Η αυτοθεραπεία στην Ελλάδα

Η διεύρυνση του καταλόγου των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, σε συνδυασμό με την απελευθέρωση στο καθεστώς τιμολόγησής τους, μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας, αλλά και για την ελληνική οικονομία γενικότερα.

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε η μελέτη με τίτλο: «Η αυτοθεραπεία στην Ελλάδα και την Ευρώπη», που εκπόνησε ομάδα ερευνητών της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Νίκο Μανιαδάκη. Σκοπός της ήταν να αναδείξει τα πλεονεκτήματα και την ωφέλεια της αυτοθεραπείας και της χρήσης των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων για το σύστημα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης.

Ειδικότερα, η σταδιακή απελευθέρωση της διατίμησης των ΜΗΣΥΦΑ, σε συνδυασμό με τη διεύρυνση της λίστας φαρμάκων στην κατηγορία αυτή, θα απελευθερώσει παραγωγικές επενδύσεις από τον κλάδο των ΜΗΣΥΦΑ, διπλασιάζοντας το μέγεθος της αγοράς από τα 260 εκατ. ευρώ σήμερα σε πλέον των 462 εκατ. ευρώ το 2017. Η εισαγωγή νέων φαρμάκων στην αγορά θα επιτρέψει να:

•    Δοθούν κίνητρα για την αναβάθμιση και την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής ΜΗΣΥΦΑ
•    Δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας
•    Αποσυμφορηθεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας
•    Μειωθεί η δαπάνη των ασφαλιστικών ταμείων
•    Ενισχυθούν τα δημόσια έσοδα
•    Υπερδιπλασιαστεί η διαφημιστική δαπάνη των ΜΗΣΥΦΑ στα ΜΜΕ

Η μελέτη

Η αυτοθεραπεία είναι η αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων υγείας με φάρμακα ειδικά σχεδιασμένα και χαρακτηρισμένα για χρήση χωρίς ιατρική επίβλεψη, τα οποία έχουν προηγουμένως εγκριθεί ως ασφαλή και αποτελεσματικά για τη συγκεκριμένη χρήση.
Τα φάρμακα για την αυτοθεραπεία αποκαλούνται «μη συνταγογραφούμενα» και είναι διαθέσιμα χωρίς συνταγή γιατρού από τα φαρμακεία. Σε ορισμένες χώρες, τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι επίσης διαθέσιμα στα σούπερ μάρκετ και σε άλλα καταστήματα.

 Η αυτοθεραπεία με μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, πολλές φορές, αναφέρεται και ως «υπεύθυνη αυτοθεραπεία», για να είναι εφικτή η διάκριση από την πρακτική της αγοράς και χρήσης ενός συνταγογραφούμενου φαρμάκου χωρίς συνταγή γιατρού. Αυτό είναι «ανεύθυνη (και ενδεχομένως επικίνδυνη) «αυτοσυνταγή» και δεν έχει θέση στην αυτοφροντίδα ή στην (υπεύθυνη) αυτοθεραπεία.
Τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην αυτοθεραπεία, θα πρέπει να συνοδεύονται με επαρκείς πληροφορίες, σχετικά με το πώς πρέπει να ληφθούν ή να χρησιμοποιηθούν, με τις συνέπειες και τις πιθανές παρενέργειές τους, με το πώς οι παρενέργειες θα πρέπει να παρακολουθούνται, με τις πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα, με τις προφυλάξεις και τις προειδοποιήσεις, με την ενδεδειγμένη διάρκεια της χρήσης τους και με το πότε πρέπει ο ασθενής να αναζητήσει συμβουλές από έναν επαγγελματία υγείας.

Η αυτοφροντίδα ορίζεται ως η φροντίδα που λαμβάνεται από τα ίδια τα άτομα προς τη δική τους υγεία και ευεξία, συμπεριλαμβανομένης της φροντίδας που παρέχουν στα μέλη της οικογενείας τους και σε τρίτους. Στην πράξη, η αυτοφροντίδα περιλαμβάνει όλες εκείνες τις δράσεις που οι άνθρωποι υλοποιούν, προκειμένου να μπορέσουν να παραμείνουν σε φόρμα, να διατηρήσουν την καλή φυσική και ψυχική τους υγεία, να ικανοποιήσουν τις κοινωνικές και ψυχολογικές τους ανάγκες, να προλάβουν περιττούς κινδύνους για την υγεία τους, να φροντίσουν και να αυτοθεραπεύσουν ασθένειες ήσσονος σημασίας και να διατηρήσουν την υγεία και την ευημερία τους σε καλή κατάσταση, μετά από μια οξεία ασθένεια ή την έξοδο από το νοσοκομείο.

Η αύξηση της αυτοφροντίδας και της αυτοθεραπείας, τα τελευταία χρόνια, οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι κοινωνικοοικονομικοί, η αλλαγή του τρόπου ζωής, η ευκολότερη πρόσβαση σε φάρμακα, η έμφαση στην αντιμετώπιση των χρόνιων ασθενειών και στην αποκατάσταση, η βελτίωση της δημόσιας υγείας και των περιβαλλοντικών παραγόντων, η αλλαγή των δημογραφικών και επιδημιολογικών δεδομένων και οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της Υγείας.

Στο σημείο αυτό, πρέπει να αναφερθεί ότι πολλές έρευνες και μελέτες που έχουν διενεργηθεί από ειδικούς, έχουν δείξει ότι έως και το 70 με 80% ορισμένων παθήσεων δύναται να αντιμετωπιστεί μέσω της αυτοφροντίδας, χωρίς την παρέμβαση του γιατρού και μάλιστα πολλοί ειδικοί τονίζουν τη σημαντική συμβολή που μπορεί να έχει στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Η σωστή χρήση της αυτοφροντίδας (μέσω των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων) δύναται να βοηθήσει τόσο τους ασθενείς όσο και το σύνολο του συστήματος υγείας και ασφάλισης.

Η αυτοφροντίδα και η αυτοθεραπεία περιλαμβάνουν ένα μεγάλο εύρος δράσεων που λαμβάνουν οι ασθενείς, προκειμένου να μπορέσουν να διαχειριστούν καλύτερα την υγεία τους. Οι φαρμακοποιοί είναι οι επαγγελματίες που διαδραματίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην καθοδήγηση του ασθενή, στο πλαίσιο της αυτοφροντίδας και της αυτοθεραπείας. Η αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ φαρμακοποιού και ασθενή, καθώς και η λεπτομερής αξιολόγηση του προβλήματος από την πλευρά του φαρμακοποιού, είναι ζωτικής σημασίας.

Οι φαρμακοποιοί, ουσιαστικά, αποτελούν τους συμβούλους των ασθενών και υποκαθιστούν, εν μέρει, τους γιατρούς στα συγκεκριμένα πλαίσια. Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι ο φαρμακοποιός διαδραματίζει κορυφαίο ρόλο στην αυτοφροντίδα και στην αυτοθεραπεία, αφού δρα ως πληροφοριοδότης, ως προμηθευτής φαρμάκων, ως εκπαιδευτής και επόπτης, ως συνεργάτης και ως προαγωγός υγείας.

Οικονομική αποτίμηση

Στη μελέτη αναπτύχθηκε ένα μοντέλο αποτίμησης των επιπτώσεων μιας ενδεχόμενης διεύρυνσης της λίστας των ΜΗΣΥΦΑ. Στο μοντέλο, προβλέπονται 3 σενάρια διεύρυνσης της λίστας, που μπορούν να υλοποιηθούν μέσω μεταφοράς φαρμάκων από την αρνητική και τη θετική λίστα, προς τη λίστα των μη συνταγογραφούμενων, ώστε αυτή να εναρμονιστεί με τις αντίστοιχες στις ευρωπαϊκές χώρες. Τα σενάρια που εξετάζονται στη μελέτη είναι τα εξής:

•    Σενάριο 1: Το συγκεκριμένο σενάριο βασίστηκε σε αντίστοιχες μελέτες που έχουν δημοσιευθεί για την περίπτωση άλλων χωρών, σχετικά με τη μεταφορά φαρμάκων υπέρ της λίστας των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Με βάση τις μελέτες που έχουν παρουσιαστεί στη βιβλιογραφία, υιοθετείται ένα σενάριο μεταφοράς του 50% της λίστας των φαρμάκων της αρνητικής λίστας και του 5% εκείνων της θετικής λίστας.

•    Σενάριο 2: Για το συγκεκριμένο σενάριο, ζητήθηκε η συνδρομή ειδικού εμπειρογνώμονα (Καθηγητής Φαρμακολογίας ΑΠΘ Δημήτρης Κούβελας). Στο σενάριο αυτό, τα φάρμακα που μπορούν να μεταφερθούν στη λίστα των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, προκύπτουν ύστερα από ενδελεχή αξιολόγηση όλων των φαρμάκων που περιέχονται στην αρνητική και τη θετική λίστα, καθώς και των κριτηρίων ένταξης σε αυτές. Τα φάρμακα εξετάστηκαν ένα προς ένα, σύμφωνα με τα κριτήρια ένταξης στη λίστα των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων διεθνώς. Ύστερα από πρόταση του ειδικού εμπειρογνώμονα και συσχέτιση με τις πωλήσεις των φαρμάκων αυτών, το 2011 διαπιστώθηκε ότι μπορεί να μεταφερθεί το 57% των φαρμάκων της αρνητικής λίστας, και το 2,3% των φαρμάκων της θετικής λίστας, στη λίστα των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων.

•    Σενάριο 3: Το σενάριο αυτό βασίζεται στις ευρωπαϊκές λίστες των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, οι οποίες παρουσιάζονται σε σχετικό παράρτημα. Πιο συγκεκριμένα, στο σενάριο αυτό έγινε αξιολόγηση της λίστας των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων σε 24 χώρες στην Ευρώπη (Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Ουγγαρία, Λιθουανία, Νορβηγία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ελβετία) και κατασκευάστηκε ένας αλγόριθμος, ο οποίος ανεδείκνυε τα φάρμακα που μπορούσαν να μεταφερθούν από τη θετική και την αρνητική λίστα προς τη λίστα των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Συγκεκριμένα, ένα φάρμακο θεωρήθηκε ότι μπορεί να μεταφερθεί στη λίστα των ΜΗΣΥΦΑ στη χώρα μας, εφόσον ήταν ΜΗΣΥΦΑ σε τουλάχιστον 7 άλλες ευρωπαϊκές χώρες, από τις παραπάνω 24 που αποτέλεσαν το δείγμα ανάλυσης, δηλαδή περίπου στο ένα τρίτο.

Τι ισχύει για την τιμολόγηση και την αποζημίωση

Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η πλειονότητα των χωρών ακολουθούν ένα ελεύθερο σύστημα τιμολόγησης των μη συνταγογραφούμενων φαρμακευτικών σκευασμάτων, με ελάχιστες χώρες να επιλέγουν κρατική παρέμβαση στην τιμολόγηση των ΜΗΣΥΦΑ.

Παρατηρείται μια σχεδόν καθολική επιλογή, αφού οι 21 από τις 23 χώρες που αποτελούν το δείγμα της παρούσας έρευνας, επιτρέπουν στην αγορά των ΜΗΣΥΦΑ να αυτοκαθορίζεται και να αυτορυθμίζεται μέσα από τους μηχανισμούς του ανταγωνισμού.
Επιλέγουν δηλαδή να μην ασκήσουν αυστηρή και παρεμβατική τιμολογιακή πολιτική με τον καθορισμό της τιμής των ΜΗΣΥΦΑ, αλλά να ασκούν μόνο προληπτικούς ελέγχους στο πλαίσιο διασφάλισης της δημόσιας υγείας. Εξαίρεση της γενικότερης αυτής τάσης αποτελεί η Ελλάδα, η οποία είναι μία εκ των 2 χωρών που εξετάστηκαν και που ρυθμίζουν κρατικά τις τιμές των ΜΗΣΥΦΑ, ασκώντας ουσιαστικά έντονο κρατικό παρεμβατισμό.

Ακόμη, η λίστα των ΜΗΣΥΦΑ στην Ελλάδα είναι μικρότερη σε σχέση με άλλες χώρες, πολλά συνταγογραφούμενα φάρμακα στη χώρα μας (Rx) είναι ΟTC σε πολλές άλλες χώρες και συνεπώς η σχετική λίστα με τα ΜΗΣΥΦΑ μπορεί να διευρυνθεί σημαντικά. Ας δούμε τι ισχύει σε άλλες χώρες:

•    Κατηγοριοποίηση φαρμάκων

Το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών έχουν πρόσφατα τροποποιήσει την εθνική τους νομοθεσία για να την εναρμονίσουν με μια σειρά από ευρωπαϊκές οδηγίες. Οι οδηγίες αυτές καλύπτουν θέματα που αγγίζουν κάθε πτυχή σχεδόν της αγοράς του φαρμάκου και συνεπακόλουθα τα ΜΗΣΥΦΑ. Μία εξ αυτών αποτελεί και η κατηγοριοποίηση των φαρμακευτικών προϊόντων.
Η κατηγοριοποίηση αυτή προσδιορίζεται με σαφήνεια στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 2001/83/CE. Η οδηγία αυτή έχει δομήσει την κατάταξη των φαρμακευτικών προϊόντων με βάση τη δυνατότητα προμήθειάς τους από τους καταναλωτές. Η κατηγοριοποίηση αυτή δημιουργεί δύο βασικές ομάδες προϊόντων, και αφορούν τα φάρμακα που χορηγούνται μόνο μετά από ιατρική συνταγογράφηση και τα φάρμακα που μπορούν να διατεθούν χωρίς να είναι απαραίτητη η ιατρική συνταγογράφηση.
 Στηριζόμενοι πάνω σε αυτές τις δύο βασικές ομάδες προϊόντων, η ίδια οδηγία (2001/83/CE) προσδιορίζει παράλληλα και υποκατηγορίες με τα αντίστοιχα κριτήριά τους, οι οποίες όμως δεν ενσωματώνονται στη νομοθεσία από το σύνολο των υπό εξέταση χωρών. Οι υποκατηγορίες αυτές αφορούν τα φάρμακα που χορηγούνται με ιατρική συνταγή που μπορεί να είναι ανανεώσιμη ή όχι, τα φάρμακα που χορηγούνται με ειδική ιατρική συνταγή και τα φάρμακα που χορηγούνται με περιορισμένη ιατρική συνταγή και που προσδιορίζονται να χρησιμοποιηθούν σε ειδικευμένο περιβάλλον. Κάθε φαρμακευτικό σκεύασμα που δεν εμπίπτει στις ανωτέρω κατηγορίες φαρμάκων, κατηγοριοποιείται ως μη συνταγογραφούμενο φαρμακευτικό προϊόν και μπορεί να το προμηθευτεί ο καταναλωτής ελεύθερα, με δική του βούληση από τα φαρμακεία ή τα αντίστοιχα σημεία πώλησης.

•    Τιμολόγηση φαρμάκων

Κάθε χώρα από αυτές που εξετάστηκαν στην παρούσα μελέτη, διαθέτει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αναφορικά με την τιμολόγηση των φαρμάκων. Οι διαφορές σε πολιτισμικό, κοινωνικό, οικονομικό και γεωγραφικό επίπεδο, διαμόρφωσαν σε κάθε χώρα, σε βάθος χρόνου, μια ιδιαίτερη σύνθεση κανόνων και πολιτικών γύρω από τον τομέα του φαρμάκου. Οι πολιτικές αυτές, στον τομέα της τιμολόγησης, οδηγούν αναπόφευκτα την κάθε χώρα να διαμορφώνει τις δικές της τιμές για τα φαρμακευτικά σκευάσματα που διατίθενται στην αγορά της. Παρά τις διαφοροποιήσεις αυτές, υπάρχουν και γενικές ομοιότητες στις διαδικασίες που ακολουθούνται στη διαδικασία της τιμολόγησης. Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα συνήθως τιμολογούνται με βάση το εξωτερικό σύστημα τιμών αναφοράς. Στη βάση αυτή, οι τιμές άλλων χωρών συνθέτονται μαθηματικά προκειμένου να εκτιμηθεί η τιμή του φαρμάκου σε μια συγκεκριμένη χώρα. Ο προσδιορισμός των χωρών αναφοράς είναι ίσως η πιο σημαντική παράμετρος του συγκεκριμένου συστήματος, καθότι έμμεσα καθορίζει το ύψος της τιμής. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η τιμολόγηση του φαρμακευτικού προϊόντος είναι μια διαδικασία διαπραγμάτευσης μεταξύ των κρατικών φορέων της εκάστοτε χώρας και των εταιρειών εισαγωγής ή παραγωγής. Η διαπραγμάτευση βασίζεται σε κλινικά, οικονομικά, επιδημιολογικά και άλλα συναφή στοιχεία. Τα γενόσημα και τα ΜΗΣΥΦΑ φάρμακα αποτελούν ειδικές περιπτώσεις. Τα γενόσημα συνήθως τιμολογούνται στη βάση των πρωτοτύπων και η τιμή τους ορίζεται ως ποσοστό της τιμής των πρωτότυπων συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Όπως υποδεικνύει η ανασκόπησή μας, τα ΜΗΣΥΦΑ, καθολικά σχεδόν, έχουν ελεύθερες τιμές στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όπου μελετήθηκαν.

•    Αποζημίωση φαρμάκων

Κάθε χώρα διαθέτει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στον τομέα της αποζημίωσης, αλλά, παράλληλα, το σύνολο των χωρών παρουσιάζει κάποιες γενικές ομοιότητες. Οι ομοιότητες αυτές εντοπίζονται, κατά κύριο λόγο, στις μεθόδους που ακολουθεί η κάθε χώρα, προκειμένου να αποζημιώσει ένα φαρμακευτικό σκεύασμα. Το συνηθέστερο σύστημα αποζημίωσης συνταγογραφούμενων φαρμάκων είναι το σύστημα εσωτερικών τιμών αναφοράς, που χρησιμοποιείται ευρέως στις περισσότερες πλέον χώρες της Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτό, καθορίζεται μια τιμή αποζημίωσης κοινή για μια ομάδα ομοειδών προϊόντων που ανήκουν στην ίδια θεραπευτική ή φαρμακευτική κατηγορία ή ένδειξη. Η τιμή αυτή ορίζεται με διάφορους μαθηματικούς τύπους και μεθοδολογίες και μπορεί να ισχύει για όλα τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, πρωτότυπα και γενόσημα, ή μόνο για τα πρώτα. Συνήθως τα φάρμακα τα οποία αποζημιώνονται, συμπεριλαμβάνονται στη θετική λίστα, ενώ εκείνα τα οποία δεν αποζημιώνονται από την κοινωνική ασφάλιση δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτήν ή συμπεριλαμβάνονται στην αρνητική λίστα, αλλά εξακολουθούν να απαιτούν συνταγογράφηση. Τέλος στη λίστα των ΜΗΣΥΦΑ συμπεριλαμβάνονται, κατά κύριο, λόγο φάρμακα που ούτε απαιτούν συνταγογράφηση ούτε αποζημίωση από την κοινωνική ασφάλιση και καλύπτονται στο σύνολό τους από ίδιες πληρωμές των ασθενών.

•    Προώθηση φαρμάκων

Το σύνολο σχεδόν των χωρών που εξετάζει η παρούσα μελέτη, ενσωμάτωσαν στη νομοθεσία τους την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2001/83/CE, του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 6ης Νοεμβρίου 2001, περί κοινοτικού κώδικα για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση. H οδηγία αυτή ορίζει στο άρθρο 86 ότι προώθηση φαρμακευτικού προϊόντος νοείται οποιαδήποτε μορφή παροχής πληροφοριών για την προσέλκυση πελατείας, πρόβλεψης ή προτροπής, που αποσκοπεί στην προώθηση της χορήγησης συνταγών, της προμήθειας, της πώλησης ή της κατανάλωσης φαρμάκων, περιλαμβάνει ιδίως τη διαφήμιση των φαρμάκων που απευθύνεται στο κοινό, τη διαφήμιση των φαρμάκων που απευθύνεται στα άτομα που είναι εξουσιοδοτημένα να χορηγούν τις σχετικές συνταγές ή να προμηθεύουν τα φάρμακα, την επίσκεψη ιατρικών επισκεπτών σε άτομα που είναι εξουσιοδοτημένα να χορηγούν ιατρικές συνταγές ή να προμηθεύουν φάρμακα, την προμήθεια δειγμάτων, την προτροπή για τη διάθεση φαρμάκων ή τη χορήγηση των σχετικών ιατρικών συνταγών, μέσω της παροχής, της προσφοράς ή της υπόσχεσης πλεονεκτημάτων, χρηματικών ή εις είδος, εκτός αν η πραγματική αξία τους είναι ελάχιστη, τη χορηγία συναντήσεων εμπορικής προώθησης, στις οποίες παρίστανται άτομα εξουσιοδοτημένα να διαθέτουν φάρμακα ή να χορηγούν τις σχετικές συνταγές, και τη χορηγία επιστημονικών συνεδρίων στα οποία συμμετέχουν πρόσωπα τα οποία είναι εξουσιοδοτημένα να χορηγούν συνταγές ή να προμηθεύουν φάρμακα, ιδίως δε η κάλυψη των εξόδων ταξιδιού και διαμονής των μετεχόντων.

 Η ίδια οδηγία (2001/83 CE), στη συνέχεια, προσδιορίζει στο άρθρο 88 τους βασικούς κανόνες προώθησης φαρμακευτικών προϊόντων. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει: Τα κράτη-μέλη απαγορεύουν την απευθυνόμενη στο κοινό διαφήμιση φαρμάκων που μπορούν να χορηγηθούν μόνο με ιατρική συνταγή σύμφωνα με τον Τίτλο VI, που περιέχουν ψυχοτρόπες ή ναρκωτικές ουσίες, κατά την έννοια των Διεθνών Συμβάσεων, όπως οι Συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών του 1961 και του 1971. Τα φάρμακα τα οποία, λόγω της σύνθεσης και του σκοπού τους, έχουν προβλεφθεί και σχεδιασθεί για να χρησιμοποιούνται χωρίς την παρέμβαση ιατρού για τη διάγνωση, την αναγραφή σε συνταγή ή την επίβλεψη της θεραπείας, μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαφήμισης, που απευθύνεται στο κοινό εν ανάγκη με τη συμβολή του φαρμακοποιού. Ωστόσο, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δύνανται να απαγορεύουν στο έδαφός τους την απευθυνόμενη στο κοινό διαφήμιση φαρμάκων. Η απαγόρευση δεν εφαρμόζεται στις εκστρατείες εμβολιασμού που διενεργούνται από τον κλάδο και που είναι εγκεκριμένες από τις αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών. Τέλος, τα κράτη-μέλη απαγορεύουν την άμεση διάθεση φαρμάκων στο κοινό για λόγους προώθησής τους από τις φαρμακοβιομηχανίες.
Με τον τρόπο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση καθιέρωσε ένα ενιαίο πλαίσιο, μέσα στο οποίο μπορούν να δημιουργηθούν κοινές συνθήκες προώθησης, καθώς και τα φαρμακευτικά προϊόντα τα οποία μπορούν να ενταχθούν σε αυτό. Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν να καθοριστεί ένα κοινό πλαίσιο, το οποίο θα προασπίζει τη δημόσια υγεία, αποτρέποντας παράλληλα πρακτικές που μπορούν να δημιουργήσουν αθέμιτα στοιχεία ανταγωνισμού μεταξύ μονάδων ή χωρών που εμπορεύονται ή δίνουν έμφαση στην προαγωγή της εμπορίας του φαρμάκου.

«Τζίρος» 150 εκατ.

•    Τα ΜΗΣΥΦΑ είναι σήμερα 1.284 σκευάσματα 115 διαφορετικών δραστικών ουσιών, διαφορετικών φαρμακοτεχνικών μορφών και αλάτων, καθώς και συνδυασμών τους.
•    Το 2012 παρουσίασαν συνολικές πωλήσεις περίπου 145 εκατ. ευρώ (5% της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης με μέση λιανική τιμή κατά προσέγγιση 1,70 ευρώ/τεμάχιο, μία από τις οικονομικότερες διεθνώς).
•    Από τη δαπάνη αυτή, το 67,23% αφορά τις εταιρείες παραγωγής, το 4,87% τις φαρμακαποθήκες και το 23,53% τα φαρμακεία. Τα φάρμακα αυτά αποδίδουν έσοδα περίπου 5,53 εκατ. ευρώ ετησίως σε Φ.Π.Α. στο Δημόσιο.
•    Ο μέσος όρος αγοράς τους είναι 2,5 ευρώ, ενώ ο τζίρος είναι εξαιρετικά υψηλός, καθώς καταλαμβάνουν περίπου το 5% της συνολικής αξίας των φαρμάκων που πωλούνται στην ελληνική αγορά και το 20%-22% σε αριθμό τεμαχίων.
•    Στην Ελλάδα τα ΜΗΣΥΦΑ χορηγούνται αποκλειστικά από τα φαρμακεία, στο πρότυπο και άλλων 13 χωρών της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία, το Βέλγιο και η Αυστρία.
•    Φέρουν ταινία αναγνώρισης όμοια με αυτή των φαρμάκων (κουπόνι πράσινου χρώματος για ΜΗΣΥΦΑ), έτσι ώστε να διευκολύνεται η ιχνηλασιμότητά τους, να αποθαρρύνεται η επιπόλαιη χρήση τους από το κοινό και να διασφαλίζεται η συστημική ενσωμάτωσή τους στη λήψη ιστορικού του ασθενή από τους θεράποντες γιατρούς, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και καταπολέμησης της πολυφαρμακίας.
•    Τα ΜΗΣΥΦΑ, στα 24 από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε., πωλούνται με τιμή ελεύθερα καθοριζόμενη από τον παρασκευαστή. Ως εκ τούτου, είναι σχεδόν αδύνατον να βρεθούν τιμές πώλησής τους σε επίσημα price lists. Επομένως, το υπάρχον σύστημα τιμολόγησης φαρμάκων στη χώρα μας δεν εξυπηρετεί τα ΜΗΣΥΦΑ.
•    Για λόγους διαφάνειας και ορθής τιμολόγησης, που δεν θα προβληματίζει ούτε τις αρχές ούτε τις εταιρείες, οι τιμές πώλησης των ΜΗΣΥΦΑ είναι σκόπιμο να καθορίζονται ελεύθερα από τον παρασκευαστή. Με αυτόν τον τρόπο, η χώρα μας θα ευθυγραμμιστεί με την πρακτική της πλειοψηφίας των κρατών της Ε.Ε.

Πηγή: PhB
Το περιοδικό μπορείτε να δείτε σε ηλεκτρονική μορφή εδώ