ΣτΠ: Το 28% των παραπόνων αφορά ασφαλιστικά ταμεία και ΝΠΔΔ

Εντυπωσιακό ρυθμό αύξησης παρουσιάζουν οι καταγγελίες στο Συνήγορο του Πολίτη τα τελευταία δύο χρόνια. Το 2013 κατατέθηκαν 14.738, αριθμός αυξημένος κατά 26% σε σχέση το 2012 και 38% συγκριτικά με το 2011. Περισσότερο από το ένα τέταρτο (28%) των προβλημάτων κακοδιοίκησης -με αυξανόμενο ποσοστό-εντοπίζεται στα ασφαλιστικά ταμεία και σε ΝΠΔΔ που εποπτεύει το Υπουργείο Εργασίας.
 
«Η ορθή λειτουργία των θεσμών δεν αποτελεί πολυτέλεια, ακόμη και σε περίοδο οικονομικής κρίσης», τονίζει η Συνήγορος του Πολίτη Καλλιόπη Σπανού στην έκθεσή της για το 2013, την οποία παρέδωσε σήμερα στον Πρόεδρο της Βουλής, Ευάγγελο Μεϊμαράκη.

«Παρόλα αυτά, ο στόχος της αύξησης των κρατικών εσόδων τείνει να παίρνει το προβάδισμα έναντι κάθε άλλου συμφέροντος, δικαιώματος, ακόμη και της ίδιας της θεσμικής λειτουργίας του κράτους. Το βασικό ζήτημα που τίθεται λοιπόν είναι σε ποιο βαθμό μπορούν να συμπιεστούν τα δικαιώματα των πολιτών και ταυτόχρονα η δέσμευση της Πολιτείας να τα προστατεύσει για χάρη της δημοσιονομικής πολιτικής», σχολιάζει η Συνήγορος στην ίδια έκθεση, που παρουσιάζει το έργο της ανεξάρτητης αρχής για το 2013 και καταλήγει σε συγκεκριμένες διαπιστώσεις και προτάσεις.

Το 2013 η ανεξάρτητη αρχή συμπλήρωσε 15 χρόνια λειτουργίας και ο διττός, μεταρρυθμιστικός και εγγυητικός ρόλος της παραμένει επίκαιρος όσο ποτέ άλλοτε λόγω της βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που βιώνει η χώρα. Αυτό αποδεικνύει άλλωστε και ο μεγάλος αριθμός αναφορών από τους πολίτες –μεγαλύτερος από κάθε άλλη χρονιά – που κατατέθηκαν στον Συνήγορο το 2013.

«Φιλοδοξούμε να συμβάλουμε με νηφαλιότητα και εποικοδομητικές προτάσεις στην ανεύρεση λύσεων σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής διοίκησης. Επίσης αποσκοπούμε στη δημιουργία ασφαλιστικών δικλείδων για το κράτος δικαίου και τα ατομικά – κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών», ανέφερε η κα Καλλιόπη Σπανού σχολιάζοντας τις διαπιστώσεις της ετήσιας έκθεσης. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, η πλειονότητα των προσφυγών προς τον Συνήγορο σχετίζεται με την αδυναμία των πολιτών να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Σε πολλές τέτοιες περιπτώσεις, η διαμεσολάβηση του Συνηγόρου δεν αποσκοπεί στην τήρηση της νομιμότητας αλλά στην αναζήτηση του αναγκαίου μέτρου χρηστής διοίκησης και ευελιξίας στην εφαρμογή των υφιστάμενων ρυθμίσεων, προκειμένου να αποτραπούν φαινόμενα υπέρμετρης επιβάρυνσης και οικονομικής εξουθένωσης των πολιτών.

Συγκεκριμένα, οι αναφορές των πολιτών για το 2013 εστιάζουν κατά κύριο λόγο σε ασφαλιστικά-συνταξιοδοτικά προβλήματα και σε άλλα οικονομικά ζητήματα, όπως τα φορολογικά, που φαίνεται ότι κυριαρχούν λόγω της οικονομικής συγκυρίας αλλά και της αναδιάρθρωσης των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα. Επίσης, η έκθεση παρουσιάζει με απτά παραδείγματα τον κίνδυνο οπισθοδρόμησης στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κυρίως των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (φτωχοί, άνεργοι, ανάπηροι μετανάστες). Τέλος και για τους ίδιους λόγους δημοσιονομικής πολιτικής, καταγράφεται η υποβάθμιση θεμάτων όπως η προστασία των παιδιών, η ισότητα φύλου στην εργασία, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις έργων και δραστηριοτήτων.

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ 2013: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Οι  φορείς στους οποίους επικεντρώνονται οι αναφορές των πολιτών αποτυπώνουν τη διαπίστωση αυτή (γράφημα 7).
• Περισσότερο από το ένα τέταρτο (28%) των προβλημάτων κακοδιοίκησης -με αυξανόμενο ποσοστό-εντοπίζεται στα ασφαλιστικά ταμεία και σε ΝΠΔΔ που εποπτεύει το Υπουργείο Εργασίας.
• Ακολουθεί το Υπουργείο Οικονομικών με 17,4%, παρουσιάζοντας αυξητική τάση τα δύο τελευταία χρόνια.
• Αύξηση σημειώνεται και στα προβλήματα που αφορούν την Αυτοδιοίκηση, δηλαδή τους δήμους και τις περιφέρειες και το ποσοστό πλησιάζει το 16%. Ακολουθούν με 9% οι αποκεντρωμένες διοικήσεις (Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης).
• Άλλοι φορείς με προβλήματα κακοδιοίκησης είναι το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης σταθερά με 6%, το Υπουργείο Παιδείας με 3,7% και λοιπές υπηρεσίες (υπουργεία, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ του ευρύτερου δημόσιου τομέα) με μικρότερα ποσοστά

Εξυπηρέτηση πολιτών σε αριθμούς:
• 14.738 νέες αναφορές στο Συνήγορο (οι 4.411 από αυτές μέσω διαδικτύου – πρώτη χρονιά πλήρους εφαρμογής της web αναφοράς)
• 9.000 πολίτες επισκέφθηκαν το Γραφείο Υποδοχής Κοινού στην Αθήνα
• 32.300 πολίτες απευθύνθηκαν για συμβουλή στο τηλεφωνικό κέντρο
• 4.000 ηλεκτρονικά μηνύματα πολιτών απαντήθηκαν.

Ανάλυση αναφορών
Εξετάζοντας τον χειρισμό των εντός αρμοδιότητας Συνηγόρου αναφορών για το 2013, φαίνεται ότι:
• Το 54% ήταν βάσιμες, δηλαδή η καταγγελία του πολίτη ήταν δικαιολογημένη και υφίστατο όντως κακοδιοίκηση.
• Το 81,5% των βάσιμων αναφορών είχαν κατά μεγάλο ποσοστό θετική έκβαση (γράφημα 4) και επιλύθηκαν με τη διαμεσολάβηση του Συνηγόρου (δηλαδή αποκαταστάθηκε το πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο πολίτης).
Η αντίθετη εικόνα προκύπτει, όταν πρόκειται για ευρύτερες νομοθετικές και οργανωτικές προτάσεις προς την ηγεσία της δημόσιας διοίκησης: από το σύνολο των 94 νομοθετικών προτάσεων που υπέβαλε ο Συνήγορος το 2013 έγιναν αποδεκτές από τη διοίκηση εντός του έτους μόνο 3 και εκκρεμούν 90, ενώ απορρίφθηκε μία. Φαίνεται πως η διοίκηση διστάζει να ανταποκριθεί θετικά σε προτάσεις του Συνηγόρου, οι οποίες, αν και ρεαλιστικές, συχνά βρίσκονται εκτός των δημοσιονομικών προτεραιοτήτων της πολιτικής ηγεσίας.

Πέραν των αναφορών ο Συνήγορος το 2013 προχώρησε σε:
• 1 αυτεπάγγελτη έρευνα. Έγινε για την προαγωγή αλλοδαπών μαθητών που φοιτούν με ελλιπή δικαιολογητικά εγγραφής.
• 43 δημόσιες παρεμβάσεις. Εντείνοντας τη διαμεσολαβητική του προσπάθεια, ο Συνήγορος δημοσιοποίησε 40 θέματα που θεώρησε ότι ενέχουν γενικότερο  ενδιαφέρον και αφορούν ευρύτερες ομάδες του πληθυσμού, παρεμβαίνοντας και με τον τρόπο αυτό στον δημόσιο διάλογο (βλ. σελ.21 της έκθεσης).
• 5 ειδικές εκθέσεις