Δεν ονειρεύεστε; Κινδυνεύετε από άνοια!

Μία νέα έρευνα δείχνει ότι ο «κακός» ύπνος συνδέεται με την εμφάνιση άνοιας και νόσου Αλτζχάιμερ. Μάλιστα, βρέθηκε ότι ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όσο μικρότερος είναι ο χρόνος που ονειρευόμαστε!

Η έρευνα δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Neurology (https://goo.gl/XE3Ktc), το οποίο εκδίδεται από την Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας. Οι επιστήμονες παρακολούθησαν 321 ανθρώπους για περισσότερο από μια δεκαετία.

Οι ερευνητές μέτρησαν τα στάδια του ύπνου για κάθε άτομο και εκτίμησαν την εγκεφαλική λειτουργία με ειδικά τεστ σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στη διάρκεια της μελέτης 32 άτομα εμφάνισαν άνοια, από τους οποίους 24 βρέθηκε ότι έπαθαν Αλτζχάιμερ.

Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι μεγαλύτερες πιθανότητες να πάθουν άνοια έχουν άνθρωποι, οι οποίοι όταν κοιμούνται χρειάζονται πάνω από 90 λεπτά για να μπουν στη λεγόμενη φάση REM του ύπνου. Επίσης, «αφιέρωναν» μόνο το 17% του ύπνου για να ονειρευτούν, ενώ όσοι δεν ανάπτυξαν άνοια έβλεπαν όνειρα το 20% του ύπνου τους

Η φάση REM είναι μία από τις 5 φάσεις του ύπνου και είναι εκείνη, κατά την οποία παρατηρείται κίνηση των ματιών, η θερμοκρασία του σώματος αυξάνεται, η αναπνοή και οι σφυγμοί επιταχύνονται και… ονειρευόμαστε. Καμία σχέση δεν βρέθηκε με τις άλλες 3 φάσεις του ύπνου και την άνοια.

«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η φάση REM μπορεί να αποτελεί δείκτης για τη άνοια», επισημαίνει ο επικεφαλής των ερευνητών Matthew P. Pase από το πανεπιστήμιο του Swinburne University στην Αυστραλία. «Το επόμενο βήμα θα είναι να καθορίσουμε γιατί ο λιγότερος ύπνος REM συνδέεται με την άνοια. Αν διαλευκάνουμε το ρόλο του ύπνου, η ελπίδα μας είναι τελικά να αναγνωρίσουμε πιθανούς τρόπους να παρέμβουμε και να καθυστερήσουμε την άνοια ή ακόμη και να την προλάβουμε».

Η νόσος

Άνοια είναι η κλινική εκδήλωση της απώλειας πνευματικών ικανοτήτων που προϋπήρχαν, ως αποτέλεσμα δυσλειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου. Η δυσλειτουργία αυτή μπορεί να οφείλεται σε μια σειρά νευρολογικών νόσων με συχνότερη τη νόσο Αλτσχάιμερ. Άλλες νοσολογικές οντότητες που οδηγούν σε άνοια είναι η αγγειακή άνοια (άνοια λόγω εγκεφαλικών επεισοδίων), η Παρκινσονική άνοια (άνοια ως αποτέλεσμα της νόσου του Πάρκινσον), η άνοια με σωμάτια Lewy, η μετωποκροταφική άνοια κλπ.

Η νόσος Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση στον εγκέφαλο δύο παθολογικών πρωτεϊνών, του  β-αμυλοειδούς και της πρωτεΐνης «τ» που οδηγεί σε δυσλειτουργία και εν συνεχεία θάνατο των νευρικών κυττάρων και εκφράζεται με  μια σειρά συμπτωμάτων:

• Διαταραχές μνήμης, ιδιαίτερα της πρόσφατης μνήμης (π.χ. επανάληψη της ίδιας ερώτησης πολλές φορές)
• Διαταραχές της ικανότητας κατανόησης και έκφρασης του λόγου
• Διαταραχές των οπτικοχωρικών δυνατοτήτωνς (π.χ. απώλεια προσανατολισμού, δυσκολία χρήσης μέσων μεταφοράς, ατυχήματα κατά την οδήγηση)
• Διαταραχές της κρίσης (π.χ. μειωμένη αντίληψη και αποδοχή της απώλειας μνήμης, αδυναμία λήψης αποφάσεων για τον εαυτό τους και τους άλλους)

Η νόσος Αλτσχάιμερ εκτός από τα νοητικά προβλήματα παρουσιάζει και συμπτώματα ψυχιατρικού χαρακτήρα. Τα συμπτώματα αυτά οφείλονται κυρίως σε χημικές αλλαγές στον εγκέφαλο ως αποτέλεσμα της νόσου, είναι εξαιρετικά συχνά και αποτελούν αιτία σοβαρών δυσλειτουργιών για τους φροντιστές των ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ. Τα συμπτώματα αυτά είναι:

• Αλλαγές στη διάθεση (π.χ. κατάθλιψη)
• Επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, αρνητισμός, πείσμα κλπ.
• Παραληρήματα (π.χ. καχυποψία έναντι είτε ξένων είτε οικείων προσώπων) και ψευδαισθήσεις (κυρίως οπτικές, όπως π.χ. οικείων προσώπων από το παρελθόν που δεν βρίσκονται εν ζωή).

Οι αιτίες της νόσου Αλτσχάιμερ δεν είναι γνωστές. Φαίνεται ότι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Ταυτόχρονα, περιβαλλοντικοί παράγοντες συμπεριλαμβανομένων αγγειακών νόσων (π.χ. διαβήτης, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία), και τρόπου ζωής (π.χ. εκπαίδευση, επάγγελμα, πνευματικές, κοινωνικές δραστηριότητες, φυσική άσκηση, δίαιτα κλπ), φαίνεται να επηρεάζουν την πιθανότητα ανάπτυξης της νόσου.

Από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τα τελικά στάδια της νόσου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 6-10 χρόνια. Ωστόσο, η ταχύτητα εξέλιξης της νόσου ποικίλει από ασθενή σε ασθενή (π.χ. μπορεί να είναι ταχύτερη από 6 ή να διαρκέσει και 15 ή 20 έτη).  Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι στην πρόληψη, τη διάγνωση και την θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ και των άλλων μορφών άνοιας.