Solvency II: Tο 2016 θα είναι τελικά η αφετηρία;

Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2013, η EIOPA προχώρησε στην δημοσίευση του τελικού κειμένου Κατευθυντήριων Γραμμών με στόχο τη σταδιακή εφαρμογή της Οδηγίας Solvency II. Κατά την διάρκεια της περιόδου δημόσιας διαβούλευσης των αρχικών Κατευθυντήριων γραμμών ενωρίτερα εντός του έτους, η EIOPA έλαβε περί τις 4,000 σχόλια , τα οποία επεξεργάστηκε και κατέληξε στο δημοσιευμένο κείμενο, το οποίο ορίζει ως μεταβατική περίοδο προσαρμογής (phasing – in interim measures) στην οδηγία την περίοδο 2014 – 2016.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι προβληματισμοί για την υιοθέτηση των Κατευθυντήριων Γραμμών ποικίλουν ανά την Ευρώπη, αφού αυτές απευθύνονται πρωτίστως προς τις  εθνικές εποπτικές αρχές, οι οποίες καλούνται να αποφασίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα τις ενσωματώσουν στο εγχώριο εποπτικό πλαίσιο προκειμένου να υιοθετηθούν κατ’ επέκταση από τις ασφαλιστικές εταιρίες. Αν και το κείμενο των Κατευθυντήριων Γραμμών δημιουργεί ένα σαφές χρονικό πλαίσιο ως προς τις βασικές απαιτήσεις, στην πράξη, η εφαρμογή αναπόφευκτα θα διαφέρει από χώρα σε χώρα ανά την Ευρώπη, αφού αφενός μεν τα υφιστάμενα τοπικά εποπτικά πλαίσια βρίσκονται σε διαφορετική φάση εξέλιξης και αφετέρου το εποπτικό σκεπτικό αναφορικά με τον βέλτιστο τρόπο εφαρμογής των Κατευθυντήριων Γραμμών διαφέρει επίσης και είναι ανάλογο με το μέγεθος και το επίπεδο προετοιμασίας της κάθε τοπικής ασφαλιστικής αγοράς. Οι επόπτες, μέχρι τα τέλη του έτους, δεσμεύονται να ενημερώσουν την EIOPA για τις προθέσεις τους αναφορικά με τον τρόπο εφαρμογής των Κατευθυντήριων Γραμμών σε τοπικό επίπεδο.

Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι οι  κατευθυντήριες γραμμές  εφαρμογής καλύπτουν 4 βασικές κατηγορίες θεμάτων της οδηγίας :

Το σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης  (Δεύτερος Πυλώνας)

Στην ενότητα αυτή εντάσσονται οι γενικές απαιτήσεις διακυβέρνησης, οι απαιτήσεις σχετικά με την καταλληλότητα των ατόμων που ασκούν διοίκηση, για τη διαχείριση κινδύνων , για την αρχή του συνετού επενδυτή, για την διαχείριση των Ιδίων Κεφαλαίων και για την ύπαρξη συστήματος εσωτερικού ελέγχου και λειτουργιών εσωτερικού ελέγχου, διαχείρισης κινδύνων & αναλογιστικής. Σε αυτό το στάδιο επίσης εμπίπτουν οι ειδικές απαιτήσεις διακυβέρνησης για τους Ομίλους.

Την FLAOR πρώην ORSA (Forward Looking Assessment  of the undertaking’s own risks – Πρώτος Πυλώνας)

Στην ενότητα αυτή εντάσσονται  οι απαιτήσεις για την ιδία αξιολόγηση των αναγκών φερεγγυότητας, η συμμόρφωση σε συνεχή βάση με τις εποπτικές κεφαλαιακές απαιτήσεις και τις τεχνικές προβλέψεις αλλά και η υποχρέωση ενημέρωσης των εποπτικών αρχών σε περίπτωση απόκλισης από το απαιτούμενο SCR.

Την προ- έγκριση εσωτερικών μοντέλων (Πρώτος Πυλώνας)

Στην ενότητα αυτή εμπίπτουν οι απαιτήσεις που αφορούν στην έγκριση εσωτερικού μοντέλου και που σχετίζονται με τις περιγραφές των αλλαγών στα μοντέλα, το test Χρήσης (use test) , της περιγραφής της μεθοδολογίας, των δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν (εσωτερικών & εξωτερικών) , την βαθμονόμησης κλπ

Reporting προς τις εποπτικές αρχές (Τρίτος πυλώνας)

Στην ενότητα αυτή εμπίπτουν οι απαιτήσεις δημοσιοποίησης και διαφάνειας όπως αυτές ανακοινώθηκαν από την EIOPA τον Ιούλιο του 2012 και που περιλαμβάνουν τις σχετικές εκθέσεις : Ισολογισμό, Πάγια στοιχεία , Τεχνικές Προβλέψεις, Ίδια Κεφάλαια, SCR, MCR και ιδιαίτερα για τους ομίλους την ανάλυση των Ομιλικών στόχων . Η EIOPA προβλέπει έναρξη του reporting από 1/1/2015 βάσει στοιχείων του 2014.

Οι Κατευθυντήριες Γραμμές είναι σαφές ότι επικεντρώθηκαν στις ενότητες της οδηγίας οι οποίες θεωρούνται είτε οριστικές υπό μορφή περιεχομένου είτε χρήζουν έγκαιρης εποπτικής συνεργασίας – όπως π.χ η ενότητα της προέγκρισης των εσωτερικών μοντέλων – προκειμένου να είναι εφικτή η ομαλή λειτουργία των ασφαλιστικών εταιριών από την πρώτη μέρα εφαρμογής της οδηγίας.

Το αναθεωρημένο κείμενο των Κατευθυντήριων Γραμμών περιλαμβάνει σαφείς βελτιώσεις, διευκρινιστικού όμως χαρακτήρα σε σύγκριση με το αρχικό κείμενο, χωρίς όμως να περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές επί της ουσίας. Η  πλέον σημαντική αλλαγή είναι ότι το τελικό κείμενο προσδίδει στις Κατευθυντήριες Γραμμές ένα χαρακτήρα προετοιμασίας και δεν  απαιτεί αυστηρές εποπτικές παρεμβάσεις σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης των εταιριών εντός του διαστήματος προετοιμασίας. Δίδεται επίσης πρόσθετο χρονικό περιθώριο προετοιμασίας για τις απαιτήσεις αναφορών που σχετίζονται με τον Πρώτο Πυλώνα και συνδέονται άμεσα με την Μελλοντική Αξιολόγηση Ιδίων Κινδύνων (Forward Looking Assessment of Own Risk – FLAOR πρώην ORSA). Τέλος, ενώ παρατείνεται ο χρόνος αποστολής των ετήσιων αναφορών που αφορούν στον Τρίτο Πυλώνα (Reporting), εξακολουθεί να υφίσταται το πρόβλημα της ύπαρξης καθεστώτος διπλών αναφορών (dual reporting) για τις ασφαλιστικές εταιρίες, αφού αφενός μεν πρέπει να καλύπτονται οι τρέχουσες απαιτήσεις αναφορών για το Solvency I και αφετέρου οι απαιτήσεις που προκύπτουν από τις Κατευθυντήριες Γραμμές και αφορούν άμεσα στο Solvency II.

Αξίζει να αναφερθεί ότι οι Κατευθυντήριες Γραμμές σχεδιάστηκαν υπό την προϋπόθεση ότι το Solvency II θα εφαρμοστεί την 1η Ιανουαρίου ,2016 και σαφώς αποτελούν ένα σημαντικό ορόσημο που προδιαθέτει σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις. Η επίτευξη ή όχι της ημερομηνίας εφαρμογής όμως εξαρτάται πάντα από την επιτυχή ολοκλήρωση των συνεχιζόμενων διαβουλεύσεων αναφορικά με τον χειρισμό των Μακροχρόνιων Ενσωματωμένων Εγγυήσεων (LTGA), μέσα στα πλαίσια του τριμερούς διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών για την οριστικοποίηση της οδηγίας Omnibus II. Στην παρούσα φάση, τα αποτελέσματα του τριμερούς διαλόγου φαίνονται ενθαρρυντικά και η τελική απόφαση για την Omnibus II έχει προγραμματιστεί , άνευ απρόοπτου, για τον Φεβρουάριο του 2014. Εάν δεν υπάρξουν σοβαρές επιπλοκές στον τριμερή διάλογο, η 1/1/2016 φαίνεται εφικτή ημερομηνία για την οριστική υιοθέτηση του Solvency II χωρίς όμως να είναι απόλυτα βέβαιο.

Η δημοσίευση των Κατευθυντήριων Γραμμών αναμφισβήτητα σηματοδοτεί την έναρξη  περιόδου εντατικής προετοιμασίας των Ευρωπαίων ασφαλιστών. Οι ασφαλιστικές εταιρίες θα αξιολογήσουν εκ νέου το επίπεδο προετοιμασίας τους , συγκρίνοντας το αυτή τη φορά με τις απαιτήσεις που προτάσσουν οι Κατευθυντήριες Γραμμές για την επόμενη διετία. Μεγαλύτερη πρόκληση της διετίας για την ασφαλιστική αγορά πανευρωπαϊκά, φαίνεται να αποτελεί αφενός μεν ο σχεδιασμός και η συμπλήρωση της FLAOR (Own risk solvency assessment / Forward Looking Assessment  of the undertaking’s own risks – Πρώτος Πυλώνας) και αφετέρου η ενότητα των εκτεταμένων αναφορών του Τρίτου Πυλώνα (Reporting). H συστηματική προετοιμασία της ασφαλιστικής αγοράς σε συνδυασμό με την καθοδήγηση της εποπτείας θα αποτελέσουν την βάση για την υπέρβαση των προκλήσεων και θα ενισχύσουν επιτυχή προσαρμογή στις εκτεταμένες απαιτήσεις της Οδηγίας Solvency II.

*Μυρτώ Χαμπάκη, Υπεύθυνη Οικονομικών Θεμάτων & Κλάδου Ζωής στην Ε.Α.Ε.Ε.