταναλωτές έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους και έχουν περιορίσει τις δαπάνες τους στα απολύτως αναγκαία. 

Προκύπτει λοιπόν το συμπέρασμα ότι η μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης που καταγράφηκε το 2011 δεν πρόκειται να αλλάξει κάτω από τις παρούσες συνθήκες όπου τα μέτρα λιτότητας που προέρχονται από τις μνημονιακές υποχρεώσεις συνεχίζουν να λαμβάνονται καταιγιστικά. 

Ταυτόχρονα, η ανύπαρκτη ρευστότητα και η μηδενική ροή χρηματοδότησης ιδιωτών, επιχειρήσεων και επαγγελματιών έχουν παγώσει την  αγορά. Το σύνολο του τραπεζικού δανεισμού νοικοκυριών και επιχειρήσεων το Δεκέμβριο του 2011 υποχώρησε στα 248,5 δις, από τα 257,8 δις του Δεκεμβρίου του 2010. Από το σύνολο των οφειλών του ιδιωτικού τομέα τα 135,5 δις είναι επιχειρηματικά δάνεια και τα 113 δις είναι δάνεια των ελληνικών νοικοκυριών, ενώ τα επισφαλή δάνεια έχουν φτάσει το 15% των χορηγήσεων, δηλαδή πάνω από 37 δις. Αναμένεται ότι μέσα στο 2012 η πιστωτική επέκταση στο εμπόριο θα επιβραδυνθεί ακόμα περισσότερο από το -6%, του Δεκεμβρίου του 2011, κυρίως λόγω της έλλειψης απαραίτητης ρευστότητας από τις τράπεζες.

Πηγή:  Περιοδικό ΧΡΗΜΑ 

Το περιοδικό ΧΡΗΜΑ μπορείτε να δείτε εδώ