Διαφάνεια στα συμβόλαια και τις προμήθειες των διαμσολαβούντων

Νέο κύκλο διαλόγου με την ασφαλιστική αγορά ανοίγει η κυβέρνηση, αυτή τη φορά μέσω του υπουργείου Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, έχοντας ως θέμα της τη διαφάνεια στις ασφαλιστικές συναλλαγές.

Ο διάλογος αφορά στο σχέδιο νόμου το οποίο επεξεργάζεται η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, και για το οποίο η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος έχει ήδη λάβει γνώση, στο πλαίσιο μιας πρώτης -άτυπης και επί τους ουσίας αναγνωριστικής- συνάντησης την οποία είναι ο γενικός γραμματέας, κ. Δημήτρης Σπυράκος, με τον πρόεδρο της Ένωσης, κ. Μίνο Μωυσή και τη γενική διευθύντρια του φορέα, κ. Μαργαρίτα Αντωνάκη.

Πριν καλά α- καλά λοιπόν καταλαγιάσει το… σύννεφο σκόνης που σηκώθηκε από την αντιπαλότητα της Ένωσης με τον υφυπουργό Οικονομικών, κ. Φίλιππο Σαχινίδη, για τον τρόπο λειτουργίας του Εγγυητικού Κεφαλαίου κλάδου Ζωής και το ύψος των εισφορών υπέρ αυτού, η κυβέρνηση κινεί τη διαδικασία κατάρτισης ενός νέου νομοσχεδίου, περισσότερο ευαίσθητου από το προηγούμενο, δεδομένου ότι βάσει αυτού επιχειρείται η αναμόρφωση της λειτουργίας της ασφαλιστικής αγοράς σχεδόν από μηδενική βάση.

Από την επεξεργασία του κειμένου, το οποίο γνωστοποίησε ο γενικός γραμματέας του ΥΠΟΙΑΝ στην Ένωση, διαφάνηκε αμέσως ότι η ασφαλιστική αγορά θα εξέφραζε πολλές ενστάσεις, τις οποίες διατύπωσε στη συνέχεια σε έντονο ύφος και σε άμεσο χρόνο, αλλά και με επιχειρηματολογία προς τον κ. Σπυράκο, χαρακτηρίζοντας τις προθέσεις του υπουργείου υπερβολικές. Σε σχετική επιστολή της η Ένωση είχε επισημάνει ότι τυχόν εφαρμογή των προτεινόμενων ρυθμίσεων θα προκαλέσει περισσότερα προβλήματα από αυτά τα οποία τελικά θα επιλυθούν.

Η γενική γραμματεία Καταναλωτή με το υπό επεξεργασία νομοσχέδιο επιχειρεί να προσεγγίσει κύρια ζητήματα της ασφαλιστικής αγοράς, όπως οι προμήθειες των διαμεσολαβούντων στα επενδυτικά – συνταξιοδοτικά προγράμματα, τα penalties των προώρων εξαγορών και οι υπεραποδόσεις, οι αυξήσεις στα νοσοκομειακά προγράμματα και οι διαδικασίες ενημέρωσης των ασφαλισμένων για την επένδυση των χρημάτων τους.

Αναλυτικότερα, ο διάλογος μεταξύ υπουργείου και αγοράς, που θα αρχίσει το Σεπτέμβριο, θα αφορά κυρίως:

– στον τρόπο υπολογισμού – καταμερισμού – καταβολής των προμηθειών στα διαμεσολαβούντα πρόσωπα
– στις διαδικασίες βάσει των οποίων θα γίνονται οι πρόωρες εξαγορές συμβολαίων και στο πως θα επιβαρύνονται οικονομικά οι ασφαλισμένοι
– στον τρόπο μεταφοράς των συμβολαίων
– στο καθεστώς υπολογισμού των αποδόσεων και υπεραποδόσεων των επενδυτικών προγραμμάτων
– στο πώς οι υπεραποδόσεις θα επιδρούν στη κινητικότητα των συμβολαίων.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου, μέσω του νομοσχεδίου για την ασφαλιστική αγορά προσβλέπει στην ενίσχυση της διαφάνειας στις συναλλαγές μεταξύ ασφαλισμένων και ασφαλιστικών εταιρειών, όπως και στην τόνωση του ανταγωνισμού μεταξύ των ασφαλιστικών εταιρειών στον κλάδο των επενδυτικών προγραμμάτων.

Αλλαγές όμως θα επέλθουν και σε ότι αφορά το ζήτημα των ανατιμήσεων στα νοσοκομειακά προγράμματα, καθότι το υπουργείο θα επιδιώξει να περιορίσει τις υπερβολές που κατά το παρελθόν παρατηρήθηκαν στο θέμα αυτό, προκαλώντας συλλογικές αγωγές καταναλωτών κατά ασφαλιστικών εταιρειών.

Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζεται ο καθορισμός κριτηρίων για τον υπολογισμό των αυξήσεων ώστε οι ασφαλισμένοι να γνωρίζουν πόσο και σε τι βαθμό θα αυξάνονται τα ασφάλιστρά τους για όσο διάστημα τα συμβόλαιά τους θα παραμένουν σε ισχύ, και κατ΄ επέκταση τα επιτελεία των ασφαλιστικών εταιρειών να σχεδιάζουν και κυρίως να τιμολογούν τα προϊόντα τους με μεγαλύτερη ορθότητα.

Νομοθετική παρέμβαση θα υπάρξει και για το ζήτημα των αποζημιώσεων, ώστε αυτές να καταβάλλονται εμπρόθεσμα και ο ασφαλισμένος να γνωρίζει το πότε ακριβώς θα καλυφθεί οικονομικά.

Πληροφορίες του Insurance World αναφέρουν ότι στις προθέσεις του υπουργείου είναι να καταθέσει στη Βουλή το νομοσχέδιο για τη διαφάνεια στην ασφαλιστική αγορά το Νοέμβριο, έχοντας στο μεταξύ διαβουλευτεί με τους εκπροσώπους του κλάδου τις σχετικές ρυθμίσεις.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο γενικός γραμματέας καταναλωτή, κ. Δημ. Σπυράκος, επρόκειτο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού να μελετήσει την αρχική νομοθετική πρόταση του υπουργείου, ώστε να καταλήξει σε ένα περισσότερο βελτιωμένο, νομικά αλλά και πολιτικά, κείμενο, πριν ξεκινήσει ο διάλογος με την αγορά, που χρονικά τοποθετείται στις αρχές Σεπτεμβρίου, ενδεχομένως πριν τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.

Οι βασικότερες από τις προτεινόμενες, με βάση την αρχική νομοθετική πρόταση του ΥΠΟΙΑΝ, ρυθμίσεις για τη διαφάνεια στις ασφαλιστικές συναλλαγές έχουν ως εξής:

Για τα προϊόντα Ζωής

– Ο ασφαλιστής υποχρεούται να αξιολογήσει την ικανότητα του υποψηφίου ασφαλισμένου να ανταποκριθεί στις οικονομικές υποχρεώσεις του προγράμματος και να εξετάσει αν οι παρεχόμενες καλύψεις όντως ανταποκρίνονται στις ανάγκες του ασφαλισμένου.

– Σε περίπτωση κατά την οποία ο επαγγελματίας λήπτης προϊόντος Ζωής που συνδέεται με επενδύσεις δηλώσει αδυναμία να αξιολογήσει το ασφαλιστικό προϊόν, έχει το δικαίωμα να ζητήσει εγγράφως να αντιμετωπιστεί ως ιδιώτης λήπτης του ασφαλιστικού προϊόντος.

– Αν ο ασφαλιστής κρίνει ότι ένα προϊόν δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ασφαλισμένου, αλλά εκείνος επιθυμεί να προμηθευτεί το προϊόν αυτό, τότε ο ασφαλιστής τον ενημερώνει σχετικά με προειδοποίηση που χορηγείται σε τυποποιημένη μορφή.

– Στις υποχρεώσεις του ασφαλιστή για την προσυμβατική ενημέρωση του ασφαλισμένου περιλαμβάνονται -για όλες τις ασφαλίσεις- μεταξύ άλλων η περιγραφή των καλύψεων, η διάρκεια της σύμβασης, ο τρόπος καταγγελίας της, ο χρόνος καταβολής των ασφαλίστρων, ο τρόπος άσκησης του δικαιώματος εναντίωσης, πληροφορίες για το φορολογικό καθεστώς και ο τρόπος και ο χρόνος υποβολής εγγράφων παραπόνων.

Υποχρεώσεις ασφαλιστή

– Ο ασφαλιστής είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει τον ασφαλισμένο για τις νομικές ή οικονομικές συνέπειες που μπορεί να ενέχει η εξαγορά ή η μεταφορά του συμβολαίου του. Τυχόν παράλειψη αυτής της υποχρέωσης επιτρέπει στον ασφαλισμένο να στραφεί νομικά κατά του ασφαλιστή απαιτώντας την καταβολή αποζημίωσης.

– Οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές δεν μπορούν να προσφέρουν ασφάλειες ζωής που συνδέονται με επενδύσεις αν δεν διαθέτουν πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας που χορηγείται από την αρμόδια εποπτική αρχή των ασφαλιστικών εταιρειών.

– Αν ο ασφαλιστής θεωρήσει σκόπιμο να αλλάξει την επενδυτική του πολιτική με τρόπο που θα επηρεάζει τις ισχύουσες ασφαλίσεις, έχει υποχρέωση να ενημερώσει τους θιγόμενους ασφαλισμένους προκειμένου να λάβει την έγγραφη συναίνεσή τους.

– Στις ασφαλίσεις Ζωής ο ασφαλιστής ανακοινώσει ετησίως στην εποπτική αρχή τις υπεραποδόσεις και τον τρόπο υπολογισμού τους. Οι υπεραποδόσεις αποδίδονται στον ασφαλισμένο τουλάχιστον κατά το 90% αυτών.

– Αν ο ασφαλιστής δεν ανταποκριθεί στις προσυμβατικές του υποχρεώσεις, οφείλει να αποζημιώσει τον ασφαλισμένο εφόσον αυτός στο μεταξύ ζημιώθηκε.

– Μετά τη λήξη του συμβολαίου ο ασφαλιστής καλείται να καταβάλει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση το ασφάλισμα και εφόσον απαιτείται χρόνος για τον υπολογισμό του, υποχρεούται να καταβάλει το τμήμα του ασφαλίσματος που δεν αμφισβητείται.

Για την προσυμβατική ενημέρωση

– Όταν πρόκειται για ασφαλίσεις Ζωής, στις υποχρεώσεις του ασφαλιστή για την προσυμβατική ενημέρωση του ασφαλισμένου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η σύγκριση της επιλογής του με άλλες ανάλογες προτάσεις και η χορήγηση πληροφοριών για το είδος και τη διάρκεια της ασφάλισης, το ασφάλιστρο και ο τρόπος καταβολής του, όπως και τα κριτήρια αναπροσαρμογής του, η επιβάρυνση του προϊόντος με φόρος και τέλη, οι χρεώσεις του ασφαλισμένου υπέρ του ασφαλιστή, η εγγυημένη απόδοση, ο τρόπος και ο χρόνος απόδοσης της παροχής, η συμμετοχή του ασφαλισμένου στο αποθεματικό και το ποσοστό συμμετοχής στις υπεραποδόσεις.

– Για τις ασφαλίσεις Ζωής που συνδέονται με επενδύσεις, στις υποχρεώσεις του ασφαλιστή για την προσυμβατική ενημέρωση του ασφαλισμένου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στοιχεία που αφορούν στους κινδύνους έναντι των οποίων είναι εκτεθειμένο το προϊόν, στη μεταβλητότητα της απόδοσης, στο βαθμό κινδύνου απώλειας του κεφαλαίου, στην πιθανή εγγύηση κεφαλαίου και στο συναφές ασφάλισμα. Αν στο συμβόλαιο δεν προβλέπεται εγγύηση για το 30% του καταβληθέντος κεφαλαίου, τότε απαγορεύεται για την εν λόγω ασφάλιση επένδυση υψηλού ρίσκου.

– Επίσης, ο ασφαλιστής υποχρεούται, με συγκεκριμένη αναφορά στις πηγές, να ενημερώσει τον ασφαλισμένο για τις αποδόσεις της προηγούμενης πενταετίας ή τις αποδόσεις κατά το διάστημα που ήταν διαθέσιμη η ασφάλιση.

– Κατά την ενημέρωση των μελλοντικών αποδόσεων θα πρέπει να γίνεται αναφορά αν αυτές είναι «βέβαιες» ή «φανταστικές» και οι υπολογισμοί να βασίζονται σε συγκεκριμένες παραμέτρους.

Για τα ασφάλιστρα Υγείας

– Για την αναπροσαρμογή του ασφαλίστρων προγραμμάτων Υγείας, ο ασφαλιστής οφείλει να ακολουθήσει ένα από τα κάτωθι:
1. Να προσδιορίσει αναλυτικά τη δόση κάθε έτους.

2. Να προσδιορίσει τη μεταβολή κατ’ έτος βασιζόμενος στους δείκτες νοσηρότητας, την ηλικία και τη μεταβολή του κόστους νοσηλείας (βάσει στατιστικού δείκτη). Με τη σύμβαση μπορεί να συμφωνηθεί η χρήση του στατιστικού δείκτη κόστους, προσαυξημένου μέχρι και 20%. Η επίπτωση στα ασφάλιστρα από την ηλικία του ασφαλισμένου θα πρέπει να περιγράφεται επαρκώς στη σύμβαση.

– Εφόσον ο μέσος δείκτης ζημιάς της τελευταίας πενταετίας ενός προγράμματος Υγείας υπερβαίνει το 90% (με το κόστος πρόσκτησης και διαχείρισης) η εποπτική αρχή μπορεί να αποφασίσει αύξηση του τιμολογίου έως και 15%.

– Στις ασφαλίσεις Ζωής (προγράμματα περιοδικής καταβολής) τα έξοδα πρόσκτησης που αποσβένονται στο πρώτο έτος της ασφάλισης δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερα του 25% του ασφαλίστρου και το υπόλοιπο αυτών θα πρέπει να διαμοιράζονται ισομερώς στα έτη που ακολουθούν μέχρι και τη λήξη της εκάστοτε σύμβασης.

Για τις αποζημιώσεις

– Το ποσό της αποζημίωσης προσαυξάνεται κατά 2% για κάθε μήνα καθυστέρησης και ο ασφαλισμένος δικαιούται αποζημίωση ηθικής βλάβης τουλάχιστον 1.500 ευρώ. Για τον ίδιο λόγο ο ασφαλιστής απειλείται με πρόστιμο έως 60.000 ευρώ από τον αρμόδιο υπουργό.

– Στις ασφαλίσεις Ζωής το κεφάλαιο, οι αποδόσεις και οι υπεραποδόσεις καταβάλλονται στον ασφαλισμένο εντός 30 ημερών είτε από τη λήξη της σύμβασης είτε από την ημερομηνία υποβολής σχετικού αιτήματος από τον ασφαλισμένο (ανάλογα την περίπτωση).

– Αν, ωστόσο, εκπνεύσει η σχετική προθεσμία, το καταβαλλόμενο ποσό προσαυξάνεται κατά 0,1% για κάθε πλήρη ημέρα αναίτιας καθυστέρησης.

Για τις προμήθειες

– Εφόσον λυθεί η σύμβαση με πράκτορα, η ασφαλιστική εταιρεία καταβάλλει στον πράκτορα την προμήθεια που αναλογεί στην παραγωγή του κάθε χρόνο και για όσο διάστημα αυτή παραμένει στην εταιρεία.

– Ο πράκτορας, εφόσον δεν εναντιωθεί η ασφαλιστική εταιρεία, δύναται να συνεχίσει την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων που παραμένουν στη εταιρεία. Από την ανάθεση της εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων για οποιονδήποτε λόγο σε άλλον η προμήθεια όπως αρχικά αναφέρθηκε περιορίζεται στο 85% αυτής.

Για τις κυρώσεις

– Κάθε παράβαση των ανωτέρω συνεπάγονται κυρώσεις από το αρμόδιο υπουργείο που μπορούν να φθάνουν και το 1 εκατ. ευρώ. Εφόσον υπάρξουν περισσότερες από τρεις αποφάσεις επιβολής προστίμου σε βάρος της ιδίας εταιρείας, το ανώτατο όριο αυξάνεται στα 2 εκατ. ευρώ.
Για την προβολή διαφήμιση

– Οι διαφημίσεις για τα ασφαλιστικά προϊόντα Ζωής θα πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με το συνολικό κόστος πρόσκτησης, την εγγυημένη απόδοση και τον κίνδυνο απώλειας κεφαλαίου, την ενδεχόμενη διακύμανση των επενδύσεων και την ενδεχόμενη αδυναμία εξασφάλισης των μελλοντικών επενδύσεων.

– Όταν η πληροφόρηση αφορά στη σύγκριση των αποδόσεων παρόμοιων ασφαλιστικών προϊόντων θα πρέπει αυτή να είναι αντικειμενική, να αναφέρονται οι πηγές βάσει των οποίων έγινε και να προσδιορίζονται τα βασικά συγκριτικά στοιχεία και οι σχετικές παραδοχές.