Παροχή υπηρεσιών & ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης

Γιώργος Κουτίνας, Διευθύνων Σύμβουλος, ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ-Μεσίτες Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων

Υπάρχουν τα παραδοσιακά επαγγέλματα παροχής υπηρεσιών «έντασης κινδύνου» όπως του Γιατρού και του Μηχανικού, για τα οποία είναι εύκολο να σκεφτεί κανείς πως από την αμέλεια τους μπορεί να απειληθεί ακόμη και η ανθρώπινη ζωή. 

Το τελευταίο, ως γνωστόν, πέρα από τις αξιώσεις για αποζημίωση με βάση τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, ενεργοποιεί βασανιστικές διαδικασίες ποινικής δίωξης, με οδυνηρές συνέπειες για τον φερόμενο ως υπαίτιο.  

Ειδικά για τους Έλληνες Μηχανικούς, είναι βαρύς «ο πέλεκυς» αφού το υποτιθέμενο αδίκημα ακόμη και της αμέλειας, θεωρείται «ποινικό» αδίκημα που πρακτικά δεν παραγράφεται! (άρθρο 286 του ΠΚ).

Ίσως τα ζημιογόνα συμβάντα να μην επέρχονται συχνά. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις «που ακούγονται» και πολύ περισσότερες αυτές που περνούν «στα ψιλά» των εφημερίδων ή αποσιωπούνται προκειμένου να μην θιγούν πρόσωπα και πράγματα.

Οι εξελίξεις στον χώρο Παροχής Υπηρεσιών

Οι σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις (Προστασία Καταναλωτή και Ελεύθερου Ανταγωνισμού, Απελευθέρωση Επαγγελμάτων, Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα κλπ.), αναδεικνύουν συνεχώς νέες ανάγκες παροχής υπηρεσιών από την μια πλευρά. 

Από την άλλη, όλο και πιο αυστηρές απαιτήσεις από το κοινωνικό σύνολο ή τις επιχειρήσεις που κάνουν χρήση των υπηρεσιών αυτών. 

Επίσης, οι Φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα υπό το βάρος των πιέσεων εκσυγχρονισμού της οικονομίας λόγω της τρέχουσας οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, είναι βέβαιο πως θα αναγκασθούν να εντάξουν την απαίτηση για ασφαλιστική κάλυψη της Επαγγελματικής Ευθύνης. 

Ο τομέας Παροχής Υπηρεσιών και οι διάφοροι Σύμβουλοι θεωρείται μια ανερχόμενη αγορά καθώς ολοένα αυξάνονται οι απαιτήσεις για εξειδικευμένες υπηρεσίες υποστήριξης των επιχειρήσεων ή των διαφόρων φορέων, όχι μόνο όσον αφορά σε περιφερειακές αλλά ακόμη και σε βασικές δραστηριότητές τους. 

Αρχίζει πλέον να αναδεικνύεται ως ανάγκη, ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας να αναζητούν εξειδικευμένους συμβούλους, οι οποίοι είναι σε θέση να συμβάλουν καθοριστικά με την τεχνογνωσία τους στην επιχειρηματική ανάπτυξη ή στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων και των κινδύνων που σχετίζονται με την επίτευξη ενός συγκεκριμένου σκοπού της κάθε επιχείρησης, (επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, έργα πληροφορικής, μεγάλα έργα υποδομής κλπ).

Στη Χώρα μας, κάθε άλλο παρά βελτιώνονται οι δείκτες παραγωγικότητας, επιχειρηματικότητας ή ποιότητας σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες, γεγονός το οποίο έχει ως γνωστό οδηγήσει σε βαθειά οικονομική αλλά και κοινωνική ύφεση. 

H αναβάθμιση του ρόλου των διαφόρων Συμβούλων Παροχής Υπηρεσιών είναι αναγκαία. Ταυτόχρονα, η εγγυημένη αξιοπιστία των παρεχόμενων υπηρεσιών τους, φαίνεται να αποτελεί μια ουσιαστική σύγχρονη απαίτηση. 

Η «εγγύηση» όμως για την ποιότητα των υπηρεσιών σε βαθμό που να ικανοποιούν πλήρως το Χρήστη, δηλαδή τον Καταναλωτή, φαίνεται πως είναι το ζητούμενο. 

Η εγγύηση αυτή δεν είναι άλλη από την Ασφάλιση της Επαγγελματικής Ευθύνης για τις τυχόν ζημιογόνες συνέπειες από λάθη ή παραλείψεις του παρέχοντος υπηρεσίες. Ως ζημιογόνες συνέπειες εννοούνται σωματικές βλάβες ή θάνατος, υλικές ζημιές και ηθική βλάβη για κάποιες κατηγορίες επαγγελμάτων (Μηχανικοί, Γιατροί), αλλά και άμεσες ή έμμεσες χρηματικές απώλειες που είναι η κλασική περίπτωση για όλα τα επαγγέλματα.

Σε μια σύγχρονη κοινωνία όπως εξελίσσεται η σημερινή, η απαραίτητη «εγγύηση υπηρεσιών» έχει πρακτικό νόημα όταν συνοδεύεται  από «ασφαλιστική κάλυψη», δηλαδή όταν προσφέρεται a priori από κάποιον αναγνωρισμένης αξιοπιστίας, Τρίτο φορέα (ασφαλιστική εταιρεία), ο οποίος εγγυάται για τις όποιες ζημιογόνες συνέπειες από αμέλεια, λάθος ή παράλειψη του παρέχοντος υπηρεσίες. 

Είναι προφανές πως, για να είναι σε θέση μια ασφαλιστική εταιρεία να εγγυηθεί, θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο και μέχρι κάποιο βαθμό, να ελέγχει, «καλή τη πίστη», τα τυπικά εχέγγυα και τη φαινομενική ποιότητα αυτού για τον οποίο εγγυάται. Έτσι, έμμεσα δημιουργείται ένας διακριτικός μηχανισμός ελέγχου των απαραίτητων τυπικών προσόντων και ανάδειξης κάποιας ελάχιστης «ποιότητας» των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης

Πάγια επιδίωξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται πως είναι η σταδιακή υποχρεωτική εφαρμογή της Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης σε όλους τους Επαγγελματίες που παρέχουν υπηρεσίες οι οποίες  σχετίζονται με την «Ασφάλεια», την «Υγεία» και το «Χρήμα».
 
Αυτό, ώστε παράλληλα με την τάση για μείωση του κόστους των υπηρεσιών λόγω του ανταγωνισμού, να παρέχονται αξιόπιστες εγγυήσεις που να εξασφαλίζουν καλύτερα τους Καταναλωτές. Χαρακτηριστικό της διαμορφούμενης τάσης είναι η πρόσφατη εξέλιξη σχετικά με την απελευθέρωση των επαγγελμάτων και στη χώρα μας, γεγονός που αποτελεί το πρώτο δείγμα των θεσμικών εξελίξεων που αναμένονται στο χώρο των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών.

Ποιούς αφορά η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης

Όλοι οι επαγγελματίες (Γιατροί, Μηχανικοί, Λογιστές, Μεσίτες, Εκτιμητές, Σύμβουλοι Πληροφορικής κλπ.) οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες, φυσιολογικά θα πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις για αυτές. Ιδιαίτερα όταν τα αποτελέσματα των υπηρεσιών τους δεν μπορούν να αξιολογηθούν άμεσα αντικειμενικά και με σαφήνεια από το ευρύ κοινό. 

Είναι σαφές ότι ο απλός πολίτης αλλά ακόμη και ο επιχειρηματίας, δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει αντικειμενικά την ποιότητα υπηρεσιών του Μηχανικού, του Οικονομολόγου, του Συμβούλου Πληροφορικής, του Συμβούλου Επενδύσεων, του Ασφαλιστή κλπ. 

Επιπλέον, είναι σχεδόν ακατόρθωτο να προβλεφθούν οι επιπτώσεις από τυχόν ζημιογόνες συνέπειες λόγω λάθους ή παράλειψης αυτών των υπηρεσιών, οι οποίες πιθανόν να εμφανιστούν έπειτα από κάποιο χρονικό διάστημα. Για αυτό το λόγο είναι απαραίτητη η ασφαλιστική εγγύηση. 

Είναι προφανές, πως, αργά ή γρήγορα, όλοι οι παραπάνω επαγγελματίες, θα βρεθούν αντιμέτωποι με την ανάγκη να έχουν ασφαλισμένη την επαγγελματική τους ευθύνη για τα τυχόν λάθη ή τις παραλείψεις κατά την άσκηση της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, με αρχές και κανόνες που αναγκαστικά θα ισχύσουν σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αναφέρονται χαρακτηριρτικά, διάφοροι Επαγγελματίες και Ανεξάρτητοι Σύμβουλοι Επιχειρήσεων όπως:

– Αρχιτέκτονες, Μηχανικοί (Μελετητές–Σύμβουλοι)

– Δικηγορικές Εταιρείες-Δικηγόροι, Συμβολαιογράφοι

– Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές – Λογιστικά Γραφεία

– Μεσίτες – Πράκτορες – Σύμβουλοι Ασφαλίσεων

– Ταξιδιωτικοί Πράκτορες (TOUR OPERATORS)

– Ορκωτοί Εκτιμητές-Πραγματογνώμονες

– Μεσίτες – Σύμβουλοι Ακινήτων (REAL ESTATE)

– Εταιρείες παροχής υπηρεσιών Ασφάλειας (SECURITY)

– Φορείς Πιστοποίησης – Ελέγχου & Επιθεωρήσεων

– Κέντρα Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων (ΚΤΕΟ)

– Εργαστήρια Δοκιμών, Μετρήσεων & Επαληθεύσεων

– Σύμβουλοι Πληροφορικής & Internet (IT Consultants)

– Τεχνικοί Ασφάλειας, Σύμβουλοι Υγιεινής & Ασφάλειας (ΕΞΥΠΠ)

– Σύμβουλοι Διαχείρισης Επικίνδυνων Φορτίων (ΑΜΕΕ)

– Σύμβουλοι Περιβάλλοντος κλπ

«Υποχρέωση ή Επένδυση», η Ασφάλιση;

Είναι πολλά τα παραδείγματα τα οποία αναδεικνύουν την ανάγκη των διαφόρων Φορέων Παροχής Υπηρεσιών Συμβούλων να «καλύπτουν τα νώτα τους», διαθέτοντας παράλληλα ένα από τα βασικότερα τεκμήρια της αξιοπιστίας τους όπως είναι η Ασφάλιση της Επαγγελματικής τους Ευθύνης. 

Παράλληλα,  θα πρέπει να γίνει σαφές πως μια τέτοια ασφαλιστική κάλυψη δεν αποτελεί μόνο τεκμήριο αξιοπιστίας  υπηρεσιών. Είναι και άριστο μέσο νομικής προστασίας του για τις περιπτώσεις εκείνες που ακόμη και άδικα κατηγορείται για πιθανό λάθος ή παράλειψή του.
 
Εδώ το βάρος της απόδειξης υπαιτιότητας ή μη, την αποτίμηση της ζημιάς και τη σχέση αιτιότητας μεταξύ της ζημιάς και της ευθύνης, αναλαμβάνεται από την Ασφαλιστική Εταιρεία που καλύπτει την Επαγγελματική Ευθύνη.  

Η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης δεν είναι μόνο ένα αμυντικό μέσο αλλά επιχειρηματική επένδυση καθώς αποτελεί ένα σημαντικό τεκμήριο απόδειξης φερεγγυότητας και αξιοπιστίας, καθιστώντας τον  Επαγγελματία (Φυσικό πρόσωπο ή επιχείρηση) που την διαθέτει ικανό να προσελκύει κεφάλαια και να μετέχει σε συνεργασίες διεθνούς επιπέδου. 

Αν μέχρι σήμερα στη Χώρα μας δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη αυτό που λέμε «ασφαλιστική συνείδηση» και φαίνεται να υπάρχει μια ιδιότυπη ασυλία στα θέματα αναζήτησης ευθυνών των Επαγγελματιών Παροχής Υπηρεσιών, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα αναγκαστούμε να «προσαρμοστούμε» σε αυτά που συμβαίνουν διεθνώς. Αρχές τις οποίες η παγκοσμιοποίηση και οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες της Ε.Ε. σταδιακά επιβάλουν στο κοινωνικοοικονομικό μας σύστημα. 

Η εγχώρια ασφαλιστική αγορά ίσως να μην είναι ακόμη σε θέση να προσφέρει άμεσα με τη δέουσα αρτιότητα και πληρότητα, τις συγκεκριμένες ασφαλίσεις, αφού μέχρι σήμερα δεν υπήρξε σαφής και συγκεκριμένη απαίτηση. 

Ωστόσο, υπάρχει η ευρύτερη ευρωπαϊκή  ασφαλιστική αγορά που μπορεί να προσφέρει την απαραίτητη λύση. Προς τούτο, αρκεί να αναζητηθούν και να αξιοποιηθούν οι κατάλληλες επαγγελματίες ασφαλιστές που διαθέτουν τα απαραίτητα εχέγγυα για αξιόπιστη παροχή των απαιτούμενων ασφαλιστικών υπηρεσιών.

Ο κ. Γιώργος Κουτίνας είναι Μηχανικός, ΕΜΠ & ENSPM Γαλλίας και έχει εργασθεί αρκετά χρόνια στη ΔΕΗ. Την τελευταία 15ετία, μετά από εμπειρία σε διεθνή Ασφαλιστικό Όμιλο, δραστηριοποιείται, ως Μεσίτης Ασφαλίσεων με εξειδίκευση στις ασφαλίσεις επιχειρηματικών κινδύνων. Είναι Διευθύνων Σύμβουλος της «ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ – Μεσίτες Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων», Εξουσιοδοτημένοι Ανταποκριτές των Lloyd’s  (info@gkoutinas.gr , www.gkoutinas.gr).